Ветеринариядағы бронхит, өкпе гиперемиясы мен ісігі, бронхопневмония мен крупозды пневмонияны емдеу

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 21 бет
Таңдаулыға:

Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық техникалық университеті
Ветеринарлық медицина және мал шаруашылығы институты
1. Бронхиттің жіктелуі және оларды анықтау әдістері. Қандай індетті және инвазиялық ауруларда бронхиттің белгілері байқалады?
2. Өкпе гиперемиясы мен ісігін қалай анықтайды? Өкпе гиперемиясы мен ісігі кезінде жедел емдеу тәсілдері.
3. Бронхопневмония мен крупозды пневмонияға шалдыққан жануарларды емдеу әдістері.
4. Пневмоторакс ауруы кезінде жедел емдеу тәсілдері.
5. Плеврит дегеніміз не? Ауру жануарларды емдеу әдістері.

1)Бронхиттің жіктелуі және оларды анықтау әдістері. Қандай індетті және инвазиялық ауруларда бронхиттің белгілері байқалады?
Бронхит (Bronchitis) кабынуы. Кеңірдектің өкпеге енген тарамдарының, яғни бронх кілегей кабығының кабынуы. Бұл дертпен малдардың дерлік барлык түрлері, әсіресе жастары, кәрілері және әлсірегендері жиі бронхтың кілегейлі кабығынын aуырады.
Өту барысы бойынша жіті және созылмалы, пайда болу себептеріне байланысты негізгі және туындаған, кабынудын сипатына байланысты катаральді, іpінді, канталаған, фибринді түрлеріне белінеді. Ipi бронхтардың кабынуын (біpінші, екінші, үшінші дәрежелі) макробронхит, жінішке тарамды бронхтардың кабынуын микро- бронхит, ал ең жінішке (козге корінбейтін) тарамды бронхтардын қабынуын бронхиолит деп бөледі. Малдар арасында ірі не жінішке бронх тарамдарының дара кабынулары сирек аныкталады, ветеринария тәжірибесінде көбінесе барлык категориялы бронхтар ұласып бірден кабынады. Бронх кабырғаларының қабынуы дертпен камтылу дәрежесіне байланысты былай бөлінеді: эндобронхит- егерде кабыну кілегей кабығы мен оның астыңғы қабатын камтыса, перибронхит-егерде кабыну бронх кабырғасынын сырткы кабаты мен сірілі кабығын камтиды.
Себептері. Ен кеп тараған негізгі себептері: суык тию, малдарды тесенішсіз цементті еденде ұстау, корадағы ауанын артуы, әсіресе ылғалдылыктың артуының суыкпен үйлесyi, желөті, корадағы температураның тез өзгеріп туруы, өнеркәсіпті кешендерге камтамасыздандыратын шаруашы-лыктардан әкелген малдарды суык күндері жуып колорифер aркылы кұрғатып кептірмеy, жылы корада тұрған малдарды суык сумен суару. Малдарды серуендетуге шығаратын аланы бар фермаларда бронхының кабынуы көбінесе куз бен көктем мезгілдерінде - аya pайының кұбылмалы кезінде жиі кездеседі. Койларды кырыкканнан кейін біраз уакыт суыктан қоргайтын панада не калкада ұстамаса, олардың арасында бронхтың кабынуы жаппай орын алады. Бронхтын кабынуына, малдарға дәрілерді икемсіз бергенде, кенірдектің қуысына дәрі енгізгенде не кенірдекті тескенде, оның ішіне азык қалдықтарының, түрлі кокым заттардың түсyi cебепкер болады. Бронхтын кабынуы, малдар біраз мезгіл және көп мелшерде aртуының азыктан не жерден шыккан шаңмен тыныс алғанда (әсіресе шошкаларды ұнтакталған азыктармен азыктандырғанда, койларды шанды жолмен топтастырып айдағанда) өте жиі кездеседі. Жылкыларда, кұрғаған шанды шеппен не сулымен азыктандырғанда кабынуы мүмкін. Шошка тұратын корада бронхтын кабынуы, канализацияның істен шығуынан ауа алмасуының бузылуына байланысты зиянды заттардың көп жиналып, тыныс жолдарының кілегейлі кабығын тітiркендіргендіктен пайда болуы мумкін (аммиак, көмірсутек т.б.). bронх кабынуының таралуына малдарды тығыз орналастыру, сyадағы коздырғыштын кабілеті кушейген микробтардың көбеюі, тaбиги және жасанды ультракүлгін сәулесінің жоктығы, бағып- күтуді нәзіктендіру, азыктағы ретинолдын жеткіліксіздігi бейімдейді. Бронхтардың кілегейлі кабыктарынын кабынуы, жалғасып жатқан азалардың тыныс жолдарының, косалкы куыстардын дерттерінің тікелей таралуынан да болуы мүмкін. Іpінді, канталаған өнеркасіптік мекемелерден және фибрин талшыкты кабынбалар зиянды газдармен, кою шыкқан түтінмен тыныс алғанда жане кейбір індеттермен ауырғанда пайда болады. Егерде ауруды тудырған себептерді дер кезінде жоймаса, керекті ем колданбаса не емде шалағайлық кетсе, онда жіті турде өткен кабынба созылмалы түріне етіп кетуі мүмкін.
