Жарнаманың көңіл-күйге әсері
Жарнаманың көңіл-күйге әсері
Әрбір тарихи кезеңнің нәтижесін сөз етсек, еліміздің келешегі ерекше назар
аудруды қажет етеді.оның даму қадамында реніші мен өкініші , ауыз толтырып
айтатаын жетестіктер де жеткілікті.Осының бәрі саяси жаңаша ойлау
талаптарынан туындаған қоғам өмірін демократияландыру жариялылық
принціптері негізінде ерекше нзарға ілігуде.Дәл осы негізде еліміздің
экономикасы мен саяси арнасында көптеген өзгерістер де болды.Әсіресе 21
ғасыр кереметі" атанған теледидар пайда болғалы адамзат дамуының жаңа
белестері ашылды.Әсіресе коммерциялық қоғам мен байланыс саласы ел
экономикасына елеулі үлес қосты.Мәселен, 1990жылдардың басында Қазақстанда
жарнама рыногы қарқынды түрде дамыды, тәуелсіз Бұқаралық Ақпарат Құралдары
апйда болды жарнама өндірушілер көбейді.Қазіргі қоғамды жарнамасыз елестету
қиын болып барады.Себебі, газетті алып қарасаңыз, радионы немесе
теледидарды қосып қалсаңыз сарнап қоя береді.Осы тұста жарнаманың теориялық
негізіне үңілу артық етепес.
АҚШ маркетинг социологиясының анықтамасы бойынша, жарнама дегеніміз
тауарларды, қызметтерді , идеяларды, тұтынушыларға қарай нысаналы және
нақтылы жағдайда есепке ала отырып, анағұрлым тиімді тәсілдер мен әдістерді
қолдана отырып, әлеуметтік тұтынушылардың назарын жарнамалау обьектісіне
аудара үшін орындалатын ақылы қызметтер деп анықтаған. Жаранаманың негізгі
ерекшеліктеріне тоқталар болсақ:біріншіден, қоғамдық сипат алады.Екіншіден,
үгіттеуге қаражат қабілеттілігі бар сатушы жарнама арқылы өз хабарландыруын
бірнеше рет хабарлай алады және қайталай алады.Үшіншіден, мәнерлік-түс ,
дыбыс, көрініс арқылы тауарларды тартымды көрсетуге болады.Төртіншіден,
иесіз жарнама монолог ретінде ғана жасалады.Бесіншіден, жарнаманың
атқаратын қызметтері нарықтағы жарнаманың бернесі (бренд).Сонымен бірге бұл
берне бірнеше түрге бөлінеді.Мәселен, эконномикалық берне-сұранысты
қалыптастыру өтімді.Ынталандыру-тұтынушыларға тауарларды алғызуды түзету
арқылы сату-алу үрдісін түзетеді.
Ақпараттық бернесі-тұтынушыларды өндірушілер туралы және олардың тауарлары
туралы ақпарат ағымдарын мемлекет қамтамассыз етеді.
Коммуникациалық бернесі-маркетинг зерттеушілері күнде қолданылатын
сауалнама тұтынушылар пікірін жинау, тауар өтімін талдау арқылы жарнаманы
нарық тұтынушыларымен қайтара байланысты қамтамассыз етеді.
Бақылау бернесі-нарықтағы өнімдердің жылжуын бақылауға мүмкіндік береді.
Түзетім бернесі-өткізу саясатын және жарнама қызметін ұтымды жағына
өзгертуге мүмкіндік береді.
Сұранысты басқару бернесі-нақты тұтынушылар топтарына көзделген әсер тигізу
жолдарын табуға мүмкіндік ашады.
Иә,қазір Қазақстанда қазақтардың үлес салмағы 57 пайыз болғанына
қарамастан, қазақ тілін түсінетін, білетін түркі тілдес халықтардың үлес
салмағы 70 пайызға жуықтағанына қарамастан қазақ тілді басылымдардың
тираждық үлес салмағы 10-12 пайыздан аспай отыр.Ал телерадио өнімдерінің
қазақ тілінде берілетін хабар бағдарламаларының үлес салмағы 5-7 пайызды
құрайды.Демек, қоғамымызды орыс тілді БАҚ жаулап алғаннан соң басқасының
жайын ойлау үрей туғызады.Себебі БАҚ-ры қай жерде идеологиялық құрал.Яғни
Қазақстандағы орыс тілді БАҚ-тардың мазмұн болмысында отаншылдық ұстаным
жоқ деуге болады.Қазақстанның рухани-мәдени өмірінен гөрі шет елдік
мәдениет оның ішінде тобырлық дүбәрә "мәдениет" мейлінше көтере
дәрәптеледі.Сөз жоқ мұндай ұстанымның халық санасын алашабір етіп,
мемлекеттік түрақтылыққа нұсқан келтіретіні ойлай білетіндерге аян болса
керек.Әсіресе телерадиоөнімдерінің негізі-жарнама.Жарнама адамдарға затты
сатып алу қажеттігі жөнінде ой тастап қана қоймайды.Ол өндірушілерге ,
коммерсанттарына тауарланын өткізуге көмектесумен қатар өмірге қияли
көзқарастарды таратып,орнықтыруға да үлкен әсер етеді.Бұл өз тұтынушыларына
шынайы шындықтан ауылы алыс жатқан өзгеше бір әлемді елестететін өзіндік
апиын іспеттес.Мұндай бұлдыр елес адамдардың үлкен тобына, халықтың негізгі
бөлігіне өз өмірлеріне деген қанағаттанғысыз сезімін туғызып отырады.Кедей
адамдар өмір бойы белгісіз бір қиялдың құшағында тәтті үмітпен жүре
берулері әбден мүмкін.Бұрын капиталистік қоғамға тән делініп келген қияли
өмір соңғы жылдары қазақ қоғамында дендеп барады.Қазіргі тұрмыс-
тіршіліктегі сүреңсіздіктің болашаққа деген сенімсіздікті туындатып отрғаны
құпия емес.Қалай десек те,баспасөз, радио, телерадидар арқылы таратылып
жатқан хабарлар түрлі қуатты идеологиялық қаруға үлкен күшке айналуда.Ол
өзінің оқырмандары мен көрермендерін тәтті қиял құшағына бөлейді, мінез-
құлқын, дүниеге көзқарасын түгел згертіп жібереді.Осылайша адамдардың
сырттай ғана бір қалыпқа түсіріп қоймайды ,сонымен қатар, түсінік-
сезімдерін ,ақыл-ойларын, саяси көзқарстарын да біртекті шаблонға
айналдырады.
Жарнаманың идеологиялың қару ретіндегі күшінің арта түсіп
отырғандығы бүгінгі таңда ешбір дау келтірмейтіндігі ақиқат.Оны таратуға
бұқаралық ақпарат құралдардары жұмыла кірісіп отыр.Кейде телевидение арқылы
көрсетілетін бір сәттік жарнамалық хабарлар кһрерменін лең еткізбей
қоймайды.Көз жауын алып, адамның тәбетін ашатын ет пен мысыққа беретін
тағамдардың түр-түрінен бастап, сағыз бен сыра, сусын мен шампунь ,таға да
басқалар ... жалғасы
Әрбір тарихи кезеңнің нәтижесін сөз етсек, еліміздің келешегі ерекше назар
аудруды қажет етеді.оның даму қадамында реніші мен өкініші , ауыз толтырып
айтатаын жетестіктер де жеткілікті.Осының бәрі саяси жаңаша ойлау
талаптарынан туындаған қоғам өмірін демократияландыру жариялылық
принціптері негізінде ерекше нзарға ілігуде.Дәл осы негізде еліміздің
экономикасы мен саяси арнасында көптеген өзгерістер де болды.Әсіресе 21
ғасыр кереметі" атанған теледидар пайда болғалы адамзат дамуының жаңа
белестері ашылды.Әсіресе коммерциялық қоғам мен байланыс саласы ел
экономикасына елеулі үлес қосты.Мәселен, 1990жылдардың басында Қазақстанда
жарнама рыногы қарқынды түрде дамыды, тәуелсіз Бұқаралық Ақпарат Құралдары
апйда болды жарнама өндірушілер көбейді.Қазіргі қоғамды жарнамасыз елестету
қиын болып барады.Себебі, газетті алып қарасаңыз, радионы немесе
теледидарды қосып қалсаңыз сарнап қоя береді.Осы тұста жарнаманың теориялық
негізіне үңілу артық етепес.
АҚШ маркетинг социологиясының анықтамасы бойынша, жарнама дегеніміз
тауарларды, қызметтерді , идеяларды, тұтынушыларға қарай нысаналы және
нақтылы жағдайда есепке ала отырып, анағұрлым тиімді тәсілдер мен әдістерді
қолдана отырып, әлеуметтік тұтынушылардың назарын жарнамалау обьектісіне
аудара үшін орындалатын ақылы қызметтер деп анықтаған. Жаранаманың негізгі
ерекшеліктеріне тоқталар болсақ:біріншіден, қоғамдық сипат алады.Екіншіден,
үгіттеуге қаражат қабілеттілігі бар сатушы жарнама арқылы өз хабарландыруын
бірнеше рет хабарлай алады және қайталай алады.Үшіншіден, мәнерлік-түс ,
дыбыс, көрініс арқылы тауарларды тартымды көрсетуге болады.Төртіншіден,
иесіз жарнама монолог ретінде ғана жасалады.Бесіншіден, жарнаманың
атқаратын қызметтері нарықтағы жарнаманың бернесі (бренд).Сонымен бірге бұл
берне бірнеше түрге бөлінеді.Мәселен, эконномикалық берне-сұранысты
қалыптастыру өтімді.Ынталандыру-тұтынушыларға тауарларды алғызуды түзету
арқылы сату-алу үрдісін түзетеді.
Ақпараттық бернесі-тұтынушыларды өндірушілер туралы және олардың тауарлары
туралы ақпарат ағымдарын мемлекет қамтамассыз етеді.
Коммуникациалық бернесі-маркетинг зерттеушілері күнде қолданылатын
сауалнама тұтынушылар пікірін жинау, тауар өтімін талдау арқылы жарнаманы
нарық тұтынушыларымен қайтара байланысты қамтамассыз етеді.
Бақылау бернесі-нарықтағы өнімдердің жылжуын бақылауға мүмкіндік береді.
Түзетім бернесі-өткізу саясатын және жарнама қызметін ұтымды жағына
өзгертуге мүмкіндік береді.
Сұранысты басқару бернесі-нақты тұтынушылар топтарына көзделген әсер тигізу
жолдарын табуға мүмкіндік ашады.
Иә,қазір Қазақстанда қазақтардың үлес салмағы 57 пайыз болғанына
қарамастан, қазақ тілін түсінетін, білетін түркі тілдес халықтардың үлес
салмағы 70 пайызға жуықтағанына қарамастан қазақ тілді басылымдардың
тираждық үлес салмағы 10-12 пайыздан аспай отыр.Ал телерадио өнімдерінің
қазақ тілінде берілетін хабар бағдарламаларының үлес салмағы 5-7 пайызды
құрайды.Демек, қоғамымызды орыс тілді БАҚ жаулап алғаннан соң басқасының
жайын ойлау үрей туғызады.Себебі БАҚ-ры қай жерде идеологиялық құрал.Яғни
Қазақстандағы орыс тілді БАҚ-тардың мазмұн болмысында отаншылдық ұстаным
жоқ деуге болады.Қазақстанның рухани-мәдени өмірінен гөрі шет елдік
мәдениет оның ішінде тобырлық дүбәрә "мәдениет" мейлінше көтере
дәрәптеледі.Сөз жоқ мұндай ұстанымның халық санасын алашабір етіп,
мемлекеттік түрақтылыққа нұсқан келтіретіні ойлай білетіндерге аян болса
керек.Әсіресе телерадиоөнімдерінің негізі-жарнама.Жарнама адамдарға затты
сатып алу қажеттігі жөнінде ой тастап қана қоймайды.Ол өндірушілерге ,
коммерсанттарына тауарланын өткізуге көмектесумен қатар өмірге қияли
көзқарастарды таратып,орнықтыруға да үлкен әсер етеді.Бұл өз тұтынушыларына
шынайы шындықтан ауылы алыс жатқан өзгеше бір әлемді елестететін өзіндік
апиын іспеттес.Мұндай бұлдыр елес адамдардың үлкен тобына, халықтың негізгі
бөлігіне өз өмірлеріне деген қанағаттанғысыз сезімін туғызып отырады.Кедей
адамдар өмір бойы белгісіз бір қиялдың құшағында тәтті үмітпен жүре
берулері әбден мүмкін.Бұрын капиталистік қоғамға тән делініп келген қияли
өмір соңғы жылдары қазақ қоғамында дендеп барады.Қазіргі тұрмыс-
тіршіліктегі сүреңсіздіктің болашаққа деген сенімсіздікті туындатып отрғаны
құпия емес.Қалай десек те,баспасөз, радио, телерадидар арқылы таратылып
жатқан хабарлар түрлі қуатты идеологиялық қаруға үлкен күшке айналуда.Ол
өзінің оқырмандары мен көрермендерін тәтті қиял құшағына бөлейді, мінез-
құлқын, дүниеге көзқарасын түгел згертіп жібереді.Осылайша адамдардың
сырттай ғана бір қалыпқа түсіріп қоймайды ,сонымен қатар, түсінік-
сезімдерін ,ақыл-ойларын, саяси көзқарстарын да біртекті шаблонға
айналдырады.
Жарнаманың идеологиялың қару ретіндегі күшінің арта түсіп
отырғандығы бүгінгі таңда ешбір дау келтірмейтіндігі ақиқат.Оны таратуға
бұқаралық ақпарат құралдардары жұмыла кірісіп отыр.Кейде телевидение арқылы
көрсетілетін бір сәттік жарнамалық хабарлар кһрерменін лең еткізбей
қоймайды.Көз жауын алып, адамның тәбетін ашатын ет пен мысыққа беретін
тағамдардың түр-түрінен бастап, сағыз бен сыра, сусын мен шампунь ,таға да
басқалар ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz