Шығыс мәселесiнiң алғышарттары, туу себептерi

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кiрiспе

1. Шығыс мәселесi жайлы түсiнiк.

Негiзгi бөлiм

1.Шығыс мәселесiнiң алғышарттары, туу себептерi.
2. Ресей және Шығыс мәселесi
3.Ункяр-Искелиси келiсiмшарты, 1833ж.
Қорытынды
1.Шығыс мәселесiнiң дүниежүзiлiк тарихта алатын орны

Кiрiспе

Дипломатияда және тарихи әдебиеттердiрде XVIII аяғы мен XX басындағы
халықаралық қайшылықтарды белгiлеу шарты Балкан хандықтарының түрiк
басымдығымен күресi, Осман Империясының құлдырауы мен ұлы державалардың
түрiк иелiктерiн бөлу мақсатында күрестерiн айқындады:( Австрия (1867-
Австро-Венгриямен)Ұлыбритания, Пруссия, (1871-Германиямен) Ресеймен,
Италиямен, Франциямен, соңынан АҚШ-пен).
XVIII ғасырдығ аяғына таман Осман Империясының iшкi ыдырауының
нәтижесiнде оның Еуропадағы иелiктерiн бөлу үшiн батыстың iрi-iрi
державаларының арасындағы бiтiспес күресi басталды . Әр iрi держава өзiнiң
талаптарын орындау үшiн барлық мүмкiндiктердi пайдаланды . Олардың
әрқайсысы бiр-бiрiнiң Осман Империясында саяси және экономикалық ықпалын
көбiрек болуына жол бермеуге тырысты . Ең өткiр қарама қайшылықтарды Түркия
мемлекетiнiң Еуропалық иелiктерi туғызды .
Патшалық Ресей Империясы Константинополь қаласын иемденiп, Қара теңiзде
және оған шығу үшiн бұғаздарда еркiн жүзу құқығын қамтамасыз ету үшiн
қатыгез күрес жүргiздi . Оған қарсы бiрiншi кезекте Англия мен Франция
мемлекеттерi қарсы шықты . Себебi бұл мемлекеттердiң бұғаздарға қатысты
өздерiнiң жеке мақсаттары болды . Ресей Империясы мен батыс державаларының
арасындағы қарама – қайшылықтарды Балкан халықтары да туғызды . Ресей
Империясы Балкан халықтарындағы Түркия мемлекетiндегi үстемдiгiне қарсы ұлт-
азаттық күресiн әрқашанда қолдап отырды. Ал Англия мен Франция мемлекеттерi
керсiнше сұлтан үкiметiн ұлт-азаттық қозғалыстарға қарсы күресте қолдады.
Себебi , Түркия мемлекеттерiнiң Балкан түбегi елдерiндегi үстемдiгi батыс
державалар үшiн жергiлiктi халықты шексiз сауда қанауының келiсiм-шартта
бекiтiлген капитуляциялық режим мен төменгi төменгi кедендiк төлемдердiң
кепiлi болды. Сонымен бiрге Еуропалық капиталдың айналымында ең тиiмдi
жағдайларды жасады. Ал егер Балкан халықтары Түркия мемлекттерiнiң
үстемдiгiнен босап, дербес мемлекеттердi құратын болса, онда батыстың ұлы
державаларының мұндай артықшылықтары жойылатын едi. Сондықтан да Англия мен
Франция мемлекеттерi Осман Империясының мызғымастығы мен бiртұтастығы
лозунгiн ұстануға тырысты. Бiрақ шын мәнiнде батыс державалары Түркияны
Еуропалық капиталға экономикалық және саяси тәуелдi ету, мемлекетте
феодалдық құрылысты сақтау, балкан халықтарының босатылуына кедергi жасау,
сонымен қатар, Ресей Империясының Константинопольге қарай қозғалуын тоқтату
үшiн барлық күшiн салды, бүкiл мүмкiндiктерi жасады. Себебi егер жоғарыда
айтылып кеткен жағдайлар пайда болатын болса, олардың Осман Империясында
саяси, экономикалық, финанстық позициялық зиян келтiредi деп қауiптендi.
Ресей Империясы мен түркия елiнiң арасындағы қорғаныстық одақ туралы
келiсiм-шартқа әкелiп соқты. Бұл келiсiм-шартқа Константинопольде орыс
императорының өкiлеттi елшiсi граф А.Орлов және Түркиядағы орыс елшiсi
А.Бутенев, түрiктер жағынан ұлы уәзiр Хюсрев Мехмед-паша, сұлтан
гвардиясының бас қолбасшысы маршал Фезви Ахмед-паша және сыртқы iстер
министi Хаджи Мехмед Акиф-эфенди қол қойды. Бұл келiсiм-шарт Ункяр-Искелеси
келiсiмшарты деп аталатын болды. 1831-1833 жылдары египет дағдарысында
Ресей Империясының патшасы Николай I белсендi түрде сұлтан Махмұд II египет
патшасы Мұхаммед-Әлиге қарсы бағыттаған едi. Өйткенi Ресей Империясы
патшасы Египет басшысының жеңiске қолын жеткiзсе, Франция мемлекетiнiң Таяу
Шығыста өз үстемдiгiн орнатады деп қорықты. Ресей Империясы үкiметi
қолдаушылық жасау арқылы, Түркиядағы позициясын нығайтады деп сендi. Өз
кезегiнде Түркия мемлекетiнiң билеушi топтары Мұхаммед-Алидi қолдаған
Франциядан тек Ресей Империясы ғана қорғай алады деп ойлады. 1833 жылдың
сәуiрiнде орыс десанттық әскерлерi Босфордың азиялық жерiндегi Ункияр
Искелеси аймағында түстi. Сөйтiп Египет әскерлерiнiң жолын кеседi. Ол
әскерлер Констанинопольге қарай бағытталған болатын. Сонымен қатар оларды
Мұхаммед-Алидiң ұлы Ибрагим-паша басқарды. Бiр уақытта осы жерге Ресей
Империясының өкiлеттi елшiсi А. Орлов та келедi. Ресей армиясының бұл
әрекеттерi Англия мен Франция мемлекеттерiнiң үлкен наразылығын туғызды.
Ресей Империясының Түркия иелiктерiнде орнығуын тоқтату мақсатымен Англия
мен Франция мемлекеттерi Махмұд II-ден Мұхаммед-Әлимен достасуды талап
етедi. Ол ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.