Гегельдің тек таза әрі абсолютті философиясы
Гегельдің тек таза эрі абсолютті философияны қолданып Шығыстың ықпалын
елемеу, батысты өз мүрасының көлемді бөлігінен бас тартуға мәжбүрледі. Егер
қатал сынға алса, барлық критерияларды Гегель орнатып отыр.
Гуссерель айтқандай, батысқа өзінің тарихи энтелехйлі мэнін жаңа
туындылармен дэлелдеуге тура келеді, өйткені батыстың өзі тарих туындысы
жэне басқа да тарихи туындыларды зерттеуге тэуелді. Ал оның мэні өзінің
шындық жэне түсінік идеяларын тура немесе жанама түрде философиямен
байланысқан ғылымға немесе капитализмге айналдыру. Мэселе оларды жою емес,
тек олардың басынан өтіп жатырған қүлдыраулармен бетпе-бет қалдыру, осыдан
табыстылығының мэнін анықтау, яғни біздің экономика толықтырылған өркениет
бізде үлкен қызығушылықтар тудырады. Мэселе ғылым да, философиялық
дүниетанымда ене алмайтын жерде ақиқатты табу жэне түсінбеген жерлерді
біздегідей мифологияға айналдыру емес; біздің тіршіліктен өте алыс
адамзаттық дүниетаныммен бетпе-бет жолығарда олардың тарихын жэне даму
заңдылығының қүпиясының теоретикалық жэне практикалық проблемаларын
анықтау. Шығыстың тазалығында біз түсіну керек қүпия бар, өйткені біздің
ересек идеяларымыз белгілі дэрежеде тым тар болып келеді.
Батые пен Шығыс арасындағы қатынас үлкен мен бала қатынасы іспетті,
бірақ ол білімді мен білімсіз, философия жэне философиялық емес қатынас
деген сөз емес; бүл қатынастар өте сезімтал, ол Шығыстағы жетпеген
жерлердің алдын алу мүмкіндігіне ие.
Адамзат рухының бірлігі философия еместі шынайы ақиқат философияға
тэуелдендіреді, және екеуін қосқанда пайда болады. Ол бір мэдениеттің басқа
мэдениеттермен байланысында көрінеді.
Философиялық эмбебаптың проблемасына келсек басқа өркениетпен бетпе-
бет келген саяхатшылардың эңгімелерінен көруге болады. қытай туралы
фотографиялар бізге жаьанның тұңғиықтығын танытады, эрине егер олар
сиапттау жағынан басқа, олар біздің сезімімізбен Қытай туралы ойларымызға
негізделеді. Керісінше фотография Қытайларды түрмыста суреттесе, оүл
пародоксалды оолса да, олар тіршіліп оізге түсінікті бола бастайды.
Түсінікке жат көрінетін үғымдар оларды тарихи жэне адамзаттық аспектте
тани алсақ бізге адамзаттық болмысқа деген көзқарасының белгілі бір
баламасы бола алады, ал ол өз кезегінде жасырын эмбебаптық қасиет ретінде
танылады. Қытай мен Индия философиясы тіршіліктің үстінен қарамауға,
керісінше олардың жаңғырығы болуға ұмтылады. Батые философиясы Шығыстан
түрмыс гармониясына жету жолын, негізгі тандау жасау мүмкіндігін батыс
адамына айналу арқылы өзіміз жапқан мүмкіндіктерді ашу, қалай оларды
өмірге оралту турасында үйрену керек.
Сондықтан да болар, біз Шығысты ең атақты философтар жиналған мұражай
ретінде таңқалумен ғана шектелдік. Оны бөлшектеп ролін тану орнына шынайы
нақтылығы жоқ жалпылама көзқарас материалдарын жинадық. Сол себепті қазіргі
кезде Шығыс философиясының танымды қүпиясы да осында.
Дюркгейм (Durkhein) Эмиль (1858-1917) - француз элеуметгік философы,
социолог, позитивизм жоқтаушысы, француз социологиялық мектебінің негізін
қалаушы мен басшысы, Ь аппее зосіо1о§ідие журналына біріктірілген. Д.
сэйкес қоғамды өзіндік ерекше шындық ретінде тани отырып, адам тіршілігінің
биологиялық, психологиялық, жеке индивидуалды саласынан тэуелсіз етіп
көрсетеді; ол индивидтердің өзара көп қырлы қарым-қатынастары негізінде
пайда болып, индивидтен тыс, жэне индивид үсті шындықты қарайды.
Социологиялық эдіс ережелері (1895) кітабында, өз методологиясының
басты принципін анықтап берді, Әлеуметтік фактілерді зат ретінде қарастыру
керек деп айтты, жаратылыстану ғылымдарының объективті методологиясын
қолданып, элеуметтік қүбылыстарды түсіндіруге рационализм мен детерменизмді
негіздеу керек деп айтты.
Фрезер (frazer) Джеймс Джордж (1854-1942) ағылшын антропологы, діни
тарихшы, атақты золотая ветвь еңбегінің авторы, осы еңбегінде Африка,
Азия, Европаның индустрияға дейінгі жэне алғашқы қоғамдық қүрылыстағы діни
сенімдерімен діни практикаларын зерттей отырып, адамзат ойлауының үш тарихи
сатысы; магиялық, діни, ғылыми ... жалғасы
елемеу, батысты өз мүрасының көлемді бөлігінен бас тартуға мәжбүрледі. Егер
қатал сынға алса, барлық критерияларды Гегель орнатып отыр.
Гуссерель айтқандай, батысқа өзінің тарихи энтелехйлі мэнін жаңа
туындылармен дэлелдеуге тура келеді, өйткені батыстың өзі тарих туындысы
жэне басқа да тарихи туындыларды зерттеуге тэуелді. Ал оның мэні өзінің
шындық жэне түсінік идеяларын тура немесе жанама түрде философиямен
байланысқан ғылымға немесе капитализмге айналдыру. Мэселе оларды жою емес,
тек олардың басынан өтіп жатырған қүлдыраулармен бетпе-бет қалдыру, осыдан
табыстылығының мэнін анықтау, яғни біздің экономика толықтырылған өркениет
бізде үлкен қызығушылықтар тудырады. Мэселе ғылым да, философиялық
дүниетанымда ене алмайтын жерде ақиқатты табу жэне түсінбеген жерлерді
біздегідей мифологияға айналдыру емес; біздің тіршіліктен өте алыс
адамзаттық дүниетаныммен бетпе-бет жолығарда олардың тарихын жэне даму
заңдылығының қүпиясының теоретикалық жэне практикалық проблемаларын
анықтау. Шығыстың тазалығында біз түсіну керек қүпия бар, өйткені біздің
ересек идеяларымыз белгілі дэрежеде тым тар болып келеді.
Батые пен Шығыс арасындағы қатынас үлкен мен бала қатынасы іспетті,
бірақ ол білімді мен білімсіз, философия жэне философиялық емес қатынас
деген сөз емес; бүл қатынастар өте сезімтал, ол Шығыстағы жетпеген
жерлердің алдын алу мүмкіндігіне ие.
Адамзат рухының бірлігі философия еместі шынайы ақиқат философияға
тэуелдендіреді, және екеуін қосқанда пайда болады. Ол бір мэдениеттің басқа
мэдениеттермен байланысында көрінеді.
Философиялық эмбебаптың проблемасына келсек басқа өркениетпен бетпе-
бет келген саяхатшылардың эңгімелерінен көруге болады. қытай туралы
фотографиялар бізге жаьанның тұңғиықтығын танытады, эрине егер олар
сиапттау жағынан басқа, олар біздің сезімімізбен Қытай туралы ойларымызға
негізделеді. Керісінше фотография Қытайларды түрмыста суреттесе, оүл
пародоксалды оолса да, олар тіршіліп оізге түсінікті бола бастайды.
Түсінікке жат көрінетін үғымдар оларды тарихи жэне адамзаттық аспектте
тани алсақ бізге адамзаттық болмысқа деген көзқарасының белгілі бір
баламасы бола алады, ал ол өз кезегінде жасырын эмбебаптық қасиет ретінде
танылады. Қытай мен Индия философиясы тіршіліктің үстінен қарамауға,
керісінше олардың жаңғырығы болуға ұмтылады. Батые философиясы Шығыстан
түрмыс гармониясына жету жолын, негізгі тандау жасау мүмкіндігін батыс
адамына айналу арқылы өзіміз жапқан мүмкіндіктерді ашу, қалай оларды
өмірге оралту турасында үйрену керек.
Сондықтан да болар, біз Шығысты ең атақты философтар жиналған мұражай
ретінде таңқалумен ғана шектелдік. Оны бөлшектеп ролін тану орнына шынайы
нақтылығы жоқ жалпылама көзқарас материалдарын жинадық. Сол себепті қазіргі
кезде Шығыс философиясының танымды қүпиясы да осында.
Дюркгейм (Durkhein) Эмиль (1858-1917) - француз элеуметгік философы,
социолог, позитивизм жоқтаушысы, француз социологиялық мектебінің негізін
қалаушы мен басшысы, Ь аппее зосіо1о§ідие журналына біріктірілген. Д.
сэйкес қоғамды өзіндік ерекше шындық ретінде тани отырып, адам тіршілігінің
биологиялық, психологиялық, жеке индивидуалды саласынан тэуелсіз етіп
көрсетеді; ол индивидтердің өзара көп қырлы қарым-қатынастары негізінде
пайда болып, индивидтен тыс, жэне индивид үсті шындықты қарайды.
Социологиялық эдіс ережелері (1895) кітабында, өз методологиясының
басты принципін анықтап берді, Әлеуметтік фактілерді зат ретінде қарастыру
керек деп айтты, жаратылыстану ғылымдарының объективті методологиясын
қолданып, элеуметтік қүбылыстарды түсіндіруге рационализм мен детерменизмді
негіздеу керек деп айтты.
Фрезер (frazer) Джеймс Джордж (1854-1942) ағылшын антропологы, діни
тарихшы, атақты золотая ветвь еңбегінің авторы, осы еңбегінде Африка,
Азия, Европаның индустрияға дейінгі жэне алғашқы қоғамдық қүрылыстағы діни
сенімдерімен діни практикаларын зерттей отырып, адамзат ойлауының үш тарихи
сатысы; магиялық, діни, ғылыми ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz