Жоғарғы оқу орындарындағы білім беру процесiнде әлеуметтiк педагог тұлғасын қалыптастыру мәселелерi

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

А.Ж. Жиеналиев әл-Фараби атындағы ҚҰУ-дың Жалпы және этникалық педагогика
кафедрасының 2-курс магистранты.

Жоғарғы оқу орындарындағы оқу процесiнде әлеуметтiк педагог тұлғасын
қалыптастыру мәселелерi.

Қазiргi заманғы әлеуметтiк педагогиканың ерекшелiгi – оның гумандылық
бағыттылығында, яғни, балаға деген бiрыңғай талаптармен қатар тәрбиешi мен
бала арасындағы өзара құрмет, бiрiгiп қызмет ету, шығармашылықпен бiрге
айналысу, достық қарым-қатынас және теңдiк. Әлеуметтiк педагогиканың
қоғамдық мәнi - қиын жағдайға душар болған адамдарға – отбасына, балаларға
көмек көрсету; оларға өмiрден өз орнын табуға, өз мүмкiндiктерi мен қабiлет
ынтасы негiзiнде одан әрi дамуына жәрдем ету.
Әлеуметтiк-педагогикалық қызмет – баланың жасөспiрiмнiң отбасында,
мектепте, қоғамда қалыпты қарым-қатынасқа түсуi үшiн өзiн-өзi үйымдастыра
бiлу, психологиялық ұстамдылық, сабырлық сақтай алуы үшiн көмек көрсетуге
бағытталған педагогикалық қызметтi де қамтитын әлеуметтiк жұмыс.
Әлеуметтiк педагогика саласында зерттеулер жүргiзiп жүрген маман
ғалымдардың (А.В.Мудрик, Б.З.Вульфов, Л.В.Мардахаев, М.А.Галагузова,
В.А.Саластенин, Ю.В.Василькова, В.Г.Бочарова және т.б.) ойынша, әлеуметтiк
педагог – бұл, ең алдымен, тұлғаны адам мен оның отбасын қамқорлыққа алатын
мемлекеттiк-қоғамдық қызметтер, ұйымдар мен мекемелер арасын байланыстырушы
делдал. Сонымен бiрге ол жеке, нақты адамның мүдделерiн қрғаушы. Әлеуметтiк
педагогтың функцияларына қиын жағдайға тап болған балаға, жасөспiрiмге
кризистен шығу жолдарын меңзеп қана қоймай оған қиын кезеңде сүйенiш бола
бiлуi, құқын қорғауы, жасөспiрiмнiң iс-әрекетiн өзiн-өзi тәрбиелеуге,
өздiгiнен бiлiм алуға, өз өмiрiн өз бетiмен жоспарлай алуға, жағымды жаққа
қарай бұра бiлуге үйретуге, бағыттауы да жатады. Сондай-ақ, әлеуметтiк
педагог бала мәселелерiн жан-жақты шешуге құзырлы түрлi мамандардың күшiн
бiрiктiрумен және олардың қызметiне координация жасаумен де айналысады.
Әлеуметтiк салда қызмет ететiнпедагог әлеуметтiк тәрбиенiң түрлi
мәселелерге байланысты зерттеу iстерiн де ұйымдастырып, сонымен бiрге
әлеуметтiк педагогтар, ұжымдар мен түрлi педагогикалық орталықтардың
жұмыстарына талдау жасауға да мiндеттi. [1]
Зерттеушi ғалымдар мамандыққа тиiстi қабiлеттер ретiнде төмендегi
сапаларды атайды: байқағыштық, жағдайды тез айырып жол таба бiлу, интуиция,
эмпатия ( өзiн басқа адамның орнына қойып, оның сезiмдерiн, идеяларын,
iстерiн түсiне бiлу қасиетi ), рефлексия және өзiн-өзi ұстай бiлу.
Бұлардан басқа әлеуметтiк педагог әлеуметтiк сферадағы барлық
қызметкерлерде болуы тиiс: араласқыштық, адамдармен бiрлесе жұмыс iстеуге
ұмтылушылық, өз көзқарасын қорғай алу, қайрымдылық, бiлуге құштарлық,
оптимизм, жан-жалды ситутациялардан жол таба бiлу, жүйке-психикалық жағынан
тұрақтылық, байыптылықты да игеру тиiс. Сөз жоқ, маманның басты кәсiби
сапаларының қатарына коммуникативтiк, яғни, қарым-қатынас жасай бiлу
шеберлiгi жатқызылады.
Сонымен, әлеуметтiк педагог кәсiби қызметiнiң ең негiзгi сферасы социум
(тұлғаны қоршаған ең жақын орта, адамдар арасындағы қарым-қатынас сферасы)
болып табылады. Социумдағы адамгершiлiк қарым-қатынастың қалыптасуы -
әлеуметтiк педагогикалық қызметтiң мақсаты болып табылады. Адамгершiлiк
бағыты қазiргi кездегi тұжырымдамалардағы тұлғаның әлеуметтенуiнiң
ерекшеленген белгiсi болып табылады.
Әлеуметтiк - педагогикалық қызмет сферасының мұндай кең диапазоны
мамандық иесiнен кәсiби-этикалық мәдениеттiң бiр бөлiгi болып табылатын
жоғары педагогикалық мәдениеттi талап етедi.
Педагогикалық мәдениет – адамзатқа ұрпақ ауысуы және тұлғаның
әлеуметтенуi сияқты тарихи процестi қамтамасыз етуге қажеттi адамдардың
шығармашылық педагогикалық қызметiнiң құралы болып табылатын рухани және
материалдық құндылықтары жинақталған жалпы адамзаттық мәдениеттiң бiр
бөлiгi болып табылады.
Педагогикалық мәдениеттiң ең басты құндылығы – бала және оның бiлiм
алуы, тәрбиесi, дамуы, әлеуметтiк, құқықтық тұрғыдан қорғалуы болып
табылады.
Жүйе ретiндегi педагогикалық мәдениеттiң компоненттерiне:
• Педагогикалық позиция және педагогикалық ойлау мәдениетi;
• Кәсiби бiлiм;
• Кәсiби шеберлiктер және педагогикалық iс-әрекеттiң шығармашылық
сипаты;
• Тұлғаның өзiндiк реттелуi және педагаогтың кәсiби мiнез-құлық
мәдениетi енгiзiледi.
Әлеуметтiк педагогтың кәсiби мәдениетiнiң маңызды элементiне қоғамда
коммуникацияның әлеуметтiк дағдыларының көмегiмен iске асырылатын
құндылықтар мен нормалардың жиынтығы ретiнде қабылданатын коммуникативтiк
мәдениетте енгiзiледi.
Ғылыми зерттеулерде әлеуметтiк педагогтың идеалды моделiн жасауға деген
талпыныстар да байқалады. Мысалы, Б.П.Битинас әлеуметтiк педагогтың мынадай
идеалды моделiн ұсынады. Тұлға сапалары мiнездемесiнiң бiрiншi тобына –
жұмысқа тұратын тұлғаға тән, бiрақ оның кәсiби даярлығына тәуелсiз мiнез-
құлық ерекшелiктерi жатқызылады. Екiншi топ - кәсiби даярлық кезiнде және
кәсiби iс-әрекет барысында қалыптасқан кәсiби деңгейге тән сипаттар. Үшiншi
топ - әлеуметтiк педагогқа тән таза кәсiби сапалар.
Бiрiншi топта автор – гуманизм, әлеуметтiк белсендiлiк, қарым-қатынасқа
оңай түсе алушылық қасиеттерiн бөлiп көрсетедi. Дамытылуға тиiс қасиеттерге
автор тұлғаның кәсiби-педагогикалық бағыттылығын (педагогикалық қызметке
деген қызығушылық, оның нәтижелерiне қанағат сезiмде, тәрбиеленушiлерге
олардың тұлғалық дамуына көмектоесуге дегене ұмтылыс талаптар) жатқызады.
Таратып айтар болсақ, бұл - әлеуметтiк педагог жүзеге асыратын гумандық
сипаттағы педаггикалық қарым-қатынастар, белгiлi бiр хобби, терең эрудиция
және жалпы мәдени даярлдық. Қажеттi мiнез-құлық сапаларының үшiншi тобында
Б.П.Битинас педагогтың iшкi сырттай сабырлығын, өзiне деген сенiмдiлiктi,
жеке тұлғалық қасиеттерiнiң бiрқалыпытылғы мен үйлесiмдiлiгiн, кез-келген
қиын жағдайлардан жол таба бiлу қабiлеттерiн, балаларға деген сыйлы
көзқарас пен олардың қайталанбас ерекше тұлғалар екендiгiн түсiне
бiлушiлiктi атап көрсетедi.
Сонымен, әлеуметтiк педагогқа қажеттi сапаларды былайша топтап
көрсетуге болады:
• Гуманистiк сапалар (қайрымдылық, альтруизм, әрдайым көмекке келуге
дайындық т.б.)
• Психологиялық мiнездемелер (психологиялық процестер жүруiнiң
жопроцестер жүруiнiң жоғарғы деңгейi, көңiл-күйдiң психикалық
тұрақтылығы, эмоциялық және ерiктiк ерекшелiктерiнiң жоғары
деңгейi);
• Психоаналитикалық сапалар (өзiн-өзi бақылау, өзiне сыни көзқарас,
өзiн-өзi ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.