Дамуы. Ауруды тудыратын себептердін (суыктың, шан. тітіркендіргіш газдар т.б.) бронх кілегей кабықтарындағы интерорецепторларына не тердегі экстерорецепторларға әсер етулерінен бронхтын нейро-гуморальдык реттелуі бұзылады. Бронхтын қан түтікшелері алдымен катты жиырылып тарылады. Сондыктан, ayрудың бастапкы кезінде бронх кілегей кабыктары крғайды, біраздан сон жиырылған түтікшелер кенейеді, сол мезеттен бастап тамыр куысынан қанның сарысуы сыртқа шыға бастайды.
Сөйтіп, бронхтын кілегейлі қабығы қабына бастайды: шыққан сарысу негіз болып микроорганизмдер қаркынды түрде өсе бастайды, олардын тіршіліктерінен уыттар шығады, бронх эпителиі мен бүрлерінін аздаған белігі өле бастайды. Бронхтын және бронхиолдың куыстарына кілегейлі заттан, эпителий торшаларынан, канның ак, кызыл түйіршіктерінен және микроорганизмдерден тұратын экссудат жиналады. Қабыну зардабынан жиналған қалдыктар кан мен лимфага сініп, организмді уытандырады, малдын өнімділігін төмендетеді, элсіздендіреді, аздап дене кызуы көтерілуі мүмкін. Кілегей кабығындағы қанның кернелyінен және оның іcініп домбығуынан бронхтын куысы тарылады, кейде экссудаттың толуынан бітеліп қалып, газ алмасуын бұзады.
Аурудың барысы колайлы етсе, тудырган себептерін дер кезінде жойса, мезгілінде емдесе, организмдегі кемістіктің орны толса (компенсация) механизмдерінің кызметтері (тыныстанудың күшейіп жиілеуі, жүрек кантамыр кызметтерінің артуы, кандағы торшалык және гуморальдык корғаныш элементтері күштерінің iске кірісуi т. б.) іске жумыла косылса, дерттен болған өзгерістер орнына кайта келіп, малдар жазылып кетеді. Ауру колайсыз жағдайда өтсе, қабыну бронхылардан өкпеге таралып бронхы- лармен бірге өкпелерді де кабындырады (бронхопневмония).
Егер, бронхитті тудырған себептердін эсері ұзакка созылса не мезгіл-мезгіл кайталанса, оның жіті өтетін түрі созылмалы түріне aуысады. Ауыскан жағдайда экссудат мөлшері азаяды, коймалжынданып жабыскактанады, бронхтардың эпителийлері семіп еле бастайды, кілегей кабығының астындағы кабат, кей жағдайда бұлшық ет кабаты майда торшалы инфильтрацияга (бөтен заттардың шоғырлануы) ұшырап, дәнекер ұлпалар өсе бастайды. Сөйтіп, бірте-бірте бронхтардың корғану кызметі нашарлайды, оның созылғыштық күші жоғалады, куысы тарылып, денеде оттегінің тапшылығы пайда бола бастайды. Созылмалы бронхитте оның сырткы қабаты қабынғанда бронхтардың кейбір тарамдарынын куыстары бітеліп калып өкпенің аyасыз қалып солуына (ателектаз), өкпенін ошақтанып қабынуына (пневмония), бронхтардың кей жерлерінін кенеюіне (бронхоэктазия) не өкпе альвеолдарының кеңеюіне (эмфизема) экеліп соктырады.
Патологиялық-анатомиялық өзгерістер негізінде бронх ұлпаларының өзгеруімен ғана шектеледі. Бронхтың кілегейлі кабығы жіті түрде қабынғанда кілегей қабығынын қанмен кернелгендігі, icінгендігі, бронхтардың куыстарында катаральді анықталады. Гистологиялык әдіспен экссудат жиналғандығы тексергенде бронхтар эпителийлерінің қабыршыктанып (десква мация) өлгендігі, торшалар бүрлерінің жоғалғандығы, экссудатта өте көп мөлшерде торшалар, лейкоциттердін, эритроциттердін, микроорганизмдердің өлгендігі аныкталады.
Бронхтын кабынуы созылмалы түрде өткенде қабықтарының семгендігі, бронхтың созылғыштык кабілетінің жойылғандығы, бронх тарамдарында куыстардың тарылғандығы (бронхостеноз) не кенейгендіrі, сырткы кабатының қабынғандығы көрінеді. Бронхтардың куыстарында аздаған коймалжын, жабыскак кілегейлі экссудат, ал өкпеде-ошақты эмфизема, кейде көкірек куысындағы лимфа бездерінін үлкейгендігі байкалады.
Симптомдары. Қабыну жіті түрде өтсе аурудын жалпы күй- жайы көп өзгермейді, тек аздаған ғана жабыркағандықтың белгілері байкалады, азыкка тәбеті төмендейді, аурулардың көпшілігінде дене кызуы калыпты шаманың жоғарғы көрсеткіштер денгейінде болады, не 0,5-1°С көтеріледі, кейде тамыр соғуы жиілейді. Бронхиттің бастапкы кезіне тән белгі ауырсынатын кұрғак жөтел, 2-3 күн өткеннен кейін, аурy колайлы жағдайда өтсе, жөтел қақырыктанып жұмсарады, жөтелгенде ауырсынбайды. Аурудын алғашқы күндері өкпені тындаганда қатан шыгатын везикулярлы тыныс, кейде алыстан естілетін сырыл пайда болады, кейінірек олар майда не ipi көпіршіктенген ылғалды сырылдарға ауысады. Тудырған себептерді мезгілінде жойса және дурыс ем колданса, aурy колайлы түрде өтеді де, малдар 7-10 тәулік ішінде жазылып кетеді. Ауру колайсыз жағдайда өтсе созылмалы түріне не окпе кабынуымен аскынады. Қабынудын бронхтан өкпелерге ауысуы ayрy малдын жалпы күй-жайының күрт нашарлауымен жане кызуынын көтерілуімен өтеді.
Созылмалы турі аурудың ұзақка созылуымен, малдың арыктауымен, өнімділігінің төмендеумен, жүмыска кабілеттілігия нашарлауымен сипатталады. Малдардың көпшілігінде октын-октын кайталанып тұратын булыкпа кұрғак жөтел байкалады. Содан кейн кілегейлі кабыктары, кейде терілері когеріп кетеді. Созылмаль түрде еткен қабынуда тыныс алу ылғи да киындайды, дем шығару ентікпесі пайда болады. Аускультация кезінде, өкпелердің алдыңгы және ортаңғы тұстарында ыскырылып, шикылдап шығатын везикулярлы не бронхиалды тыныстар естіледі, ал өкпелердін диафрагмалык беліктерінде бәсендеген везикулярлык тыныс алу дыбыстары естіледі. Созылмалы бронхит кебінесе бронхтын кенеюімен, екпенін ауасыздануымен не эмфиземамен аскынады.
Балау. Ауру жайында жиналган мәліметтер мен тыныс жолдарының дерттелінгендігін білдіретін өзіне белгілеріне суйенеді. қан кұрамын тексергенде лейкоциттердін, нейтрофилдердін аздап көбейгендігін, эритроциттердің шегу жылдамдығының (ЭШЖ) жоғарылағанын корсетеді. Созылмалы бронхитті рентгенмен тексергенде бронхылар бейнесі корініе- терініц айкындальнғанын жэне болғанын керсетеді. 24,25 бронхиттерінде бронхы коленкелері деформацияланып, диафрагмага дейін жеткен. Бронхы кабырғалары калындап, катайганы көрсетілген.

Ауруларды дербестеу. Бронхыларды закымдайтын індетті және паразитарлык аурулардан ажыратады, ол ушін арнайы зерттеулер жүргізеді.

Емі. Ен бірінші ауруды тудыруға сырттай жане іштей әсерін тигізіп себепкер болған колайсыз жағдайларды жойып, малдарга зоогигиеналык жағдайлар жасайды. Ауру малдарға кұрғақ түрінде шанды, сусымалы жем-неп (кұрама жем, ұнтақталған шеп, топан, кесілген сабан т.б.) бермейд. Жіті және созылмалы түрде өтетін бронхиттерде денедеті бузылған қызметтерді орнына кайта келтіретін (патогенетикалык) жоне ауру белгілерн жоюга арналған (симптоматикалык) но) ләрмектерді пайдаланып жан-жакты ем колданады. Бронх сындагы жиналған экссудатты сұиылтып тез шынарy ушін какырық тусіретін және зарарсыздандыратын дәрі-дәрмектерді колданады Осы максатпен жылкыға, ірі кара малға, коиға, және шошкаларғa 5. 7 тәулік бойы, күніне 2-3 реттен сұйық азыкпен косып 1 кг дене массасына: мүсәтірді-0,02-0,03г. терпингидратты- 0,01-0,03г. ас содасын- 0,1-0,2г, корловар тұзын- 0,1-0,2г және баскаларын. итке - термопсис, жылы сүт, ипекакуана тұндырмасын, пертуссин береді. Ас содасы, ментол, эвкалипт тұндырмасы араласкан жылы су буымен тыныс алдырғанда жаксы эсер етеді. Бронхиттің созылмалы түрінде және дертке оның сырткы кабаты косылғанда, эсіресе бронх куысының тарылып бтеле бастаған кезінде жан-жакты ем курамында ішінде бронхтардын куыстарын кеңейтетін, белоктарды ыдыраткыш (протеолитикалык) ферменттерді колданады. Бронхтардың куыстарын кенейту ушіи тері астына таулігіне 1-2 реттен бір енгізуге шакканда 5 %-ды эфедрин ерітіндісін жылкылар мен ірі кара малға-7-10 мл, усак малдар мен шошкаларға - 1-3, иттерге-1-1,5 мл енгізеді. Бузаудын созылмалы бронхитын емдегенде 3-5 таулік бойы, күніне бір реттен, тері астына (бронхтардын куыстарын кенейту ушін) енгізуімен катар кенірдек кунсына 1 кг дене массасына 1-2 мг пепсинді не трипсинда (экссудатты сұйылту үшін) кұйған жаксы нәтиже беред. Деготь, скипидар, натрий бикарбонаты косылған жылы булары мен тыныс алдырады. Микробтарға карсы кен аукымды 1 кг дене массасына 5-8 мг зуфилинді auтибнотиктер мен сульфаниламид препараттарын колданады (микробтардың антибиотикке сезімталдығын аныктап массасына Ә.Б., ал сульфаниламид препараттарын 1 кг дене массасына 0,2-0,4г тәулігіне 3-4 рет 7-10 күн қатарынан венага 1 к дене массасына 0,25%-ды немесе 0,5%-ды новокаин ерітіндісін ылғалды сырылдарға ауысады.

2) Өкпе гиперемиясы мен ісігін қалай анықтайды? Өкпе гиперемиясы мен ісігі кезінде жедел емдеу тәсілдері.
