Беріліс функция. АБЖ дифференциалдық теңдеулердің стандартты формасы
Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі
Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті
Ақпараттық технологиялар факультеті
Жүйелік талдау және басқару кафедрасы
СӨЖ
Пән: Сызықты автоматты реттеу жүйелері.
Тақырыбы: Беріліс функция. АБЖ дифференциалдық теңдеулердің стандартты формасы.
Орындаған: АБ- 397 студенті
Жақсылық Қ.Ж.
Тексерген: аға оқытушы Шукирова А.К.
Нұр-Сұлтан 2020
Сызықты дифференциалдық теңдеулерді жазу формасы. Беріліс функциясы.
Автоматты басқару жүйелерін сипаттау кезінде сызықты дифференциалдық теңдеулердің символикалық формасы кеңінен қолданылады.
(3.1)
ddt=p, didti =pi түрлендірулерін қолданып (3.1) теңдеуін келесі түрде жазайық
(3.2)
(3.3)
Белгілеулер енгіземіз , , . Осы белгілеулердің көмегімен (3.3) теңдеуін келесідей ықшамды түрде жазуға болады:
. (3.4)
Q(p)-меншікті оператор
R1(p) және R2(p)-қоздыру операторлары
Беріліс функциясы. Қоздыру операторының меншікті операторға қатынасы беріліс функциясы немесе операторлық формадағы беріліс функциясы деп аталады.
(3.1) теңдеуімен немесе (3.2) -- (3.4) теңдеулерімен сипатталатын буынды төмендегідей сипаттауға болады.
х кіріс шамасы бойынша W1(p) беріліс функциясы:
(3.5)
және z кіріс шамасы бойынша W2(p) беріліс функциясы
(3.6)
Беріліс функциясы немесе Лаплас кескін формасындағы беріліс функциясы деп бастапқы нолдік шарттар кезінде шығыс шаманың кіріс шамаға қатынасын айтамыз.
Мысал. Лаплас кескін формасындағы беріліс функциясын табайық.
.
, (3.8)
Мұндағы Y(s)=L{y(t)}, X(s)=L{x(t)}, Z(s)=L{z(t)}.
, . (3.9)
. (3.10)
Сызықты дифференциалдық теңдеулердің стандартты формасы.
, (3.11)
где ; ; ; ; .
Т0, T1 және T2 - уақыт тұрақтысы
k1 және k2 а коэффициенты - беріліс коэффициенттері
(3.11) келесідей жазуға болады:
Беріліс функция. Беріліс функцияны анықтау.
Лаплас бойынша ДТ түрлендіру айнымалы функцияны анықтауға және жүйенің динамикалық қасиетін анықтауға мүмкіндік береді.
Мысалы, операторлы теңдеу
3s2Y(s) + 4sY(s) + Y(s) = 2sX(s) + 4X(s)
Онда түрлендіруге болады, жақшаның сыртына бірі біріне бөлу арқылы X(s) және Y(s) шығарамыз:
Y(s)*(3s2 + 4s + 1) = X(s)*(2s + 4)
.
Алынған функцияны айнымалы функция деп атайды.
Айнымалы функция деп бастапқы нөлге тең кіріс X(s) бейнеленуімен шығыс әрекет Y(s) бейнеленуімен әрекеттерімен бейнеленген қатынастарды айтамыз.
(3.4)
Айнымалы функция болып кешенді айнымалы рационалды-бөлшекті функциясын айтамыз:
,
мұнда B(s) = b0 + b1s + b2 s2 + ... + bm sm - тақ санның полиномы,
А(s) = a0 + a1s + a2 s2 + ... + an sn - жұп саның полиномы.
Жұп саның полиномымен анықталынатын айнымалы функция келесі тәртіпте болады (n).
Бұдан (2.4) шығыс сиганлын бейнелеу келесі түрде табуға болады
Y(s) = W(s)*X(s).
Жүйенің айнымалы функциясы толығымен оның динамикалық қасиетін анықтаса, онда АРЖ бастапқы тапсырмасын есептеу оның айнымалы функцияны анықтауға әкелінеді.
Типті тізбектердің мысалы.
Жүйенің тізбегі деп динамикалық қатынасында нақты бір қасиеттерімен ерекшелінетін элемент. Жүйені реттеу тізбегі әртүрлі физикалық негізінен тұрады (электрлік, пневматикалық, механикалық т.б), бірақ та оның тек бір тобымен ғана қатыстурумыз қажет. Тізбекте сигналдардың кіріс және шығыс қатынастарын бірдей айнымалы функциямен анықтауға болады.
Қарапайым типті тізбек:
· күшейткіш,
· интегралдау
· дифференциялдау,
· апериодиялық,
· тербелмелі,
· кешігу.
1) Күшейткіш тізбек.
К
у
t
3.1-сурет.
Тізбек кіріс сигналды К рет күшейтеді.Тізбектің теңдеуі у = К*х, айнымалы функция W(s) = К.
К параметрін күшейткіш коэффициенті деп атайды.
Мұндай тізбектің шығыс сигналын К реттік күшейтілген кіріс сигналды қайталайды. (сур. 3.1).
Осындай тізбектің мысалдар болып :механикалық, датчиктер, инерционсыз күшейткіштер т.б.
2) Интегралдау.
2.1) Идеалды интегралдау.
Идеалды интегралданатын шығыс шама кіріс шаманы интегралдаутізбегіне пропорционал болады.
у
t
3.2- сурет.
; W(s) =
Тібектің кіріс берілісіне шығыс сигналдың әсері орнықты түрде өсіп отырады.(сурет. 1.16).
Бұл тізбек астатикалық, яғни тұрақтандыру режимінен тұрмайды.
2.2) Шынайы интегралданатын.
у
t
3.3-сурет.
Бұл тізбектің айнымалы функциясы келесі түрде болады:
W(s) = .
Айнымалы сипаттамасы идеалды тізбекке қарағанда қисық болып келеді. (сурет. 3.3).
Интегралданатын тізбектің мысалы болып тәуелссіз қоздыруы бар орнықты тоқты қозғалтқыш болып табылады. Егер де кіріс әрекеттер түрінде статордың кернеу қорегін алатын болсақ, ал шығысына ротордың айналу роторын алатын болсақ интегралданатын тізбекке тікелей әсері болады.
3) Дифференцирленетін.
3.1) Идеалды дифференцирленетін.
Шығыс шамасы уақыт бойынша кірісінің туындысына пропорционал:
; W(s) = K*s
Сатылы кіріс сигналы кезінде шығыс сигналы өз алдына импульсті құрайды (d-функцию).
3.2) Шынайы дифференцирленетін.
у
t
3.4 -сурет.
Идеалды дифференцирленетін тізбек физикалық түрде таралмайды. Дифференцирленетін тізбекке кіретін көбіне нысанаілер шынайы тізбекке кіреді. Айнымалы сипаттама мен айнымалы функция келесі түрде болады :
W(s) = .
4) Апериодиялық (инерционное).
Бұл тізбекке ДТ сәйкес келеді:
; W(s) =
Бұл тізбекке шығыс шамасының өзгеру сипаттамасын анықтаймыз оның кірісіне сатылы әрекетінің шамасы х0.
Сатылы әрекетті бейнелеу: X(s) = . Шығыс шаманың бейнеленуі :
Y(s) = W(s) X(s) = = K x0 .
Бөлшекті ... жалғасы
Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті
Ақпараттық технологиялар факультеті
Жүйелік талдау және басқару кафедрасы
СӨЖ
Пән: Сызықты автоматты реттеу жүйелері.
Тақырыбы: Беріліс функция. АБЖ дифференциалдық теңдеулердің стандартты формасы.
Орындаған: АБ- 397 студенті
Жақсылық Қ.Ж.
Тексерген: аға оқытушы Шукирова А.К.
Нұр-Сұлтан 2020
Сызықты дифференциалдық теңдеулерді жазу формасы. Беріліс функциясы.
Автоматты басқару жүйелерін сипаттау кезінде сызықты дифференциалдық теңдеулердің символикалық формасы кеңінен қолданылады.
(3.1)
ddt=p, didti =pi түрлендірулерін қолданып (3.1) теңдеуін келесі түрде жазайық
(3.2)
(3.3)
Белгілеулер енгіземіз , , . Осы белгілеулердің көмегімен (3.3) теңдеуін келесідей ықшамды түрде жазуға болады:
. (3.4)
Q(p)-меншікті оператор
R1(p) және R2(p)-қоздыру операторлары
Беріліс функциясы. Қоздыру операторының меншікті операторға қатынасы беріліс функциясы немесе операторлық формадағы беріліс функциясы деп аталады.
(3.1) теңдеуімен немесе (3.2) -- (3.4) теңдеулерімен сипатталатын буынды төмендегідей сипаттауға болады.
х кіріс шамасы бойынша W1(p) беріліс функциясы:
(3.5)
және z кіріс шамасы бойынша W2(p) беріліс функциясы
(3.6)
Беріліс функциясы немесе Лаплас кескін формасындағы беріліс функциясы деп бастапқы нолдік шарттар кезінде шығыс шаманың кіріс шамаға қатынасын айтамыз.
Мысал. Лаплас кескін формасындағы беріліс функциясын табайық.
.
, (3.8)
Мұндағы Y(s)=L{y(t)}, X(s)=L{x(t)}, Z(s)=L{z(t)}.
, . (3.9)
. (3.10)
Сызықты дифференциалдық теңдеулердің стандартты формасы.
, (3.11)
где ; ; ; ; .
Т0, T1 және T2 - уақыт тұрақтысы
k1 және k2 а коэффициенты - беріліс коэффициенттері
(3.11) келесідей жазуға болады:
Беріліс функция. Беріліс функцияны анықтау.
Лаплас бойынша ДТ түрлендіру айнымалы функцияны анықтауға және жүйенің динамикалық қасиетін анықтауға мүмкіндік береді.
Мысалы, операторлы теңдеу
3s2Y(s) + 4sY(s) + Y(s) = 2sX(s) + 4X(s)
Онда түрлендіруге болады, жақшаның сыртына бірі біріне бөлу арқылы X(s) және Y(s) шығарамыз:
Y(s)*(3s2 + 4s + 1) = X(s)*(2s + 4)
.
Алынған функцияны айнымалы функция деп атайды.
Айнымалы функция деп бастапқы нөлге тең кіріс X(s) бейнеленуімен шығыс әрекет Y(s) бейнеленуімен әрекеттерімен бейнеленген қатынастарды айтамыз.
(3.4)
Айнымалы функция болып кешенді айнымалы рационалды-бөлшекті функциясын айтамыз:
,
мұнда B(s) = b0 + b1s + b2 s2 + ... + bm sm - тақ санның полиномы,
А(s) = a0 + a1s + a2 s2 + ... + an sn - жұп саның полиномы.
Жұп саның полиномымен анықталынатын айнымалы функция келесі тәртіпте болады (n).
Бұдан (2.4) шығыс сиганлын бейнелеу келесі түрде табуға болады
Y(s) = W(s)*X(s).
Жүйенің айнымалы функциясы толығымен оның динамикалық қасиетін анықтаса, онда АРЖ бастапқы тапсырмасын есептеу оның айнымалы функцияны анықтауға әкелінеді.
Типті тізбектердің мысалы.
Жүйенің тізбегі деп динамикалық қатынасында нақты бір қасиеттерімен ерекшелінетін элемент. Жүйені реттеу тізбегі әртүрлі физикалық негізінен тұрады (электрлік, пневматикалық, механикалық т.б), бірақ та оның тек бір тобымен ғана қатыстурумыз қажет. Тізбекте сигналдардың кіріс және шығыс қатынастарын бірдей айнымалы функциямен анықтауға болады.
Қарапайым типті тізбек:
· күшейткіш,
· интегралдау
· дифференциялдау,
· апериодиялық,
· тербелмелі,
· кешігу.
1) Күшейткіш тізбек.
К
у
t
3.1-сурет.
Тізбек кіріс сигналды К рет күшейтеді.Тізбектің теңдеуі у = К*х, айнымалы функция W(s) = К.
К параметрін күшейткіш коэффициенті деп атайды.
Мұндай тізбектің шығыс сигналын К реттік күшейтілген кіріс сигналды қайталайды. (сур. 3.1).
Осындай тізбектің мысалдар болып :механикалық, датчиктер, инерционсыз күшейткіштер т.б.
2) Интегралдау.
2.1) Идеалды интегралдау.
Идеалды интегралданатын шығыс шама кіріс шаманы интегралдаутізбегіне пропорционал болады.
у
t
3.2- сурет.
; W(s) =
Тібектің кіріс берілісіне шығыс сигналдың әсері орнықты түрде өсіп отырады.(сурет. 1.16).
Бұл тізбек астатикалық, яғни тұрақтандыру режимінен тұрмайды.
2.2) Шынайы интегралданатын.
у
t
3.3-сурет.
Бұл тізбектің айнымалы функциясы келесі түрде болады:
W(s) = .
Айнымалы сипаттамасы идеалды тізбекке қарағанда қисық болып келеді. (сурет. 3.3).
Интегралданатын тізбектің мысалы болып тәуелссіз қоздыруы бар орнықты тоқты қозғалтқыш болып табылады. Егер де кіріс әрекеттер түрінде статордың кернеу қорегін алатын болсақ, ал шығысына ротордың айналу роторын алатын болсақ интегралданатын тізбекке тікелей әсері болады.
3) Дифференцирленетін.
3.1) Идеалды дифференцирленетін.
Шығыс шамасы уақыт бойынша кірісінің туындысына пропорционал:
; W(s) = K*s
Сатылы кіріс сигналы кезінде шығыс сигналы өз алдына импульсті құрайды (d-функцию).
3.2) Шынайы дифференцирленетін.
у
t
3.4 -сурет.
Идеалды дифференцирленетін тізбек физикалық түрде таралмайды. Дифференцирленетін тізбекке кіретін көбіне нысанаілер шынайы тізбекке кіреді. Айнымалы сипаттама мен айнымалы функция келесі түрде болады :
W(s) = .
4) Апериодиялық (инерционное).
Бұл тізбекке ДТ сәйкес келеді:
; W(s) =
Бұл тізбекке шығыс шамасының өзгеру сипаттамасын анықтаймыз оның кірісіне сатылы әрекетінің шамасы х0.
Сатылы әрекетті бейнелеу: X(s) = . Шығыс шаманың бейнеленуі :
Y(s) = W(s) X(s) = = K x0 .
Бөлшекті ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz