Тыңайтқыш туралы ұғым. Тыңайтқыш қолдану жүйесі
Кіріспе
Қазақстанда мақта, қызылша, картоп, көкөніс, бақ, мал шаруашылықтары, сондай-ақ топыраққа тыңайтқыш себу процестері жақсы механикаландырылған. Ауыл шаруашылық техникасы қолданылу мақсаттарына байланысты бірнеше топқа бөлінеді. Энергетика, көлік және тиеуіш машиналарына түрлі тракторлар, тіркемелер, тиеуіштер, майқұйғыштар, жүккөтергіштер, жылу және электр моторлары жатады. Тракторлар тарту күшіне қарай түрлі кластарға бөлінеді. Олар жалпы және арнайы жұмыстарға арналған дөңғалақты және жыланбауырлы болып келеді. Павлодар трактор зауытында ДТ-75Т "Қазақстан" (класы 30 кН) тракторы шығарылады. Оған түрлі аспалы және жартылай аспалы құралдар жегіледі. Мұндай трактор көмегімен жер жырту, тырмалау, қопсыту, тұқым себу, қар тоқтату, суландыру жұмыстары атқарылады. Петропавлда шығарылатын қуаты 1 кВт агрегат шағын электр стансасы ретінде мал қораға, шопан үйіне, мал шаруашылығы мен егін ш-ның түрлі қызметтеріне жарық беру үшін қолданылады. Топырақ өңдеу, тыңайтқыш себу, егістік зиянкестерін жою мақсатында қолданылатын машиналар да топырақ өңдейтін аспалы және жартылай аспалы соқалар, қопсытқыштар, тісті, инетісті және делегейлі тырмалар, тығыздағыштар, тыңайтқыш сепкіштер, көң, сұйық тыңайтқыш шашқыштар; сұйық және түйіршікті улы қоспаларды бүріккіштер және тозаңдатқыштар, дән улағыштар, фумигаторлар, аэрозоль шашқыштар; қар тоқтатқыштар жатады. Қазақстанның ауыл шаруашылық машина жасау кәсіпорындарында (Астана, Қарағанды, Тараз, Қызылорда, Қостанай, Ақтау, Атбасар, Өскемен т.б. қалаларда осы топқа жататын 57 түрлі күрделі және қарапайым ауыл шаруашылық техникасы шығарылады. Дәнді дақылдарды себуге, өсіруге, жинауға, өнімдерін баптауға арналған машиналар тобына: сепкіштер, қатар аралығын өңдейтін культиваторлар, астық орғыштар, астық комбайндары, сабан жинағыштар, дән тазартқыштар, кептіргіштер, астық тиегіштер жатады. Республикада бұл топқа жататын 17 түрлі машина, құралдар шығарылады. Мал азығын дайындайтын машиналарға шөп орғыштар, жемшөп жинайтын комбайндар, шөп орғыш-ұсақтағыштар, шөп орғыш-жаныштауыштар, шөп тырмалары, ысырмалар, дестелегіштер, жинағыш-престер, жинағыш-шөмелегіштер, мая салғыштар, мая тасығыштар, сүрлем комбайндары, үйінді шөпті кептіргіштер жатады. Қазақстанда бұлардың 12 түрі шығарылады. Техникалық дақылдар өсіруге, жинауға арналған машиналарға арнайы жұмысқа бейімделген сепкіштер, отырғызғыштар, қарық жасағыштар, қатар аралық культиваторлар, мақта, картоп, томат жинайтын комбайндар, көкөніс жинағыштар жатады. Республика заводтарында олардың 7 түрі шығарылады. Бау-бақшада, жүзімдікте қолданылатын машиналарға соқалар, жинағыштар, жүзім жинағыштар, темекі жапырағын жинағыш сілкуіштер жатады. Мал шаруашылығына арналған машиналарға мал фермаларында, жеке шаруашылықтарда қолданылатын сүт, ет, жүн т.б. өнімдер өңдеуді механикаландыратын машиналар мен жабдықтар, атап айтқанда мал азығын араластыратын, тиейтін, үлестіретін машиналар, азық шанақтары, мал суғаратын жабдықтар, сауын қондырғылары, сүт тоңазытатын аппарат, сүт сепараторы, қой қырқу, жүн өңдеу агрегаттары, қаракөл елтірісін өңдейтін жабдықтар, инкубаторлар, жылумен, сумен қамтамасыз ететін жабдықтар (сорғы, құдық қазатын және су тартатын қондырғылар, жылу генераторы мен жылытқыш аспаптар) жатады. Суландыру машиналары канал қазуға, егіс суғаруға, ашық және жабық дренаж жасауға, жаңа жер игеруге арналған. Олардың қатарына экскаватор, бульдозер, скрепер, грейдер сияқты машиналар, механизмдер, сондай-ақ арық қазатын, тазалайтын, қарықша жасайтын, жер тегістейтін, тас жинайтын және ұсақтайтын, егін суғаратын қондырғылар мен жабдықтар, жаңбырлатқыштар жатады. Суландыру машиналарының кейбір түрлері Кентауда (экскаватор), Қызылордада (грейдер т.б.), Түркістанда (сорғы станәиясы) шығарылады. Орман шаруашылығында қолданылатын машиналарға орман соқалары плугтар мен фрезалар, орман культиваторлары, ор қазатын, алаң жасайтын, ағаш және бұта тамырларын қопаратын, кесетін, ағаш отырғызатын, ағаш тұқымдарын себетін, топырақтың беткі қабатын сыдыратын, өрт сөндіретін (мотопомпа т.б.) қондырғылар мен жабдықтар жатады.
