Конфликттің жалпы түсінігі

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Конфликттің жалпы түсінігі

Жалпы «Конфликт» деген сөздің өзіне түсініктеме беретін болсақ . Екі жақтың қақтығысуы, күштің, ойлардың сәйкес келмеуі болып табылады.

Конфликттің бірнеше түсініктері бар. Оларды қарастырып кететін болсам:

Конфликт ол қиын шешілетін қарама қайшылық, ол эмоцианалды қабалжулармен байланысты.

Құндылықтар мен потенциялар үшін күрес, белгілі статус үшін, билік ресурстар, оның мақсаты нейтролизация, біреуге зиян келтіру немесе қарсыласты жою.

Көптеген ойшылдар айтқандай конфликт адамның ішінде болады және конфликтті алып жүретін де адамның өзі болып табылады. Әр адамда қарама қайшылықты қажеттіліктер болады. Мысалы көбінесе біздің алдымызда махаббат немесе байлық, жан-ұя немесе жұмыс деген таңдаулар тұрады.

Адам психикасының екіге бөлінуі ол патология емес ол сау адамның организмінің жағдайы. Сонымен қатар тұлға ішінде бірнеше қажеттіліктер болуы мүмкін . Мысалы студентте сабақ алдында кітап оқу керек сол уақытқа тағы бір адаммен кездесу керек болуы мүмкін.

Бізге әрқашанда екі варианттан біреуін таңдауға тура келеді. Бірақ ол варианттар сәйкес келмейді яғни біреуін таңдау екіншісінен бас тарту болып табылады. Бірақ ішкі тұлғалық конфликт ол кезде пайда болмайды, ол тек екі варианттың да индивид үшін маңызда болғанда пайда болады және оның тек біреуін таңдау адам үшін қиыншылық туғызады. Ішкі тұлғалық конфликттерді негативті немесе позитивті тенденциялардың күресі ретінде қарастыруға болады. Мысалы жоғарғы қызметке ауысу үшін жағымсыз жерге көшу.

Ішкі тұлғалық конфликердің пайда болу себептері

Тұлғаның ішкі конфликттері тұлғаның күрделі ішкі құрылымына негізделген.

Ішкі тұлғалық конфликттерді психоанализ өкілі З. Фрейд бойынша қарастыратын болсақ ондай конфликттер бейсаналы деңгейде пайда болады. Көптеген жағдай ларда бір конфликт екіншісіне алмасады немесе біреуінің салдарынан туындайды.

Ішкі тұлғалық конфликттердің негізгі түрлері

Көпеген зерттеушілер келесі түрлерін қарастырады:

мотивациялық конфликт екі қарама қайшы мотивтердің қақатығысуы.
моральды конфликт тілек пен міндет арасындағы қақығысулар, мораль мен қарыз, нормалар мен қажетілік арасындағы.
жүзеге аспай қалған тілектер конфликттері, шындық пен тілек арасындағы қақығысулар, оларды жүзеге асыруға мүмкіндік бермейтін, мысалы косманавт болғым келеді бірақ ондайларды алмайды.
рольдік конфликт екі немесе одан да көп рольдердің қақығысуы, оларды индивидке орындау керек бірақ ол оларды жүзеге асыра алмайды.
адаптациялық конфликт ол индивид пен қоршаған орта арасындағы тепе теңдіктің бұзылуынан пайда болады. Мысалы тұлға қоршаған ортаның талапарына сәйкес келмеген кезде.
адекватты емес өзіндік бағалаудың конфликттері ол тұлғаның мүмкіндіктері мен оның өзіндік бағалауының төмендігі немесе жоғарлылығының сәйкес келмеуінен туындайды.

Сонымен қатар зерттеушілер ішкі тұлғалық конфликтердің екі әртүрлі мүмкіндікердің біреуін таңдауға болатындарын көрсеткен. Мысалы өзінде жегін келіпт ұрады біреуге де беру керек.

Ішкі тұлғалық конфликттерді шешу тәсілдері .

Ең негізгі тәсілдердің біреуі ситуацияның адекватты бағасы болып табылады. Оның ішіне индивидтің өзіндік бағалауы және проблемалардың дұрыс бағалануы болып табылады. Психологияда рефлексия түсінігі бар. Ол адамның өзінің жағдайына сыртқы бақылаушы ретінде қарау қабілеті. Ол арқылы адам ішкі қабілетінің себеперін анықтай алады.

Белгілі психотерапевт докор М. Мольц өз кітабында «Мен ол мен, немесе Қалай бақытты болуға болады » деген кітабында көптеген кеңестер береді. Олардың көбісі өзіндік рефлексия феноменіне негізделеді:

өзіндік меннің дұрыс бейнесін қалыпастыру, өзін туралы барлық шындықы білу, шындықты дұрыс қабылдай білу. Фактілерге реакция қайтару. Адамдардың не ойлайтынына көңіл аудармау, оларды сізді бағалауына. Сыртқы тітіркендіргішерге эмоциналды түрде жауап бере бермеу. Реніш сезімдерін және өзіне деген аяушылық сезімдерін сақтамау. Өзін және басқаларды кешіре білу, кешірудің емдік әсері бар. Өз агрессиянды керекті жаққа бағыттай білу.

Конфликт кезінде біздің сезімдерімізді эмоциялар толтырады және олар бізге дұрыс әрекет жасауға кедергі келтіреді. Оларды бірге алып жүрмеу үшін олардан құтыла білу керек. Ол эмоцияларды спорттық ойындарға, немесе ешкім жоқ жерде қағаздарды жырту сияқы әрекеттер арқылы эмоцияларды шығаруға болады.

Д. Корнеги айтуы бойынша конфликт жағдайында паникаға түспеу керек. Ол фактті қабылдап одан шығудың жолын іздеу керек.

Ол өз қобалжуарын келесі принциптер арқылы жеңеді:

қобалжуға мәжбүрлейтін жағдайдын нақты сипатамасы.
жасай алатын мүмкіндікерді жазып алу.
шешім қабылдау.
ол шешімді жүзеге асыру.

Ішкі тұлғалық конфликердің салдары

Ішкі тұлғалық конфликтердің салдары тұлға үшін негативі және позитиві болуы мүмкін.

Егер одан шығу жолы табылмаса ол күшейе береді. Ол белгілі психологиялық табарлықтан асқаннан кейін жан тепе теңдігінің бұзылуыне алып келеді.

Ішкі тұлғалық конфликтердің негативі салдары ол стресстер, невроздар, мазасыздық деңгейінің жоғрылауы, агрессия ол конфликтке еш қатысы жоқ обьектілерге бағытталуы мүмкін.

Агресияның қарсы жағы регрессия ол негативті қорғаныш механизмдері. Ол праблеманы шешепейді, ал конфликт энергиясының барлығы тұлғаны бұзуға бағытталады. З. Фрейд былай деген өзінді құртпау үшін басқаны құрту керек.

Ішкі тұлғалық конфликттің позитивті себепері де болады. Оларға:әлі жете алмайтын мақсат көзделеді, тұлға адаптациясы мен самореализацясы өседі және организмнің стресске қарсы тұру қасиеті жоғарлайды.

Сонымен қорытындылай келе ішкі тұлғалық конфликтердің негативі және позитві жақтары да болады. Бірақ адам оларды басқара алу керек және оларды қажетті жағдайда ғана қолдану керек. Конфликттің арнайы орны болу керек және одан өзіне пайдалы нәрсе ала білу керек.

Тұлғааралық конфликттер .

Тұғааралық конфликт қарым қатынас кезіндегі жеке тұлғалардың қақығысуы. Бұндай қақтығысулар барлық жерде болуы мүмкін ыңғайлы жерден бастап қоғамдық транспортқа дейін.

Тұлғааралық конфликтінің субьектісі болып жеке индивидтер болады. Олар конфликт кезінде өздерінің немесе топтың қызығушылықтарын қорғайды. Конфликт обьектісі ол сәйкес келмейтін қызығушылықтар және құндылықар, позициялар, мақсаттар.

Кейбір зерттеушілердің ойынша тұлғааралық конфликттер сәйкес келмейін тілекер, бағдарлар болады бұл кезде конфликт обьектісі субьектіге ауысады.

Сонымен тұлғааралық конфликтте екі немесе одан да көп индивидттердің қақтығысуы мүмкін, оның себептері сәйкес келмейтін тілектер және қажеттіліктер, қызығушылықтар, позициялар, рольдер және т. б.

Сонымен ресми қарым қатынас сферасындағы конфликтерге келетін болсақ. Олардың себептері өте көп оларды класификация ретінде қарастыратын болсақ, еңбек коллективінде пайда болатын конфликттер Вильям. Линкольн және Робер. Дж. конфликтті бес белгісі бойынша класификациялаған:

информация
структура
құндылықтар
қатынастар
іс әрекет

Бұндай анализ арқылы конфликтті түсінуге және анализдеуге ыңғайлы болып табылады. Бірақ бұл барлық проблеманы анықамайды және де ол ресми қатынастардағы конфликтілерді шешпейді.

Сонымен информациялық фактілер конфликтті туғызатын ол бір жаққа тиімді, ал бір жаққа тиімсіз информация болып табылады. Көбінесе кездесетін факторлар :

Толық емес және нақты емес фактілер, оған проблеманы қалыпасыру және конфликт тарихы туралы сұрақтар кіреді;

Бейтаныс фактілер және топтық фактілер;

Керек емес информация ол бір жақтың құндылықтарына зардап тигізу мүмкін, конфидициалдылықты жояды және жағымсыз естеліктер қалдырады;

Фактілерді дұрыс бағаламау және олардың мағынасын дұрыс түсінбеу;

Фактілерді әдейі жасыруға деген күмән;

Еркін емес дизинформация;

Өсектер, сапалық сұрақтар;

Құрылымдық фактілер формалды және формалды емес әлеуметтік топтың болуымен байланысты және өзіне келесі сұрақтарды қосуы мүмкін:

Заңдық билікке не кіреді?

Жер, ақша, уақыт, персонал және басқа да ресурстар сияқты факторларының болуы;

Жеке меншік болып не табылады?

Статус, еркек пен әйельдің ролі мен құқықтары;

Жас;

Географиялық орналасу, изоляция, ашықық сонымен қатар жиілік контактілердің интенсивтілігі;

Қауіпсіздік жүйесі; т. б факторлар кездеседі.

Құндылық фаторларына келетін болсақ бұл біз қабылдайтын немесе қабылдамайтын принциптер біз ұсанатын, оларды ұмытамыз немесе бейсаналы не саналы түрде бұзамыз.

Қатынас факорлары одан қанағат алу немесе оның болмауына байланысты. Ол кезде келесі фактілерге көңіл аударамыз:

Қарым қатынастың негізі; қатынастан не күтіледі; қатынастың өзіне және басқаларға деген құндылығы;

Конфликтті болдырмау шаралары.

Конфликтерді нәтижелі және конфликтті ситуацияларды болдырмау үшін адамда ассертивтік қасиеті болу керек. Ол келісімге келе алу қабілеті. Оған келесі қасиеттерді жатқызуға болады:

-өз мақсатына жету үшін басқаларға зиян келтірмеу;

- қарсыластарменде келісімге келе алу;

-басқаларға өзінді манипуляциялауға жол бермеу;

- біреудің құқығын құрметтеу;

-өз мүмкіндікерінді адекватты бағалау, қолын жетпейтін нәрсе үшін қайғырмау;

-өз позициянды нақты қалыптасыру, оппонентке деген агрессиясыз жауап.

-екі жаққа да тиімді копромисске келе білу;

Конфликтерді болдырмаудың әдістерінің бірі ол конфликттік жағдайдан кету. Ол сіздің қызығушылықарыңызда болмаса оған қатысып керек емес.

Егер конфликт шешілмесе онда екі жақ бірлесе отырып шешім іздеу керек. Оны келесі шараларды орындау арқылы жүзеге асыруға болады. Инциденттен конфликтің реалды себеперін бөліп алу. Зейінді проблемаға аудару эмоцияларға емес, «қазір және осында» принципі бойынша жұмыс істеу керек. Бұрынғы оқиғалар мен фактілерге көңіл бөлмеу қажет. Өзін үшін ғана сөйлеу және басқаларды да тыңдай білу. Опазициядағы тұлғаға деген құрметті сақау екі фактілер туралы ғана айту тұлға қасиеттері емес.

Егер тұлғааралық конфликтте негативті тенденциялар болса және екі жақта келісімге келмесе ондай жағдайда келесі әдістерді қолдануға болады:

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.