Өкпе гиперемиясы және ісінуі- өкпе капиллярындағы қанның кернелуінен альвеолалар қуыстарына және өкпе бөлшектері аралық дәнекер ұлпаларына сарысудың жиналуымен сипатталынатын ауру. Ауру жылқылар арасында жиі, қой мен иттерде сирек кездеседі, малдардың басқа түрлерінде кездеспейді деуге болады.
Себептері. Өкпедегі қанның кернелуі күниің ыстык кезінде малдың қиналып жиі тыныстануының нәтижесінде канның өкпеге көп кұйылуынан (белсенді кернелу) не журек кызметінің әлсіздігінен кіші кан айналу шенберінде каннын iркілісінен (белсенді емес кернелу) пайда болады. Өкпенің ісінуі дененің жалпы қызуынан (ыстык ету), не күн саулесінін тікелей әсер етіn қызуынан (күн өту) пайда болады. Өкпе ісінуіне малдың көп уакыт турмай жатып алуы және дененін уыттануы бейімділік жасайды Дамуы. Сарысудын альвеолаларға және альвеолалар араларындағы ұлпаларға жиналуына байланысты өкпенің газ алмасу катысатын беттерінін көлемі азайып, кызметінің жеткіліксіздігінен ayа жетпей тұншығып өліп қалуы мүмкін.
Симптомдары. Өкпенің қан кернелуі мен іcінуі, көбінесе жіті түрде өтеді. Бұл ауруларға тән белгілер, малдар киналып, жиї тыныстануы үдей түсіп катты ентікпеге айналады. Мал тыные- тануын жеңілдету ушін алдыңғы аяқтарын алшақ ұстайды, танауларын кең ашады, өкпесі іcіне бастағанда ылғалды сырылдар естіледі. Дем шығарғанда танауларынан көбіктенген қызғылт түсті акпалар ағады.
Aускультация кезінде кенірдекте, бронхтарда және өкпелерде ылғалды кырыл-сырылдар естіледі. Аурудың бастапқы кезінде перкуторлык дыбыстар дуңкілденіп анык шынады, кейінгі кезең- дерінде ол дыбыс босенделіп күңгірттенеді. Ауру ауыр еткен жағдайда малдарда катты козғандыктың, еліргендіктің, коркы- ныштың, үдей түскен тұншығудың белгілері анык білініп, кілегейлі кабыктары көгереді, тамырлардын канға толуы нашарлайды, соғуы әлсізденеді, қатаяды. Тез арада тиісті ем колданбаса, жанталас басталып малдар тұншыгудан өліп калады.
Балау. Ауру ауыр өткенде оған тән сырт белгілеріне (удемелі ентікпе, екпеден естілетін дымкыл кырыл-сырылдар, тұншығу) негізделеді.
Дербестеу. Өкпенін крупозды кабынуы мен жіті турде өтетін індеттерден ажыратады.
Емі. Өкпенің канмен кернеліп icінуін емдегенде кідіртпейтін батыл эрекеттер жасау керек. Ауру малдарды коңырсалкын, ауасы таза корада устайды. Өкпенін іcінген белгілері білне бастаса мойын көк тамырынын орта мелшер шамасынан (бір рет жібергені дсие массасынан 0,5%-дан аспайтындай мөлшерде) канын жіберіп содан кейін кан тамырларынан сарысудын шынуын азайту максатымен оның ішіне 10 %-Ды хлорлы калЬций және 40 %-ды глюкоза ерітінділерін енгізеді. Канның кернелуі енжарлы (белсенді емес) түрде еткенде және жүрек-кантамыр қызметтері элсірегенде тері астына жүрек кызметтерін жаксартатын дәрі-дәрмектерді (кофеин, кордиамин тұздарын) енгізеді. Тері астына оттегі енгізеді, жұлдызша безді 0,25%-ды немесе 0,5%-ды новокаин ерітіндісімен дене массасына 0,5-1,0 мл есебінде блокадалайды. 1 Kr Бронхолитиктер (атропин, эфедрин, эуфиллин) енгізеді, кеудеге май, скипидар жағып ыскылайды, банка, кыша кояды. Кан тамырына новокаин (жылкы мен сиырға 50-100 мл 1 %- ды ерітіндісін) енгізеді, несеп айдайтын және іш жүргізетін дәрілерді береді. Қан іркілісінен пайда болатын өкпе кабынуының белгілері біліне бастаса антибиотиктер мен сульфаниламидтер колданады.
Сақтандыру шаралары Малдарды жұмысқа пайдаланғанда,спорттық және жұмыс атқаратын жылқыларды жаттықтырғанда пайдалану ережелерін қатал сақтап күн тию және ыстық өтуден қорғауға бағытталады.

3)Бронхопневмония мен крупозды пневмонияға шалдыққан жануарларды емдеу әдістері.

Крупозды пневмоння (Pneumonia сrouposa) -өкпенің крупозды кабынуы бұл өкпенің тез арада едәуip бөліктерін камтып, дамуы сатылы түрде өтетін фибринді кабынуымен сипатталатын aypy. Бұл дертпен, көбінесе жылкылар мен койлар ауырады. Трі кара малды бордакылайтын және кунажындар есіретін арнайы шаруашылыктарда 1-3 айлық бұзаулар арасында жиі кездеседі.
Себептері. Өкпенін крупозды қабынуын тудыратын негзгі ект түрлі себептерге мағына береді: коздыргыш микроорганизмдерге жэне дененің аллергиялық куйінің жагдайына. Какырыкты жэне өкпенің белігін бактериологиялык эдіспен зерттегенде пневмококктар, стафило-кокктар, диплококктар жане баска да микроорганизмдер белініп алынады. Біракта, аталмыш закымдалынган макроорганизмдердін барлык түрлері сау малдардын кенірдeгініи iндегі кілегейлі кабығында да табылады.
Cонғы кезде, көптеген зерттеуілер крупозды пневмонияны opганизмнін, күшп коздырғыштардың эсер aпергиялык жаyабынын (реакциясынын) бір түрі ретінде пайда етуiне беретіи болады деп есептейді. Организм, мұндай күйге кызып келген кылкыларды тез арада салкындатканда, жаздын ыстык кундері койларды таудан ағатын салкын өзендерден айдап еткенде не ipi кара малын жылы корадан салкын, ылгалды кораларға аяк асты aуыстырғанда келуі мүмкін.
Дамуы. Өкпенің крупозды кабынуы тез дамиды (гиперэргия- лык кабыну), бірер сағаттын ішінде-ак екпенін үлкен келемін закымдап, альвеолалардың куыстарына канды-фибриндi экссудаттың жиналуымен сипатталады. Өкпенін закымдалынуы апдымен ылғида алдынғы бөліктерінен басталады да, сонан сон бірте-бірте теменгі және орталык беліктеріне ауыса береді, кей жағдайларда арткы жене жоғарты беліктері де дерттелінеді. Дерт екпеге кан не лимфа жолдарымен таралады.
Аурудың бастапкы кезінде, емдеу максатымен антибиотиктер мен сульфаниламид препараттары колданылмаса, крупозды кабыну табиги, әдетті түрде етсе, дерттін дамуы сатылы турде етеді. Аурудын етуiнде, бірінен-біріне ауысып туратын 4 сатысын айырады.
Кабынудың кан кернелу сатысы немесе кан куйылу кезені- бiрнеше сағаттан 2 таулікке дейін созылады. Бұл сатысында өкпе kапиллярлары канға мейлінше толады, альвеолалар эпителийлері нin, олардын куыстарына уйымалы-канды экссудат жинала бастайды. Кызыл бауыр сияктану (гrenатизация) сатысы альвеолалардын Куыстарына ұйымалы экссудат одан эрі толып, олардан ауаны толык экссудаттын сипатталады, рамында эритроциттер, плазма нәруыз (белогы) негізінен фибрин көбейсді. Аурудын бул сатысы 2-3 тэулікке созылады.
Сурғылт бауыр сияктану сатысы 2-3, кейде 4-5 таулікке созылады, Аурудын бул сатысьнда альвеолалар куыстарына жиналган фибринді экссудат майлы азгындауга (дегенерацияга) ұласып, лейкоциттер саны одан арі көбейе түседі.
Шешілу сатысы белокты жоне майды ыдыраткыш фермент- терди эсер стулерінен фибринді экссудат суйылып, левете таралуымен жане жетелгенде бірсынырасы тыные жолдары аркылм шыгуымен сипатталады. Альвеолалар ауаға кайтадан толып, өкпедегі газ алмасу процестері бурынғы калпына келеді. Шет сатысынын ұзактыгы 2-5 тәуліктер шамасына созылады.
Өкпе крупозды кабынғанда оның біраз көлемінің газ алмасу процесінен шығып калуына және организмнін кабыну өнімдері мен микроорганизмдер уыттарымен улануларына байланысты орталык жуйке жүйесінін, жүректін, бауырдын, бүйректердін, ішектердін және баска да агзалардын кызметтері бузылады. Егер ауруга белсенді ем колданбай, дерт ауыр ететін болса, онда үдемелі түрде дамитын тұншыкпадан тыныс алу орталығы салданып не жүрек- кантамыр кызметінің әлсірегенінен ауру малдар өлімге ұшырайды.
Патологиялық-анатомияльқ өзгерістер өкпе ұлпаларында орналасып, дерттін сатылы түрде өтуімен сипатталады. Қабынудың кан кернелу сатысында өкленін дерттелінген көлемі үлкейіп ісінеді, түсі кызғылт-көкшілденеді, екпе суға батпайды, кесin карағанда бронх куыстарынан кызғылт түсті көпiршіктенген сұйыктың жиналғаны байкалады.
Өкпенін кызғылт және сурғылт бауыр сияктану сатыларында дерттелінген өкпелер ауасызданады, катаяды, тығыздығы жағынан бауырға ұксайды (осы себептерден бауыр сияктану-гепатизация деген атау берілген), суға салғанда батып кетеді. Кызыл бауырлану сатысында ұйып калған фибринді экссудат өкпелерге қызыл тус, ал сұрғылт бауырлану (дегенерациялануы) не лейкоциттердің көп жиналуы сурғылт не capғыш түс береді. Шешілу кезенінде екпенің тығыздығы мен түсі көк бауыр тәрізденеді.
Өкпе крупозды кабынғанда баска ағзаларда да түрлі деңгейде байкалатын нактыланбаған өзгерістер аныкталады: журек бұулшык еті, бауыр, ішектер, бүйректер кабынып азғындайды, ми кабы кан- мен кернелшп iciнеді, көкірек куысының лимфа бездері ұлғаяды т.6.
Симптомдары. Крупозды кабыну жіті турде өтеді. Жалпы жабығу үдей түседі, азыкқа деген заукы жоғалады, кілегей кабыктары канмен кернеліп сарғыш тартады, тыныстануы жиілеп киындайды. Әдеттегідей өткен крупозды кабынуға туракты кызба тән: аурудын бірінші күнінен бастап шешілу сатысына дейін, iктін кезен-деріне карамастан, дене кызуы тұракты, 41-42°C шамасында сакталынып тұрады. Тамыр соғуы калыпты шамаға aрағанда минутына 10-12-ге дейін жиіленеді, жүрек турткісі айкындалып, оның екінші сазы күшейеді

Балау. Дерт жайында жиналган мәліметтермен ауруга тән белглеріне негізделеді. Рентгенмен тексергенде екпенін алдынлы, астынгы және арткы жақ жиектерінде үлкен көлемді катты карауыткан ошақтар тексергенде экссудатта фибриннін, лейкоциттердін, эритроцит- аныкталады. Какырыкты микроскоппен тeрдін, микроорганизмдердің бар екендігі аныкталады. Канын тексергенде лейкоциттердің солға карай ығысканы, нейтрофил piнің көбейгені, лимфоциттердің азайғаны, эритроциттердін шегу жылдамдығының (ЭШЖ) артқаны байқалады. Крупозды пневмо- нияның бірінші сатысындағы өзгерістер рентгенграммада керсетілген (27-сурет).
Дербестеу. Жіті түрде өтетін індетті аурулардан ажыратады. Өкпенің лобулярлы кабынуының крупозды кабынудан айырма- шылығы, сырт белгілері онша айкындалмайды, сатылы түрде өтпейді, кебінесе созылмалы турде ауысып кетеді.
Емі. Крупозды ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.