Әртүрлі елдердің зейнетақы нарықтары
Әртүрлі елдердің зейнетақы нарықтары.
Чилилдің зейнетақы нарығы
Жоғарыда атап өткендей ХХ ғ. 90 жылдардың басында көптеген елдер,
соынң ішінде Қазақстанда Чили үлгісіне негізделген зейнетақымен
қамтамасыз ету жүйесіне көшті. Чили ақы жүйесінің реструктуризациясы ХХ
ғ. 80 жылдары болды. Бұған тенденция ретінде келесі себептер, негізі болды.
Сыртқы қарыздың дағдарысы жағдайында Чили өз экономикасын реттеген және
құрылымдағы нысан бүгінгі таңда жанданудың шыңырауына салыстырылымы
табыстықпен жауап беруге мүмкіндік береді. Демографиялық жағдай бір
мезгілде әрбір жұмысшыға келетін қарттар санын өсуі кезінде қарауылдағы
жандар үлесінің күрт құлдырауымен сипатталады. Жұмысшы күші нарығының
динамикасына ресми емес секторларда жаңа жұмысшы күшін құрудың жоғарғы
үлесі тән.
80 жылдардың басында қаржылық дағдарыс елдің импорттау қабілетінің
күрт төмендеуін білдірді. Сыртқы қарыз дағдарысынан арылу бойынша жасаған
стратегиялық шаралар мынаны қорытындылады:
1. экспортты ынталандыру саясаты арқылы ашық сауданың агрессиялық саясаты
2. қор шоттарын абайлап ашу
Осы кезде коммерциялық банктер мен шетелдік жеке инвесторлар ел
экономикасына капитал салымдарын жүргізуге қызығушылығы болады. Жағдай
халықаралы қаржылық ұғым тарапынан төтенше сыртқы қаржыландыруға елеулі
салымдар арқасында ғана тегістеліп отырады. Елдің экспорттық секторына
инвестициялау жағдайының жақсаруынан кейін ғана 1986 ж. импорттың өсу
қарқыны қалпына клтірілді. Елдің шетелдік капитан ағынын жаңартқаннан
кейін1989 ж. бастап сыртқы экономикалық жағдай біршама жақсарды. Экспорттық
үлгі екі кезеңде дамыды.
• Чили тауарлары үшін жаңа шетелдік нарықты іздеуді мемлекеттік қолдау
саясаты
• Нақты еңбек ақының күрт төмендеуі салыстырмалы пайдасы бар салалардың
бәсекелестігінің өзіне әсер еткен айырбас бағамының күшті төмендеуі.
Чили қоғамы басынан өткізіп отырған 50 жылдары бала туудың төмендеуі,
экономикалық қызметке форма өмір сүруінің тұрақты өсуі сияқты демографиялық
ауытқулар активті элементтер үшін өндірістік жұмыс бастылықты құруға артық
көретін экономиканың саясат жасап шығару мен қарттар үшін зейнетақыны
қаржыландырудың қажетті механизмен жасап шығаруға алып келді.
Бірақ чили экономикасын жаңа халықаралық коммерциялық және қаржылық
нарықтарға тартудың елеулі әлеуметтік шығыстары болды. Бүгінгі таңдада
мемлекет экономиканың өсуді құрбан етпестен бөлудің бірдейленген жақсартуға
мүмкіндік беретін әдістерді қолдану міндетін қойып отыр.
Елдегі макроэкономикалық тұрақтылықтың және жалпы экономикалық өсу
тенденциясының анықталған дәрежесіне жете отырып, қазіргі уақытта
тұрақтырақ жұмысбастылық үшін жаңа жұмыс орын құру мен өмір деңгейін,
жоғарлату кіретін экономикалық дамуға күшейте отырылып бағытталады.
Сонымен, мысалы, ХХ ғ. аяғында жан басына шаққандағы ЖУӨ 37% өсті. Бүгінгі
таңда жан басына шаққандағы ЖУӨ 5300 долл. жетті. Орташа айлық инфляция 3-
тен 0,55%-ға дейін төмендеді. Зейнетақы жинақтары 1990ж. жалпы ұлттың
өнімнің 24%-ын, қазіргі уақытта 40%-ын құрады. 1990ж. салыстырмалы банктік
зейнетақы активтер 24,5%-ды, қазіргі уақыта инфляцияны есепке алмағанда бір
жылда орташа зейнетақы қорлары рентабельдігінің 50%-ға жуығын құрайды.
Чилдегі зейнетақы реформалары капитал нарығының, тұрғын үй құрылыс,
сақтандыру және басқа нарықтардың дамуына әсер етті.
Чили зейнетақы жүйесі – салымшылар жүргізген зейнетақы жарнамаларының
жеке капиталазациясына негізделген ынтымақты рольде біртіндеп өшіруі бар
жеке жинақтаушы күйі. Осы кезде салымшылар әкімшілік акционерлері болып
табылмайды және өз қарттылығының қамтамасыз етілу жауапкершілігін алады.
Мемлекет тек минималды зейнетақыға кепілдік береді.
Чилиліктеде мемлекеттік және жеке қорлар арасында таңдау құқығы
болмады. Оларда тек әкімшілік зейнетақы қорлары (ӘЗҚ) деп аталатын жеке
жинақтаушы қорлар арасында тыңдай алды.
Белгілі бір жағдайларға байланысты жинақтаушы жүйеге енбеген
азаматтар ескі жүйеде қалды. Бұл топты өткен екі жылда табысы болмаған, шет
елде жүрген және т.б. құрады. Ескі жүйені қызмет етуі шамамен 2040 жылға
дейін жалғасады деп болжанған зейнетақыны нормализациялау институты (ЗНИ)
ұсынады.
Жаңа жүйеге кіргендер ынтымақтастықпен байланбаған және алушының
тіліегі бойынша жинақтаушы жүйеге сатылуы немесе берілуі мүмкін ескі
жүйеден тану бондарын алады. Көптеген жағдайларда оларда жинақтаушы жүйеде
зейнетақы белгілеген кезде жинақталған қаражаттарға қосылады.
Әкімшілік зейнетақы қорлары толық операторлар болып табылады және
зейнетақы жарналарын тартуы, сондай –ақ қаржылық құралдарға зейнетақы
жинақтарын инвестийиялаумен айналысады. Заңдардың сақталу мен пруденциалды
нормативтердің орындалудын бақылауды, бағалы қағаздар бойынша
суперинтенданттарды әдістемелік басқарылуды АФП жүзеге асырады. Чилидің
Орталық банкі инвестиция портфелін диверсификациялауды белгілеу бөліміне
бақылау жүргізіледі. Демек, АФП минималды табыстылық бойынша талаптарды
орындау қажет. Егер олар орындалмаса, онда АФП оларды зейнетақы
жинақтарынан 1% мөлшерінде құрылуы тиіс резервті қорлар ... жалғасы
Чилилдің зейнетақы нарығы
Жоғарыда атап өткендей ХХ ғ. 90 жылдардың басында көптеген елдер,
соынң ішінде Қазақстанда Чили үлгісіне негізделген зейнетақымен
қамтамасыз ету жүйесіне көшті. Чили ақы жүйесінің реструктуризациясы ХХ
ғ. 80 жылдары болды. Бұған тенденция ретінде келесі себептер, негізі болды.
Сыртқы қарыздың дағдарысы жағдайында Чили өз экономикасын реттеген және
құрылымдағы нысан бүгінгі таңда жанданудың шыңырауына салыстырылымы
табыстықпен жауап беруге мүмкіндік береді. Демографиялық жағдай бір
мезгілде әрбір жұмысшыға келетін қарттар санын өсуі кезінде қарауылдағы
жандар үлесінің күрт құлдырауымен сипатталады. Жұмысшы күші нарығының
динамикасына ресми емес секторларда жаңа жұмысшы күшін құрудың жоғарғы
үлесі тән.
80 жылдардың басында қаржылық дағдарыс елдің импорттау қабілетінің
күрт төмендеуін білдірді. Сыртқы қарыз дағдарысынан арылу бойынша жасаған
стратегиялық шаралар мынаны қорытындылады:
1. экспортты ынталандыру саясаты арқылы ашық сауданың агрессиялық саясаты
2. қор шоттарын абайлап ашу
Осы кезде коммерциялық банктер мен шетелдік жеке инвесторлар ел
экономикасына капитал салымдарын жүргізуге қызығушылығы болады. Жағдай
халықаралы қаржылық ұғым тарапынан төтенше сыртқы қаржыландыруға елеулі
салымдар арқасында ғана тегістеліп отырады. Елдің экспорттық секторына
инвестициялау жағдайының жақсаруынан кейін ғана 1986 ж. импорттың өсу
қарқыны қалпына клтірілді. Елдің шетелдік капитан ағынын жаңартқаннан
кейін1989 ж. бастап сыртқы экономикалық жағдай біршама жақсарды. Экспорттық
үлгі екі кезеңде дамыды.
• Чили тауарлары үшін жаңа шетелдік нарықты іздеуді мемлекеттік қолдау
саясаты
• Нақты еңбек ақының күрт төмендеуі салыстырмалы пайдасы бар салалардың
бәсекелестігінің өзіне әсер еткен айырбас бағамының күшті төмендеуі.
Чили қоғамы басынан өткізіп отырған 50 жылдары бала туудың төмендеуі,
экономикалық қызметке форма өмір сүруінің тұрақты өсуі сияқты демографиялық
ауытқулар активті элементтер үшін өндірістік жұмыс бастылықты құруға артық
көретін экономиканың саясат жасап шығару мен қарттар үшін зейнетақыны
қаржыландырудың қажетті механизмен жасап шығаруға алып келді.
Бірақ чили экономикасын жаңа халықаралық коммерциялық және қаржылық
нарықтарға тартудың елеулі әлеуметтік шығыстары болды. Бүгінгі таңдада
мемлекет экономиканың өсуді құрбан етпестен бөлудің бірдейленген жақсартуға
мүмкіндік беретін әдістерді қолдану міндетін қойып отыр.
Елдегі макроэкономикалық тұрақтылықтың және жалпы экономикалық өсу
тенденциясының анықталған дәрежесіне жете отырып, қазіргі уақытта
тұрақтырақ жұмысбастылық үшін жаңа жұмыс орын құру мен өмір деңгейін,
жоғарлату кіретін экономикалық дамуға күшейте отырылып бағытталады.
Сонымен, мысалы, ХХ ғ. аяғында жан басына шаққандағы ЖУӨ 37% өсті. Бүгінгі
таңда жан басына шаққандағы ЖУӨ 5300 долл. жетті. Орташа айлық инфляция 3-
тен 0,55%-ға дейін төмендеді. Зейнетақы жинақтары 1990ж. жалпы ұлттың
өнімнің 24%-ын, қазіргі уақытта 40%-ын құрады. 1990ж. салыстырмалы банктік
зейнетақы активтер 24,5%-ды, қазіргі уақыта инфляцияны есепке алмағанда бір
жылда орташа зейнетақы қорлары рентабельдігінің 50%-ға жуығын құрайды.
Чилдегі зейнетақы реформалары капитал нарығының, тұрғын үй құрылыс,
сақтандыру және басқа нарықтардың дамуына әсер етті.
Чили зейнетақы жүйесі – салымшылар жүргізген зейнетақы жарнамаларының
жеке капиталазациясына негізделген ынтымақты рольде біртіндеп өшіруі бар
жеке жинақтаушы күйі. Осы кезде салымшылар әкімшілік акционерлері болып
табылмайды және өз қарттылығының қамтамасыз етілу жауапкершілігін алады.
Мемлекет тек минималды зейнетақыға кепілдік береді.
Чилиліктеде мемлекеттік және жеке қорлар арасында таңдау құқығы
болмады. Оларда тек әкімшілік зейнетақы қорлары (ӘЗҚ) деп аталатын жеке
жинақтаушы қорлар арасында тыңдай алды.
Белгілі бір жағдайларға байланысты жинақтаушы жүйеге енбеген
азаматтар ескі жүйеде қалды. Бұл топты өткен екі жылда табысы болмаған, шет
елде жүрген және т.б. құрады. Ескі жүйені қызмет етуі шамамен 2040 жылға
дейін жалғасады деп болжанған зейнетақыны нормализациялау институты (ЗНИ)
ұсынады.
Жаңа жүйеге кіргендер ынтымақтастықпен байланбаған және алушының
тіліегі бойынша жинақтаушы жүйеге сатылуы немесе берілуі мүмкін ескі
жүйеден тану бондарын алады. Көптеген жағдайларда оларда жинақтаушы жүйеде
зейнетақы белгілеген кезде жинақталған қаражаттарға қосылады.
Әкімшілік зейнетақы қорлары толық операторлар болып табылады және
зейнетақы жарналарын тартуы, сондай –ақ қаржылық құралдарға зейнетақы
жинақтарын инвестийиялаумен айналысады. Заңдардың сақталу мен пруденциалды
нормативтердің орындалудын бақылауды, бағалы қағаздар бойынша
суперинтенданттарды әдістемелік басқарылуды АФП жүзеге асырады. Чилидің
Орталық банкі инвестиция портфелін диверсификациялауды белгілеу бөліміне
бақылау жүргізіледі. Демек, АФП минималды табыстылық бойынша талаптарды
орындау қажет. Егер олар орындалмаса, онда АФП оларды зейнетақы
жинақтарынан 1% мөлшерінде құрылуы тиіс резервті қорлар ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz