Түркістан туралы
Түркістан.
Түркістан қаласы қазіргі Оңтүстік қазақстан облысындағы Түркістан
ауданының орталығы, темір жол стансасы, Шымкент қаласынан 225
шақырым жерде. Сырдарияның оң жақ аңғарына орналасқан.
4 - 10 - ғасырларда бұл қаланың орнында Шабғар деген үлкен кала болған.
9 - 10 - ғасырларда ол қалалар қатаррына косылып, гүденеді және осы кезден
бастап Йаса (Ясы) деп аталады.
Ал 15-ғасырдан бастап Түркістан деп аталды. "Түркістан" деген сөз "түріктер
мекені, елі" дегенді білдіреді. өйткені сол заманда бүл аймақты түркі
тілдес
халықтар мекендеген.
Түркістанда 14 - гасырдың аячғы — 15 - ғасырдың басында тұрғызылған және
осы уақытқа дейін сақталған Ахмет Йассауи кесенесі бар. Сол кезден бастап
қала түркі тілдес халықтардың діни орталығы болып келеді.
16. - ғасьфдан бастап Түркістан каласы Сырдария өңірінің шаруашылық
және мэдени орталығына айналады. Ол Үнді, Қытай сияқты Шығыс
елдерінен батыска өтетін жолдың үстінде.
17. - гасырдан бастап Түркістан қаласы мен оның төңірегі қазақ
хандыгының билігіне беріледі. Көп уақыт қазақ хандығының орталығы да
болады.
Жаугершілік заманда бұл қала тұрғындарына да сан рнт сыртқы жаудан
қорғануға тура келеді. Осыған байланысты каланы айналдыра қорган салынған №
оның үзындығы үш шақырымдай.Корғанның төрт қақпасы болған. Қорған мен
қақпаның мықгылығы сондай, кейде сырттан келген шапқыншылар оларды бұза
алмаған.
Түркістан қаласы көрші жаткан Сауран, Отырар, Сайрам, т.б. қалалардың
пайда болуымен, дамуымен тығыз байланысты. Осы қалалардың ішіндегі ең жасы,
ең тез дамығаны Түркістан қаласы. Іргелес жатқан қалалар көптеген
шапқыншылыққа ұшырап, бірте-бірте қүлдырап, өмір сүрупен қалып бара
жатқанда Түркістан гүдене түсті.
Түркістан маңында егіншілік кәсібі де жақсы дамыды. Оңтүстіктің жылы ауа
райы, мол суы, шұрайлы шөбі қапа төңірегінде егін шаруашылығының да
ойдағыдай дамуына жағдай жасады. Мұның өзі қаланың гүлдене түсуіне тікелей
эсер етті. Жаңадан қаулап өсіп келе жатқан Манкент, Жаңакент, Сүткент,
Аққала сияқты жас қалалар Түркістан әкімшілігіне крады. Шығыстан да,
батыстан да үздіксіз келіп жататын сауда керуендерінің, түсіп, дем алып,
аттанатын кіндігі болды. Орта ғасырдағы қазақ хандарының кұрылтай жиыны,
билер кеңесі, ру-тайпа мәслихаты өтетін жері де осы қала болды. Содықтанда
Мағжан Жұмабаев -
Түркістан - екі дүние есігі ғой.
Түрісістан - ер түркіктің бесігі ғой.
Тамаша Түркістандай жерде туған
Түріктің Тәңір берген несібі ғой... - деп жырлады.
Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министрлігі
К.И.Сәтбаев атындағы Қазақ ұлттық техникалық университеті
Әл-Машани атындағы Жаратылыстану-гуманитарлық институы
Қазақ тілі кафедрасы
Реферат
Тақырыбы: Туркістан
ВПб-04-14 б.т
Орындаған: Лунев Д.А
Тексерген: Батима
Нурбекқызы Искакова
Алматы 2004 ж.
Отырар.
Ошрар - бүкіл Шығысқа танымал болған ежелгі қалалардың ... жалғасы
Түркістан қаласы қазіргі Оңтүстік қазақстан облысындағы Түркістан
ауданының орталығы, темір жол стансасы, Шымкент қаласынан 225
шақырым жерде. Сырдарияның оң жақ аңғарына орналасқан.
4 - 10 - ғасырларда бұл қаланың орнында Шабғар деген үлкен кала болған.
9 - 10 - ғасырларда ол қалалар қатаррына косылып, гүденеді және осы кезден
бастап Йаса (Ясы) деп аталады.
Ал 15-ғасырдан бастап Түркістан деп аталды. "Түркістан" деген сөз "түріктер
мекені, елі" дегенді білдіреді. өйткені сол заманда бүл аймақты түркі
тілдес
халықтар мекендеген.
Түркістанда 14 - гасырдың аячғы — 15 - ғасырдың басында тұрғызылған және
осы уақытқа дейін сақталған Ахмет Йассауи кесенесі бар. Сол кезден бастап
қала түркі тілдес халықтардың діни орталығы болып келеді.
16. - ғасьфдан бастап Түркістан каласы Сырдария өңірінің шаруашылық
және мэдени орталығына айналады. Ол Үнді, Қытай сияқты Шығыс
елдерінен батыска өтетін жолдың үстінде.
17. - гасырдан бастап Түркістан қаласы мен оның төңірегі қазақ
хандыгының билігіне беріледі. Көп уақыт қазақ хандығының орталығы да
болады.
Жаугершілік заманда бұл қала тұрғындарына да сан рнт сыртқы жаудан
қорғануға тура келеді. Осыған байланысты каланы айналдыра қорган салынған №
оның үзындығы үш шақырымдай.Корғанның төрт қақпасы болған. Қорған мен
қақпаның мықгылығы сондай, кейде сырттан келген шапқыншылар оларды бұза
алмаған.
Түркістан қаласы көрші жаткан Сауран, Отырар, Сайрам, т.б. қалалардың
пайда болуымен, дамуымен тығыз байланысты. Осы қалалардың ішіндегі ең жасы,
ең тез дамығаны Түркістан қаласы. Іргелес жатқан қалалар көптеген
шапқыншылыққа ұшырап, бірте-бірте қүлдырап, өмір сүрупен қалып бара
жатқанда Түркістан гүдене түсті.
Түркістан маңында егіншілік кәсібі де жақсы дамыды. Оңтүстіктің жылы ауа
райы, мол суы, шұрайлы шөбі қапа төңірегінде егін шаруашылығының да
ойдағыдай дамуына жағдай жасады. Мұның өзі қаланың гүлдене түсуіне тікелей
эсер етті. Жаңадан қаулап өсіп келе жатқан Манкент, Жаңакент, Сүткент,
Аққала сияқты жас қалалар Түркістан әкімшілігіне крады. Шығыстан да,
батыстан да үздіксіз келіп жататын сауда керуендерінің, түсіп, дем алып,
аттанатын кіндігі болды. Орта ғасырдағы қазақ хандарының кұрылтай жиыны,
билер кеңесі, ру-тайпа мәслихаты өтетін жері де осы қала болды. Содықтанда
Мағжан Жұмабаев -
Түркістан - екі дүние есігі ғой.
Түрісістан - ер түркіктің бесігі ғой.
Тамаша Түркістандай жерде туған
Түріктің Тәңір берген несібі ғой... - деп жырлады.
Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министрлігі
К.И.Сәтбаев атындағы Қазақ ұлттық техникалық университеті
Әл-Машани атындағы Жаратылыстану-гуманитарлық институы
Қазақ тілі кафедрасы
Реферат
Тақырыбы: Туркістан
ВПб-04-14 б.т
Орындаған: Лунев Д.А
Тексерген: Батима
Нурбекқызы Искакова
Алматы 2004 ж.
Отырар.
Ошрар - бүкіл Шығысқа танымал болған ежелгі қалалардың ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz