Химияның даму деңгейлері

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Дайындаған: Таштамирова Зухра

Тексерген: Мураталиева Айнаш

Химияның даму деңгейлері

Химия даму кезеңінде бірден ғылымға айнала кеткен жоқ. Оның ғылым болып қалыптасуына бірнеше жылдар мен ғасырлар қажет болды. Химия басқа ғылымдар сияқты адам қоғамының мұқтаждығынан яғни күнделікті өмірге қажеттіліктен туған, 3-4 мың жылдар бұрында химиялық өндіріс дамыған. Ең алғаш химия саласы Үнді, Грекия Даму тарихы барысында материя, атом, тірі ағзалардың химиялық құрамы сынды теминдермен сипатталды. Египет елдерінде дамып көрініс берді. Химия ғылымының дамуы 4 кезеңді құрады.

Химияның даму деңгейлері: Химияның даму деңгейлері

Уақыты: Уақыты

Сипаты: Сипаты

Химияның даму деңгейлері: І. кезең

Уақыты: XVIII ғасырға дейінгі уақыт

Сипаты:

Бұл кезеңде химия саласы енді-енді дамып келе жатты. Атомистік теория арқылы дамыды. Демокрит, Аристотель, Демокрит, Эмпедокл, Эпикур және Р. Бойль секілді ғалымдар зор үлесін қосты.

Олардың көзқарасы бойынша, барлық денелер көлемдері мен формалары әр түрлі атомдардан тұрады, ал бұл атомдар олардыңсапалық өзгешеліктерін түсіндіреді деген данышпандық көзқарасты ұстады.

Химияның даму деңгейлері: ІІ. кезең

Уақыты: XIX ғасыр

Сипаты: Бұл кезеңде заттардың құрамы анықталды, заттардың сапалық қасиеттері сипатталды, молекула құрылымы анықталды. Сол себепті де бұны химияда құрылымдық кезең деп атайды. Бұл кезең техниканың, материалдық-шикізат базасына негізделген.

Химияның даму деңгейлері: ІІІ. кезең

Уақыты: XX ғасырдың бірінші жартысы

Сипаты: Бұл кезеңде химия ғылымында заттардың өзгеру механизмі және химиялық процестер анықталды. Бұл кезеңде заттар туралы емес, заттардың өзгеруі туралы, заттардың структуралық механизмдері дамыды.

Химияның даму деңгейлері: ІV. кезең

Уақыты: XX ғасырдың екінші жартысы

Сипаты: Бұл кезеңді эволюциялық химия деп атайды. XX ғасырдың екінші жартысынан бастап, химиктерге өз объектілеріне байланысты эволюциялық мәселелерді шешу мүмкіндігі туды. Эволюциялық химияны-химиялық жүйелердің өздігінен ұйымдасуы мен өздігінен дамуы туралы ғылым деп те атайды.

Сан ғасырды құраған химияның ғылым ретінде дамуы барысында химия ғылым ретінде дамыды және оның бірнеше салалары қалыптасты. Бұл кезеңдер барысында химия ғылым ретінде жетіліп, жаңа мүмкіндіктер пайда болып, жаңа терминдер мен құбылыстар ашылды. Эволюциялық химия кезеңі - қазіргі таңдағы химия ғылымының шарықтаған кезеңі болып есептелінеді. Бұл кезеңде химияның басқа ғылым салаларымен байланыстары айшықталады. Мәселен, биология мен фармакологиямен байланысы және т. б Тірі организмдердегі ерекше кейбір қасиеттер, мысалы көбею, қозғалғыштық, қозу, сыртқы ортаның әсеріне жауап беру - барлығы химиялық реакциялар арқылы түсіндіріледі. Структуралық химия мен бірге эволюциялық биология дамып, химияның ғылым ретінде дамуына зор үлесін қосты.

Структуралық және эволюциялық химия

Структуралық және эволюциялық химия дамуы бірнеше ғасырлар бойына жалғасты. Структуралық химия (құрылымдық химия) химия ғылымы дамуының екінші кезеңі болса, ал эволюциялық химия химия ғылым дамуының соңғы кезеңі болып есептелінеді. Структуралық химия-химия дамуының екінші кезеңі. Бұл кезеңде химия саласы өндіріспен, техника және шикізатпен байланысты дамыды. Сол кездегі химия өнеркәсібінде өсімдік пен жануарлардан алынатын заттарды өңдеу орын алды, олардың әрқайсысының ерекше сапалық ерекшеліктері болды, дегенмен, құрамы бірдей: көбінесе сутегі, оттегі, көміртегі, күкірт, азот, фосфордан тұрды. Сонымен, заттардың жеке қасиеттері олардың химиялық құрамымен анықталмайтындығы белгілі болды. Осыдан кейін заттың құрылымы деген ұғым ғылымға енді. Зат құрылымымен таныс болғаннан кейін оны құрайтын молекулалардың атомдары қайсысы химиялық байланысқа жақсы қатысады, қайсысының қабілеті төмен деген сұрақ туды. Себебі зат құрамына кіретін барлық атомдар химиялық айналымға бірдей дәрежеде қатыспайды екен. Осыдан келіп, «реакцияға қабілеттілік» деген ұғым химия ғылымына енді. Өзінің екінші даму деңгейінде химия аналитикалық ғылымнан синтетикалық ғылымға айналды. Бұл кезең органикалық синтез химиясының дамуымен байланысты. Структуралық химияның дамуы кезеңі химия дамуының 3-ші кезеңінде де жүзеге асты. Бірақ бұл кезеңде тек заттардың химиялық құрамы емес, сонымен қатар заттардың құрамының өзгеруі, түрлі құбылыстар ашылды. Эволюциялық химия кезеңі химия дамуының ең соңғы шарықтау кезеңі болып есептелінеді. Эволюциялық химия негізінде химиялық өнімдердер алу процестерінде химиялық реакциялардың катализаторларын өздігінен жетілуге жеткізетін, яғни, химиялық жүйелердің өздігінен құрылуына әкелетін шарттарды пайдалану принципі жатыр. 50-60 жылдардан кейін ғана эволюциялық химия дами бастады. Эволюциялық химия химиктерде өз объектілеріне байланысты эволюциялық мәселелерді шешу арқылы дамыды. Химиялық жүйелердің өздігінен ұйымдасуы мен өздігінен дамуытуралы ғылым-эволюциялық химия деп аталды. Эволюциялық химияның дамуы басқа ғылымдарның қатысуымен жүзеге асты. Мәселен, биология ғылымы. Табиғаттағы барлық тірі ағзалардың құрамы химиялық заттардан тұратындығы және олардың катализаторлар арқылы химиялық процестер жүргізетіндігі белгілі. Сонымен қатар, химияда кездесетін реокциялар белгілі бір ортада қысыммен, температурамен реттеліп отырады. Бұл химия ғылымының физикамен де байланысын көрсетеді. Эволюциялық даму кезеңінде химияда жаңа заңдар мен тұжырымдар пайда болып ғылым барынша дамыды және әлі де ғалымдардың ашқан жаңалықтары арқылы толықтырылып жатыр.

Д. И. Менделеевтің периодтық заңы

1869 жылы периодтық заң ашылды, оның негізінде периодтық жүйе жасалынды. Периодтық заңның негізін қалауыш орыс химигі-Д. И. Менделеев. Менделеевтің периодтық заңы деп те аталынады. Периодтық заң - атом ядросы зарядтарының артуына байланысты химиялық элементтер қасиеттерінің периодты өзгеретінін тұжырымдайтын табиғаттың негізгі заңы. Химиялық элеметтердің периодттық жүйесі басқаша Менделеев кестесі деп аталынады. Өйткені периодттық жүйенің негізін қалап, барлық элементтерді бір жүйеге келтірген ғалым орыс химигі Д. И. Менделеев болып табылады. Алғашында элементтерді анықтап, оларды кестеге енгізе бастады, ол бірнеше элементтердің бар екендігін болжап кестеде тиісті орындарды ашық қалдырып, кейін уақыт өте тиісті элементтерді анықтап сипаттама беріп, кестеге енгізді.

Д. И. Менделеев Периодтық заңға негізделген периодттық жүйе

Өзінің толық периодтық жүйесін 1871 жылы толық тұжырымдамасын жасады. Пеоиодттық жүйе дегеніміз-химиялық элементтердің жіктелу реті, онда элементтердің әртүрлі қасиеттерінің атом ядросы зарядына тәуелділігін белгілейді. Периодтық жүйеде әрбір элементтің атом салмағына байланысты элементтер қатары орналстырылған. Периодттық жүйеде элементтердің қатары, периоды, ядро заряды, атом массасы, атом нөмірі, электрон және протон зарядтары көрсетілген. Периодттық жүйеде 7 период, 11 қатар және қосымша және негізгі деп бөлінетін вертикаль орналасқан 8 топтан тұрады. Әрбір элементтің ядро заряды оның атом массасына тең. Период сілтілік металдардан басталып инертті газдардан тұратын Менделеев кестесінің бөлімі. Периодтық кестенің ең астыңғы бөлігінде қосымша элементттер латаноидтар мен актиноидтар орналасқан. Бір топтағы негізгі және қосымша топша элементтерінің оттекті қосылыстарындағы ең жоғарғы валенттілігі сол топтың нөміріне сәйкес. Қысқа пішінді кестеде бір топқа жататын негізгі және қосымша топша элементтерінің ұқсастығын көрсету үшін олардың нөмірлері бірдей, ал индекстері әр түрлі болады (мысалы ІА - негізгі, ІВ - қосымша) . Периодтық заң негізінде периодтық кесте құрылды, қазіргі химия ғылымының дамуына үлкен үлесін қосты. Менделеев құрған периодттық жүйедегі элементтер саны 110-нан асады, қазіргі таңда өзгертулер енгізіліп, толықтырылып жатыр. Зерттеу бойынша әлем елдерінде периодтық кестенің 100-ге жуық үлгілері жасалған. Менделеев жасаған периодттық жүйенің маңызы-табиғатта кездесетін барлық элементтердің химиялық қасиетін зерттеп, оны бір кестеге ықшамдап көрсету.

Паули принціпі

Табиғатты тануда қолданылатын ең бір маңызды принціптіердің бірі- швейцария ғалымы Вольфгенг Паули ашқан Паули принціпі болып табылады. Кейде атомдар мен молекулалар белгілі бір жүйемен жүретін кездер болады. Мысалы, неге біз қабырғадан өте алмаймыз, ал инфрақызыл сәулелер өте алады. Бұның барлығы белгілі бір қағидат-паули принціпіне байланысты. Атомдық электронның кез-келген күйі белгілі квант сандарының мәнімен сипатталады. Паули принціпінде екі электрон атомдар мен молекулаларда бірдей квант-механикалық жағдайды туғыза алмайды. Бұл принціпті 1925 жылы Вольфганг Паули электрондарды зерттеу барысында ойлап тапқан. Бұл приціп физиканың кванттық-механика деп аталатын саласында кеңінен қарастырылады. Өзге тілдерден аударғанда бұл принціп-”кедергі принціпі” деп аталады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.