Түркістан туралы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Түркістан.

Түркістан қаласы қазіргі Оңтүстік қазақстан облысындағы Түркістан

ауданының орталығы, темір жол стансасы, Шымкент қаласынан 225

шақырым жерде. Сырдарияның оң жақ аңғарына орналасқан.

4 - 10 - ғасырларда бұл қаланың орнында Шабғар деген үлкен кала болған.

9 - 10 - ғасырларда ол қалалар қатаррына косылып, гүденеді және осы кезден

бастап Йаса (Ясы) деп аталады.

Ал 15-ғасырдан бастап Түркістан деп аталды. "Түркістан" деген сөз "түріктер

мекені, елі" дегенді білдіреді. өйткені сол заманда бүл аймақты түркі тілдес

халықтар мекендеген.

Түркістанда 14 - гасырдың аячғы - 15 - ғасырдың басында тұрғызылған және осы уақытқа дейін сақталған Ахмет Йассауи кесенесі бар. Сол кезден бастап қала түркі тілдес халықтардың діни орталығы болып келеді.

- ғасьфдан бастап Түркістан каласы Сырдария өңірінің шаруашылықжәне мэдени орталығына айналады. Ол Үнді, Қытай сияқты Шығыселдерінен батыска өтетін жолдың үстінде.
- гасырдан бастап Түркістан қаласы мен оның төңірегі қазақхандыгының билігіне беріледі. Көп уақыт қазақ хандығының орталығы даболады.

Жаугершілік заманда бұл қала тұрғындарына да сан рнт сыртқы жаудан қорғануға тура келеді. Осыған байланысты каланы айналдыра қорган салынған № оның үзындығы үш шақырымдай. Корғанның төрт қақпасы болған. Қорған мен қақпаның мықгылығы сондай, кейде сырттан келген шапқыншылар оларды бұза алмаған.

Түркістан қаласы көрші жаткан Сауран, Отырар, Сайрам, т. б. қалалардың пайда болуымен, дамуымен тығыз байланысты. Осы қалалардың ішіндегі ең жасы, ең тез дамығаны Түркістан қаласы. Іргелес жатқан қалалар көптеген шапқыншылыққа ұшырап, бірте-бірте қүлдырап, өмір сүрупен қалып бара жатқанда Түркістан гүдене түсті.

Түркістан маңында егіншілік кәсібі де жақсы дамыды. Оңтүстіктің жылы ауа райы, мол суы, шұрайлы шөбі қапа төңірегінде егін шаруашылығының да ойдағыдай дамуына жағдай жасады. Мұның өзі қаланың гүлдене түсуіне тікелей эсер етті. Жаңадан қаулап өсіп келе жатқан Манкент, Жаңакент, Сүткент, Аққала сияқты жас қалалар Түркістан әкімшілігіне крады. Шығыстан да, батыстан да үздіксіз келіп жататын сауда керуендерінің, түсіп, дем алып, аттанатын кіндігі болды. Орта ғасырдағы қазақ хандарының кұрылтай жиыны, билер кеңесі, ру-тайпа мәслихаты өтетін жері де осы қала болды. Содықтанда Мағжан Жұмабаев -

Түркістан - екі дүние есігі ғой.

Түрісістан - ер түркіктің бесігі ғой.

Тамаша Түркістандай жерде туған

Түріктің Тәңір берген несібі ғой . . . - деп жырлады.

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министрлігі

К. И. Сәтбаев атындағы Қазақ ұлттық техникалық университеті

Әл-Машани атындағы Жаратылыстану-гуманитарлық институы

«Қазақ тілі» кафедрасы

Реферат

Тақырыбы: «Туркістан»

ВПб-04-14 б. т

Орындаған: Лунев Д. А

Тексерген: Батима

Нурбекқызы Искакова

Алматы 2004 ж.

Отырар.

Ошрар - бүкіл Шығысқа танымал болған ежелгі қалалардың бірі. Кейбір деректерге қарағанда, оның орнындағы алғашқы қоныстар осыдан екі жарым мың жылдай бұрын пайда болған екен.

Отырар - 6 - 8 ғасырларда Сырдария өзенінің орта тұсындағы ірі мемлекеттің астанасы болады.

9-12- ғасырларда сол аймақтың бас қаласына айналады. 16-17- ғасырларда Қазақ хандығының саяси және шаруаашылық-мәдени орталығы болады. Тек 18-ғасырдьщ орта кезінде Отырар қаңырап бос қалып, кейіннен мүлдем қирап, халық Отрартөбе деп атап кеткен үйіндіге айналады.

Отырар - алгаш Фараб деп аталған. Араптың бұл сөзі "парық", "парасат" дегенді білдіреді.

Отырар қаласының тез өсіп, гүлденуіне оның тұрған жері де әсер етті. Бүл жердің табиғат жағдайы тіршілікке қолайлы, ауасы жылы, көктемі мен жазы көкорай шалгынды, щөбі шүйгін болатын. Оң қанатында шалқыған Сыр, жағалай құрағы мен тоғайы, түстігінде көсіліп Қаратау жатыр. Кең сахара төрінде, нұрын төккен күн астында Отырар өзінің сан гасырлық тірлігін бастаған.

Қаланың тез өсуіне ең алдымен жағдай жасаған "Жібек жолы" болатьга. Отырарда үлкен медресе, базар, ұстахана, қонақ үйі, мешіт, монша, гимараттар, сауда дүкендері тағы да баска орындар болды. Ол - сол аймақтағы халықтардың сауда-саттық жасайтын, окып білім алатын қара шаңырағына айналды.

Қала әрі биік, әрі мықты қыш дуалмен қоршаулы болатъш. Оның тұс-тұсында бес қақпасы бар. Қалада жарыса жатқан қөшелер болды. Орталыққа жақындаған сайын көшелер де көріктене береді. Қаланы билеушілер, байлар, ірі саудагерлер орталықта тұрады. Олардың тамаша үйлері мен сәнді сарайлары алыстан көз тартады. Қаланы айнала бос жатқан жерлерде шаруалар тұрады. Олар осы мывдаған халқы бар қаланы сзақ-түлікпен, жеміс-жидекпен

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.