У. Теккерейдің Ярмарка тщеславия шығармасындағы идеомалық бірліктерді табу

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Тақырыбы: У. Теккерейдің Ярмарка тщеславия шығармасындағы идеомалық
бірліктерді табу.

Қазақ және орыс тілдеріндегі фразеологиялық жүйенің көлемі оның
единицаларының типтері туралы ғылыми тұжырымдар әр түрлі. Негізгі теориялық
еңбектерде тұжырымдалатын критерилер бойынша жалпы түрде фразеологиялық
единицалардың қатарына идеомалар, фразалық тіркестер, қанатты сөздер
жатқызылатындығын ескере отырып, аталған типтерді фразеологиялық
единицалар деген атау арқылы олардың аударма әдебиеттегі көрінісін талдауға
тырысайық. Талдаудағы басты мақсат екі тілдегі фразеологиялық
единицалардың ұлттық-этникалық ерекшеліктерін жинақтаған бір қатар түрлерін
салыстыра отырып, идеомалардың, мақал-мәтелдердің фразалық тұрақты
тіркестердің аударылуының жолдарын стильдік прагматикалық сипаттау және
аудармада байқалған кемшіліктердің себебін түсіндіру. Мақал-мәтелдердің
аурарылу ерекшеліктеріне тоқталып кетер болсақ, мақал-мәтелдер көркем
әдебиеттегі, соның ішіндегі поэтикалық туындылардың көркемдегіш құралдардың
бірі болып табылады. Мақал-мәтелдер сол себепті де әсерлі, тартымды, сол
себепті де сезімді селт еткізіп, ақыл-ойға сәуле шашады.Мақал-мәтелдерде
қолданылатын салыстырма мен теңеу бір-бірінен былай қарағанда онша айырыла
қоймайтын да сияқты. Бірақ бұлардың өзгешелігі тұлғасында болса керек.
Поэтикалық тілде троп ретінде қолданылатын теңеудің аясы салыстырмаға
қарағанда алқапты, кең. Салыстырма көбіне тең-бірдей, артық-кем, жақсы-
жаман, биік-аласа, бетер тәрізді сөздердің есім сөздерге тіркелуі арқылы
жасалады.
Теңеу- бейнелі сөздің ең бір көп тараған түрі. Жалпы көркем әдебиеттегідей,
мақал-мәтелде де бір нәрсені әсерлі суреттеу үшін, соның түртұрғасын көзге
елестету үшін екінші бір нәрсеге ұқсастырып, баламалай айту теңеу болмақ.
Оқу инемен құдық қазғандай.
Мақалмәтелдердегі теңеулер зат есімге, есімшеге жалғанған тай(тей), дай
(дей), дайын (дейін) жұрнақтары арқылы жасалады. Дүние жүзі халықтары
тілінің қайқайсысы да теңеуге өте бай.
Метафора. Қазақ әдебиетінде метафора троптың аса көп қолдангылатын түрі.
Түйменің инесіз күні жоқ, Сыпырғы келсе шаң қашар, Еңбексіз өмір
сөнген көмір. Сырт қарағанда жанаспайтын екі құбылысты халық ғажаби түрде
жақындастырады да, метафора тудырады: Жүйрік ат аяғынан ақсайды, жақсы
жігіт ағайыннан ақсайды.
Ғылыми жұмысымның тақырыбы: Ағылшын реалийлерінің қазақ әдеби
шығармаларға аударылуы (Диккенс, Теккерей шығармаларының негізінде). Кәзір
талдайтын шығармам У. Теккерейдің Vanity Fair. Оны орыс тіліне аударған
Дьяконова М.А. Ал қазақ тіліне аударған Байұзақ Қожабекұлы Албани.
Қысқаша өз жұмысым туралы айтып кетейін, тұпнұсқаның мағынасын дәл
беру мәселесі әрқашан реалийлердің аударылуымен тығыз байланысты.
Жалпы теориялық мәселелер қатарында баламасыз лексиканың немесе
реалийлердің аударылуы үлкен сұрақ тудыруда. Бір кездерде
реалийлер аударылмайды деген пікір болған. Және осы уақытқа дейін
реалийлердің шет тілдерден аударылу жолдарына ортақ пікірлер
қалыптаспаған. Көркем әдебиет мәтіндерінің құрамдас бөлігі болып
табылатын реалийлер қазіргі кезде үлкен көңіл бөлгенді талап етіп
отыр.
Реалийлерді аудару барысында көптеген зерттеушілер ұлттық және
тарихи ерекшеліктерді сақтап қалуға тырысу қажет.
Қазіргі аударматануда реалий терминімен қатар баламасыз
лексика деген түсінік қолданылып жүр. ( Е. Верещагин, В.
Костомаров), экзотикалық лексика (В. Берков, А. Супрун),
варваризмдер (А. Реформатский), этнолексемалар, мәдениконативті
лексика, елтану лексикасы, нолдік баламалы сөздер ж.т.б.
Айта кететін тағы бір жайт, бұл тілдік бірліктерге тек отандық
зерттеушілер ғана емес, сондай-ақ шетел зерттеушілері де ерекше
көңіл бөліп, зерттеп жүр. С. Влахов және С. Флориннің айту
бойынша реалийлерге, ұлттық ерекшеліктердің колоритін сақтаушы сөздер
ретінде алғаш рет 50ж басында көңіл бөлінді. [8.14] Және де осы
зерттеушілер Л.Н. Соболев, Г.В. Чернов, Т.В. Шатков, А.С. Супрун, С.
Влахов және С. Флорин сияқты ғалымдардың еңбектерінде реалийлер
яғни, баламасыз лексика туралы жарты ғасыр бұрын айтылғандығын
айтып кетеді. (1960ж Реалии атты мақала шықты). Кейінірек
Непероводимое в переводе атты кітап жарық көрді. Кітапта
реалийлердің сипаттамасы, жіктелуі, аударылу әдістері толығымен
қарастырылған. Реалийлер-американизмдер Томахиннің зерттеулерінің
негізгі обьектісі болып табылады. Л.С. Бархударов, В.Н. Комиссаров,
Н. Крупнов, Л.К. Латышев, Т.Р. Левицкая, А.М. Фитерман, А. Лилова,
А.В. Федоровтың аударма теориясына жазған әдебиттерінде де мәдени-
таңбаланған сөздер туралы ақпарат берілген.
Е.М. Верещагин және В.Г. Костомаров сондай-ақ тіл және мәдениет
қарым-қатынас мәселесін қарастырады. Н. Поморозская және В.С
Виноградов көркем әдебиетте реалийлер сөздерінің роліне ерекше көңіл
бөледі. С. Влахов және С. Флориннің еңбектері бойынша, реалийлер
ұлттық ерекшеліктердің коларитін жамылған сөздер ретінде тек қана
50ж басында қарастырыла бастады. У.Л.Н. Соболевтің 1992ж шыққан
Пособии по переводу с русского ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.