Тыңайтқыш туралы ұғым. Тыңайтқыш қолдану жүйесі.
Өсiмдiктiң химиялық құрамы. Макро және микроэлементтер, өсімдік қоректенуіндегі маңызы. Өсімдік денесіне қоректік заттардын сіңірілу процессіне сыртқы шарттардын әсері. Өсімдіктін өсіп-өну кезендері бойынша қоректік элементтерін сіңіру заңдылығы. Өсімдік (көзқарастық, химиялық) диагностикасы. Топырақтын ерітіңдісі мен қатты фазасының құрамы, өсімдік қоректенуі үшін маңызы. Топырақтын биологиялық, физикалық, химиялық және физикалы-химиялық сiңiру қабiлетi түрлерiнің өсiмдiк үшiн маңызы және тыңайтқыштардың топырақпен әрекеттесуiндегi рөлi. Қазақстан республикасы топырақтарының агрохимиялық сипаттамасы.
Топырақ құрамында азотты тыңайтқыштардын өзгерістері. Азотты тыңайтқыштардын тиімділігін көтеру жолдары. Фосфор тыңайтқыштарының жiктелуi. Фосфорлы тыңайтқыштардын топырақпен әрекеттесуi. Фосфорлы тыңайтқыштардын тиімділігін көтеру жолдары. Калий тыңайтқыштары өндіріс технологиясы, құрамы, қасиеттері.
Микротыңайтқыштар. Қазақстанда микроэлементтерді тиімді қолдану шарттары.
Кешенді тыңайтқыштар. Кешенді тыңайтқыштар туралы ұғым және олардын жіктелуі. Кешенді тыңайтқыштардын әсер ету заңдылықтары.
Органикалық тыңайтқыштар. Органикалық тыңайтқыштардын негізгі түрлерi. Төсенiштi көн, химиялық құрамы және оның жануар түріне, азық мөлшері мен сапасына байланысты қасиеттері. Топырақты органикалық затпен байытудағы жасыл тыңайтқыштын маңызы. Сабанның тыңайтқыш ретінде қолданылуы.
Тыңайтқыш қолдану жүйесі. Тыңайтқыш енгізудін негізгі әдістері, тәсілдері мен уақыты. Тыңайтқыш мөлшерін анықтау үшін қолданылатын негізгі әдістер. Тыңайтқыш қолданудын экономикалық тиімділігінін негізгі көрсеткіштері. Тыңайтқышпен қоршаған ортанын ластануына қарсы жүргізілетін шаралар.
Ауыл шаруашылығы дақылдарына тыңайтғыш енгізуде: негізгі енгізу, егу үстінде және үстеп қоректендіру деп аталатын үш әдісі бар. Негізгі енгізу әдісі де тыңайтқыш сүдігер көтерілген немесе көктемде жыртылған жерлерге, сондай - ақ топырақты тұқым себер алдында өңдеу кезеңінде сіңіріледі. Ол үшін минералды және органикалық тыңайтқыш немесе органикалық - минералды қоспалар топырақты өңдеу алдында егістікке біркелкі етіліп бөлінеді.
Минералды тыңайтқышты енгізу үшін өнеркәсібіміз жүк көтергіштің 4 т тіркемелі 1 - РМГ - 4, жүк көтергіштігі 6 т РМС - 6, жүк көтергіштігі 10 т РУМ - 8, автомобилъді КСА - 3 деп аталатын үйлестірілген кузовты ортадан тепкіш себелеуіштер шығарады. Бұл машиналардың тыңайтқышты кузовтан себелеуіш дискіге шығаратын ілгерілмелі жылдамдықты агрегаты бар синхронды конвейер жетегі болады. Себелеуіш дискілер гидрожетек арқылы айналады. Бұл машина конструкциясын оңайлатады. РМС - 6 себелеуіші тау беткейлеріне тыңайтқыш енгізудің қол еңбегін механикаландыруға мүмкіндік береді.
Егу үстінде минералды тыңайтқыш енгізуге құлама сеялкалар мен отырғызғыштар қолданылады. Тыңайтқыш тұққыммен бірге сол қатарға, ұяға немесе әр түрлі қатарға енгізіле береді. Кейбірде тыңайтқыш енгізілетін қатар тұқым себілетін қатардан 1, 5 - 2 см қашықтықта да болады.
Минералды тыңайтқышты ұсақтау, араластыру және тиеу үшін нығыздалып қалған тыңайтқышты ұсақтап, араластвратын ИСУ - 4 ұсақтап - араластырғыш, СЗУ - 20 араластырғыш - тиеуіш, автомобильге тіркелетін ЗСА - 40сеялка тиеуіші кең тараған. Самолеттерге, вертолеттерге тыңайтқыш тракторға тіркелетін ПБ - 35, ПФ - 0, 5 ИФ - 0, 75 тиеуіштерімен тіркеледі. Бұл тиеуіштер сол үшін арнайы тетіктермен жабдықталған.
ИСУ - 4 минералды тыңайтқышты ұсақтап - араластырғыш түрлі тыңайтқышты ұсақтап - араластырғыш түрлі тыңайтқышты енгізер алдында араластыруға, тыңайтқышты шашумен бір мезгілде шаруашылық жолымен табылған немесе жатып қалған завод тыңайтқыштары мен әкті ұсақтауға арналған. Машина МТС - 8082 және Т - 40М тракторының агрегатында жұмыс істеуге есептелінген. Өнімділігі сағатына 2 - 4 т.
Ұсақтап - араластырғыш рамадан (1) кеңіткіші бар (8) бункерден (6), ұнтақтау апаратынан (9), бұр конвейерінен (7), жетек механизімінен тұрады. Тыңайтқыш себу нормасы шамамен 40 - 2000кгга, сидерат себу нормасы 8 - 150кгга. Агрегат жүрісінің жұмыс істеу жылдамдығы 6 - 12 кмсағ. 1 - РМГ - 4 минералды тыңайтқыш себелеуші - бір осьті, жартылай аспалы машина. Ол минералды тыңайтқыш пен әк материалдарын топырақ бетіне себуге арналған. МТЗ - тракторының барлық өзгертілген түрлерімен агрегатталады
Тыңайтқыш шашу технологиясы
Тыңайтқыш түрлері және себу әдістері. Ауыл шаруашылығында негізінен екі түрлі тыңайтқыш органикалық және минералдық тыңайтқыштар қолданылады. Органикалық тыңайтқыштарға малдың қиы, торф жатады. Оларды жергілікті жерде шаруашылықтың өздері дайындайды. Минералдық тыңайтқыштар өндірісте шығарылады. Олар майда ұн түрінде немесе түйіршіктер түрінде және сұйық түрінде дайындалады. Минералдық тыңайтқыштарға түйіршіктелген суперфосфат, фосфорит ұны, аммиак селитрасы, калий тұздары жатады. Минералдық тыңайтқыштың жергілікті жерде дайындалатын түрі де болады. Оған әртүрлі известь тектес материалдар жатады.
Тыңайтқыштарды екі түрлі мақсат үшін қолданады: біріншісі - топырақ құрылысын жақсартып, оның құнарлылығын арттыру үшін көбінесе известь тектес материалдарды пайдаланады. Сор басып кеткен жерлерге жылма-жыл известь шашып, оны топырақпен араластырады. Ондай топырақ бірте-бірте құнарлы топыраққа айналады. Өсімдікті қоректендіру үшін тыңайтқышты қолданудың үш түрлі тәсілі бар: негізгі қоректендіру, дер кезінде және кейіннен қоректендіру. Негізгі қоректендіру үшін тыңайтқыштар топырақ өңдеу алдында жер бетіне біркелкі шашылады, бұдан кейін топырақ өңделеді. Сонда тыңайтқыш пен топырақ араласады. Ондай топыраққа себілген өсімдік сол тыңайтқышпен қоректенеді. Дер кезінде қоректендіру үшін тыңайтқыш тұқыммен бірге шашылады. Мұндай тәсіл бойынша тұқым мен тыңайтқыш тікелей араласып себіледі немесе екеуінің аралығында жұқа топырақ қабаты болады. өсімдік өніп шыққаннан кейін осы тыдайтқышпен қоректенеді.
Ал кейбір өсімдіктер өзінің өсуі кезінде кейбір элементтерді өте қажет етеді. Егіске сол элементтері бар тыңайтқыштар шашылады. Мұны кейіннен қоректендіру деп атайды. Осы қолданылатын тыңайтқыш түріне және қоректендіру тәсілдеріне қарай машиналардың да бірнеше түрі пайдаланылады. Оларды негізінен төрт түрге: тыңайтқыш дайындайтын, тыңайтқыш шашатын, тыңайтқышты тұқыммен бірге себетін және өсімдік қоректендіретін машиналар деп бөлінеді. Төменде солардың әрқайсысына сипаттама беріледі. Тыңайтқыш дайындайтын машиналар.
Тыңайтқыш дайындайтын машиналармен әртүрлі тыңайтқыштарды қосып араластыруға, бірігіп қатып қалған тыңайтқыштарды ұсақтауға және жергілікті жерде дайындалған тыңайтқыштарды ұсақтап, електен өткізуге болады. Мұндай машинаның өндірісте шығарылатын түрі - ИСУ-4 машинасы. Ол рамадан, шанақтан, ұсақтарыш аппараттан, транспортерден және беріліс механизмнен тұрады. Шанақ цилиндр пішіндес болады және оның қабырғасына қақпағы бар тесік орнатылған. Шанақ түбіне конусты редуктор, оның тік білігіне ұсақтағыш бекітілген. Ұсақтағыш аппарат төрт қалақшадан, әрқалақшаға бекітілген сегіз пышақтан және тордан тұрады. Ұсақтағыштың қатты және жұмсақ тыңайтқыштарға арналған екі түрлі пышағы бар. Көз шамасы 4 мм және 10 мм екі түрлі тормен жабдықталады. Шанақ тесігінен алдына транспортер бекітілген. Оның биіктігін өзгертіп тұруға болады.
Беріліс механизміне жататындар: трактордың қуат білігіне жалғасатын карданды білік, конусты редуктор және шынжырлы берілістер. Тыңайтқыштарды ұсақтау былай жүргізіледі. Тракторға аспалы етіп агрегатталған ұсақтағышты тыңайтқыш үйілген алаңға алып келіп, жерге түсіреді. Беріліске қосылғаннан кейін бункерге қолмен немесе тиегішпен тынайтқыш тиейді. Ұсақтағыш аппарат айналған кезде пышақтарымен тыңайтқышты ұсақтайды. Ұсақталған тынайтқыштар тор көздерінен өтіп төмен түседі де қалақшалармен транспортерге жеткізіледі. Ал транспортер оны транспортқа тиейді немесе жерге үйеді.
Тыңайтқыштарды араластыру үшін олардың әрқайсысын тиісті мөлшерде өлшеп бункерге салады да машинаны іске қосады. Бұл кезде олар араласып тор арқылы төмен түседі. Минералдық тыңайтқыш шашатын машиналар. Өсімдікті негізгі қоректендіру үшін тыңайтқыш шашатын машиналар қолданылады. Топырақты өңдеу алдында тыңайтқышты машиналармен жер бетіне біркелкі етіп шашады. Сол шашу жұмыстарын мынадай екі түрлі принципке негізделген жұмысшы бөлшектері атқарады: ортадан тепкіш күшті пайдаланып шашатын дискілі аппарат және ыдыстағы тұқымды еркін шашатын табақты аппарат.
Дискілі шашқыш аппараттың негізгі бөлігі - бетіне қалақшалар орнатылған жазық диск. Жұмыс кезінде ол диск үлкен жылдамдықпен айналып тұрады. Оның үстіне шамалағыш қондырғысы бар тыңайтқыш ыдысы бекітіледі. Сол ыдыстан дискіге келіп түскен тыңайтқыш түйіршіктері қалақшалармен бірге айналады. Айналған кезде ортадан тепкіш күш пайда болады да тыңайтқыш түйіршіктері диск сыртына қарай шашылады. Табақты аппараттың бөліктері: тылайтқыш ыдысы, табақ және лақтырғыш қалақша.
Тұкымды еркін алып шығатын тарелка ыдыс астына орналасқан және арнаулы беріліс арқылы айналып тұрады. Табақтың жартысы ыдыс астында, жартысы одан шығып тұрады. Ыдыстан шықып тұрған жеріне лақтырғыш қалақшалар бекітіледі. Олар да жұмыс кезінде айналып тұрады. Табақтың ыдысқа кіріп тұрған бөлігіне тыңайтқыш өздігінен сырғып түседі. Табақ айналып тұратындықтан тыңайтқыш ыдыстан сыртқа шығарылады. Сол арада лактырғыш қалақшалар оны іліп алады ... жалғасы
Қазақстанда мақта, қызылша, картоп, көкөніс, бақ, мал шаруашылықтары, сондай-ақ топыраққа тыңайтқыш себу процестері жақсы механикаландырылған. Ауыл шаруашылық техникасы қолданылу мақсаттарына байланысты бірнеше топқа бөлінеді. Энергетика, көлік және тиеуіш машиналарына түрлі тракторлар, тіркемелер, тиеуіштер, майқұйғыштар, жүккөтергіштер, жылу және электр моторлары жатады. Тракторлар тарту күшіне қарай түрлі кластарға бөлінеді. Олар жалпы және арнайы жұмыстарға арналған дөңғалақты және жыланбауырлы болып келеді. Павлодар трактор зауытында ДТ-75Т "Қазақстан" (класы 30 кН) тракторы шығарылады. Оған түрлі аспалы және жартылай аспалы құралдар жегіледі. Мұндай трактор көмегімен жер жырту, тырмалау, қопсыту, тұқым себу, қар тоқтату, суландыру жұмыстары атқарылады. Петропавлда шығарылатын қуаты 1 кВт агрегат шағын электр стансасы ретінде мал қораға, шопан үйіне, мал шаруашылығы мен егін ш-ның түрлі қызметтеріне жарық беру үшін қолданылады. Топырақ өңдеу, тыңайтқыш себу, егістік зиянкестерін жою мақсатында қолданылатын машиналар да топырақ өңдейтін аспалы және жартылай аспалы соқалар, қопсытқыштар, тісті, инетісті және делегейлі тырмалар, тығыздағыштар, тыңайтқыш сепкіштер, көң, сұйық тыңайтқыш шашқыштар; сұйық және түйіршікті улы қоспаларды бүріккіштер және тозаңдатқыштар, дән улағыштар, фумигаторлар, аэрозоль шашқыштар; қар тоқтатқыштар жатады. Қазақстанның ауыл шаруашылық машина жасау кәсіпорындарында (Астана, Қарағанды, Тараз, Қызылорда, Қостанай, Ақтау, Атбасар, Өскемен т.б. қалаларда осы топқа жататын 57 түрлі күрделі және қарапайым ауыл шаруашылық техникасы шығарылады. Дәнді дақылдарды себуге, өсіруге, жинауға, өнімдерін баптауға арналған машиналар тобына: сепкіштер, қатар аралығын өңдейтін культиваторлар, астық орғыштар, астық комбайндары, сабан жинағыштар, дән тазартқыштар, кептіргіштер, астық тиегіштер жатады. Республикада бұл топқа жататын 17 түрлі машина, құралдар шығарылады. Мал азығын дайындайтын машиналарға шөп орғыштар, жемшөп жинайтын комбайндар, шөп орғыш-ұсақтағыштар, шөп орғыш-жаныштауыштар, шөп тырмалары, ысырмалар, дестелегіштер, жинағыш-престер, жинағыш-шөмелегіштер, мая салғыштар, мая тасығыштар, сүрлем комбайндары, үйінді шөпті кептіргіштер жатады. Қазақстанда бұлардың 12 түрі шығарылады. Техникалық дақылдар өсіруге, жинауға арналған машиналарға арнайы жұмысқа бейімделген сепкіштер, отырғызғыштар, қарық жасағыштар, қатар аралық культиваторлар, мақта, картоп, томат жинайтын комбайндар, көкөніс жинағыштар жатады. Республика заводтарында олардың 7 түрі шығарылады. Бау-бақшада, жүзімдікте қолданылатын машиналарға соқалар, жинағыштар, жүзім жинағыштар, темекі жапырағын жинағыш сілкуіштер жатады. Мал шаруашылығына арналған машиналарға мал фермаларында, жеке шаруашылықтарда қолданылатын сүт, ет, жүн т.б. өнімдер өңдеуді механикаландыратын машиналар мен жабдықтар, атап айтқанда мал азығын араластыратын, тиейтін, үлестіретін машиналар, азық шанақтары, мал суғаратын жабдықтар, сауын қондырғылары, сүт тоңазытатын аппарат, сүт сепараторы, қой қырқу, жүн өңдеу агрегаттары, қаракөл елтірісін өңдейтін жабдықтар, инкубаторлар, жылумен, сумен қамтамасыз ететін жабдықтар (сорғы, құдық қазатын және су тартатын қондырғылар, жылу генераторы мен жылытқыш аспаптар) жатады. Суландыру машиналары канал қазуға, егіс суғаруға, ашық және жабық дренаж жасауға, жаңа жер игеруге арналған. Олардың қатарына экскаватор, бульдозер, скрепер, грейдер сияқты машиналар, механизмдер, сондай-ақ арық қазатын, тазалайтын, қарықша жасайтын, жер тегістейтін, тас жинайтын және ұсақтайтын, егін суғаратын қондырғылар мен жабдықтар, жаңбырлатқыштар жатады. Суландыру машиналарының кейбір түрлері Кентауда (экскаватор), Қызылордада (грейдер т.б.), Түркістанда (сорғы станәиясы) шығарылады. Орман шаруашылығында қолданылатын машиналарға орман соқалары плугтар мен фрезалар, орман культиваторлары, ор қазатын, алаң жасайтын, ағаш және бұта тамырларын қопаратын, кесетін, ағаш отырғызатын, ағаш тұқымдарын себетін, топырақтың беткі қабатын сыдыратын, өрт сөндіретін (мотопомпа т.б.) қондырғылар мен жабдықтар жатады.
