Табиғатпен адамзат қатынасындағы өзгеріс

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Табиғатты қорғау қазіргі заманның ең қиын мәшақаты десек қате болмас.
Дүниениң әр бір өлкесінде экологиялық қауыпты үшырату мүмкін. Деген менен
Еуропа мен Американың индустриялық елдерінде осы мәселе көп үшырасады.
Экологияны қорғау заман өтуімен киындасатынын алдын ала айту үшін палшы
болу керек емес деп ойлаймын. Дамудағы елдердің экологиясына менің осы
жұмысым арналған. Өкінішке орай бұл қауіп біздің елімізде де туып жатыр.

1. Табиғатпен адамзат қатынасындағы өзгеріс.

Адаммен табиғат арасындағы қатынастан үш үлкен өзгерісті атап өтуге
болады. Индустриядан алдынғы қоғамда (18-18ғғ) адамзаттың экосистемаға
тэсірі аз болсада бар болғанын білеміз. Ал индустриядағы қоғамда, табиғат
адамзатқа қызмет ету мінезделген: техникалық мүмкіндіктер көбейген сайын
экономиканың тез дамуы көптеген энергия және шикі заттарды талап етеді.
өкінішке орай осы өзгерістерде экономика экологиядан үстем болып тұрғаны,
ал бірнеше онжылдықтан кейін экосистема жоқ болып кету қауыпын тудыруы
ғажап емес. Тек ғана постиндустрия дәуірінің келуі, яғни ноосфера
техносфераға үстемдік ете бастағанда, осы апаттың алдын алуға болады.
Экологияны қорғау мақсатында, ауа менен судың кірленуін минимумға шекем
азайтатүғын құрылыстар жүргізіліп жатыр; жоқ болып кетудегі Ресурстарды
пайдалану қадағаланып жатыр; адамзат, қоғамдағы болымсыз өзгерістерді алдын
алатын әр түрлі қоспа продукттерін жасап жатыр. Мұнысы жоқ болып кетуге
шамаласқан хайуандарды қолдап көбейту, кірлеңен сусақтағыштарын тазалау,
шөл жерлерін мелиорациялау жүмыстары жүргізіліп жатыр.
Табиғат және адамзаттың бұл жаңа сапалы дәрежеге өтуі үшін бірнеше
шарттарды орындауы тиіс: біріншіден, бұл ситуация, бүкіл қоғамдың дыққатын
өзіне аударатындай дәрежеде шын болу керек; екіншіден, технология,
адамзаттың талаптарын ресурстарды минимал пайдаланғанда да қанағатты
қарсылайтүғын дәрежеде болу керек; үшіншіден, қоғамның дәрежесі Болса,
экологиялық программаның қаражаттарын орташа салық төлеуші Де
карсылайтындай болуы керек, (бұл өте кымбат). Қазіргі уақытта тек қана
Батыс Еуропа және Солтүстік Америка аз-маз осы талаптарға сәйкес. Ал басқа
дамудағы және Шыгыс Еуропа елдері болса қазіргі уақытта өз ресурстары
тауысып жатыр.

2. Дамудағы елдердің экологиясының өзгешеліктері.

Дамудағы елдердің экологиялық мәселелерін екі Түрге бөлуге болады.
Біріншісі, адамзаттың бүкіл әлемге тиісті глобалдық мәселелері (техникалық
тастандылардан атмосфераның кірленуі, жасам орталығының химиялануы,
климаттың өзгеруі тб.). Ең үлкен өзгешеліктері деп төмендегілерді атап
айтуға болады:
1) Экономикасы шикі зат істеп шығаруға арналған дамудағы елдердің
колониялдық өтміші.
Дамудағы көптеген елдердің экваториалдық және тропикалық жерлерде
орналасуы, оларға ауыл-шаруашылық үсылдарын және орташа кеңдікке арналған
экологиялық теңдікті қолдану мүмкіншіліктері өте аз зерттелген.
Табиғи ресурстарға талаптың көптігі және оның бағасы
да қызығарлықтай болуы. Батыс Еуропаның санааттандыру кездерінде
мүндау қызықтырушылық және шикі затқа осындай үлкен талапта болған жоқ.
Дамып жатырған көптеген ел өз индустриясының дамуынан алдын
санааттағы күшін жоғалтты. Мүлың нэтижесі халықгың талаптарын
қыныгыттандыруғы жетерсіздікке әкелді, яғни шикі затты шетелден алуғы
мәжбүр етті. Тарихи себептермен, ілми-техниканың артты қалып қара күштің
төмен
квалификацияланғаны. Қазіргі заманға сай өндірісті ұсына алмаған ел,
көп ресурс пайдаланып көп қалдық қалдыратұгын материал және
энергияны істеп шығарып қаниге арттырып алуы керек.
Көп туылудан келіп шыққан ауыр демографиялық жағдай. Жер көлемі кішкене
болған қалаларда халық саны артып, тығызданып баруы тазалықты
бұзуға экологияға эсерін тигізуге, жергілікті ресурстардың базасына
әкеледі.
6) Техникамен технологиядан артта қалуда келіп шыққан
кедейлік қандайда бір экологиялық программа жасау мүмкіндігін бермейді.
Мұндай мәселелер Батыс елдерінде ұшыраспады, ұшырасса да жеңілірек
түрде ұшырасады.
3. МӘСЕЛЕЛЕР

1. Тропикалық ормандар. Азия, Африка және
Латын Америкасындағы ең үлкен қауіп тропикалық
ормандардың шабылуы. Ағаштың жоғары сапасы Батыс кэсіпкерлерінің
ежелден бері қызықтырып келеді. Ал ормандарға ие болған мемлекеттер
өздерінің осы байлығын технология жетіспегені себебінен қолдана
алмайды. Колониялдық дәуірінде (19-ғ. ортасы)
Экватор Африкасының орман алаңы 3 есе азайды. Үндістанда орманды кесу,
оны езуге қарағанда 5 есе күштірек. Филиппиныдағы жағдай жыл сайын
нашарланбақта. Осы сияқты мысалдар көп. Егер 60-шы жылдарда
Тайландтың жартысынан көбі орман болса, 80-жылдарда мемлекеттік
саябақтарда ғана қалған. Шыгыс елдерде эліге шекем отын жағу
тропикалық ормандардың жойылуында үлкен роль ойнаймакта. Егер
орман кесудің тездігі қазіргі қалыпта сақталып қалса алдымыздағы
ғасырдың бастарына-ақ ормандардан түк қалмайды.

2. Топырақ. Ауыл қожалық істерінің дұрыс ұсылда қолданылмауы топырақтың
күшсізденуіне алып келеді. Ал, эрі арзан, эрі өте зиян улы
химикаттарды үсімдіктерді қүртушыларға қарсы және өнімді көтеру
мақсатында пайдалану осы мәселені тереңдестіреді.
Жайлауларды кестесіз және бұрыс пайдалану, топырақтың шөлдікке
айналуына себеп болады. Осылай, Сирияда мал шаруашылыгының көбеюі,
жердіү өнімсіз және көкөніссіз қалу қауіпін тудырмақта. Басқа көптеген
елдерде де осы мәселе көрініп жатыр. Ирригация, ауыл-шаруашылық
тэсірін күшейтіп топырақтыү шайылып тұздануына әкеледі.
Ормандардың жойылуы жерге, топыраққа өте үлкен зыян тигізеді. Егер
ызғар тропикалық ормандар астында эрозияның нетижесінде бір гектардан
бір килограмм топырақ жоқ болып кетсе, орман шабылған соң көрсеткіш 34
есе жоғарысын көрсетеді. Үндістанның 50% астам жері
эрозияланған, жедел жэрдемге мүтәждігі бар.

3.3. Шөлдікке айналу. Бұл қауіп ормандардың жойылуы менен ауыл-
шаруашылықгарды бүрыс үсылмен басқарудан келіп шығады. Африкада жылына 100
гектар жер шөлдікке айналады. Үндістан менен Пакистан шекарасындағы
Тавжартылай шөлдігі жылына 1 км тездікпен жылжымақта. Бұл қауіп
Аргентинаның Памласында да, Мексиканың үлкен бөлімінде де көрінбекте.
Шөлдікке айналуға себеп болғандардың 87% ресурстарды мағынасыз, пайдасыз
пайдалану болып келеді.

3.4. Фауна. Хайуанаттар әлемі. Ылғал тропикалық ормандар бүкіл
өсімдіктермен хайуанаттар дүниесінің шамамен 50% өз ішіне алады. Жабайы
хайуандардың жасайтүғын жерінің қысқартылуы, бұрын жасаған жабайы
хайуандардың қырылып кетуіне себеп болды. Ал қазіргі күнде де жабайы
хайуандардың көптеген түрі Қырылып кетуге шамаласып тұр. Осылай, Пакистанда
ауыл-шаруашылық жерінің кеңейтілуімен от-шөп жейтұғын хайуандардың саны
қысқартылып қалды. Иранда орманның кесіліп бітуінен қысқа жалды жолбарыстар
қырылып кетті, ал Каспи жолбарысы қырылып кету қауіпінде. Амудария менен
Сырдария өзендерінің суы азаюы балықшылықгы азйтпады, бірақ балық пен
тамақтанатын аңдардың бір неше түрінің жойылып кетуіне себеп болды. Осы
сияқты мәселелер тек Орта Азияда ғана емес Шығыс елдерінің көбісінде де
ұшырасыды.
Шығыс елдерінде заңның тэсірсіздігі және оның кедейлігі заңсыз
аңшылықты көбейтті. Қүмарлыққа және әдемі терілерге қызыққан бай
еуропалылардың себебінен Беңал жолбарысының қырылып кетуінесэл қалды.
Крокодилдердің азалуына Еуропада өте қымбат болған оның терісі себеп
болады. Пілдің ең қауіпті дүшпаны - оның азулары, ап мүйізмұрынның дұшпаны
болса оның мүйіздері. Хайуандардың көбісін сырттан келген туристтер
өлтіреді. Жерлі кедей халықгар болса сол хайуандарды тамаққа ақша табу үшін
өлтіреді.

3.5. Қатты қалдықтар. Шығыста туризм үлкен роль ойнайды. Қатты
қалдықгар (полиэтилен, консерва қүлысы) мен ластану Гималай және басқа
да атақты туристик жерлердің мәселесі. Зиянды қалдықгардың
көмілуі де өте қауіпті мәселелердің бірі. ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.