Қазақстан тарихы пәнінен білім берудің сапасын жетілдіруде әр түрлі тапсырмаларды қолданудың тиімділігі

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 32 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

ӨРЛЕУ БІЛІКТІЛІКТІ АРТТЫРУ ҰЛТТЫҚ ОРТАЛЫҒЫ АҚ

ӨРЛЕУ БІЛІКТІЛІКТІ АРТТЫРУ ҰЛТТЫҚ ОРТАЛЫҒЫ АҚ ФИЛИАЛЫ СОЛТҮСТІК
ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫ БОЙЫНША ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРДІҢ БІЛІКТІЛІГІН АРТТЫРУ
ИНСТИТУТЫ

Құттығожин О.С.

Қазақстан тарихы пәнінен білім берудің сапасын жетілдіруде әр түрлі
тапсырмаларды қолданудың тиімділігі

Оқыту әдістемелік құрал

Петропавл

2015

Аннотация

Оқушылардың тарихи білімді шығармашылықпен және әр түрлі әдіс-
тәсілдерді пайдалану арқылы, тарихи деректермен жұмыс істеу, тарихи
оқиғалар мен құбылыстарды салыстырмалы талдау негізінде ой елегінен өткізе
білу дағдыларын қалыптастыру. Отаны мен халқы алдындағы жауапкершілігін
сезінетін жас ұрпақтың азаматтық ұстанымын қалыптастыру.

Алғы сөз

Тарих – мектептегі оқу пәні ретінде жалпы негізгі білім беретін барлық
гуманитарлық және қоғамтанушылық курстардың негізін құрайды. Тарих ұлттық
өзіндік сана-сезімді және адамгершілік-этикалық нормаларды қалыптастыра
отырып, оқытудың дүниетанымдық негізін қалыптастырады. Тарихтың басқа
пәндермен өзара байланысы талдау, жинақтау сияқты ортақ логикалық таным
әдістерін қолдануға мүмкіндік береді. Мысалы, гуманитарлық циклдағы
пәндермен байланысы картамен, мәтінмен жұмыс істеу, оқиғалар мен
құбылыстардың ерекшеліктерін айқындау сияқты ортақ әдіс-тәсілдері негізінде
іске асады. Тарихи білім берудің басты мақсаты мен міндеттері мынадай:
- оқушылардың адамзат қоғамының ежелгі заманынан бүгінгі күнге дейінгі даму
тарихынан жүйелі білім негіздерін қалыптастыру;
- бүкіл адамзат жасаған құндылықтарды, мәдени тарихи тәжірибенің негізін
оқытып, меңгерту;
- оқушылардың дүниеге ғылыми көзқарасын қалыптастыру, оларға адамзат
жинаған әлеуметтік рухани, адамгершілік тәжірибесін меңгерту;
- оқушыларды өз халқы мен басқа халықтардың мәдениеті мен тарихын, бүкіл
адамзаттың мәдени мұрасын сақтауға тәрбиелеу;
- оқушылардың бойында Қазақстандық патриотизм мен азаматтық сезімді
қалыптастыру;
- эстетикалық, экономикалық тәрбие беру, діннің тарихтағы қызметін дұрыс
түсіне білуге тәрбиелеу.
Осы міндеттер мен мақсаттарды орындау үшін қазіргі педагогиканың
жаңалықтарын, оқу әдістемелік тәсілдің тиімді жолдарын таңдау, үздіксіз
ізденіс пен білім сапасын жақсарту қажет. Тарихқа деген қызығушылығын
арттыру үшін сапалы білім берудің тиімді жолдарын таңдау, тарихи және
мәдени мұралармен таныстыру, қосымша элементтерді пайдалану мен тарихи
деректерді оқып үйренуге дағдыландыру, баяндама, рефераттар, хабарлама
жасату, өз бетінше оқып білім алып шығармашылықпен айналысуына жағдай жасау
сияқты жаңа педагогикалық технологиялар мен инновациялық бағыттарды,
әдістер мен тәсілдерді енгізу және т.б.

Кіріспе

Біз еліміз бойынша әлемдік стандарттар
деңгейінде сапалы білім беру қызметін
көрсетуге қол жеткізуіміз керек
Елбасы Н. Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауынан

Жас ұрпаққа сапалы білім берумен қатар денсаулығы зор, зерделі, білімі
терең, адамгершілігі мол, туған Отанын құрметтейтін ұрпақты жеке тұлға
ретінде тәрбиелеу маңызды. Қазіргі таңда Елбасымыз Н.Ә.Назарбаевтың
Қазақстан халқына Жолдауында болашақ мамандарға сапалы біліммен қатар
әлемдік білім кеңістігінен мемлекетімізге лайықты орын алуға мән береді.
Осыған орай оқылатын пәндердің балалардың тыңдайтын мамандығына қарай
бағытталуына, яғни мақсатты білім беруге назар аударылуда. Оқушыларды пәнге
қызықтыру, күрделі тапсырмаларды орындату оларды іздемпаздыққа апарады.
Баланың қабілетін ашу, қосымша материалдарды жүйелі түрде пайдалануға
үйретуде ұстаздардың рөлі ерекше. Ақырын жүріп, анық бас, еңбегің кетпес
далаға деп ұлы ақын Абай атамыз айтқандай, оқытқан оқушылары өз білімін
өмірде пайдаланып, шығармашылығын көрсетсе еліміздің дамуына қосқан үлесі
болар еді.

Қазақстан тарихы 5 сынып

Сабақтың тақырыбы: Қазақстан 1941 - 1945 ж. Ұлы Отан соғысы жылдарында
Жалпы мақсаты: Қазақстандықтардың Ұлы Отан соғысына қатысуы, түрлі ұлт
өкілдерінің ынтымақтастығы, қазақ халқының батырлары, олардың ерліктері
жайлы мәліметтерді пысықтау, тиянақтау.
Оқыту нәтижесі Оқушылар өз ойларын жүйелеп жеткізе біледі. Топпен жұмыс
жасау дағдысы қалыптасады. Ортақ шешім қабылдай алады. Өзін - өзі және
басқаларды да бағалай алады. Тарихи оқиғаларға баға бере алады.
Негізгі идеялар Ұлы Отан соғысы халқымызға төнген ең ауыр күндер болды.
Төрт жыл, 1418 күн мен түн бойы өз жері мен отаны үшін, келешек ұрпақ үшін
жан қилы соғыс жүріп жатты. Бір күшке жиналған орыс пен тәжік, грузин мен
белорус, қазақ пен украин қарсы алдындағы жауға алмас қамал болып жұмылды.
Бұл жерде
Фашистік Германияның негізгі мақсатының саяси және экономикалық астары
болды. Германия империясы шикізат үшін, азық – түлік базасы ретінде қуыршақ
мемлекет құруды көздеді.
Жұмыс түрлері Жеке, жұптық, топтық жұмыс, рефлексия жазу.
Тапсырмалар Топты берілген өлеңдер бойынша бөлу. Топтық тапсырма.
Постер дайындау.
Сабақ жоспары:
Ойлау деңгейлері Мұғалімнің іс - әрекеті Оқушының іс - әрекеті
Психологиялық дайындық. Тренинг. Берілген өлең жолдарымен оқушыларды топқа
бөлу. Топ басшысын сайлау, бағалау парағын беру. Берілген өлең жолдарымен
оқушылар топқа бөлінеді. Араларынан топ басшысын сайлайды.
Осы өлеңдеріңізді оқып шығыңыздар. Бұл өлең жолдарында не туралы
айтылған?
- Соғысдегенді қалай түсінеміз?
- Қандай ірі соғыстарды білесіздер?
- Ұлы Отан соғысы қашан, қай елдердің арасында болды?
- Ұлы Отан соғысының аяқталғанына биыл қанша жыл?
- Ақындардың өлеңдерінен үзінді білесіңдер ме? Берілген сұрақтарға
оқушылар жауап береді. Оқушылар формативті бағаланады.
Түсіну. Оқушылар назарын экранға аударамыз. Бейнеролик Зұлмат заман
Осы бейнеролик бойынша оқулықты пайдаланып постер құрайды. Әр топтың
жұмысын қарсы топтар бағалайды. Тақтаға критериалды бағалау бетшесі
ілінеді. Оқушылар бейнеролик тамашалайды. Постер құрайды, қорғайды. Әр
топтың жұмысын қарсы топтар бағалайды. Тақтаға критериалды бағалау бетшесі
ілінеді.
Қолдану. Әр топ мәтінді оқып шығып сол мәтін бойынша қарсы топтарға
ашық сұрақ дайындайды.
Оқушыларды смайликтермен бағалау. Әр топ 3 сұрақтан қарсы топқа қояды.
Сергіту сәті Бақыт сағаты тренинг. Тренингке қатынасады.
Талдау. АКТ- ны, оқулықты пайдаланып Ұлы Отан соғысына қатынасқан батырлар
туралы мәлімет жинақтайды.
Формативті бағалау. Ғаламторды пайдаланып оқушылар батырлар туралы
мәлімет жинайды. Әр топтан бір баладан шығып қорғайды.
Дерек пен дәйек. Хатынь. Оқушылар тың дерекпен танысады.
Жинақтау Эстафета таяқшасы әдісімен сабақты қорытындылау. Оқушылар шеңбер
құрып бүгінгі сабақтан алған білімдерін сұрақ қою арқылы қорытындылайды.
Бағалау Ардагер атаға хат Оқушылар өздері білетін соғыс ардагерлеріне
(аталары болуы мүмкін) хат жазады.
Үй тапсырмасы: Өз облысымыздағы, қаламыздағы, ауданымыздағы соғыс
ардагерлері жайлы қосымша деректер жинау.
Рефлексия. Екі жұлдыз, бір тілек әдісімен сабаққа баға береді. Бүгінгі
сабақтың екі ұнамды жағын, бір ұсыныс жазып қалдырады.

Ежелгі Қазақстан тарихы 6 - сынып.
Сабақтың тақырыбы: Халықтардың ұлы қоныс аударуы.
Сабақтың мақсаты:
● Халықтардың ұлы қоныс аударуы, ғұн жорықтарының маңызы, тарихтағы
ғұндардың орын туралы айта отырып, Аттиланың өміріне тоқталу, фильмін
көрсету.
● Белсенді, ізденімпаз, жан - жақты білімді азамат тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: аралас
Әдісі: интерактивті
Көрнекілік: карта, суреттер

Сабақтың жоспары
I. Ұйымдастыру кезеңі
II Үй тапсырмасын тексеру
III Жаңа сабақ
IV Жаңа сабақты бекіту
V Қорытындылау, бағалау
VI Үйге тапсырма.

Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі
• Оқу құралын тексеріп түгендеу
• Оқушылар зейінін сабаққа аудару
• Көңіл – күйлерін сұрау.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау:
1. Ғұндар туралы қандай деректерде айтылады?
2. Ғұндар бағындырған тайпаларды картадан көрсет.
3. Оқулықты пайдаланып, құдіретті Ғұн мемлекеті туралы әңгімеле.
4. Қытайлар ғұндармен неге соғысты, ғұндар неліктен жеңілді, соғыстың
салдарын айт.

Жаңа сабақтың жоспары:
Қысқаша мәлімет: Сақтардан соңғы Қазақстан аумағында және көрші аймақтарда
үлкен мемлекет құрып дәуірлеген халық — ғұндар еді. Б. з. д. IV ғасырда -
ақ Қытай мемлекеті ғұндарды өздерінің "солтүстік - батыстағы күшті
бәсекелесі, жауы" деп есептеген. Бұл күндері түркі тілінде сөйлегендігі
дәлелденіп отырған ғұндар басында тайпалық одақ болып, одан күшті мемлекет
құрды. Ғұндардың мемлекеттік тарихы жөнінде жазба деректер жеткілікті.
Олардың саяси - қоғамдық құрылысы жөніндегі деректер, негізінен, қытай
жылнамаларында мол сақталған. Ғұндарда мемлекеттіліктің негізі б. з. д. III
ғасырлардан бастады. Ғұндар мемлекеттілігін толық қалыптастырып, оның саяси
жүйесін құрушы ірі саяси тұлға — Мөде

1. Халықтардың ұлы қоныс аударуы.
♦ Ғұн қоғамы ұшы - қиыры жоқ кең - байтақ жерді жайлап, көптеген тайпаның
басын біріктірді, әскери соғыс қуаты орасан зор құдіретті мемлекетке
айналды. Еділдің (Аттиланың) жеңімпаз жорығы оның атын бүкіл әлемге әйгілі
етті.

2. Ғұн жорықтарының маңызы.
♦ Аттила (Еділ) шамамен 400 - 453 жылдары өмір сүрген.
♦ Көптеген халықтардың жадында Ұлы ғұндардың бейнесі сақталып қалған.
Аттила туралы еңбектер 6 ғасырдан бастап әлі күнге дейін жазылып келеді.
Неміс, француз, және итальян тілінде бірнеше туындылар шықты. Италияның
атақты композиторы Джузеппе Верди Аттила операсын жазды. Аттила бейнесі
біздің халықтың есінде де сақталған. Халық оны Еділ деп атайды. Волга
өзені де қазақша Еділ аталады.

3. Тарихтағы ғұндар сипаттамасы.
♦ 448 жылы Аттиланың сарайында болып қайтқан Прииск оның сырт келбетін
былай суреттейді: Бір көрген адам оның нағыз азиялық екенін бірден айтады.
Басы үлкен, орта бойлы, мығым денелі. Қараған жерін тесіп өтетіндей,
көзқарасы сұсты. Қозғалысышапшаң, сенімді.
Дауысыкүмістейсыңғырлайдыәріқұлаққа жағымды.
Тарихтағы "Ұлықонысаудару" ОрталықАзияныңсаясикартасына,
этникалыққұрамынаөзгерістерәкелді. Қытайдыңығыстыруыменғұндар Алтай,
СарыарқаарқылыБатысҚазақстанғажылжы ды.
Оларжолшыбайкөптегентайпалардыңорын ауыстыруынаәсеретті.
Жалпығұнтайпаларыныңшығыстанбатысқа қарайжылжуы б. з. д. II
ғасырданбасталып, б. з. IV ғасырынадейінсозылған. Тарихтабұлжылжу тек
ғұндарғағанатәнқұбылысемес, басқа да ірітайпаларға да әсерінтигізді.
Тарихтабұлтарихикұбылысты "Халықтардыңұлықонысаударуы" депатайды.
ӘсіресеҚазақстанғаүлкенәсерінтигізд і: жергіліктісақ, юэчжи, үйсін,
қаңлысияқтытайпалардыңшығыстанбатыс қақарайорынауыстыруынаәкелді.
ҒұндарЕділденөтіп, алдарына сармат - аландарды сала отырып, Еуропағаенді.
ЕндіазиялықғұндарЕуропалықжазбалард а "гундер" депаталабастады.
ОларДоннанДунайғадейінгіежелгіготта рдыДунайдыңарғыжағынаығыстырды.
Кейінготтар (германтайпалары), остготтар(шығысготтар) да
ғұндарменодақтасуғамәжбүрболды. Ғұндар Керчь бұғазыарқылыөтіп, Босфор
патшалығынталқандады.
БүкілҚаратеңізжағалауынанДнестргеде йінаралықғұндардыңқоластынакөшті.
376 жылығұндар Рим империясышекарасынатақапкелді. V ғасырдың 30 -
жылдарындағұнбасшысы Румыния және Венгр
жеріндемемлекетбасынакелгенненбаста пмемлекеткүшейіп, әлемгеәйгіліболды.
Ғұндарпатшасы Аттила ЕуропадаҒұнмемлекетінкұрып, елдікеңейтумақсатында Рим
империясынақарсыкүресті.

Аттила
Рим империясыәскерлері мен 250 мың Аттила
әскерлеріарасындаШалонқаласытүбінде шайқасболды. Ол Рим
империясыныңкейбіраудандарынбасыпал ды. VI ғасырдаЕуропада Аттила
бейнесікескінделген алтын, күмісақшаларшығарылған.
♦ БатысготтарғұндарменбірігіпЕжелгі Рим империясынаүлкенқауіптөндірді.
Соныменқатартайпалардыңантропология лықтүс -
келбетініңөзгеруінеәсеретеотырып, түркітілініңтаралуынаықпалжасады.
Түркітілініңжергіліктідиалектісіқал ыптасты.

Сабақтыбекіту:
1. ҒұндарЕуропаныңқаймемлекеттерінедей інжетті, картаданкөрсет.
Ежелгідеректердеғұндарқалайаталады?
2. Қосымшаәдебиеттердіпайдаланып Аттила (Еділ) туралыәңгімеле.
3. Ғұндардыңжауларынжеңусебептерінеде? Ойыңдыдәлелде.
Бағалау: Оқушылардыңеңбектерінбағалау. Жетістіктерінайтып, мадақтау
Үйгетапсырма: Шығармашылықтапсырма.
Ғұндардыңәлемдіктарихтаалатынорныж айлыәңгімеқұрастыру

Қазақстан тарихы 6 сынып

Сабақтың тақырыбы:Мыс-тас ғасыры энеолит

Білімділігі: Оқушылардың зеректік қабілетін дамыта отырып, ой-өрісін
кеңейту, білімге құштарлығын арттыру, оқушыларға адамзат баласының металдан
жасалған құралдарды мыс-тас ғасырынан (энеолит) игере бастағанын түсіндіру.

Дамытушылық: Оқушылардың дүниетанымын, тарихқа деген
қызығушылығын және ойды жүйелеу қабілетін дамыту, шығармашылығын дамыту.

Тәрбиелік:Өз
мүмкіндігін дұрыс пайдалана алатын зерделі тұлғаларды тәрбиелеу.

Сабақ түрі: Топтық жарыс сабақ

Сабақтың әдісі: Жинақтау, Ойлан тап , Сиқырлы сандықша ,
Тарих әлемі ойындары.

Сабақтың көрнекілігі: Ежелгі
адамдар еңбек құралдары, энеолиттік қыш ыдыстар суреттері,буклеттер.

Сабақтың барысы:

I. Ұйымдастыру кезеңі.

II. Үй
тапсырмасын сұрау.

III.Жаңа сабақты түсіндіру.

Сабақтың жоспары:

1.Мыс-тас ғасырының ерекшелігі.

2. Еңбек
құралдарының жетілдіруі.

3. Мыс-тас
ғасырының ескерткіштері.

1. Ұйымдастыру кезеңі ( 5мин ).

Топтармен таныстыру:

I-топ: Тапқырлар

II-топ: Білгірлер

Жарыс жоспары:

1-кезең. Сәлем сөздің анасы таныстыру, топ аты, топ
ұраны.
2-кезең. Жинақтау Адамның қалыптасу кезеңдерін
ретімен орналастыру .

3-кезең. Ойлан тап
Суреттегі еңбек құралдарының атын дәл табу
.
4-кезең. Сиқырлы
сандықша Сандықша ішінде заттар жасырылады .

5-кезең. Тарих әлемі Әріптер артына сұрақтар
жасыру .

1-кезең. Әр топ – топ атын, топ ұранын таныстырады.

Өте
жақсы-10 ұпай

Орташа- 5 ұпай

Мұғалім: Карта арқылы алғашқы адамдардың қоныстанған жерлерінен жүріп
өтеміз. Әр қоныстанған шатқалдардан өткен сайын көптеген тапсырмаларға
жауап беруіміз керек.

2-кезең. Жинақтау
Адамның
қалыптасу кезеңдерін ретімен орналастыру . Слайд арқылы көрсету.

Дұрыс жауабы.

3-кезең Ойлан тап I топ Тапқырлар
Слайд арқылы көрсету.

Дұрыс жауабы.

3-кезең Ойлан тап II топ Білгірлер

Дұрыс жауабы.

4-кезең Сиқырлы сандықша

Мұғалім: Мұқият тыңдап алыңдар, содан кейін барып сиқырлы сандықша ішінде
не жасырылғанын табасыңдар

Сиқырлы сандықша I топ

Бұл сандықшаның ішіндегі затты 1969 жылы Жетісу жеріндегі Есік қорғанынан
археолог К. Ақышев тапқан. Зерттеушілердің пікірі бойынша, ол б.з.б.V-IV
ғасырларға, ерте темір дәуіріне жатады. Қазіргі таңда бұл зат Қазақстанның
егемендігінің рәмізіне айналып, Республика алаңында ұлттығымызды асқақтатып
тұр. Сандықшаның ішіндегі не ? ( Алтын адам )

Сиқырлы сандықша II топ

Сандықшаның ішіндегі зат немісше – “түпнұсқа”, ал грекше – “ жазу папирусы”
деген ұғымды білдіреді.Бұл зат әлемде алғашқы рет Қытайда жасалған.
Кейінірек Ежелгі Грекияда жақсы дамыған. Б.з.б.V ғасырда өмір сүрген “тарих
атасы” Геродот алғаш рет осы заттың кескінін жобалап жасады.Ол не? (
Карта )

Сиқырлы сандықша I топ

Тас дәуірі аса ұзақ уақытқа созылды. Осы аралықтағы адам баласының
қолданған еңбек құралдары түгелге жуық тастан жасалды.Ежелгі адамдар қатты
тастан осы құралды жасаған.Бұл құрал ғылымда чоппер деп аталады.Сандықшаның
ішінде жасырылған ежелгі адамдардың қандай еңбек құралы? (Кескіш )

Сиқырлы сандықша II топ

Б.з.б 40-12 мың жылдықты қамтитын кейінгі палеолитке тән құралдардың
бірі.Ежелгі аңшылар осы құрал арқылы мамонт, жүндес мүйізтұмсық, кішкене
бизон, үңгір аюы, мен жолбарысты аулаған. Сондықтан да бұл қару ежелгі
аңшылардың басты қаруы болып табылды. (Найза)

5-кезең Тарих әлемі Берілген әріптердің артында сұрақ
жасырылған.Жасырылған сұрақтың жауабы таңдаған әріптеріннен басталады.

Мұғалім:

1. Т – Өсімдіктердің тамыры мен құстардың жұмыртқаларын жинап қорек
ету кәсібі қалай аталады? (терімшілік)

2. А – Ертедегі адамдардың бірлесіп тамақ табуы мен жабайы
жануарлардан қорғанып жүруі қалай аталады? (адамдар тобыры)

3. Р – Тас құралдың жүзін ұсақ кертік-ойықтар арқылы өткірлеу әдісі.

( Ретушь әдісі)

4. И – Сурет жазудың ерекше дамыған түрі. ( Иероглиф )

5. Х – Қазақстандағы ең биік жер. ( Хантәңірі шыңы)

1. Ә – Шығыстың ғұлама ғалымы. ( Әл – Фараби )

2. Л – Қыран құстың бірі. (лашын)

3. Е – Алғаш жыл санауды кімдер ойлап тапты. ( Египеттіктер)

4. М – Палеолит дәуіріндегі ең көп тараған жануар. ( Мамонттар )

5. І – Қазақ халқының теріден тігілетін киімі. (Ішік)

Мұғалім: Тапқырлар тобы мен Білгірлер тобының ұпай сандарын
санап, жеңімпаз топты анықтайтын кез келді.

Мұғалім:
Адамзат
баласының металдан жасалған құралдарды игере бастауы мыс – тас
ғасырынан (энеолит) басталды. Бұл кезең шамамен алғанда б.з.б. 3000-
1800 жылдары өткен .

Адамдар даму барысында еңбек құралдарын үнемі жетілдіріп отырды.
Адамның жасағаны, тапқаны бәрі еңбек өнімі деп аталды.Сол кезеңдерде
металдың кейбір түрлері: алтын, күміс, мыс табиғатта дайын күйінде
кездесті. Ең бірінші қолданылған металл – мыс. Бұдан 5 мың жыл бұрын
адамдар мыс өңдеуді үйренді.

Қазақстан аумағында энеолит кезеңінің ерекше ескерткіші
– Солтүстік Қазақстандағы Ботай тұрағы. Ботай тұрағы б.з.б. 3-2 мың
жылдықтармен мерзімделеді. Бұл тұрақ 15 гектар жерді алып жатыр. Тұрақты
қазу барысында 158 тұрғын үй табылды.

Үйге тапсырма. Кесте толтыру.

Тас дәуірінің Кезеңнің Жаңалықтар менӘр кезеңде Қоғамдық
кезеңдері хронологиялық өнертабыстар өмір сүрген құрылымы
ауқымы адамдар
Ерте палеолит
Ерте
палеолиттің
мустье кезеңі
Кейінгі
палеолит
Мезолит
Неолит
Энеолит

Қазақстан тарихы 7 сынып

Сабақтың тақырыбы: Ұлы Жібек жолының қалыптасуы және тарихи маңызы

Сабақтың мақсаты:
1. Ұлы Жібек жолының пайда болу тарихын түсіндіре отырып, Жібек жолының
сауданы, шаруашылықты, халықаралық қарым - қатынасты дамытудағы тарихи
маңызын ашу.
2. Оқиғаға қатысты тарихи танымын қалыптастыра отырып, ойлау, талдау,
қорытынды жасау қабілеттерін дамыту. Өз бетімен ізденіс жұмыс жасай білуге
дағдыландыру.
3. Елжандылыққа, еңбек сүйгіштікке, адамгершілікке тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: жоба сабақ.
Әдісі: интерактивті, жобалау. Сатылай комплексті талдау.
Көрнекілік: слайд - шоу карталар, сызбалар, А. Еңсепов. Ұлы Жібек жолы
күй, көрініс. Электрондық оқулық. 7сынып.
Пәнаралық байланыс: дүниежүзілік тарих, география.

Сабақтың жоспары:
1. Ұйымдастыру.
2. Кіріспе. (алғысөз)
3. Негізгі бөлім. (Әр топ өз жобаларын қорғайды)
4. Бекіту.
5. Қорыту.
6. Үйге тапсырма.

Сабақ барысы:
І. Ұйымдастыру. Оқушыларды түгендеу. Сабаққа ынтасын қалыптастыру.
ІV. Жаңа сабақты игеруге дайындық кезеңі. Балалар біз бүгінгі сабағымызда
Ұлы Жібек жолының қалыптасуы мен тарихи маңызы тақырыбын қарастырғалы
отырмыз. Алғашқы сөзімізді мына бейнеге берейік. Кезек электрондық оқулыққа
беріледі. 10 - анимация.

V. Жаңа материалды түсіндіру, қабылдау кезеңі
Міне осы Ұлы Жібек жолы жайлы оқушылар сендерге алдын - ала тапсырма
берілген. Әр топ өз тапсырмасы бойынша өз жобасын жасауы тиіс болатын.
Ендігі сөзді сендерге береміз.
1 - топ. Сұңқартобына сөз береміз. Олар Ұлы Жібек жолының тарихын зерттеп
келуі тиіс еді. Топ мүшелері өз жұмыстарымен таныстырады. Хабарламаларын
қорғап сатылай талдайды.
2 - топ. Жігер тобы. Ұлы Жібек жолының тармақтарымен жүріп отырып
түсіндіреді. Картаны пайдалану. Көрініс көрсету.
3 - топ тобы Тұлпар Ұлы Жібек жолының шаруашылықтың дамуына тигізген
әсерін баяндайды. Слайд - шоу көрсетіледі.
4 - топ. Өркен тобы. Ұлы Жібек жолының мәдениетке тигізген ықпалын
түсіндіреді.

VІ. Оқушылардың алған білімдерін тексеру. Көш керуен ойыны. Викториналық
сұрақтарға жауап беру.

1. Ұлы Жібек жолының басталуы:
А) Жетісудан.
Ә) Хуанхэ өзенінің аңғарындағы аймақтан.
Б) Ыстық көлінен.
В) Ұлы Қытай қорғанынан.
2. Ұлы Жібек жолының ұзындығы:
А) 6000км.
Ә) 7000км.
Б) 8000км.
В) 9000км.
3. Қазба кезінде Тараздан табылған құмыралар жасалған ел:
А) Франк мемлекеті.
Ә) Рим империясы.
Б) Араб халифаты.
В) Византия империясы.
4. Қазба жұмысы кезінде Ұлы Жібек жолының бойындағы қалалардан мешіт,
медресе орындарының табылуы дәлелдейді:
А) буддизмнің таралуы.
Ә) исламның таралуы.
Б) христиан дінінің таралуы.
В) дінге шыдамсыздық.
5. Түрік қағанаты мен Византия арасында келісім орнаған жыл:
А) 551жыл. Ә) 568 жыл.
Б) 574 жыл.
В) 596 жыл.
6. Ұлы Жібек жолы тарихи маңызына жатпайтын оқиға:
А) Діни соғыстардың басталуы.
Ә) Шаруашылық пен мәдениеттің дамуы.
Б) Сауданың дамуы.
В) Діндердің таралуы.
7. Жібек сатуда Қытай мемлекетімен бәсекеге түскен ел:
А) Иран.
Ә) Соғды.
Б) Батыс елдері.
В) Кавказ жерлері.

VІІ. Бекіту. 1.Мен кіммін тапшы? карточкалар үлестіріліп беріледі. Әр топ
өз тапсырмасына жауап береді.

І тапсырма. Маған оңай дейсіндер ме? Кім біреудің өзіне бұйырғанын жақсы
көреді. Түйені әкел! Жазала? Құмандағы суды жылыт. Қосты жық! Отты сөндір!
Теңдерді түйеге арт! Кірекеш, бұйда тарт! Керуенді баста!- деген
жарлықтармен - ақ шаршаймын. Мәңгібастар өңшең! Отырарға жетпей дамылдауға
хақымыз жоқ. Осы жолдан қаһар жарлығын орындай алмай туған жерді қайтып
табандарың баспайды. Осы мінездеме қай қызметкерге тән.

ІІ тапсырма. Осы дүние - мүлікті сонау батыстан шығысқа тасығанда бар
қиындықты көтеретін түйелер. Олар менің желмаям, нарым, қоспағым, өмірім
осы түйелермен тығыз байланыста өтті. Ат тұяғы кетілген асудан, құс қанаты
күйген шөлден, ыстық шілдеде құм басқан түйелерімнің табаны күйеді. Осы бір
мойын момындарымды бәле - жаладан, мертігуден, жол үстінде пышаққа түсуден
сақтап қалу -менің бар арманым. Бұл мінездеме қай қызметкерге тән?

ІІІ тапсырма.
Темірқазық тым жарық, өзен жағасында кідіре берудің еш жөні жоқ. Түнгі
дымқылдан адам мен мал белден қалады. Жетіқарақшының жатысы бөтен, қыс
ызғары өзен буады, қабыршақ мұз түйелерді көтере алмайды. Есекқырған көрер
көзге мұнар тартып өзеннің бұл тұсы найза бойламас терең болғаны. Үркер шоқ
жұлдызының шығуы мен жоғалуы өзгеше, әзір бізге серік болатын емес,
асықпасақ бір қатерге ұрынарымыз қақ. Осы мінездеме қай қызметкерге тән?

ІV тапсырма.
Бәтір – ау, менен өзге жұрт балаларының ортасында омалып отырып - ақ
күнелтеді. Күнелтеді емес - ау, құртқа тойған қарғаша талтаңдап ғұмыр
кешеді. Ал біз байғұс бұралқы иттей жат жерді кезіп, көрінгенге телміріп
жүреміз. Қолым, белім, сирағым- бәрі менікі емес, керуенбасыныкі, қалай
бұйырса солай жұмылады. Қашан жүк түгел артылып, қоспақтар тізіліп жолға
шыққанша өзімді - өзім кідіртер құдіретім болмайды. Сосын көштің ең
соңындағы түйенің мойнына жармасамын, иіріне аяғымды қойып, өркешке
тырмысып, қос өркештің арасына жайғасқанда, уһ -деп шақырамын Мен кіммін?
Табыңдаршы.

Қорытынды жасау. Бейне таспа көрсету.
VІІІ. Оқушылардың білімін бағалау.
Үй тапсырмасын беру. § 14. Оқып келу. Ұлы Жібек жолының картасын сызып
келу.

Қазақстан тарихы 7 сынып

Сабақтың тақырыбы:Ежелгі түркілер.
Сабақтың мақсаты:
Түрік, қағанат атауларына түсінік беру, Түрік қағандығының коғамдық
құрылысының ерекшелігін ашып көрсету және саяси тарихы мен шаруашылық
жағдайы туралы түсінік беру: Түркі дәуірінің тарихы мен мәдениетін қазіргі
Қазақстан тарихы мен мәдениетімен байланыстырып, оқушылардың тарихи ойлап,
қорытынды шығара білу қабілеттерін, ой-өрісін дамыту.
Сабақтың түрі: Лекция
Әдісі: баяндау
Пәнаралық байланыс: география
Көрнекілік: 1.Түркі дәуірінің картасы.
2.Түркі дәуірінің ескерткіштерінің суреті.
З.Түркі қағандығының шаруашылығын, тұрмысын сипаттайтын
суреттер.
Сабақтың барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі.
II. Үй тапсырмасы.2-3 оқушыға Еділге тарихи тұлға ретінде берген
мінездемесін дауыстатып оқытамын. Қалған оқушылар оны тыңдай отырып,
өздерінің алып-қосатындары болса қосымша қосады. Одан параграфтың соңындағы
қалған сұрақтар бойынша тексеріп шығамын. Осылайша үй тапсырмасын қайталап,
оқушылардың өткен сабақта алған білімдерін тиянақтағаннан кейін жаңа
тақырыпқа көшемін.
Жаңа сабақтың жоспары:
1. Түрік атауы.
2. Түріктердің көршілерімен саяси қарым-қатынасы.
3. Қағандықтың құрылуы.
4. Түрік қағандары.
5. Қағандық халқының кәсібі.
6. Түріктердің рухани мәдениеті.
Б.з-дың I мыңжылдығының орта шенінде Қазакстан даласында ірі
этникалық өзгерістер басталды. Бұл дәуірді шартты түрде ежелгі түрік
(ежелгі түркі) немесе көне түркі дәуірі деп атаймыз -деп, одан әрі ұлы
даланың тұрғындары түріктердің шығу тегі туралы аңыздарға тоқталамын. Одан
кейін тақтадағы картаның көмегімен түркілердің әр түрлі бағыттағы
көршілерін және олармен қарым-қатынасына тоқталамын. Оқушыларға еске
сақтауға ыңғайлы болуы үшін төмендегі сызбаны пайдаланамыз.
Ирандықтар Тунгус-манчьжурларҚытайлықтар
Түркілер
Тохар тайпалары

Түріктер өздері мемлекеттің құру жолында осы тайпалармен бірде
достық, бірде жаулық қарым-қатынастарда болғандығын сипаттай отырып, Түрік
қағандығының құрылып, қуатты мемлекет дәрежесіне көтерілу кезеңдерін
түсіндіремін. Осы кезеңде параграфтағы маңызды даталарға ерекше тоқталып,
сабақ барысында олардың хронологиялық кестесін құру.
Маңызды даталар Болған оқиғалар
Б.з-дың Iмыңжылдығынын ортасыҚазақстан даласындағы ірі этникалык өзгерістер.
542 жыл Қытай деректеріндегі алғаш түрік атауының
кездесуі.
У-ГУ ғасырларда Орта Азияның тарихында түрік этносының
жаңғыруы.
VIр-дың ортасына дейін Түріктердің жужандарға бағынышты болуы.
551-555 жылдар Жужандардың түріктерден жеңіліп, көп бөлігінің
қырылуы.
551-744 жылдар Түрік қағандығының өмір сүрген жылдары.
551 жыл Бумынның түрік қағандығының негізін салып,
қаған атануы.
552-553 жылдар Қараеске қағанның билік етуі.
553-572 жылдар Мұқан қағанның билік еткен жылдары.
VІ-VІІ ғасырларда Түріктердің қолдауымен Жетісуда, Жоңғарияда,
Шығыс Түркістанда, Оңтүстік Сібірде сауда
мекендерінің құрылуы.
VII ғасырдың басында Азия кеңістігі үлкен аумағының Батыс жөне Шығыс
Түркі державаларының колында болуы.
714-715 жылдар Сырдария бойындағы өлкеге арабтардың жорығы.
VІ-ХІІ ғасырдың ортасында Буддизм, манихейлік, христиандық діндердің
түркі тілдес халықтардың арасында кең тарауы.

Осылайша оқушы білімін дамыта отырып, кағанат халқының кәсібі, оның
қағандык өмірінде алатын орны мен маңызын ашып көрсетемін. Окушылардың
эстетикалық дамуын назардан тыс қалдырмау үшін түрік халықтарының діни
наным-сенімдері, жазу мәдениеті мен әдебиеті туралы жан-жақты сипаттама
беріп, оқушыларды имандылық, адамгершілік сияқты ізгі қасиеттерге
тәрбиелеу.
Бекіту сұрақтары:
1. Түркі дәуірі немесе көне түркі дәуірі деп қай кезеңді айтамыз?
2. Қытай деректері бойынша түріктер кімдердің ұрпақтары деп есептелінеді?
3. Ескі сына жазуларда түріктер өздерін қандай атпен жазған?
4. Түріктер мен жужандар арасындағы соғыс қай жылдары болды?
5. Түрік қағанаты құрамында өмір сүрген халықтарды атаңдар.
6. Түрік хандарының сенімді көмекшілері болғандар?
7. Түрік қағандығы халқының басым бөлігінің негізгі кәсібі не болды?
8. Татсыз түрік жоқ деп жазған кім?
9. Құдатғу-білік еңбегінің авторы кім?
10. 714-715 жылдары түркілер кімдермен шайқасты?
Бағалау:
Үйге тапсырма: 21-параграфты оқып, соңындағы сұрақ-тапсырмалар бойынша
дайындалып келу.

Қазақстан тарихы 7 сынып
Сабақтың тақырыбы: ХҮІ-ХҮІІ ғасырдағы Қазақ хандығының дамуы.
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Орта ғасырлар кезіндегі Қазақстан жеріндегі қалыптасқан
жағдайларды қамти отырып, Қазақ хандығының құрылуын және оны басқарған
хандар жайында білімдерін пысықтау. XY - XYII ғасырдағы қазақ хандығының
саяси, әлеуметтік жағдайы, мемлекеттің қалыптасу кезеңдері туралы баяндай
келіп, оқушылардың өз халқының тарихын толық меңгеруіне ықпал ету.
Дамытушылық: Оқушылардың тарихи оқиғалар жөнінде өз көзқарасын
қалыптастырып, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.