Дене мәдениеті және спорт тарихы. Футбол

Пән: Спорт
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 55 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

І. Кіріспе . . . 4

І. Тарау. 1 . Дене мәдениеті. Дене мәдениетінің тарихы . . . 6

1. 1 Қазақстан Республикасындағы дене мәдениетінің дамуы . . . 10

1. 2. Әлемдік спорт тарихы . . . 18

1. 2. 2. Әлемдік спорт түрлері және олардың ерекшеліктері . . . 19

1. 2. 3 Қазақ елінің ұлттық спорт түрлері және олардың даму тарихы . . . 22

ІІ. Тарау.

2. 1. Футбол. Футболдың пайда болу тарихы . . . 36

2. 2. Қазақстан Республикасында футбол ойынының дамуы . . . 39

2. 3. Футбол ойының ережесі . . . 42

2. 3. 1 Футбол командалары және атақты футбол ойыншылары . . . 47

2. 3. 2. Футбол ойынында жиі ұшырасатын терминдер . . . 50

ІІІ. Қорытынды . . . 53

ІV. Әдебиеттер көрсеткіші . . . 57

І КІРІСПЕ

Адамның дене-бітімінің дұрыс дамуы, денсаулығының нығаюы, жұмыс қабілетінің артуы сыртқы ортаның қолайсыз жағдайларына қарсы тұруға ықпал етеді. Жақсы денсаулық -адамның еңбек және қоғамның іс-әрекетке жемісті қатысуының маңызды кепілі. Адамзаттың денсаулығына қамқорлық жасауға біздің қоғамымыз мейлінше мүдделі.
Табиғи қозғалыстың түрлері жүгіру, қарғу, жүзу, лақтыру, шаңғы, коньки, велосипед тебу, акробатика өмірге қажетті дағды және іскерліктерді қалыптастырады. Жас адамдардың денесі түрлі жаттығулар көмегімен ширап, дамиды. Сондықтан күш, жылдамдық, төзімділік, икемділік сияқты адам қабілетін дамыту олардың қозғалтқыш тәжірибесін байытады, дене қозғалысын үйлестіреді.
Дене тәрбиесі саласында ырғақ, жеке гигиена, дене шынықтыру мәдениеті, туризм, спорт ерекше орын алады.

Дене тәрбиесі ең басты күн тәртібін, яғни, еңбек, демалыс, тамақтану, ұйқы, бос уақыт ырғақтарын дұрыс ұйымдастыруда талап етеді.

Дене жаттығулары - бұл саналы түрде орындалған қимылдар және қозғалтқыш әрекеттер. Дене жаттығулары бұлшық ет жүйесін, қан айналымын және тынысалу мүшелерін дамытады.

Спорт - адамның денсаулығын нығайтатын, дене күшін, қозғалыс дағдыларын және моральдық-еріктік қасиеттерін дамытатын дене тәрбиесінің құралы. Дене тәрбиесіндегі маңызды құралдарының бірі - табиғи факторлар: күн көзі, ауа, суға шомылу, душ қабылдау.
Табиғат факторларын балалардың денесін сауықтыру жұмысы кезінде пайдалану өте тиімді. Дене тәрбиесінің маңызды мақсаттарының бірі - балалар мен ересек адамдарды дене шынықтыру ісіне жұмылдыру.

Дене тәрбиесінің міндеттері:

- денсаулықты нығайту және шынықтыру, дененің дұрыс өсіп-жетілуіне және ағзаның жұмыс қабілетін арттыруына әсер ету;
- қимыл дағдылары мен іскерліктерін қалыптастыру және жетілдіру;
- қимылдың жаңа түрлеріне баулу және оны теориялық білімдерімен байланыстыру;
- негізгі қимыл-қасиеттерін күшті, төзімділікті, шапшаңдықты және ептілікті дамыту;
- еріктілікке, батылдыққа, табандылыққа, тәртіптілікке, ұйымшылдыққа, достық пен жолдастық сезімге, мәдениет мінез-құлық дағдысына еңбек пен қоғамдьщ меншікке саналы көзқарасын тәрбиелеу;
- әдеттерді қалыптастыру және дене жаттығуларымен үнемі шұғылдануға ынтаны тәрбиелеу;

- гигиеналық дағдыларды сіңіру, дене жаттығулары мен шынықтыру гигиенасы жөніндегі білімді хабарлау.

Зерттеудің өзекті мәселелері.

дене мәдениеті мен спорттың адам өміріндегі алатын орны;
әлемдік және өз еліміздегі спорттың даму тарихы;
қазақ еліндегі ұлттық спорт түрлері, зерттелуі және дамуы;
Футбол ойынының тарихы, ережесі, қазіргі жағдайы;

Әр бөлімге зерттеу жасай отырып, спорттың, оның ішінде футболдың әлемдік деңгейі мен ел ішіндегі қалпына салыстырулар жүргізілді. Мемлекеттік тілдегі және орыс тіліндегі әдебиеттерді пайдалана отырып, дене мәдениеті және футболды зерттеуші-ғалымдардың пікірлеріне сараптама жасалды, сол арқылы қорытынды шығарылды.

ІІ НЕГІЗГІ БӨЛІМ

1. Дене мәдениеті. Дене мәдениетінің тарихы

Дене мәдениеті денсаулықты сақтау мен қорғауда дене қабілетін жетілдірудің жинақталған қоғамдық түрі, жалпы мәдениеттің бір бөлігі. Ахмет Байтұрсынов мұны тән тәрбиесі деп атады.

Адамдардың денсаулығын жақсарту, қалыптастыру және дене мәдениеті жөніндегі білімін арттыру.
Қалың бұқараны саяси-идеялық жағынан тәрбиелеу құралы.

Дене мәдениеті әрқайсысының өз алдына атқаратын міндеттері бар бірнеше салалардан тұрады.

Дене мәдениетінің ақпараттық саласы. Тарихи дамудың барысында дене тәрбиесінің тәжірибесі рухани және қоғамдық байлық ретінде жинақталып, ұрпақтан-ұрпаққа беріліп отырады. Адам туралы білім мен ғылым, оның мүмкіншіліктерін жетілдірудің жолдары мен тәсілдері оның табиғи сапасын үнемі жетілдіріп жаңа мүмкіндіктерді түсінуге жол ашады. Адамдардың дене тәрбиесімен айналысуында үгіт-насихат құралдары, радио мен теледидар, газеттер мен журналдар үлкен міндет атқарады. Ақпарат құралдары арқылы берілген дене мәдениеті жайлы хабарлар адамдардың ол жайлы білімін ұлғайтады, дене мәдениетін көтеруге ықпал жасайды.

Дене мәдениетінің нормативтік өлшемдері. Дене тәрбиесі адамдардың мүмкіншілік көрсеткіштерін анықтап, оны үнімі жақсарту, мүмкіншілігінің шегін көтеруді қалыптастырады. Осы жұмыстың барысында мүмкіншіліктердің шегі анықталып, оның әртүрлі дайындықтарын қалыпқа келтіреді. Әсіресе, бұл дене тәрбиесінің маңызды бір саласы болып есептелінетін спортта айқын көрінеді. Спортқа адамның мүмкіншілігі сынға түсіп, оның шегі мен ең жоғары деңгейі айқындалады. Жарыстар кезінде жасалған әрбір рекорд тек қана бір адам емес, ол тәрбиеленген қауымның, ұжымның, қоғам мен адамзаттың ортақ жетістігі болып табылады.

Дене мәдениетінің пайдалылығы. Тәннің дұрыс демала білуі, соның арқасында сау қалпында ұсталуы және салауатты өмір салты адам өміріне үлкен пайда әкелетін факторлар. Жаяу, атпен, велосипетпен, шаңғымен, сумен т. б. туристік жорықтар, дене тәрбиесі және спортпен айналысу адамдардың көңіл-күйлерін көтеріп, өмірге пайдалы ықпал жасайды. (1. 185)

Дене мәдениетінің жүйесі. Оның дамуы жаттығулар мен спортпен айналысу барысында қалыпқа түскен, ілімі мен тәсілі жетілген және күнделікті тәжірибеде іске асырылып келе жатқан салалардың бірі. Бұл жүйе қоғамдық құрылысқа, қоршаған ортаға, табиғи жағдайларға, мемлекеттің күш-қуатына, мүмкіншілігіне, ғылыми-техникалық прогреске, халықтың эканомикалық жағдайына, салт-дәстүрлеріне т. б. жағдайларға қарай қалыптасады. (1-сурет)

Дене тәрбиесінің жаттығулары. Дене тәрбиесінің алдына қойған мақсаттарын іске асыру үшін оны қалыптастыру мен ұйымдастыруды шешетін тәрбиенің түрі. Сонымен қатар ол науқастарды емдеуге және түрлі аурулардың алдын алуға пайдаланылады. Әрбір жаттығудың өзінің мазмұны мен орындалуы өзгешеліктеріне сәйкес оның денеге, жүйкеге тигізетін әсерлері де әртүрлі болады. Ол өзінің тәнге тыныс алу, қан айналысы, зат алмасу, жүйкенің қозуы, тежелуі сияқты әсер етумен белгілі. Дене тәрбиесі жаттығуларының орындалу әдісі деген атау да осыдан барып шығады. Осы әдістерді дұрыс орындау жаттығуларды адамға пайдалы етеді. Жеке бастың және қоғамдық гигиенаның талаптарын сақтау, режиммен жұмыс істеу, дұрыс тамақтану мен ұйықтау, адамдардың көңілін көтеру оларды еңбекке қабілетті, дене тәрбиесімен айналысуды ұтымды етеді. Күнделікті тұрмыста жан-жақты шынығу, күнге қыздырыну, суға шомылу, туристік жорықтарға шығу, салауатты өмір салтын ұстану және тағы басқалары.

Дене тәрбиесімен айналысқан кезде оның әсерлігін арттыру үшін барлық санитарлық-гигиеналық шараларды сақтау, жүктемелерді есептеу, жаттығулардың мақсатын анықтап, оны ғылыми негіздемелерге сай жүргізу мен тәсілдерін таңдаудың маңызы зор. Мұнда дене тәрбиесімен айналысушының жасы, жынысы, денсаулығы, жан-жақты дайындығы еңбек ету, оқу ерекшеліктері, мінезі және үнемі дәрігердің бақылауында болуы есепке алынады. (2-сурет)

№

Жаттығулар тобы

Жаттығулардың ағзаға әсері

№: 1.

Жаттығулар тобы: Жүру, жеңіл жүгіру

Жаттығулардың ағзаға әсері: Ағзаны біртіндеп қыздыру

№: 2.

Жаттығулар тобы: Тартылу жаттығулары

Жаттығулардың ағзаға әсері: Қан айналысын жақсарту, омыртқа жотасын түзулеу

№: 3.

Жаттығулар тобы: Аяққа арналған жаттығулар (отыру, екі аяққа кезекпен салмақ салу)

Жаттығулардың ағзаға әсері: Бұлшық еттерді нығайту, буындардың қозғалмалылығын арттыру және қан айналымын жақсарту

№: 4.

Жаттығулар тобы: Кеуде бұлшық еттеріне арналған жаттығулар (алға, артқа, жанына иілулер, айналмалы қозғалыстар)

Жаттығулардың ағзаға әсері: Икемділікті, омыртқа қозғалмалылығын дамыту, бұлшық еттерді нығайту, ішкі органдар қызметін жақсарту.

№: 5.

Жаттығулар тобы: Қол және иық белдеуіне арналған жаттығулар

Жаттығулардың ағзаға әсері: Қозғалмалылықты арттыру, бұлшық еттерді бекіту.

№: 6.

Жаттығулар тобы: Аяқ пен қолдар үшін сермеу жаттығулары

Жаттығулардың ағзаға әсері: Икемділікті буындардың қозғалмалылы- ғын дамыту, қан айналу және тыныс алу органдарының қызметін күшейту.

№: 7.

Жаттығулар тобы: Қарын прессі бұлшық еттеріне, жамбас ұңғысы, жанама бұлшық еттерге арналған жаттығулар

Жаттығулардың ағзаға әсері: Бұлшық еттерді нығайту

№: 8.

Жаттығулар тобы: Жүгіру, секірулер, секіртпелер

Жаттығулардың ағзаға әсері: Бұлшық еттерді нығайту, жалпы зат алмасуын арттыру.

№: 9.

Жаттығулар тобы: Қорытынды жаттығулар

Жаттығулардың ағзаға әсері: Тыныштандыруға әсер ету, ағза қызметін әдеттегі ырғаққа жақындату

Дене тәрбиесі қозғалысы. Дене тәрбиесін жан-жақты байытып оның қолданымын кеңейтіп, маңызын арттыра түсетін бүкіл халықтық, бұқаралық қозғалыс оның президенттік миль, жүгірушілер күні, футбол апталығы тағы сондай, балалар мен жасөспірімдерге арналған “былғары доп”, “алтын шайба”, “торлама доп”, “жарысқа шық Жас Ұлан!” т. б. түрлері көп. Дене тәрбиесінің бағалау жөніндегі адамдар мен Үкіметтің бірігіп атқаратын әлеуметтік ағымы. Әрбір елдегі қоғамдық құрылыстың түрлеріне байланысты жалпы ортақ мақсаттары болғандығына қарамай дене тәрбиесі қозғалысы әртүрлі бағыттарда дамиды. Елдегі дене тәрбиесінің бұқаралығы адамдардың жеке бастарының мәдени деңгейіне, оған деген қоғамның көзқарасына байланысты. (1. 186)

Статистикалық есеп бойынша 2009 жылдың 1 қаңтарында Қазақстан Республикасында 2 млн. 156 000 адам дене тәрбиесімен айналысады екен.

Дене тәрбиесінің сапасы. Жаттығулардың нәтижесінде қимыл-қозғалыстың нәтижесін көрсететін өлшем. Бұл өлшемдер күш, шапшаңдық, шыдамдалық, ептілік, икемділік арқылы көрінеді. Жақсы

спортшы атанып жоғары көрсекіштерге жету үшін адамның бойында осы қасиеттер біркелкі дамуға тиіс.

Дене тәрбиесінің спартандық жүйесі. Спарта немесе Лаконика - Грекияның ежелгі мемлекеттерінің бірі. Біздің дәуірімізге дейін VI ғасырда ол үлкен Пелопоннес жарты аралын өзінің ықпалына бағындыра, Пелопоннес одағын басқарды. Аристотельдің айтуынша, Лакедемондағы адамдардың бүкіл тәрбиесі және заң шығару жүйесін әскери мақсатқа бағындырды. Ол отбасында басталды. Балалар қатал жағдайда тәрбиеленді, шынықты, аштық, шөлді, дене түсетін үлкен күшті жеңе білуге үйретілді. Жеті жастан бастап мемлекеттік тәрбиеде болды. Балаларды отбасынан алып, айрықшы мектептерге араластырды. Ондағы тұрмыс-тіршілік салты әскери жағдайға сәйкес құрылды. Жасөспірімдердің басты айналысатындары дене жаттығулары, шынығу, әскери ойындар болды және оқу мен жазуға аз дәрежеде көңіл бөлінді. Жыл сайын жасөспірімдер үшін жарыстар ұйымдастырылды. 15 жастағы жасөспірімдер “айрендердің”- әскери өнерді үйренуші, бірақ әлі де азаматтық құқы жоқ, жастардың қатарына енгізілді. 21 мен 30 жас арасы азаматтық толық құқыққа ие болатын өтпелі жас деп есептелді. Тек 30 жасқа толғасын ерлер толық құқы бар спартандық болды. Алайда, осыдан кейінде, олар өз отбасына ғана қонуға келетін, ал күн бойы ерлердің әскери клубында болатын. Ежелгі грек мемлекеттерінің көпшілігінен айырмашылығы, Плутарх айтқандай, “олардың балаларының денесі мықты болуы үшін” Спартада қыздар да дене тәрбиесімен шұғылданды. Кейде қыздар да әскери жорықтарға қатысқан. Полопеннестік соғыстан кейін, б. д. д. V ғасырда дене тәрбиесінің спартандық жүйесі өзгеріске ұшырай бастады және өзінің бұрынғы әскери-қолданбалы маңызын жоғалтты.

1. 1 Қазақстан Республикасындағы дене мәдениетінің дамуы

Қазақстан Республикасындағы дене шынықтыру және жоғары жетiстiктер спортының жай-күйi, әлемдiк спорт дамуының қазiргi заманғы үрдiстерi республикада спортты дамыту жөнiнде түбегейлi шұғыл шаралар қабылданбайынша, қазақстандық спортшылардың әлемдiк аренадағы көрсеткiштерi төмендей беретiнiн көрсетiп отыр.

Қазiргi заманғы спорт деңгейi өзiнiң даму сатысында спорттық нәтижелердiң өсуiнде ғылыми және инженерлiк жетiстiктерге негiзделген жаңа көзқарастарға маңызды рөл бередi. Жаңа спорт ареналары, жаттығулар мен жарыстар үшiн арнайы жағдайлар жасау iсiндегi жаңа жетiстiктер, арнайы киiм, құрал-сайманмен жарақтандыруды қолдану және құрастыру әлемнiң мықты спортшыларының көрсеткiштерiн күрт жақсартуға жеткiздi және ХХI ғасырға спорттың қандай негiзгi бағыттарда қарыштап енетiнiн айқындады.

Ел халқының дене қозғалысы белсендiлiгiнiң төмендiгi жүрек-қан аурулары мен тыныс жолдары органы ауруларынан өмiр сүру жасын қысқартуға әсер ететiн және өлiм деңгейiнiң жоғары болуына әкеп соқтыратын факторлардың бiрі болып табылады. Ел тұрғындарының тұратын аймағына қарай 5-тен 10, 5 пайызы ғана дене шынықтырумен және спортпен жүйелi түрде шұғылданады.

Қазақ халқы арасында спорттың дамуына әр ұлт өкiлдерiмен арадағы қарым-қатынастың нығаюы көп әсер еттi. Мұндай жағдай, әсiресе, Қазан төңкерiсiнен кейiн берiк қалыптасты. Алғашқы кезеңде спорт пен дене тәрбиесi еңбекшiлердiң денсаулығын нығайту, жалпы гигиеналық мәселелер, әскери шынықтыру даярлығын жақсарту мақсатында жүргiзiлдi. 1918 жылдың 1-жартысында жұмысшылар клубтарында гимнастикамен айналысатын үйiрмелер ұйымдастырыла бастады. Халық ағарту органдары мен комсомол ұйымдары қыруар жұмыстар атқарып, жастар күшiмен спорт алаңдарын, әскери даярлық iсiне жаттығу өткiзетiн орындар жасады. 1920 жылы 1 қазанда Қазақстанның сол кездегi астанасы Орынбор қаласында дене тәрбиесi нұсқаушылары және ұйымдастырушыларымен әскерге баратын жастарды спортқа баулуға арналған курстар ұйымдастырылды. Оған жүзден астам кiсi қатысты. Оның тең жартысынан көбi қазақ жастары болатын. Мұнан соң Ақтөбе, Гурьев (қазiргi Атырау), Орал, Верный (қазiргi Алматы), Орынбор, Петропавл, Қызылорда, Семей қалаларында iрi спорттық орталықтар құрылды. Сол жылдары Семей, Қостанай, Жетiсу губернияларында спартакиадалар өте бастады. Әйелдер арасында дене тәрбиесiн дамыту мақсатында 1925 жылы Семей қаласында арнаулы спартакиада өттi. Дәл осындай әйелдер арасында спартакиадалар Орал, Петропавл, Алматы қалаларында да ұйымдастырылды. 1928 жылы Петропавл қаласында Бүкiлқазақстандық 1-спартакиада өз жалауын көтердi. Оған қатысушылар футбол, жеңiл атлетика, қалашық (городки), қазақша күрес, баскетбол және нысана көздеуден сынға түстi. Қазақстанда дене тәрбиесi мен спортты дамытуда 1931 жылы енгiзiлген “КСРО-ны қорғауға, еңбек етуге дайын бол” (ГТО) деп аталған бәсекелердiң маңызы зор болды. Бұл жастардың спортқа тұрақты түрде қатысуына мүмкiндiк бердi. Дене тәрбиесiнен ұлттық кадрлар даярлауға көңiл бөлiне бастады.

1932 жылы Алматыда дене тәрбиесi техникумы ашылды. 1934 жылы республикада ведомствоаралық 1-спартакиада, Орта Азия мен Қазақстан спортшылары арасындағы 1-спартакиада және мектеп оқушылары арасында бүкiлқазақстандық 1-спартакиада өттi. Қазақстан К(б) П-нiң 1937 жылы өткен 1 съезi дене тәрбиесi мен спорт және бұқаралық қорғаныс жұмыстарын кеңейте түсудi атап көрсеттi. 2-дүниежүзілік соғыс қарсаңында Қазақстан спортшыларының саны 150 мыңға жеттi, оның iшiнде 30 мыңнан астамы қазақ жастары болатын. Соғыс жылдарында әскери-спорт кадрларын даярлауда көп жұмыс атқарылып, елiмiзде 1, 5 миллионға жуық әскери-спорт мамандары тәрбиелендi. 1945 - 56 жылы Қазақстанда дене тәрбиесi ұйымдары нығайып, спорт кадрлары өсiп шықты. 1945 жылы Алматыда дене тәрбиесi институты (Қазақ физкультура институты) ашылды. 1946 жылы Шоқыр Бөлтекұлы “Спартак” қоғамы бойынша бокстан КСРО чемпионы атанып, қазақ жастары арасында бiрiншi болып спорт шеберi деген дәрежеге жеттi. 1950 жылы Қазақстан спорт ұйымдары құрылды. 1959 жылы бұл ұйымдар спорт федерациясы болып өзгертiлдi. 1951 жылы “Колхозшы” спорт қоғамы құрылды. 1956 жылдан бастап “Қайрат” деп аталды. 1956 жылы Мәскеуде КСРО халықтарының 1-спартакиадасы өттi. Қазақстан спортшылары 1956 жылдан олимпиялық ойындарға да қатыса бастады. Тау шаңғышысы А. Артеменко 1956 жылы Италияның Кортина Д’Ампеццо қаласында өткен 7-қысқы олимпия ойындарында, ал Е. Кадяйкин Мельбурнда (Австралия) өткен жазғы 16-олимпиялық ойындарда 3000 м-ге тосқауылдар арқылы жүгiруден сынға түстi. Қазақ жастары арасынан шыққан жеңiл атлет Ғ. Қосанов 1960 10 м-лiк эстафеташылар жарысында күмiсґжылы Римде өткен 17-олимпиялық ойындарда 4 жүлденi иемдендi.

Дене тәрбиесі және спорт туралы заң. 1999 жылы 2 желтоқсанда (N490) Қазақстан Республикасы Парламентінің Мәжілісінде қабылданған заң. Бұл заң дене тәрбиесі мен спорт саласындағы құқықтық түр ұйымдастыру эканомикалық және әлеуметтік мәселелерді қамтып бұқаралық дене тәрбиесінің бағдарламасын, әуесқой және кәсіби спортты дамытудың негіздерін бекіткен. Сонымен қатар осы сауалдағы негізгі мемлекеттік міндеттерді түсіндіреді алға қойған басты бағыттарды анықтайды. Заңға Қазақстан Республикасының Президенті қол қойған. (1. 187)

Дене шынықтыру мен спорт тарихы қоғам өмір сүруінің әр түрлі кезеңдеріндегі дене тәрбиесі саласындағы құралдар, түрлер мен әдістердің, идеялар мен теориялардың пайда болуы мен дамуын зерттейді. Ол дене шынықтыру мен спортты бүкіл адамдардың мәдениеті, тәрбиесі мен бөлімінің құрамдас бөлігі ретінде, оларды өндірістік және әскери қызметке дайындау ретінде қарастырылады. Тарих дене шынықтыру мен спорттың ертедегі кезеңдерден бүгінгі уақытқа дейінгі даму эвалюциясын қарастырып келеді.

Дене шынықтыру мен спорт тарихы үлкен тәрбиелік және білімдік маңызға ие. Ол ғылыми көзқарастың қалыптасуына ықпал етеді, адамдар санасын өткеннің маңызды оқиғаларымен байыта түседі, адамгершілікке тәрбиелейді, отанға деген сүйіспеншілікке, дене шынықтыру мен спорттың дамуы мен қалыптасуына үлес қосқан барлық халықтарға құрмет сезімдеріне тәрбиелейді.

Дене шынықтыру мен спорт тарихы ұлттық және интернационалдық қызығушылықтардың дұрыс ұштасуына үйретеді, шовинистік және ұлтшылдық сипаттағы насихаттауларды теріске шығарады.

1996 жылдың 19 желтлқсанында Елбасы «Қазақтан Республикасында» бұқаралық спортты дамытудың 1996-2000 жылдарға арналған Мемлекеттік бағдарламасы туралы» Жарлыққа қол қойды. Соның арқасында өткізілетін спорттық шаралардың саны артып, салалық спартакиадалар, оқушылар мен студенттер жарыстарын ұйымдастыру үрдісі қайта жаңғырды.

Бағдарлама мерзімінің соңына қарай, яғни 2001 жылы спортпен шұғылданушы халықтың саны 24, 1%-ға артып, 1436, 3 мың адамды құрады. Республикада 290 спорт мектебі жұмыс істеп, оларда 134 мың балалар мен жасөспірімдер тәрбиеленді. Дене шынықтыру мен спорт саласындағы штаттық қызметкерлер саны 23 239 адам болды. Спортта дарынды балаларға арналған мектеп-интернат жаңадан ашылып соның нәтижесінде мектеп-интернаттардағы шәкірттер саны 942-ден 2385-ке дейін артты. Спорттық резервтер даярлаудың облыстық орталықтарын құру ісі қолға алынып, Президенттік сынақ жүйесі енгізілді.

Елбасының 2001 жылдың 12 наурызындағы «Қазақстан Республикасында дене шынықтыру мен спортты дамытудың 2001-2005 жылдарға арналған Мемлекеттік бағдарламасы туралы» Жарлығы бұған дейінгі Мемлекеттік бағдарламаның заңды да қисынды жалғасы еді. Мемлекеттік бағдарлама енді ғана қолға алынған шақта, яғни 2001 жылдың басында спортпен шұғылданушылар саны 1436, 3 мың адам болса, салауатты өмір салтын серік еткендер 2002 жылы - 1546, 3 мың адам, 2003 жылы - 1752, 1 мың адам, 2004 жылы - 1885, 9 мың адам, ал бағдарлама мерзімінің соңғы жылында 2 миллион адамнан асып, ел халқының 13, 7 пайызын құрады.

Спорт саласындағы штаттық қызметкерлер саны 2002 жылы 24 684 адам болса, 2003 жылы - 26 624 адам, 2004 жылы - 28 337 адам, 2005 жылы - 29976 адамға жетті.

2005 жылы балалар мен жасөспірімдер спорт мектептерінің жалпы саны 389-ға жетіп, оларда тәрбиеленуші жеткіншектер 200 529 адам болды.

1996-2000 және 2001-2005 жылдарға арналған Мемлекеттік

бағдарламалардың жүзеге асырылуы спорт саласын дамытуға айтарлықтай үлес қосты. Дегенмен, саланы дамыту механизмін тұрақты жетілдіру, соған қажетті шараларды үздіксіз жүзеге асыру қажет еді. Осы мақсатта Қазақстан Республикасы Президентінің 2006 жылдың 28 желтоқсанындағы Жарлығымен Қазақстанда дене шынықтыру мен спортты дамытудың 2007-2011 жылдарға арналған Мемлекеттік бағдарламасы қабылданды.

Бұл Мемлекеттік бағдарламаның мақсаты - спорттың халықаралық талаптарға сай инфрақұрылымын дамыту, нормативтік-құқықтық базаны жетілдіру, саланы білікті мамандармен қамтамасыз ету, спорт ғылымын дамыту, дене шынықтыру мен спорт арқылы салауатты өмір салтын қалыптастыру, спорттық резервті, халықаралық деңгейдегі спортшыларды даярлау жүйесін жетілдіру болды. Мемлекеттік бағдарламаларды жүзеге асырудың нәтижесінде спорт саласының бойына қан жүгіріп, бұрынғы деңгейіне қайта орала бастады. Салалық спартакиадалар, оқушылар спартакиадасы мен студенттер сайысы сынды спорттық бәсекелер қайта жанданып, кешенді спорттық-көпшілік шаралар, бұқаралық спорт түрлерінен өтетін жарыстар көбейді. Мектептен тыс спорт мекемелерінің аула клубтарының жұмыстары жанданды. Өңірлерде дарынды балаларға арналған мектеп-интернаттар, спорттық ізбасарлар даярлау орталықтары ашылып, спортпен шұғылданушылар қатарының көбеюіне мол септігін тигізді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.