Хаз. Абуллаһ бин Омар (р. а. )

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

I. Кіріспе

Хаз. Абуллаһ бин Омар (р.а.) – дің өмір баяны
Хаз. Абуллаһ бин Омар (р.а.) - дің пәтуа беруі
Хаз. Абуллаһ бин Омар (р.а.) – дің хадис риваят етуі

II Хаз. Меймуне (р.а.) – дің өмір баяны

III Қорытынды

Хаз. Абуллаһ бин Омар (р.а.)

Хаз. Омар (р.а.) – дің ұлы, ең көп хадис риваят еткен, ең көп пәтуа
берген жеті сахабаның және Абабиле - нің бірі. Ибн Омар есімімен де
әйгілі Абдуллаһ пайғамбарлықтың үшінші жылында (шамамен 613 ж.) Меккеде
дүниеге келген. Хаз. Пайғамбарымыз (с.а.с.) – ның әйелі Хафсаның бауыры.
Әкесімен бірге мұсылман болып, әкесімен бірге Мәдинеге һижрет еткен. Асхабы
Кирамның ең үлкен ғалымы және мужтахиттерінің бірі. Анасы Зейнеп бинту
Мағуни Жунейхи. Лақаб аты Абу Абдуррахман. Исламмен өніп өскен. 13 жасында
әкесімен бірге Меккеден Мәдинеге хижрет еткен. Бірақ кейбір риваяттарда
әкесінен бұрын һижрет еткендігі айтылады. Абдуллаһ бин Омар сахабалардың
ішіндегі фыкх, тәпсір, хадис ғылымдарында аты шыққан, ардақты болған
кісілердің бірі болған. 13 жасында Ухуд соғысына қатысу үшін рұқсат
сұраған, бірақ Хаз. Пайғамбарымыз (с.а.с.) оның жас екендігін ескертіп кері
қайтарған. Бәдір соғысынан да осы себептен қалып қойғандығы риваят етіледі.
15 жасында Хаз. Пайғамбарымыз оған Хендек соғысына қатысуына рұқсат береді.
Бейғатурридванға, Хайбар жорығына және Мекке жеңісіне, Хунейн соғысына
қатысқан және де Сирия және Ирак жеңісіне, Ярмук және Нихавенд соғыстарына,
Мысыр жеңістерінде болғандығы тарих беттерінде көрсетіліп кеткен. Абу Аюб
ал – Ансаридің Ыстанбулға аттанған жорығында болып (49669) бірақ
мұсылмандар арасында салынған, іріткі және бұзғыншылық нәтижесінде ортаға
шыққан оқиғалардан бетін аулақ ұстаған Хаз. Али (р.а.) мен Язид бин Муавие
арсындағы жорықтарға қатыспаған. Бірақ өмірінің соңында Хаз. Али (р.а.) –
ға оның дұшпандарына қарсы күреске көмек бермегеніне өкінгендігі белгілі.
Хажжажға қарсы соғыспағанына да өкінгендігі де риваят етіледі. Әкесінің
өзінен кейін оны халифа етіп сайламағаны және оны тек халифа сайлау
комиссиясының бір мүшесі етіп тағайындағаны оны ренішке түсірмей, әкесінің
қойған үкіміне разы болған. Әкесі Хаз. Омар (р.а.) өз баласын халифа болуға
лайық көрмеген, бұл жауапкершіліктің өте ауыр екендігіне, баласының да бұл
жүкті көтере алмайтындығына көзі жеткен. Бірақ Хаз. Осман (р.а.) шехид
етілгеннен кейін оған халифа болу мәртебесі ұсынылған, Абу Муса ал-Ашғари
бұның халифалыққа лайық кісі екендігін айтқан және Язид бин Муавия өлгеннен
кейін де көпшілік бұған халифа болуын ұсынған. Бұл жолда көптеген кісінің
қаны төгілетіндігін білген Абдуллаһ халифалықтан бас тартады. Хаз.
Али(р.а.) – дің Абдуллаһтың Шам әкімі етіп тағайындауы ұсынысынан да бас
тартқан.
Хаз. Абуллаһ бин Омар (р.а.) іріткі, бұзғыншылық шығармау мақсатымен
мешітте әкімдерінің арқасында намазға жығылған. Бірақ олардың діни
тақырыптарда айтқан қателіктері мен жаңылыстарын түзете отырып, ақиқатты
көздеген. Құтпалардың бірінде хаттағы Абдуллаһ бин Зубейрдің Құран кәрімде
өзгерістер енгізген дегеніне шыдай алмай: Өтірік айтып жатырсың, ол мұндай
нәрселеді істемейді жән сенің оған күшің жетпейді деген екен. Басқа бір
жерде аср намазының уақытысының шығатынына мән бермей сөз сөйлеп жатқан
Хажжажға: Күн сені күтпейді деп сөзін кескен. Бұл сөз Хажжажға ауыр тиген
болар, оған қастандық істеуге дейін барған. 73(693) жылы қажылық мезгілінде
Минада бұның аяғына біреудің найзасы түсіп жаралауы осы оқиғаның нәтижесі
деп жорамалдауда. Хаз. Пайғамбарымыздың (с.а.с.) қайнысы болуы, оның
жанында көп болуына себеп болған Хаз. Пайғамбарымыздың (с.а.с.) – дің
өзінен есту мәртебесіне ие болып, көптеген хадистерді халыққа жеткізген.
Өмірінде 2630 хадис риваят етіп, Абу Хурайрадан кейінгі көп хадис риваят
еткен жеті сахабаның бірі болып келеді. Бұл хадистерді Хаз.
Пайғамбарымыздан (с.а.с.) әкесі Хаз. Омар (р.а.) әпкесі Хафса да(р.а.) Хаз.
Абу Бәкір (р.а.), Осман (р.а.), Айша анамыздан (р.а.), Зейд бин Сабиттен
(р.а.), Билал (р.а.), Абдуллаһ бин Масғуд (р.а.) сияқты сахабалардан
хадистер риваят еткен. Риваят еткен хадистерінің 81-і Сахихул Бухариде, 31-
і Сахихул Муслимде орын алған. Абдуллаһ (р.а.) бір ерекшелігі хадистерді
пайғамбарымыздан қалай естісе дәл солай етіп риваят етуінде, синоним
сөздерді де қолданбаған ерекше көңіл бөлген. Алтын шынжыр аты берілген
ең сахих иснад (Бухаридің көзқарасы бойынша), Ибн Омардан оның азат еткен
құлы Нафидің, одан Ибн Маликтің риваят еткен хадисіне сенеді. Құқықшы
сахабалардың бірі болған Абдуллаһ бин Омар ең көп пәтуа берген жеті
сахабаның бірі. Алпыс жыл бойы пәтуа бергені риваят етіледі. Сахабалардың
көбі дүниеден өткеннен кейін жас ғалымдардан болған Ибн Омар мен Ибн
Аббасқа халық пәтуа, үкім шығарулары үшін келеді. Абдуллаһ бин Омар қандай
да бір пәтуа берілместен бұрын бірінші Құранға одан кейін Пайғамбарымыздың
(с.а.с.) сүннетіне қарайтын. Олардан жауап таба алмаған соң, сахабалардың
ижтихадындан пайдаланатын, жәрдем алатын. Сахабалардың ижтихадындан жауаб
таба алмаса қияс мәселесіне жүгінетін. Кесін жауаб таба алмаған кезінде,
дұмған аузын ашпайтын қате бір пәтуа бермеуі үшін қатты көңіл бөлетін. Бір
мәселеде пәтуа сұрап қойған кісіге: Ибн Омар осындай пәтуа берді деп, өз
дегеніне шақырмақшысың ба?. Қате пәтуа беретін бе деген қорқу арқасында
Хаз. Осман (р.а.) – дың қазы бол деген ұсынысын қайтарып жіберген.
Ибн Омардың тағы бір ерекшелігі өзінің өмірін тура Пайғамбарымыз
(с.а.с.) – ның өміріне ұқсатып, өткізуі. Абдуллаһ бір күні көрген түсін
жорыту үшін әпкесі Хафса арқылы Хаз. Пайғамбарымыз (с.а.с.) – ның
Абдуллаһқа айтқан : Абдуллаһ деген жақсы адам, түнгі намаздарды да қылса
артық болмас еді - деген екен. Бұны естіген Абдуллаһ бин Омар сол күннен
бастап, арасын үзбестен түн намаздарын қылған екен.
Хаз. Пайғамбарымыз (с.а.с.) – нің өлімінен кейін оған деген
махаббатының күштілігі Пайғамбарымыз (с.а.с) – ның жүрген, отырған жерлерін
намаз қылған жерлеріне намаз оқып, көлеңкесінде отырған ағаштарды су
алмасын деп суғарады екен. Хаз. Пайғамбарымыз (с.а.с.) – нің сәлем беру
хадисін естігеннен кейін еш бір жұмысы болмаса да тек қана көшедгі халыққа
сәлем беру үшін шығып, үлкен кіші демей бәріне сәлем береді екен. Абдуллаһ
бин Омар сахабалардың ішіндегі бай адамдардың қатарына кіретін еді. Артық
ақша ұстамай кедейлерге тарататын. Бір риваяттарда өзінің қолындағы күңді
азат етіп, біреуге тұрмысқа бергендігі айтылады. Құлдарына жақсы қарым –
қатынаста болтын. Олардың бірі егер намаз оқып, мешітке баратын болса онда
оны дереу азат ететін. Бұл мінезін таныған құлдары азат етілуі үшін мешітке
баратындығын байқаған достары оған ескерту айтады. Ол былай деп жауаб
береді: Аллаһты қолданып бізді алдағысы келгендерге , алдануға разымыз.
Кібірлік сезіміне алданбас үшін жұпыны киініп, тамақты да аз қолданған
екен. Ибн Омардың дәрежесі әкесінің дәрежесімен тең деп айтқан Абу Салама
бин Абдуррахман Омардың өмір сүрген дәуірінде оған ұқсағандар бар еді. Ал
Абдуллаһтың кезеңінде оған ұқсаған ешкім жоқ деген екен.
Ибн Омар орта бойлы, ірі денелі, қара торы кісі болатын. Хаз.
Пайғамбарымыз (с.а.с.) – нің істегендігін айтатын. 85 жасында Меккеде
қайтыс болған.
Мекке қаласында кіндік қаны тамып және сол жерден топырақ нәсіп болған
екен. Алпыс жыл бойы пәтуа беру қызметінде болды.
Ибн Омар хадисті тек қана оған мұқтаждық туғанда ғана айтатын. Жабир
(р.а.): Ибн Омардан хадис алған кісінің хадистің жағдайында еш күмәні
қалмайтын. Аз-Зубайрдың айтуынша Ибн Омар Хаз. Пайғамбарымыз (с.а.с.) – нан
естіген хадистерді жаттайтын. Әр жылы қажылыққа баратын. Қажылықта Хаз.
Пайғамбарымыз (с.а.с.) нің тұрған жерінде тұратын. Имам Маликтің айтуы
бойынша ол кісі әр бір намаз үшін дәрет алып, дәрет пен намаз ортасында
Құран оқитын. Өліміне себеп болған ауру Хажжаждың ұлы найзаны біреу арқылы
оны жаралауы нәтижесінде аурып дүние салған екен. Қабірі Меккеде
мұхажирлер қабірістанында.
Дәулет әкімшілік істерінденде жұмыс істеуден ұзақ болған. Әкесінің
өлімінен бұрын Абдуллаһты орнына мұрагер етіп сайлауды ұсынғанда: Бір
үйден біреу жетеді деген екен. Халифа болып сайланбау шартымен шураға
қатысқан. Хаз. Осман (р.а.) шехит етілгеннен кейін Абдуллаһ бин Омарды
білім дәрежесінің жоғары екендігі, соғыстағы батырлығы да ескеріліп халифа
болу ұсынысы ұсынылған. Бұл ұсынысты қабыл етпестен Хаз. Али (р.а.)-ға
бейат еткен. Іштегі болып жатқан оқиғаларға қатыспады. Жихад Ислам
өлкесінде, мұсылмандар арасында болмайды. Жихад кәпірлер мен ғайри
мұслимдермен болады деп жауап берген. Сыффин соғысынан кейін халифалық
мәселе және қозғалғанымен оны да қабыл етпеген. Хаз. Муавиенің халифа
кезеңінде Язид бин Муавие мен Бизанс жорығына қатысқан. Аюб Султанмен бірге
де Бизанстарға қарсы жорыққа шыққан. 15-баласы болған, 11-і ер бала, 4-і
қыз бала болған және Пайғамбарымыз (с.а.с.) мен тығыз байланыста болған.
Оның жолымен жүруді, оның мінезімен мінезденуді абырой санайтын.
Пайғамбарымыз (с.а.с.) қай жерге барып намаз оқыса, оның артынан еріп сол
жерге барып жалғыз намаз оқитын. Көптеген оқиғаларда болып Пайғамбарымыз
(с.а.с.)-ның хадистерін есту тәртібіне ие болған. Сахабалардың ішінде ең
көп хадис риваят еткен кісілердің бірі. Ғибадаттарда, сұхбаттарда және
соғыс, жорықтарда, қоштасу қажылығында Пайғамбарымыз (с.а.с.)-нің жанында
болғаны риваят етілуде. Хаз. Пайғамбарымыз (с.а.с.) ді көру сұхбетіне
қатысу, қызмет ету мәртебесіне жету және жаратылысындағы жақсы қасиеттердің
болуына және оның жоғарғы, абыройлы, шебер бір ұстаз болуына көмекші болды.
Харам және күдікті нәрселерден ұзақ болуы, ғылыми дәрежеге, дүниеге
қызықпауы басқа біреулерге өрнек, мысал болатын дәрежеде еді. Халал мен
харамға байланысты хадис шәріптердің көбін Абдуллаһ бин Омардың риваят
еткендігі айтылады. Имам Бегевидің айтуынша Хадис риваят тұрғысында ең
қатты көңіл бөлген Абдуллаһ бин Омар еді. Аһли сүннет Малики мазхабының
имамы Имам Малик Абдуллаһ бин Омар туралы былай дейді: Абдуллаһ бин Омар
Хаз. Пайғамбарымыз (с.а.с.) нан кейін қажылық мезгілінде және басқа да
уақыттарда адамдарға 60 жыл бойы пәтуа берген. Пәтуаларды да өте қатты
сақтықпен және мұқияттылықпен беретін еді. Табий болған Михран (р.а.) :
Ибн Омар сияқты фыкыхты жақсы білген адамды көрмедім деген. Хадис және
фыкых ғалымдары арасында Абдуллаһ бин Омар, Абдуллаһ бин Аббас, Абдуллаһ
бин Зубейр және Абдуллаһ бин Амр Ибнул Асқа Абадилул арбаға аты берілген.
Бұл төрт кісінің бір мәселеде келісімі бар болса Абадиланың сөзі деген ат
берілетін еді. Бірақ фыкых кітаптарында Абадиле делінген уақытта көбінесе
Ибн Масғуд, Ибн Аббас және Ибн Омар ақылға келеді. Адем бин Алидің риваят
еткенінде бір сұхбетте Абдуллаһ: ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.