Туристтік фирманың бухгалтерлік есебін жүргізу
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ
БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Тұрар Рысқұлов атындағы Қазақ Экономикалық Университеті
Қолданбалы информатика
кафедрасы
ӨЗІНДІК ЖҰМЫС
Тақырыбы: Туристтік фирманың бухгалтерлік есебін жүргізу
Тексерген: аға оқытушы
Қайнарбаева Г.Б.
Орындаған: Ақпараттық
жүйелер 3 курс 302-топ
студенті Асқарбекова Жанна,
Айтбалаева Айгуль
Алматы - 2007 жыл
Туристік қызмет көрсетулер және олардың мәні
Қазіргі жағдайда туризмнің дамуы қарқын дамып келеді. Ол туристік
қызмет көрсету нарығын қалыптастырып, туристік бизнесті жолға қойды.
Қазіргі таңда Қазақстан Республикасында туристік нарық мына
бағыттарда бөлінеді:
• келу туризмі – Қазақстанға келген шетелдіктерге қызмет көрсетуге
бағытталған;
• кету туризмі – Қазақстан Республикасы азаматтарының алыс-жақын
шетелдерге сапарын ұйымдастыру;
• шоп-туризмі – желаяқтылармен (челноктармен) қызмет ету;
• ішкі туризм – ел ішіндегі туристермен жұмыс;
• әлеуметтік – мемлекеттің әлеуметтік мұқтаждықтарына бөлінетін
қаражатынан демеу көрсетілетін саяхат;
• өздігінше (самодеятельный) – туристердің өз беттерінше ұйымдастыратын,
жылжудың белсенді тәсілдерін пайдаланатын сапары.
Бұған қоса, туристік бизнестің өзінің ерекше терминологиясы бар:
• турист – уақытша 24 сағаттан 6 айға дейін қатар келетін немесе бір
түнеп қана қайтатын, денсаулығын түзеуге, ел көріп, жер тануға, кәсіби
іссапармен, спорттық, діни немес ешқандай мақсатсыз, бірақ ақысы
төленетіндіктен елге келетін азамат;
• туристік ресурстар – табиғат, тарихи орындар, туристерге көрсетуге
арналған әлеуметтік-мәдени объектілер, мондай-ақ туристердің рухани
қажетін өтейтін, олардың күш-жігерін молайтуға ықпал ететін басқа
объектілер;
• туристік индустрия – қонақүйлер мен басқа да орналастыру құралдарының,
көлік құралдарының, қоғамдық тамақтандыру объектілерінің, ойын-сауық
құралдары мен объектілерінің, танымдық, іскер, емдеу, спорт және басқа
тағайындаудағы объектілердің және туроператорлық мен
турагенттікқызметті жүзеге асыратын субъектілердің, сондай-ақ
экскурсиялық қызмет көрсету мен жолбасшы-аудармашылардың қызмет
көрсету субъектілердің жиынтығы;
• тур – туристердің орналастыру, жүктерін тасу, тамақтандыру бойынша
қызмет көрсетудің, экскурсиялық қызмет көрсетудің, сондай-ақ жолбасшы-
аудармашылардың қызмет көрсету мен сапардың мақсатына қарай болатын
басқа да қызмет көрсетудің кешені;
• туристік азық-түлік – туристерге өткізуге арналған турға құқық;
• туристік азық-түліктің жылжуы – туристік азық-түлікті өткізуге
бағытталған шаралар кешені (жарнама, мамандандырылған көрмелерге,
жәрмеңкелерге қатысутуристік жобаларды сату, каталог, буклет шығару
және т.б. бойынша туристік ақпарат орталығын ұйымдастыру);
• туроператорлық қызмет – заңды тұлғаның немесе жеке кәсіпкердің
(туроператордың) лицензиясының негізінде жүзеге асырылатын туристік
азық-түлікті қалыптастыру, жылжыту және өткізу қызметі;
• турагенттік қызмет – заңды тұлғаның немесе жеке кәсіпкердің
(турагенттің) лицензиясының негізінде жүзеге асырылатын туристік азық-
түлікті жылжыту және өткізу қызметі;
• туристік жолдама – туристік азық-түлікті тапсыру фактісін растайтын
құжат;
• туристік кепілхат (ваучер) – тур құрамына кіретін қызмет көрсетуге
туристің құқын белгілейтін және оны көрсету фактісін растайтын құжат;
• туристік кәсіпорын – туристік азық-түлікті өндіру және өткізу бойынша
бір немесе бірнеше қызметті орындайтын заңды тұлға, ерекшеленген
шаруашылық бірлігі.
Турбизнес кәсіпорындарында бухгалтерлік есепті ұйымдастыру
Қазақстан Республикасында туристік қызмет туралы заң бойынша (15 бап)
Қазақстан Республикасында туристердің құқығы мен мүддесін қорғау мақсатында
туроператорлық, турагенттік, экскурсиялық қызметтер, туризмнің нұсқаушылық
қызмет көрсетулері лицензияланады. Лицензиялау Қазақстан Республикасы
Үкіметінің 14.09.2001 ж. №1213 туристік қызметті лицензиялау тәртібі
қаулысында сәйкес жүзеге асырылады. Лицензия туралы, туроператорлар және
турагенттер туралы деректер туристік саладағы мемлекеттік тізілімге
енгізіледі. Қазақстан Республикасы Туризм және спорт агенттігі төрағасының
09.01.2002 ж. №06-2-23 бұйрығымен лицензияны алу үшін туристік қызметтерді
лицензиялау құжаттарының формалары бекітілген.
Туроператорлар мен турагенттер лицензияны алу үшін азаматтық-құқық
сақтандыру келесімшатрын бекітіп, он мың бір айлық есептік көрсеткішінен
кем емес сақтандыру сомасын әкелуі керек.
Туристік бизнестегі суюъектілредің қалыптасқан шаруашылық жүргізу
жағдайында бухгалтерлік есеп жүйесін нақты ұйымдастыру керек, қаржылық есеп
берулерді пайдаланушыға уақтылы және шынайы жасап ұсынуы қажет, активтер
мен тапсырмалардың жағдайы туралы мәліметтерді уақтылы алу.
Туризм – Қазақстан Республикасы азаматының уақытшакетуі (саяхаты),
шетелдік азаматтардың және тұрақты мекен-жайы мен азаматтығы жоқ
тұлғалардың емделу, танымдқ, кәсіби-іскерлік және т.б. сапарлары.
Туристік бизнестегі бухгалтерлік епестің жүргізу тәртібі ҚР
Конституциясында, ҚР Азаматтық кодексінде, 2001-ші жылдың 13-ші
маусымындағы №211-II (22.02.02 ж. №296- II өзгертулермен) Қазақстан
Республикасында туристік қызметтер туралы Қазақстан Республикасы Заңында
реттемеленген. Қаржылық есеп берудің жалпы қабылданған Халықаралық
стандартына сәйкес принциптердің екі тобы бөлініп көрсетіледі:
• негізгі принциптер (есептеу және үздіксіз қызмет);
• ақпараттардың сапалы сипаттамалары (түсініктілігі, орындылығы,
сенімділігі және салыстырылуы)
Бұған қоса олар БЕС 30 Қаржылық есеп берулерді табыс ету реттемеленіп,
Бухгалтерлік есеп пен есеп берулер туралы Заңда белгіленген принциптерге
және бухгалтерлік есеп стандарттарына сәйкес субъектілер әзірлеп,
пайдаланатын кәсіпорындарындағы Есептік саясатқа қабылданды.
Есептік саясатта мыналар қарастырылуы керек: туристік бизнестегі
олрадың есептік ерекшеліктері; шоттардың жұмыс жоспары; шаруашылық
операцияларын ресімдеуге материалдық қорларды, мүлікті және тапсырмаларды
бағалау әдістері, құжат айнылымы тәртібі, есептік ақпараттарды өңдеу
технологиясы және бухгалтерлік есепті ұйымдастыруға аса қажетті басқа
шешімдер.
Есептік саясатты субъект басшысы бекітеді. Қазақстан Республикасы
Бухгалтерлік есеп пен есеп берулер туралы заңының 7-бабына сәйкес субъект
басшысы есептік жүйені жасауды және ұйымдастыруды қамтамасыз етеді. Басшы
есептік жұмыстың мөлшеріне қарай бухгалтерлік қызметті бас бухгалтер
басқаратын құрылымдық бөлімшелерге құрылтайшы болып, бас бухгалтер қызмет
штатын ашады, алғашқы келісімшартпен мамандандырылған бухгалтерлік фирмаға
бухгалтерлік есепті жүргізуді тапсырады немесе маман бухгалтерге
бухгалтерлік есепті жүргізуге береді.
Бас бухгалтер (бухгалтер) субъектінің жалпы бухгалтерлік есебін
жүргізеді, заң талаптарын, қаржы-шаруашылық қызметтердің бухгалтерлік есеп
стандарттарын, қаржылық есеп берудің формаларын сақтайды.
Қазақстан Республикасында бухгалтерлік есептің жалпы әдістемелік
басшылығын Бухгалтерлік есептің әдістемелік департаменті және ҚР Қаржы
министрлігі аудитта жүзеге асырылады.
Шығын құрамы және туристік азық-түліктердің өзіндік құндарын калькуляциялау
Туристік азық-түліктердің өзіндік құнына қосылатын шығын құрамы БЕС
N=7 тауарлыматериалдық қор есебі және оған әдістемелік ұсыныспен
реттемеленеді. Осы құжаттарға сәйкес туристік азық-түліктердің өзіндік құны
табиғи ресурстар, шикізат, материалдар, отын, энергия, негізгі құрал, еңбек
ресурстары, сондай-ақ басқа шығындардың өндірістік процесінде пайдалану
бағаларының құнын білдіреді.
Туристік азық-түліктердің өндірістік өзіндік құнына тікелей
жәнежанамаға бөлінген шығындар қосылады.
Тікелей шығындар – бұл туристік азық-түліктердің өзіндік құнына
тікелей қосылуы мүмкін шығындар (туристік азық-түліктерді өндіру және
өткізумен байланысты қызметкерлердің еңбекақысы, аударым (21%әлеуметтік
салық) және әдеттегінше шығын элементтердің қимасында (в разрезе)
ескеріледі).
Жарнама шығындар – бұл туристік азық-түліктердің өзіндік құнына оның
бөлінуі бойынша қосылатын шығындар (халықаралық телефонмен сөйлесу
шығындары, Интернетке кіргізудің қызмет көрсету төлемі, жарнамалық
(каталогтар) және сувенирлік өнімдерді дайындау, жалдық ақы). Өндірістегі
процестегі қызметтік рөлі бойынша айрықшаланатын олар кешенді баптары
(бірнеше экономикалық элементтерді қосып) қалыптастырады.
Туристік азық-түліктерді өндіру шығындарын топтастыру экономикалық
мазмұнына және БЕС 7 Тауарлы-материалдық қор есебі мен оған әдістемелік
ұсынысқа сәйкес жүзеге асырылады:
А) экономикалық элементтермен:
• материалдық шығындар;
• еңбекақы шығындары;
• аударым;
• құралдардың тозуы;
• басқадай шығындар,
ә) шығын баптары бойынша:
• материалдар;
• еңбекақы;
• аударым;
• үстеме шығындар.
Туристік аызқ-түліктерді өндірудің шығын есебіне 900 Негізгі
өндіріс, 920 Қосалқы өндіріс калькуляциялық шоттар, 930 Үстеме
шығындар жинау-бөлу шоты және Алдағы кезең шығындары 34 бөлімше шоты
пайдаланылады. Дебет бойынша бұл шоттармен бір элементі шоттарға алдын ала
жиналған шығындар ескеріледі, ал кредит бойынша есептен шығарылады. 900,
920, 930 шоттарының сальдосы жоқ және айдың бітуі бойынша бұл шоттарда
дебет бойынша жиналған шығындар Өткізілген өнімдердің (жұмыс, қызмет)
өзіндік құны 801 шот деьетінде есептен шығарылады.
БЕС 7 Тауарлы-материалдық қор есебі және оған әдістемелік ұсынысқа
сәйкес туристік азық-түліктердің өзіндік құнына мыналар қосылады:
1) туристік субъектілерді туристік азық-түлікті қалыптастыратын
жұмысшы кшімен (қызметкермен) қамтамасыз ету шығындары;
2) аударым (әлеуметтік салық);
3) көлік шығындары: тасымалдап қызмет көрсетулер (әуә, темір жолдары,
су жолы);
4) туристік фирмалардың асырау, қызмет ету және басқару шығындары;
5) жаңа туристік азық-түлікті әзірлеу және игеру шығындары;
6) турды жүзеге асыру бойынша қызмет көрсеткені үшін басқа жақтағы
субъектілерге (тұлғаларға) төлемақылар;
7) контрагенттерге коммисиялық сыйақы;
8) басқадай шығындар мен төлемдер.
Еңбекақы бойынша есеп айырысу есебі. Еңбекақы шығыны нормаланбайды
және туристік кәсіпорындарды қабылданған есептік саясаттың тәртібіне сәйкес
әрекет ететін туристік азық-түліктердің өзіндік құнына қосылады.
Туристік субъектілер еңбекақының формасын, жүйесін және мөлшерін ҚР3
№ 493-1 (20.12.1999 ж.) Қазақстан Республикасында еңбек туралы ҚР Заңына,
еңбекақының формасы (мерзімдік және кесімді) мен жүйесі (жай мерзімді,
мерзімдік-сыйлықақылы, тікелей кесімдіақы, кесімді-сыйлыақылы, ілгері-
кесімдіақы, жанамалы кесімдіақы, акордтық) белгіленген Қазақстан
Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің 12.05.2000
ж. №111-п. Бұйрығымен бекітілген Қазақстан Республикасы Үкіметінің
29.12.2000 ж. №1942 Қызметкерлердің орташа еңбекақысын есептеу тәртібі
туралы нұсқау және ҚР еңбек мәселесі бойынша әдістемелік ұсыныстар
қаулысына сәйкес дербес белгілейді.
Туристік субъектілерді жұмысшы күшімен (қызметкермен) қамтамасыз ету
шығыны мына жазу бойынша бухгалтерлік есепте көрініс табады:
902 Өндіріс жұмысшыларына еңбекақы шот дебеті
681 еңбекақы бойыншақызметкерлермен есеп айырысу шот кредиті 60000.
• Аударым (әлеуметтік салық) Қазақстан Республикасы азаматтарының,
сондай-ақ шетелдік азаматтарының және Қазақстанда тұрақты тіршілік
ететін азаматтығы жоқ тұлғадардың еңбекақы қорынан Қазақстан
Республикасы Салықтар және бюджетке міндетті басқа төлемдер туралы
кодексіне сәйкес жүзеге асырылады.
Еңбекақы қорынан аудару (әлеуметтік ... жалғасы
БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Тұрар Рысқұлов атындағы Қазақ Экономикалық Университеті
Қолданбалы информатика
кафедрасы
ӨЗІНДІК ЖҰМЫС
Тақырыбы: Туристтік фирманың бухгалтерлік есебін жүргізу
Тексерген: аға оқытушы
Қайнарбаева Г.Б.
Орындаған: Ақпараттық
жүйелер 3 курс 302-топ
студенті Асқарбекова Жанна,
Айтбалаева Айгуль
Алматы - 2007 жыл
Туристік қызмет көрсетулер және олардың мәні
Қазіргі жағдайда туризмнің дамуы қарқын дамып келеді. Ол туристік
қызмет көрсету нарығын қалыптастырып, туристік бизнесті жолға қойды.
Қазіргі таңда Қазақстан Республикасында туристік нарық мына
бағыттарда бөлінеді:
• келу туризмі – Қазақстанға келген шетелдіктерге қызмет көрсетуге
бағытталған;
• кету туризмі – Қазақстан Республикасы азаматтарының алыс-жақын
шетелдерге сапарын ұйымдастыру;
• шоп-туризмі – желаяқтылармен (челноктармен) қызмет ету;
• ішкі туризм – ел ішіндегі туристермен жұмыс;
• әлеуметтік – мемлекеттің әлеуметтік мұқтаждықтарына бөлінетін
қаражатынан демеу көрсетілетін саяхат;
• өздігінше (самодеятельный) – туристердің өз беттерінше ұйымдастыратын,
жылжудың белсенді тәсілдерін пайдаланатын сапары.
Бұған қоса, туристік бизнестің өзінің ерекше терминологиясы бар:
• турист – уақытша 24 сағаттан 6 айға дейін қатар келетін немесе бір
түнеп қана қайтатын, денсаулығын түзеуге, ел көріп, жер тануға, кәсіби
іссапармен, спорттық, діни немес ешқандай мақсатсыз, бірақ ақысы
төленетіндіктен елге келетін азамат;
• туристік ресурстар – табиғат, тарихи орындар, туристерге көрсетуге
арналған әлеуметтік-мәдени объектілер, мондай-ақ туристердің рухани
қажетін өтейтін, олардың күш-жігерін молайтуға ықпал ететін басқа
объектілер;
• туристік индустрия – қонақүйлер мен басқа да орналастыру құралдарының,
көлік құралдарының, қоғамдық тамақтандыру объектілерінің, ойын-сауық
құралдары мен объектілерінің, танымдық, іскер, емдеу, спорт және басқа
тағайындаудағы объектілердің және туроператорлық мен
турагенттікқызметті жүзеге асыратын субъектілердің, сондай-ақ
экскурсиялық қызмет көрсету мен жолбасшы-аудармашылардың қызмет
көрсету субъектілердің жиынтығы;
• тур – туристердің орналастыру, жүктерін тасу, тамақтандыру бойынша
қызмет көрсетудің, экскурсиялық қызмет көрсетудің, сондай-ақ жолбасшы-
аудармашылардың қызмет көрсету мен сапардың мақсатына қарай болатын
басқа да қызмет көрсетудің кешені;
• туристік азық-түлік – туристерге өткізуге арналған турға құқық;
• туристік азық-түліктің жылжуы – туристік азық-түлікті өткізуге
бағытталған шаралар кешені (жарнама, мамандандырылған көрмелерге,
жәрмеңкелерге қатысутуристік жобаларды сату, каталог, буклет шығару
және т.б. бойынша туристік ақпарат орталығын ұйымдастыру);
• туроператорлық қызмет – заңды тұлғаның немесе жеке кәсіпкердің
(туроператордың) лицензиясының негізінде жүзеге асырылатын туристік
азық-түлікті қалыптастыру, жылжыту және өткізу қызметі;
• турагенттік қызмет – заңды тұлғаның немесе жеке кәсіпкердің
(турагенттің) лицензиясының негізінде жүзеге асырылатын туристік азық-
түлікті жылжыту және өткізу қызметі;
• туристік жолдама – туристік азық-түлікті тапсыру фактісін растайтын
құжат;
• туристік кепілхат (ваучер) – тур құрамына кіретін қызмет көрсетуге
туристің құқын белгілейтін және оны көрсету фактісін растайтын құжат;
• туристік кәсіпорын – туристік азық-түлікті өндіру және өткізу бойынша
бір немесе бірнеше қызметті орындайтын заңды тұлға, ерекшеленген
шаруашылық бірлігі.
Турбизнес кәсіпорындарында бухгалтерлік есепті ұйымдастыру
Қазақстан Республикасында туристік қызмет туралы заң бойынша (15 бап)
Қазақстан Республикасында туристердің құқығы мен мүддесін қорғау мақсатында
туроператорлық, турагенттік, экскурсиялық қызметтер, туризмнің нұсқаушылық
қызмет көрсетулері лицензияланады. Лицензиялау Қазақстан Республикасы
Үкіметінің 14.09.2001 ж. №1213 туристік қызметті лицензиялау тәртібі
қаулысында сәйкес жүзеге асырылады. Лицензия туралы, туроператорлар және
турагенттер туралы деректер туристік саладағы мемлекеттік тізілімге
енгізіледі. Қазақстан Республикасы Туризм және спорт агенттігі төрағасының
09.01.2002 ж. №06-2-23 бұйрығымен лицензияны алу үшін туристік қызметтерді
лицензиялау құжаттарының формалары бекітілген.
Туроператорлар мен турагенттер лицензияны алу үшін азаматтық-құқық
сақтандыру келесімшатрын бекітіп, он мың бір айлық есептік көрсеткішінен
кем емес сақтандыру сомасын әкелуі керек.
Туристік бизнестегі суюъектілредің қалыптасқан шаруашылық жүргізу
жағдайында бухгалтерлік есеп жүйесін нақты ұйымдастыру керек, қаржылық есеп
берулерді пайдаланушыға уақтылы және шынайы жасап ұсынуы қажет, активтер
мен тапсырмалардың жағдайы туралы мәліметтерді уақтылы алу.
Туризм – Қазақстан Республикасы азаматының уақытшакетуі (саяхаты),
шетелдік азаматтардың және тұрақты мекен-жайы мен азаматтығы жоқ
тұлғалардың емделу, танымдқ, кәсіби-іскерлік және т.б. сапарлары.
Туристік бизнестегі бухгалтерлік епестің жүргізу тәртібі ҚР
Конституциясында, ҚР Азаматтық кодексінде, 2001-ші жылдың 13-ші
маусымындағы №211-II (22.02.02 ж. №296- II өзгертулермен) Қазақстан
Республикасында туристік қызметтер туралы Қазақстан Республикасы Заңында
реттемеленген. Қаржылық есеп берудің жалпы қабылданған Халықаралық
стандартына сәйкес принциптердің екі тобы бөлініп көрсетіледі:
• негізгі принциптер (есептеу және үздіксіз қызмет);
• ақпараттардың сапалы сипаттамалары (түсініктілігі, орындылығы,
сенімділігі және салыстырылуы)
Бұған қоса олар БЕС 30 Қаржылық есеп берулерді табыс ету реттемеленіп,
Бухгалтерлік есеп пен есеп берулер туралы Заңда белгіленген принциптерге
және бухгалтерлік есеп стандарттарына сәйкес субъектілер әзірлеп,
пайдаланатын кәсіпорындарындағы Есептік саясатқа қабылданды.
Есептік саясатта мыналар қарастырылуы керек: туристік бизнестегі
олрадың есептік ерекшеліктері; шоттардың жұмыс жоспары; шаруашылық
операцияларын ресімдеуге материалдық қорларды, мүлікті және тапсырмаларды
бағалау әдістері, құжат айнылымы тәртібі, есептік ақпараттарды өңдеу
технологиясы және бухгалтерлік есепті ұйымдастыруға аса қажетті басқа
шешімдер.
Есептік саясатты субъект басшысы бекітеді. Қазақстан Республикасы
Бухгалтерлік есеп пен есеп берулер туралы заңының 7-бабына сәйкес субъект
басшысы есептік жүйені жасауды және ұйымдастыруды қамтамасыз етеді. Басшы
есептік жұмыстың мөлшеріне қарай бухгалтерлік қызметті бас бухгалтер
басқаратын құрылымдық бөлімшелерге құрылтайшы болып, бас бухгалтер қызмет
штатын ашады, алғашқы келісімшартпен мамандандырылған бухгалтерлік фирмаға
бухгалтерлік есепті жүргізуді тапсырады немесе маман бухгалтерге
бухгалтерлік есепті жүргізуге береді.
Бас бухгалтер (бухгалтер) субъектінің жалпы бухгалтерлік есебін
жүргізеді, заң талаптарын, қаржы-шаруашылық қызметтердің бухгалтерлік есеп
стандарттарын, қаржылық есеп берудің формаларын сақтайды.
Қазақстан Республикасында бухгалтерлік есептің жалпы әдістемелік
басшылығын Бухгалтерлік есептің әдістемелік департаменті және ҚР Қаржы
министрлігі аудитта жүзеге асырылады.
Шығын құрамы және туристік азық-түліктердің өзіндік құндарын калькуляциялау
Туристік азық-түліктердің өзіндік құнына қосылатын шығын құрамы БЕС
N=7 тауарлыматериалдық қор есебі және оған әдістемелік ұсыныспен
реттемеленеді. Осы құжаттарға сәйкес туристік азық-түліктердің өзіндік құны
табиғи ресурстар, шикізат, материалдар, отын, энергия, негізгі құрал, еңбек
ресурстары, сондай-ақ басқа шығындардың өндірістік процесінде пайдалану
бағаларының құнын білдіреді.
Туристік азық-түліктердің өндірістік өзіндік құнына тікелей
жәнежанамаға бөлінген шығындар қосылады.
Тікелей шығындар – бұл туристік азық-түліктердің өзіндік құнына
тікелей қосылуы мүмкін шығындар (туристік азық-түліктерді өндіру және
өткізумен байланысты қызметкерлердің еңбекақысы, аударым (21%әлеуметтік
салық) және әдеттегінше шығын элементтердің қимасында (в разрезе)
ескеріледі).
Жарнама шығындар – бұл туристік азық-түліктердің өзіндік құнына оның
бөлінуі бойынша қосылатын шығындар (халықаралық телефонмен сөйлесу
шығындары, Интернетке кіргізудің қызмет көрсету төлемі, жарнамалық
(каталогтар) және сувенирлік өнімдерді дайындау, жалдық ақы). Өндірістегі
процестегі қызметтік рөлі бойынша айрықшаланатын олар кешенді баптары
(бірнеше экономикалық элементтерді қосып) қалыптастырады.
Туристік азық-түліктерді өндіру шығындарын топтастыру экономикалық
мазмұнына және БЕС 7 Тауарлы-материалдық қор есебі мен оған әдістемелік
ұсынысқа сәйкес жүзеге асырылады:
А) экономикалық элементтермен:
• материалдық шығындар;
• еңбекақы шығындары;
• аударым;
• құралдардың тозуы;
• басқадай шығындар,
ә) шығын баптары бойынша:
• материалдар;
• еңбекақы;
• аударым;
• үстеме шығындар.
Туристік аызқ-түліктерді өндірудің шығын есебіне 900 Негізгі
өндіріс, 920 Қосалқы өндіріс калькуляциялық шоттар, 930 Үстеме
шығындар жинау-бөлу шоты және Алдағы кезең шығындары 34 бөлімше шоты
пайдаланылады. Дебет бойынша бұл шоттармен бір элементі шоттарға алдын ала
жиналған шығындар ескеріледі, ал кредит бойынша есептен шығарылады. 900,
920, 930 шоттарының сальдосы жоқ және айдың бітуі бойынша бұл шоттарда
дебет бойынша жиналған шығындар Өткізілген өнімдердің (жұмыс, қызмет)
өзіндік құны 801 шот деьетінде есептен шығарылады.
БЕС 7 Тауарлы-материалдық қор есебі және оған әдістемелік ұсынысқа
сәйкес туристік азық-түліктердің өзіндік құнына мыналар қосылады:
1) туристік субъектілерді туристік азық-түлікті қалыптастыратын
жұмысшы кшімен (қызметкермен) қамтамасыз ету шығындары;
2) аударым (әлеуметтік салық);
3) көлік шығындары: тасымалдап қызмет көрсетулер (әуә, темір жолдары,
су жолы);
4) туристік фирмалардың асырау, қызмет ету және басқару шығындары;
5) жаңа туристік азық-түлікті әзірлеу және игеру шығындары;
6) турды жүзеге асыру бойынша қызмет көрсеткені үшін басқа жақтағы
субъектілерге (тұлғаларға) төлемақылар;
7) контрагенттерге коммисиялық сыйақы;
8) басқадай шығындар мен төлемдер.
Еңбекақы бойынша есеп айырысу есебі. Еңбекақы шығыны нормаланбайды
және туристік кәсіпорындарды қабылданған есептік саясаттың тәртібіне сәйкес
әрекет ететін туристік азық-түліктердің өзіндік құнына қосылады.
Туристік субъектілер еңбекақының формасын, жүйесін және мөлшерін ҚР3
№ 493-1 (20.12.1999 ж.) Қазақстан Республикасында еңбек туралы ҚР Заңына,
еңбекақының формасы (мерзімдік және кесімді) мен жүйесі (жай мерзімді,
мерзімдік-сыйлықақылы, тікелей кесімдіақы, кесімді-сыйлыақылы, ілгері-
кесімдіақы, жанамалы кесімдіақы, акордтық) белгіленген Қазақстан
Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің 12.05.2000
ж. №111-п. Бұйрығымен бекітілген Қазақстан Республикасы Үкіметінің
29.12.2000 ж. №1942 Қызметкерлердің орташа еңбекақысын есептеу тәртібі
туралы нұсқау және ҚР еңбек мәселесі бойынша әдістемелік ұсыныстар
қаулысына сәйкес дербес белгілейді.
Туристік субъектілерді жұмысшы күшімен (қызметкермен) қамтамасыз ету
шығыны мына жазу бойынша бухгалтерлік есепте көрініс табады:
902 Өндіріс жұмысшыларына еңбекақы шот дебеті
681 еңбекақы бойыншақызметкерлермен есеп айырысу шот кредиті 60000.
• Аударым (әлеуметтік салық) Қазақстан Республикасы азаматтарының,
сондай-ақ шетелдік азаматтарының және Қазақстанда тұрақты тіршілік
ететін азаматтығы жоқ тұлғадардың еңбекақы қорынан Қазақстан
Республикасы Салықтар және бюджетке міндетті басқа төлемдер туралы
кодексіне сәйкес жүзеге асырылады.
Еңбекақы қорынан аудару (әлеуметтік ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz