Су айдау ұңғыларының жабдықтары, оны пайдалану айдау ұңғыларының қабылдағыштығын қалпына келтіру

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 14 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
Қ. Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік мемлекеттік университеті
Техникалық факультеті
Мұнай-газ ісі кафедрасы

Мәнжазба
Тақырыбы: Су айдау ұңғыларының жабдықтары, оны пайдалану; айдау ұңғыларының қабылдағыштығын қалпына келтіру

Орындаған: Сулейменов Н

Ақтөбе 2019
Жоспар
Кіріспе
Негізгі бөлім
2.1 Су айдау арқылы қабат қысымын ұстаудың технологиясы және оны айдау жабдықтары
2.2. Қабатта ұңғымаларға су айдау үшін пайдаланатын су көздері
2.3 Суды дайындаудың техника және технологиясы

Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе
Қазақстан Республикасы үшін ең басты экономикалық мәселе - материалдық-техникалық базаны жасауда маңызды роль ауыр индустрияға тиесілі, және оның ішінде алдымен энергетика, қара металлургия, мұнай, газ, химия және мұнайхимия өнеркәсіптері, машина жасау.
Қазіргі кезде материалдық өндірістің бірде-бір саласы мұнай мен газ өнеркәсібінің өнімін пайдаланбай дами алмайды.
Мұнай мен газдың мұнайхимия өндірістерде шикізат ретінде қолданудың өсуіне байланысты мұнай мен газ өнеркәсібінің ары қарай жетілуі қарастырылған.
Өндіру тиімділігін жоғарлатуға рационалды игеру жүйелерін қолдану, бұрғылау жұмыстарының технологиясын жетілдіру, олардың техникалық жабдықталуын жақсарту, қабаттар мұнайбергіштігін арттырудың қазіргі жаңа әдістерін кеңінен еңгізу және прогрессивтік технологиялық процестерді пайдалану арқылы қол жеткізуге болады.
Қазіргі кезде су айдау - мұнай кен орындарын пайдаланғанда қолданылатын ең негізгі әдістердің бірі. Су айдаудың әртүрлі әдістері болады, бірақ олардың әрқайсысының артықшалықтары мен кемшіліктері бар. Жобалау кезінде су айдау жүйесін таңдау толығымен кеңіштің құрылысына байланысты.
Өзен кен орны өнеркәсіптік егеруге 1965 ж. берілген. 1998 ж. мұнай өндіру жоспары орындалған жоқ, бұған ең басты себептердің бірі - игерудің басынан бастап ұсынылған жобалық технологиялық ережелердің сақталмауы (су айдауға көшірілудің тым кеш болуы, әсіресе ыстық суға).
Бастапқыда ТМД-да қабатқа нұсқаның сыртынан су айдау мұнайлықтың сыртында орналасқан су айдайтын скважиналар арқылы жүргізілді. Нұсқа сыртынан су принципінде нұсқа ішінен су айдаудан түсімді болуы мүмкін, яғни бол кезде мұнай нұсқа сыртының қабат суымен ығыстырылады. Бірақ игеру тәжірибесі көрсеткендей нұсқа сыртынан су айдаудың кемшіліктерін анықтады. Қабаттардың өткізгіштігінің нашарлығынан нұсқаның аймағынан және мұнайдың тұтқырлығын арттыруда көптеген артық су айдау скважиналар бұрғылау керек болады. Үлкен кенорындарында нұсқа сыртынан су айдау қолданылады. Көптеген мұнай қорының кенорнының орталықтарда қалып қоюынан мұнай өндіру қорынын төмендеуіне себепші болады. Нұсқа сыртынан су айдау тағы да айдалған судың едәуір бөлігі кеніштің мұнайлық нұсқасынынң сыртына ағып кетумен ерекшеленеді. Нұсқа сыртынан су айдаудың дамуымен нұсқа ішінен су айдау жүйесін құру пайда болады. Алғашқы рет нұсқа ішінен су айдау Ромашкина кен орнында 1955 жылы ВНИП-мен жобаланған болатын. Мұнай кенорындарын игеру тәжірибесі көрсеткендей, блокты жүйесін кеніштің ені 4-5 км-ден үлкен кезінде тағы да ені кішірек қоры төмен өткізгіштігімен сипатталатын жоғары тұтқырлықты мұнай коллекторында қолданған дұрыс.

2.1 Су айдау арқылы қабат қысымын ұстаудың технологиясы
Нұсқа сыртынан су айдау. Бұл жағдайда қабатқа әсер ету нұсқа сыртында орналасқан су айдау ұңғымалары арқылы жүргізіледі. Су айдау ұңғымаларының қатары мұнай өндіретін ұңғымаларда сулануды тез болдырмау үшін мұнай нұсқасынан бірдей 300800 метр қашықтық шамасында орналастырады.
Нұсқа сыртынан су айдаудың тиімді жақтары:
- мұнай қабатымен су айдау ұңғымаларының орналасу аймағы жақсы гидродинамикалық байланыста болғанда;
- мұнай кенішінің ауданы салыстырмалы түрде кішкене, яғни кеніш ауданының мұнайлылық нұсқасының периметріне қатынасы 1,5-1,75 км болғанда;
- коллекторлық құрылымы жақсы, қабат қалыңдығы мен ауданы бойынша бірдей қабат болғанда.
Бұл шарттар орындалғанда нұсқа сыртынан су айдау жүйесі мұнай қорын толық өндіруге және қабаттың қозған орталық бөлігінен мұнайды ығыстырып алуға мүмкіндік береді.
Нұсқа сыртынан су айдаудың тиімсіз жақтары мен кемшіліктері де бар:
- қабатқа айдалатын су мұнайлылық нұсқасымен су айдау ұңғымасының тізбектерінің сүзілу кедергілерін жеңіп өтуі қажет. Ол үшін қосымша сорап қондырғыларының қуатын арттыруымыз қажет, яғни мұнай өндіруге қосымша энергия шығындау керек;
- су айдаудың аралығы қашықтаған сайын кенішке әсер ету процесі жәй жүреді;
- су айдау кезінде қабаттың сырқы аумағына артық көлемде су шығындалады.
Суландырудың тілдері нақты қабаттарда олардың біртексіз құрылуынан түзіледі. Егер кеніште өткізгіштігі жоғары аймақтар болатын болса, (1 сурет, а), онда бұл аймақтарда бірқалыпты ағынның жылжуы бұзылады және мұнайлылықтың сыртқы нұсқасының ауысуына алып келіп, суландырудың тілдерінің түзілуі басталады. Суландырудың тілдері жақындаған өндіру ұңғымаларының өнімі, бірден суланады да, қорды игеруге кері әсерін тигізеді. Бұл жағдайда, суланған өндіру ұңғымаларының жұмыс режимін реттеу қажет болады, яғни айдау ұңғымалары арқылы айдалатын судың қысымын азайтып, айдау ұңғымаларына жақын орналасқан өндіру ұңғымаларының жұмыс режимін өзгертуге тура келеді. Сулану конусының түзілуі сумұнай шекарасының (1 сурет, б) ауысуына байланысты болады . Орны ауысқан сумұнай шекарасы ұңғымаға жеткенде, суланудың бірінші сатысы басталады.

1-сурет. Суландырудың конустары (б) мен тілдерінің (а) түзілуінің көрсетілген сұлбасы:
- өткізгіштігі жоғары аймақтар;
1 -- мұнайлылықтың сыртқы нұсқасы; 2 -- су айдау ұңғымаларының қатары; 3 -- өндіру ұңғымаларының қатары; 4 -- суландырудың тiлдерi; 5 -- өндіру ұңғымалары; б -- суландыру конусы; 7 -- ұңғыманың сулануының бірінші сатысы; 8 -- ұңғыманың сулануының екінші сатысы.

Уақыт өте сумұнай шекарасы қабат жабынына жеткенде (суланудың ІІ сатысы), және ұңғыма толығымен суланады. 1-суреттегі б-сұлбасынан көрініп тұрғандай, бұл жағдайда қабаттағы мұнайдың белгілі бөлігі алынбай қалады да, ағымдағы мұнай бергіштік коэффициенті төмендейді. Оларды қайта қалпына келтірудің жолы, ол процесті конус тәрізді реттеу болып табылады.

Нұсқа аймағына су айдау.Бұләдісті нұсқа сыртынан су айдау мүмкін болмағанда қолдану ұсынылады, мысалы, су айдау ұңғымалары қатары мен мұнайлылықтың сыртқы нұсқасының аралығы 800 м-ден асып кеткенде. Бұл жағдайда, нұсқа сыртынан су айдаудың тиімділігі төмен болады .
Мұндай кенішке әсер етуді жылдамдату үшін су айдау ұңғымаларын мұнайлылық нұсқасына жақын етіп орналастырып немесе мұнайлылықтың ішкі және сыртқы нұсқасының аралығына орналастыру керек (2-сурет).

2-сурет. Нұсқа аумағынан су айдаудың сұлбасы:
1 -- мұнайлылықтың сыртқы нұсқасы; 2 -- мұнайлылықтың ішкі нұсқасы; 3 -- су айдау ұңғымаларының қатары; 4 -- су айдау ұңғымалары.
Нұсқа аймағынан су айдау келесі жағдайларда қолданылады:
- қабаттың сыртқы ауданмен гидродинамикалық байланысы нашар болғанда;
- кеніш ауданы салыстырмалы түрде кіші болғанда;
- пайдалану процесінің қарқындылығы үшін, яғни су айдау қатары мен сұйық өндіру арасындағы сүзілу кедергісі олардың арасының жақындауы есебінен азаяды.
Бірақ та, жекелеген пайдалану ұңғымаларында сулану мөлшері көбейіп кетеді. Осыған қатысты кейбір ұңғымалардың мұнай бергіштігі жоғалып кетуі мүмкін, ал ол процесті болдырмау үшін өте дәлдікпен зерттеп, есептеп қосымша ұңғымалар бұрғылау қажет.
Энергетикалық көзқараспен қарастыратын болсақ нұсқа аумағынан су айдау процесі экономикалық жағынан тиімді, бірақ сыртқы аймақпен жақсы гидродинамикалық байланыс болатын болса айдалатын су шығыны көбейеді.
Нұсқа ішінен су айдау. Бұл жағдайда қабатқа әсер ету мұнайлылық нұсқасының ішкі жағында орналасқан су айдау ұңғымалары арқылы жүргізіледі. Бұл мұнай кенішіне әсер етудің ең тиімді әдістерінің бірі болып саналады және мұнай қорын өндіру мерзімін қысқартады, бір жағынан мұнай өндіруді жылдам өсіреді.
Нұсқа ішінен су айдау әдісі бірнеше түрге бөлінеді: су айдау ұңғымаларының сызығы бойынша кенішті сақиналы түрде, сызықты түрде, орталық қима қатары бойынша нұсқа аймағынан су айдауды есептей отырып бірнеше көлденең қатар құру. Су айдау ұңғымаларының орналасу схемасы нақты анықталған геологиялық шарттарға сәйкес, мұнай қорын өндіру мерзімінің экономикалық тиімділігіне және қосымша қаржының көлеміне байланысты анықталады. Су айдау ұңғымаларының сызығы қабат коллекторлары жақсы орналасқан жерлерге және айдалған судың еш кедергісіз, мұнай қабатқа жақсы әсер ететіндей аймаққа орналастырады. Энергетикалық жағынан қарайтын болсақ нұсқа ішінен су айдау жүйесі нұсқа сыртынан немесе нұсқа аумағынан су айдау әдісіне қарағанда өте тиімді және қабатқа айдалған су мұнайды ығыстыруға ғана жұмсалады. Бұл су айдау әдістері қабат шекаралары анықталған және қабатқа сипаттама берілген кен орындарында қолданылады.
Шоғырландырып су айдау шекарасы анықталмаған, барлау ұңғымаларының мәліметі бойынша өндірістік мұнайлылық ауданында орналасқан үлкен кен орындарында қолданылады. Бұл жағдайда кен орнын толық зерттеп болғанша және мұнайлылық нұсқасын анықтап болғанша пайдалану ұңғымаларын өзінің торларымен және кен орнында су айдау ұңғымаларының тізбегін жеке-жеке шоғырландырып кешенді пайдалануға беруді жылдамдатуы мүмкін. Онда әрбір шоғырланған ұңғымалардың ортасына гидродинамикалық және техника-экономикалық есептер бойынша ауданын анықтап қосымша өндіру ұңғымаларын бұрғылаймыз. Кен орнының нұсқаларын анықтап және толық зерттеп болғаннан кейін пайдалануға ерте енгізілген кеніштер толық технологиялық игеру жобасына енгізіледі.
Ошақтап су айдауды басқа су айдау жүйелеріне қарағанда ығыстыру арқылы қабатты қамтуды жақсарту үшін қолданады және де жақын орналасқан су айдау ұңғымаларының ешқандай әсері болмайтын бөлек орналасқан линзадағы қорды өндіру үшін қолданады. Бірақта ошақты су айдауда қабаттың мұнайға қаныққан бөлігінің үлкен көлемін әсер ету арқылы қамту үшін, өткізгіштігі төмен аймақта арнайы ұңғымалар бұрғылауы мүмкін.
Таңдап су айдау өндірістік-геофизикалық және гидродинамикалық зерттеу мәліметтері мен бірқалыпты тор бойынша алаңның бөлшегін бұрғылағаннан кейін су айдау ұңғымаларын таңдап алады. Ұңғыманың өнімділік коэффициенттері бойынша, қабаттағы мұнай мен судың тұтқырлықтарының айырмашылықтарын және әртектілік дәрежесін есепке алып, пайдалану және су айдау ұңғымаларының өзара қатынасын анықтайды. Бұл жүйеде су айдау ұңғымаларын өнімді қабаттың геологиялық орналасу шартын толық зерттепжәне оның жақын орналасқан өндіру ұңғымасының түп аймағымен байланысын немесе мұнайды сумен ығыстыру мүмкіндігі ең жоғары дәрежеде болатындай етіп өндіру ұңғымаларының арасына бір қалыпсыз орналастырады. Игерудің бірінші сатысында кен орнының геологиялық мәліметтері жеткіліксіз болғанда бұл әдісті қолдану тиімсіз. Бұл әдіс келесі сатыларда, яғни қабаттың орналасу ерекшеліктері анықталғаннан кейін және әртекті қабаттарды игеруде қолданған тиімді болады.
Алаңдап су айдау әдісікен орнын игеру қарқындылығын жоғарылатуды қамтамасыз ету үшінжәне қабатқа әсер ету жүйесі ең тиімді болып саналады. Мұнай өндіру және су айдау ұңғымалары алаңда дұрыс геометриялық тор бойынша, бірқалыпты квадрат немесе үшбұрыш түрінде бес, жеті және тоғыз нүктелі жүйе болып орналасады. Ұңғымаларды алаңда бұрғылап орналастыру кезінде бес нүктелі жүйеде бір өндіру ұңғымасына бір су айдау ұңғымасы сәйкес келеді, жеті нүктелі жүйеде екі өндіру ұңғымасына бір су айдау ұңғымасы сәйкес келеді, ал тоғыз нүктелі жүйеде үш өндіру ұңғымасына бір су айдау ұңғымасы сәйкес келеді.
Осы жүйелердің ішінде ең тиімдісі ұңғымаларды тоғыз нүктелі торда орналастырып су айдау. Алаңдап су айдау жүйесін игерудің соңғы сатыларында қолданады, егер қабаттың орналасуын жақсы зерттеп білетін болсақ бұл әдісті алғашқы сатыларда да қолдануға болады.

2.2. Қабатта ұңғымаларға су айдау үшін пайдаланатын су көздері

Мұнай кен орындарын игеруде мынадай су айдау жүйелері қолданылады.
I. Нұсқаның сыртынан
II. Нұсқаның өзінен
III. Нұсқаның ішінен
Игеруде нұсқаның сыртынан су айдау өнімі кен емес мұнай жиындарында қолданылады. Су айдау мұнай нұсқаның тысқары онрналасқан су айдау ұңғымалары арқылы іске асырылады.
Нұсқаның өзінен су айдау, көлемі аз мұнай кен орындарында, тек қана нұсқаның сыртқы облыстарында қабаттың өткізгіштігі азайған кезде қолданылады.
Нұсқаның ішінен су айдау негізінен үлкен көлемді мұнай кен орындарында қолданылады. Құмкөл кен орынында нұсқа ішінен су айдаудың тоғыз нүкте үлгісі кеңінен қолданылады. Іс жүзінде нұсқаның ішінен су айдаудың келесі түрлері қолданылады.
Мұнай кен орнының нұсқаның ішімен су айдау мынандай топтарға бөлінеді.
А) Бөлшектеп су айдау
Б) Сұрыптап су айдау
В) Аймақтап су айдау
Ұңғымалар УКАФК 1-65-х21ПС қондырғылары мен жасақталған. Тереңдік сораптарының диаметрі 0,044; 0,056; 0,070; 0,077; 0,095 метр пайдалану тізбектері қолданылады.
Бүкіл қорда су айдау ұңғымаларының саны 47 әр кешен бойынша су айдау ұңғымалары:
І-кешен 12 су айдау ұңғымасы
ІІ-кешен 26 су айдау ұңғымасы
ІІІ-кешен 8 су айдау ұңғымасы
ІV - кешен 1 су айдау ұңғымасы
Аймақтап су айдау І және ІІ юра горизонттарында ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.