Тыңайтқыш туралы ұғым. Тыңайтқыш қолдану жүйесі.
Өсiмдiктiң химиялық құрамы. Макро және микроэлементтер, өсімдік қоректенуіндегі маңызы. Өсімдік денесіне қоректік заттардын сіңірілу процессіне сыртқы шарттардын әсері. Өсімдіктін өсіп-өну кезендері бойынша қоректік элементтерін сіңіру заңдылығы. Өсімдік (көзқарастық, химиялық) диагностикасы. Топырақтын ерітіңдісі мен қатты фазасының құрамы, өсімдік қоректенуі үшін маңызы. Топырақтын биологиялық, физикалық, химиялық және физикалы-химиялық сiңiру қабiлетi түрлерiнің өсiмдiк үшiн маңызы және тыңайтқыштардың топырақпен әрекеттесуiндегi рөлi. Қазақстан республикасы топырақтарының агрохимиялық сипаттамасы.
Топырақ құрамында азотты тыңайтқыштардын өзгерістері. Азотты тыңайтқыштардын тиімділігін көтеру жолдары. Фосфор тыңайтқыштарының жiктелуi. Фосфорлы тыңайтқыштардын топырақпен әрекеттесуi. Фосфорлы тыңайтқыштардын тиімділігін көтеру жолдары. Калий тыңайтқыштары өндіріс технологиясы, құрамы, қасиеттері.
Микротыңайтқыштар. Қазақстанда микроэлементтерді тиімді қолдану шарттары.
Кешенді тыңайтқыштар. Кешенді тыңайтқыштар туралы ұғым және олардын жіктелуі. Кешенді тыңайтқыштардын әсер ету заңдылықтары.
Органикалық тыңайтқыштар. Органикалық тыңайтқыштардын негізгі түрлерi. Төсенiштi көн, химиялық құрамы және оның жануар түріне, азық мөлшері мен сапасына байланысты қасиеттері. Топырақты органикалық затпен байытудағы жасыл тыңайтқыштын маңызы. Сабанның тыңайтқыш ретінде қолданылуы.
Тыңайтқыш қолдану жүйесі. Тыңайтқыш енгізудін негізгі әдістері, тәсілдері мен уақыты. Тыңайтқыш мөлшерін анықтау үшін қолданылатын негізгі әдістер. Тыңайтқыш қолданудын экономикалық тиімділігінін негізгі көрсеткіштері. Тыңайтқышпен қоршаған ортанын ластануына қарсы жүргізілетін шаралар.
Ауыл шаруашылығы дақылдарына тыңайтғыш енгізуде: негізгі енгізу, егу үстінде және үстеп қоректендіру деп аталатын үш әдісі бар. Негізгі енгізу әдісі де тыңайтқыш сүдігер көтерілген немесе көктемде жыртылған жерлерге, сондай - ақ топырақты тұқым себер алдында өңдеу кезеңінде сіңіріледі. Ол үшін минералды және органикалық тыңайтқыш немесе органикалық - минералды қоспалар топырақты өңдеу алдында егістікке біркелкі етіліп бөлінеді.
Минералды тыңайтқышты енгізу үшін өнеркәсібіміз жүк көтергіштің 4 т тіркемелі 1 - РМГ - 4, жүк көтергіштігі 6 т РМС - 6, жүк көтергіштігі 10 т РУМ - 8, автомобилъді КСА - 3 деп аталатын үйлестірілген кузовты ортадан тепкіш себелеуіштер шығарады. Бұл машиналардың тыңайтқышты кузовтан себелеуіш дискіге шығаратын ілгерілмелі жылдамдықты агрегаты бар синхронды конвейер жетегі болады. Себелеуіш дискілер гидрожетек арқылы айналады. Бұл машина конструкциясын оңайлатады. РМС - 6 себелеуіші тау беткейлеріне тыңайтқыш енгізудің қол еңбегін механикаландыруға мүмкіндік береді.
Егу үстінде минералды тыңайтқыш енгізуге құлама сеялкалар мен отырғызғыштар қолданылады. Тыңайтқыш тұққыммен бірге сол қатарға, ұяға немесе әр түрлі қатарға енгізіле береді. Кейбірде тыңайтқыш енгізілетін қатар тұқым себілетін қатардан 1, 5 - 2 см қашықтықта да болады.
Минералды тыңайтқышты ұсақтау, араластыру және тиеу үшін нығыздалып қалған тыңайтқышты ұсақтап, араластвратын ИСУ - 4 ұсақтап - араластырғыш, СЗУ - 20 араластырғыш - тиеуіш, автомобильге тіркелетін ЗСА - 40сеялка тиеуіші кең тараған. Самолеттерге, вертолеттерге тыңайтқыш тракторға тіркелетін ПБ - 35, ПФ - 0, 5 ИФ - 0, 75 тиеуіштерімен тіркеледі. Бұл тиеуіштер сол үшін арнайы тетіктермен жабдықталған.
ИСУ - 4 минералды тыңайтқышты ұсақтап - араластырғыш түрлі тыңайтқышты ұсақтап - араластырғыш түрлі тыңайтқышты енгізер алдында араластыруға, тыңайтқышты шашумен бір мезгілде шаруашылық жолымен табылған немесе жатып қалған завод тыңайтқыштары мен әкті ұсақтауға арналған. Машина МТС - 8082 және Т - 40М тракторының агрегатында жұмыс істеуге есептелінген. Өнімділігі сағатына 2 - 4 т.
Ұсақтап - араластырғыш рамадан (1) кеңіткіші бар (8) бункерден (6), ұнтақтау апаратынан (9), бұр конвейерінен (7), жетек механизімінен тұрады. Тыңайтқыш себу нормасы шамамен 40 - 2000кгга, сидерат себу нормасы 8 - 150кгга. Агрегат жүрісінің жұмыс істеу жылдамдығы 6 - 12 кмсағ. 1 - РМГ - 4 минералды тыңайтқыш себелеуші - бір осьті, жартылай аспалы машина. Ол минералды тыңайтқыш пен әк материалдарын топырақ бетіне себуге арналған. МТЗ - тракторының барлық өзгертілген түрлерімен агрегатталады
Тыңайтқыш шашу технологиясы
Тыңайтқыш түрлері және себу әдістері. Ауыл шаруашылығында негізінен екі түрлі тыңайтқыш органикалық және минералдық тыңайтқыштар қолданылады. Органикалық тыңайтқыштарға малдың қиы, торф жатады. Оларды жергілікті жерде шаруашылықтың өздері дайындайды. Минералдық тыңайтқыштар өндірісте шығарылады. Олар майда ұн түрінде немесе түйіршіктер түрінде және сұйық түрінде дайындалады. Минералдық тыңайтқыштарға түйіршіктелген суперфосфат, фосфорит ұны, аммиак селитрасы, калий тұздары жатады. Минералдық тыңайтқыштың жергілікті жерде дайындалатын түрі де болады. Оған әртүрлі известь тектес материалдар жатады.
Тыңайтқыштарды екі түрлі мақсат үшін қолданады: біріншісі - топырақ құрылысын жақсартып, оның құнарлылығын арттыру үшін көбінесе известь тектес материалдарды пайдаланады. Сор басып кеткен жерлерге жылма-жыл известь шашып, оны топырақпен араластырады. Ондай топырақ бірте-бірте құнарлы топыраққа айналады. Өсімдікті қоректендіру үшін тыңайтқышты қолданудың үш түрлі тәсілі бар: негізгі қоректендіру, дер кезінде және кейіннен қоректендіру. Негізгі қоректендіру үшін тыңайтқыштар топырақ өңдеу алдында жер бетіне біркелкі шашылады, бұдан кейін топырақ өңделеді. Сонда тыңайтқыш пен топырақ араласады. Ондай топыраққа себілген өсімдік сол тыңайтқышпен қоректенеді. Дер кезінде қоректендіру үшін тыңайтқыш тұқыммен бірге шашылады. Мұндай тәсіл бойынша тұқым мен тыңайтқыш тікелей араласып себіледі немесе екеуінің аралығында жұқа топырақ қабаты болады. өсімдік өніп шыққаннан кейін осы тыдайтқышпен қоректенеді.
Ал кейбір өсімдіктер өзінің өсуі кезінде кейбір элементтерді өте қажет етеді. Егіске сол элементтері бар тыңайтқыштар шашылады. Мұны кейіннен қоректендіру деп атайды. Осы қолданылатын тыңайтқыш түріне және қоректендіру тәсілдеріне қарай машиналардың да бірнеше түрі пайдаланылады. Оларды негізінен төрт түрге: тыңайтқыш дайындайтын, тыңайтқыш шашатын, тыңайтқышты тұқыммен бірге себетін және өсімдік қоректендіретін машиналар деп бөлінеді. Төменде солардың әрқайсысына сипаттама беріледі. Тыңайтқыш дайындайтын машиналар.
Тыңайтқыш дайындайтын машиналармен әртүрлі тыңайтқыштарды қосып араластыруға, бірігіп қатып қалған тыңайтқыштарды ұсақтауға және жергілікті жерде дайындалған тыңайтқыштарды ұсақтап, електен өткізуге болады. Мұндай машинаның өндірісте шығарылатын түрі - ИСУ-4 машинасы. Ол рамадан, шанақтан, ұсақтарыш аппараттан, транспортерден және беріліс механизмнен тұрады. Шанақ цилиндр пішіндес болады және оның қабырғасына қақпағы бар тесік орнатылған. Шанақ түбіне конусты редуктор, оның тік білігіне ұсақтағыш бекітілген. Ұсақтағыш аппарат төрт қалақшадан, әрқалақшаға бекітілген сегіз пышақтан және тордан тұрады. Ұсақтағыштың қатты және жұмсақ тыңайтқыштарға арналған екі түрлі пышағы бар. Көз шамасы 4 мм және 10 мм екі түрлі тормен жабдықталады. Шанақ тесігінен алдына транспортер бекітілген. Оның биіктігін өзгертіп тұруға болады.
Беріліс механизміне жататындар: трактордың қуат білігіне жалғасатын карданды білік, конусты редуктор және шынжырлы берілістер. Тыңайтқыштарды ұсақтау былай жүргізіледі. Тракторға аспалы етіп агрегатталған ұсақтағышты тыңайтқыш үйілген алаңға алып келіп, жерге түсіреді. Беріліске қосылғаннан кейін бункерге қолмен немесе тиегішпен тынайтқыш тиейді. Ұсақтағыш аппарат айналған кезде пышақтарымен тыңайтқышты ұсақтайды. Ұсақталған тынайтқыштар тор көздерінен өтіп төмен түседі де қалақшалармен транспортерге жеткізіледі. Ал транспортер оны транспортқа тиейді немесе жерге үйеді.
Тыңайтқыштарды араластыру үшін олардың әрқайсысын тиісті мөлшерде өлшеп бункерге салады да машинаны іске қосады. Бұл кезде олар араласып тор арқылы төмен түседі. Минералдық тыңайтқыш шашатын машиналар. Өсімдікті негізгі қоректендіру үшін тыңайтқыш шашатын машиналар қолданылады. Топырақты өңдеу алдында тыңайтқышты машиналармен жер бетіне біркелкі етіп шашады. Сол шашу жұмыстарын мынадай екі түрлі принципке негізделген жұмысшы бөлшектері атқарады: ортадан тепкіш күшті пайдаланып шашатын дискілі аппарат және ыдыстағы тұқымды еркін шашатын табақты аппарат.
Дискілі шашқыш аппараттың негізгі бөлігі - бетіне қалақшалар орнатылған жазық диск. Жұмыс кезінде ол диск үлкен жылдамдықпен айналып тұрады. Оның үстіне шамалағыш қондырғысы бар тыңайтқыш ыдысы бекітіледі. Сол ыдыстан дискіге келіп түскен тыңайтқыш түйіршіктері қалақшалармен бірге айналады. Айналған кезде ортадан тепкіш күш пайда болады да тыңайтқыш түйіршіктері диск сыртына қарай шашылады. Табақты аппараттың бөліктері: тылайтқыш ыдысы, табақ және лақтырғыш қалақша.
Тұкымды еркін алып шығатын тарелка ыдыс астына орналасқан және арнаулы беріліс арқылы айналып тұрады. Табақтың жартысы ыдыс астында, жартысы одан шығып тұрады. Ыдыстан шықып тұрған жеріне лақтырғыш қалақшалар бекітіледі. Олар да жұмыс кезінде айналып тұрады. Табақтың ыдысқа кіріп тұрған бөлігіне тыңайтқыш өздігінен сырғып түседі. Табақ айналып тұратындықтан тыңайтқыш ыдыстан сыртқа шығарылады. Сол арада лактырғыш қалақшалар оны іліп алады ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz