Коммерциялық банктер және ұлттық банк

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Коммерциялық банктер және ұлттық банк
Банк жүйесі - банк операцияларының бірыңғай ұлттық немесе халықаралық жүйесіне біріктірілген банкілердің жиынтығы, яғни бір-бірімен және сыртқы ортамен тығыз байланыстағы банкілердің жиынтығы.

Бір жүйедегі банкілер несие, есеп айырысу операциялары мен өзгедей операцияларды жүзеге асырады, нормативтік актілермен реттеледі. "Қазақстан Республикасындағы банкілер және банк қызметі туралы" ҚР Заңына (1995) сәйкес Қазақстанда Банк жүйесі екі деңгейлі.
Ұлттық банк мемлекеттің Орталық банкі болып табылады және Банк жүйесінің жоғары (бірінші) деңгейіне жатады, айналысқа ақша шығарады.
Оның міндеті
:: ұлттық валютаның -- теңгенің тұрақтылығын қамтамасыз ету,
:: коммерциялық банкілердің қызметін қадағалап, бақылау. ұлттық банкінің міндеттері, қызметі, қағидаты, құқықтық мәртебесі және өкілеттігі "Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі туралы" ҚР Заңында (1995) белгіленген.
Екінші деңгейдегі банкілерге коммерциялық банкілер жатады.
Олардың міндеттері -- клиенттерге (кәсіпорындарға, ұйымдарға, халыққа) түрлі қызметтер көрсету (несие беру, есеп айырысу, кассалық, валюталық, депозиттік, т. б. операциялар жасау)

Коммерциялық банк
Коммерциялық банктер -- банк жүйесі мен олардың қызметінің негізгі буыны. Коммерциялық банктердің атқаратын келесі қызметі -- несие беруде делдал болу. Бос ақша қаражат иесі мен қарыз алушының арасында тікелей несие қатынастарының туындауына кедергі болатын жайттар: ұсынатын капитал көлемінің қарызға қажетті көлемге сай келмеуі, капиталдың айналыстан босау мерзімінің қарыздарға қажет мерзімге сай келмеуі.
Сондай-ақ, қарыздардың төлем қабілетінің болмауы капитал иесі мен оны қарызға алушының арасында тікелей несиелік байланыс болуын қиындатады. Капитал иесі қарыздардың қаржылық жағдайы туралы хабардар болмауы да мүмкін. Коммерциялық банктер қарыз беруші мен қарыз алушының арасындағы қаржылық делдал ретінде осы кедергілерді жояды. Банктік несие экономиканың әр түрлі секторларына беріліп, өндірістің кеңеюін қамтамасыз етеді.
Қазіргі коммерциялық банктер -- бұл тікелей кәсіпорындарға, ұйымдарға, сондай-ақ халыққа қызмет ететін банктерді білдіреді.
Коммерциялық банктер мынадай белгілеріне байланысты жіктеледі:
1. Жарғылық капиталдың қалыптасуына қарай:
* мемлекеттік;
* акционерлік;
* жеке;
* пай қосу арқылы (жауапкершілігі шектеулі серіктестік);
* аралас (шетел капиталының қатысуымен).

2. Операцияларының турлеріне қарай:
* әмбебап, яғни экономиканың барлықсалаларына бірдей және кең көлемді банктік қызмет көрсететін банктер;
* маманданған, яғни бір ғана салаға қызмет көрсететін банктер;

3. Аумақтық белгісіне қарай:
* халықаралық;
* мемлекетаралық
* ұлттық;
* аймақтық;

4. Салалық белгісіне қарай:
* өнеркәсіптік банктер;
* сауда банктері;
* ауыл шаруашылық банктері;
* құрылыс банктері;
* басқа.

5. Филиалдар санына қарай:
* филиалсыз;
* көп филиалды.
Коммерциялық банктердің негізгі атқаратын қызметтері:
* Ақша қаражатын шоғырландыру және тарту;
* Несие беру;
* Шаруашылықтармен есеп және төлем жұмыстарын жүргізу;
* Төлем құралдарын шығару;
* Бағалы қағаздарды шығаруды және орналастыруды ұйымдастыру:
* Сенімхат бойынша клиенттердің мүлкін басқару (яғни траст операциясын жүргізу);
* Клиенттерге кеңес беру.
Уақытша бос ақша қаражатын шоғырландырып, оны капиталға айналдыру -- банктердің ежелден атқаратын қызметінің бірі. Заңды және жеке тұлғалардың уақытша бос ақшасын банкке тарту, бір жағынан, олардың иесіне процент түрінде табыс түсірсе, ал екінші жағынан банктің несие операцияларын жүргізуіне негіз қалайды. Шоғырланған жинақ ақша әр түрлі экономикалық және әлеуметтік қажеттерге жиналуы мүмкін. Тек банктің делдалдық етуімен ақша қаражаты жинақталып, кейін ол капиталға айналады.
Коммерциялық банктердің ерекше қызметі төлем құралдарын шығару арқылы айналымдағы ақшаны көбейту немесе артығын жою, яғни ақша массасын көбейту немесе азайту. Төлем құралдарын шығару олардың депозиттік және несиелік қызметтеріне тікелей байланысты. Депозит екі түрлі жолмен: клиенттің банкке ақша салуы арқылы немесе қарыздарға банктің несие беруі арқылы жүргізіледі.
Коммерциялық банк қызметінің принциптері:
* Нақты қолда бар ресурстар шегінде жұмыс істеу. Коммерциялық банктер өзінің ресурстары мен кредит салымдарының арасын сандық арақатынаспен қамтамасыз етіп қана қоймай, банк активтерінің сипатын жұмылдырылған ресурстардың өзіндік ерекшелігіне сәйкестендіруге ұмтылуы керек.
* Банктердің өз қызмет нәтижесі үшін экономикалық тұрғыдан жауап беруін ұйғаратын толық экономикалық дербестік.
* Банктердің клиентпен арадағы өзара байланысы нарықтық қатынастың негізінде құрылады.
* Коммерциялық банктің жұмысы тек жанама экономикалық әдістермен реттеледі.

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қазақстан Ұлттық банкі
Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі -- Қазақстан Республикасының орталық банкі және Қазақстан Республикасы банк жүйесінің жоғарғы (бірінші) деңгейін білдіреді. Ерекше құқықтық мәртебесі бар Қазақстанның Даму Банкін қоспағанда, барлық өзге банктер банк жүйесінің төменгі (екінші) деңгейін білдіреді.
ҚР Ұлттық Банкіне мынадай міндеттер жүктеледі:
* мемлекеттің ақша-кредит саясатын әзірлеу және жүргізу;
* төлем жүйелерінің жұмыс істеуін қамтамасыз ету;
* валюталық реттеуді және валюталық бақылауды жүзеге асыру;
* қаржы жүйесінің тұрақтылығын қамтамасыз етуге жәрдемдесу.
ҚР Ұлттық Банкі төменнен жоғарыға қарай бағыныстағы біртүтас орталықтандырылған құрылым құрайды. Ұлттық Банктің органдары басқарма және директорлар кеңесі (директорат) болып табылады. Ұлттық Банк құрылымына департаменттер мен басқа да бөлімшелер, филиалдар, өкілдіктер мен үйымдардан түратын орталық аппарат кіреді. Ұлттық Банктің жоғары органы басқарма болып табылады. Ұлттық Банктің оперативті басқарма органы ҚР Ұлттық Банктің директорлар кеңесі ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.