ЖұмыЖұмыссыздық деңгейін сипаттайтын көрсеткіштер және оның есептеу әдістеріссыздық деңгейі

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Жұмыссыздық деңгейі

Экономика ресурстардың қаншалықты жақсы қолданылатынына байланысты
сипатталады. Негізгі экономикалық ресурс жұмысбастылықты қолдайтын жұмыс
күші болады — бұл экономикалық саясаттың маңызды мақсаты. Жұмыссыздық
деңгейі — бұл жұмыс істеуді қалай-тындардың жалпы санының ішінде жұмысы жоқ
аза-маттардың статистикалық көрсеткіші (пайыз түрінде). Статистика
агенттігі ай сайын жұмыссыздық деңгейі мен экономикалық саясаттағы еңбек
нарығының жағ-дайын бағалайды.
Статистикалық дерекгер үй шаруашылығьша зертгеу жүргізу негізіңде
жиналады. Анкета сұрақтарына байла-нысты, әрбір адам 3 түрлі санаттың
біреуіне жатады. Жұмысістейтін, жұмыссыз және жұмыс күшіне кірмейтіндер.
Жұмыс істейтін адам деп — үй шаруасымен немесе оқумен шүғылданбайтын, апта
бойы жұмыс істейтін адамдарды осы топқа кіргіземіз. Егерде азамат жаңа
жұмысқа шығуды күтіп жұмыс істемесе, яғни уақытша босатылса немесе жұмыс
іздеп жүрсе, овда ол — жұмыссыз деп саналады. Алғашқы екі санатқа жатпайтын
азаматгар (мәселен, студентгер және үй шаруасындағы әйеддер), жұмыс күші
құрамына кірмейді: олар жұмыс істемейді, іздемейді жөне жаңа жұмысқа көшу
кезеңін күтпейді.
Жұмыс күші — жұмыссыздар мен жұмыс істейтін-дердің жиынтығы, ал
жұмыссыздық деңгейі — бұл жұмыскүшінің жалпы санындағы жұмыссыздардың пайыз
түріндегі анықталуы. Демек,
Жұмыс күші = жұмыс істейтіндер саны + жұмыссыздар саны.
Жұмыссыздар саны х 100
Жұмыссыздық деңгейі = ———————————————
Жұмыс күшінің жалпы саны
Статистика агенттігі есептейтін тағы бір статистика-лық көрсеткіш, бұл
пайыз түріндегі, жасы үлкен түр-ғындар санының жалпы жұмыс күшіндегі үлесі:
Жұмыс
күшінің жалпы саны х 100
Жасы үлкен тұрғындар санының үлесі = ———————————
Жасы үлкен
тұрғындар саны
Бұл статистикалық көрсеткіш барлық тұрғындар үшін есептеледі, сонымен
қатар жеке топтар үшін де қолданылады, ерлер мен өйелдер үшін, кәрі және
жас адамдар үшін де есептеледі.
Мысалы: 5-суретте 1989 жьшғы 3 санатқа бөлінген тұрғын халық саны
көрсетілген. Бұл жылы көрсеткіштер мынандай болды:
- Жұмыс күшінің жалпы саны — 119,0+6,5=125,5 млн.
- Жұмыссыздық деңгейі — (6,5125,5) х 100 = 5,2%
- Жасы үлкен тұрғын халықтың жалпы санының жұмыс күші үлесі =
(125,5188,1) х 100 = 66,7%. Сол себепті жасы үлкен тұрғындардың 2з бөлігі
жұмыс күші құрамына кіреді, ал жұмыс күшінің 5%-ға жуығы жұмыссыздықты
құрайды.
Тұрғын халық — 188,1 млн. (16 жас және одан жоғары)

1-сурет. Халықтың 3 тобы.

Статистика агенттігі халықты зерттеу жұмыстарын жүргізгенде, әрбір
адамды бір топқа бөліп зерттейді: жұмыс істейтіидер, жұмыссыздар және жұмыс
күшінің құрамына кірмейтіндер.

Жұмыссыздық деңгейін сипаттайтын көрсеткіштер және

оның есептеу әдістері

Экономикалық жағдайды қолда бар ресурстарды қаншалыкды тиімді
қолданылуына байланысты сипатталады.. Экономиканың негізгі ресурсы жұмысшы
күші болғандықтан жұмысбастылықты сактау бұл экономикалық саясаттың басты
мақсаты болып табылады. Жұмысыздық деңгейі жұмыс істегісі келетіндердің
жалпы санындағы жұмысы жоқтардың үлесін (% түрінде) көрсететін
статистикалық көреткіш. Статистика органдары жұмыссыздық деңгейін және
экономистер мен экономикалық саясаттың авторына еңбек нарығының жағдайын
бағалауға мүмкіндік беретін бсқа да көрсеткіштерді мерімді түрде есептеп
отырады.
Жұмысшы күші бұл жұмысбастылар мен жұмыссыздардың жиынтығы, ал
жұмыссыздық деңгейі жұмысшы күшінің жалпы санындағы жұмыссыздық үлесі
ретінде анықталады.
Жұмыссыздық күші = жұмысбастылар саны + жұмыссыздар саны
Жұмыссыздық деңгейі=жұмыссыздар саны жұмысшы күшінің жалпы саны* 100
%
Басқа статистикалық көрсеткіш ересек халықтың жалпы санындағы, %
түрінде берілген, жұмысшы күшінің үлесі,
Ересек халыктың жалпы санындағы жұмысшы күшінің жалпы үлесі=жұмысшы
күшінің жалпы саныересек халық саны х 100%
Бұл статистикалық көрсеткіштер бүтіндей халық үшін де, сондай-ақ оның
жеке топтары: ер адам мен әйел, жасөспірімдер мен ересек адамдар үшін де
есептелінеді.
Жұмыссыздықтың көрсеткіштері. Енді жұмыссыздықты, сонымен қатар
жұмыссыздықгы қысқартуға бағытталған мемлекеттік саясаттың шараларын
бақылауға көмектесетін, жұмыссыздықгы сипаттайтын косымша мәліметтерді
қарастырамыз.
Жұмыссыздықтың ұзактылығы.
Егер адамды жұмысынан айрылды деп есептесек, онда оның ұзақ уақыт бойы
жұмыссыз қалу ықтималдығы қаншалықты?
Бұл сүраққа жауап өте маңызды, себебі ол жұмыссыздықтың себебін және
мемлекеттік саясаттың неғұрлым сәйкес келетін шараларын көрсетеді. Бір
жағынан егер жұмыссыздық қысқа мерзімді сипатқа ие болса, оны уақытша деп
есептегу болады. Адамдарға өздерінің біліктілігі менқалауына сәйкес келетін
жаңа жұмыс табы үшін қандай да бір уакыт керек. Екінші жағынан ұзақ
мерзімді сипатқа ие жұмыссыздық - ол сәйкес жұмысты іздестіру процесі
көптеген айларға созыла коймайтындыктан, бүл негізінде басқа қүбылыс. Ұзақ
мерзімді жұмыссыздық негізінен күту жұмыссыздығы болып табылады, осылай
жұмыссыздық туралы мәлеметтер біздің жұмыссыздыктың себептері туралы
түсінігімізге әсер ете алады.
Жоғарыда койылған сұраққа жауап беру онай емес. Көрсетілгендер
көптеген адамдар үшін жұмыс табу соылмайтынын көрсете алады, бірақ сонымен
қатар жұмыссыздықтың жиынтылық ұзықтылығын. ұзақ уакыт бойы жұмыссыз жүрген
адам құрайды. Бұны түсіну үшін келесі мысалды қарастырамыз. Берілген жылдың
қандай дабір бөлігінде!4 адам жұмыссыз деп есептелік. Осылардың ішінде 12
адам 1 айдың ішінде жұмыс табады, ал екеуі бір жыл бойы жұмыс істемейді.
Сонда, жалақы алғанда бұл адамдар 36 ай бойы жұмыс істемейді. Берілген
мысалда жұмыссыздардың көп бөлігі кысқа мерзім бойы жұмыссыз болады. 14
адамнан 12 адам үшін яғни, жалпы жұмыссыздардың 86 %-ті үшін жұмыссыздық 1
айдан аспайды. Сонымен қатар жұмыссыздықтың жиынтық ұзақтылығы ұзақ уақыт
бойы жұмыс істемеген жұмыссыздардың үлесіне келеді. Яғни, 36 айдың 24 айы
немесе 67%-ті бір жыл бойы жұмыс істеген екі адамның үлесіне келеді.
Қарастыру тақырыбына не жататынынан байланысты, яғни, жұмыссыздықтың жеке
немесе жалпы үзақтығына байланысты жұмссыздық не қысқа не ұзақ мерзімді
болуы мүмкін.
Жұмыссыздықтың ұзактылғы туралы мәліметтер мемлекеттік саясатты
жүргізу үшін үлкен мәнге ие болады. Егер жұмыссыздық деңгейін қысқарту
мәселесі қойылса, онда саясат ұзақ мерзімді жұмыссыздыққа қарсы бағытталған
болуы тиіс. Себебі, ұзақ мерзімді жұмыссыздықтың жалпы ұзақгылығның көп
бөлігін құрайды. Бірақ бұндай саясат барлық жұмыссыздардың аз бөлігін
құрайтын ұзақ уақыт бойы жұмыссыз жүрген адамдарға бағытталған болуы тиіс.
Жұмыссыз калған адамдардың көп бөлігі жұмысты ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.