Балалар бірлестігі – оқушы тұлғасының тәрбиелік және әлеуметтендіру институты. Халықаралық балалар ынтымақтастығы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 17 бет
Таңдаулыға:

№13 семинар тақырыбы: Балалар бірлестігі - оқушы тұлғасының тәрбиелік және әлеуметтендіру институты. Халықаралық балалар ынтымақтастығы.
Семинар сұрақтары:
1. Балалар бірлестігі тәрбиелеу мен әлеуметтендіру инситуты.
2. Инновациялық тәрбиелік технологиялар негізінде халықаралық балалар ынтымақтастығын дамыту және нығайту.
3. Оқушылардың бос уақытын ұйымдастырудың мақстаы мен міндеттері.

ОЖСӨЖ 13 мазмұны
Ересектер мен балалардың өзара әрекеті.
Оқушылар ұжымын құру, ұйымдастыру және дамытуда белгілі педагогтардың қосқан үлестері,еңбектері.

1.Балалар бірлестігі тәрбиелеу мен әлеуметтендіру инситуты.

Балалар жəне жасөспірімдер бірлестіктері (БЖӨБ) тəрбиеленушілердің қызығулары мен қажеттерін қанағаттандыру негізінде олардың мүмкіндіктерін дамыту мен іске асыруда көмегін тигізеді. Мұндай бірлестіктер əр балаға өз қалағанымен айналысуға, өз мүдделерін қорғауға, өзіндік басқару жұмыстарына араласуға мүмкіндік береді. БЖӨБ-де тəрбиеленушілер қоғамдық қатынастар тəжірибесін игереді, сонымен бірге өздеріне жаңалық болған əлеуметтік рольдерді атқаруға үйренеді.
Тəрбиеленушілер əрқилы мақсаттар төңірегінде бірігеді. Ондай мақсаттар түрлері келесідей болуы мүмкін: өз құрбыларымен ресми емес қарым-қатынасқа түсу; қарым-қатынас шеңберін кеңейту; тұрмыстағы өз орны мен беделін анықтауда, құқықтары мен еркіндігін қорғауда, ересек өмірге дайындалуда жəрдем алу.

Балалар бірлестіктері жағдайындағы тұлғаның əлеуметтенуіне байланысты мəселелерді шешуге бағытталған тəрбиелік жұмыстар өз мақсаты, мазмұны жəне құрылымы бойынша сыныптан тыс жұмыстардан көптеген ерекшеліктерімен ажыралады. Мысалы, БЖӨБ мақсаты бір тараптан - тəрбиеленушінің өз алдына қойған мақсаты ретінде қарастырылса, екінші тараптан - бірлестік істеріне араласқан ересектердің де тəрбие мақсаты ретінде қабылданады.

БЖӨБ-де тəрбиеленушілер іс-əрекеттерінің əлеуметтік маңызы арта түседі. Бұған себепші болатын шарт - тұлғаның əлеуметтенуіне табыс беретін жағдайлардың жасалуы, осының нəтижесінде оқушыда қоғамдағы əлеуметтік қызметтерді орындауға деген ынта-ықыласы қалыптасады, сонымен бірге тəрбиеленушілердің қажеттері мен қызығуларын қанағаттандырудың көздері ашылып, баланың өзінің де , ол қатысқан ұжымның да іштей мазмұн- сапалық тұрғыдан дамып, байи түсуіне, жаңа ұмтылыстар бағытын алуға көмегін тигізеді, тұлғаның əрекет-қылық талаптары қоғамдық норма, құндылықтар, əлеуметтік бағдарламаларға сəйкес ретке келеді, баланың қорғану қызметтері орындалып барады.

Балалар мен жасөспірімдер бірлестігі төмендегідей белгілермен ажыралады:

- іс-əрекет мазмұны (еңбектік, бос уақыттарды толтыру, қоғамдық - саяси, діни, патриоттық, танымдық жəне т.б.)

- мерзімі (тұрақты - мектепте, қосымша білім беру мекемелерінде, балалар мекен жайында; уақытша- балалардың жазғы орталықтары, туристік топтар жəне т.б.; нақты жағдайларға орай - жəрдем қызметі қатысушылары, əрқилы жиындар, слеттер жəне т.б.);

- басқару формасы (ресми емес, үйірмелік, ұжымдасқан мейрам, кештер жəне т.б.).

БЖӨБ іс-əрекет, қызметтері өз мазмұны, формалары жəне əдістерімен ажыралып, тəрбиеленушілердің жас ерекшеліктеріне, олардың қызығулары мен қажеттеріне сəйкес іске асырылады. Балалар не жас өспірімдер бірлестіктерінің бірін таңдауы, бір ұжымнан екіншісіне ауысу құқығы оқушылардың өз еркінде. Мұндай баламалы бағыт мүдде, мұқтаждықтарға байланысты таңдау жасап, соған сəйкес өз ойын, бағдарламасын іске асыру мақсатында өзіндік жоспар түзуге, мерзімін белгілеп, орындау жөн-жосығын айқындауға мүмкіндік алады.

Бүгінгі таңдағы педагогикалық əдебиеттерде (Н.Г.Полянская жəне басқалар) балалар бірлестіктерінің қызмет атқару моделі берілген. Мұнда балалар бірлестіктеріндегі тəрбиеленушілер тұлғасын дамыту ерекшеліктеріне сəйкестендірілген іс-əрекеттерді ұйымдастырудың негізгі кезеңдері мен педагогикалық шарттары көрсетілген. Олар: алғашқы бейімделу, жаңа іс-əрекет түрлерін меңгеру, жаңа жағдайға орай өз мүмкіндіктерін іске асыруға үйрену, білімдері мен ептіліктерін тұрмыста пайдалануға дайындық жасау.

Бұл бірлестіктердегі іс-əрекеттер тобы үш принципке орай орындалып барады:

- балалар мен жас өспірімдердің бірлестіктері шеңберінде жалпы адамзаттық құндылықтарды жан-жақты үйлестіру;

- тəрбиеленушілерді адамның өмірлік ұстанымдары мен əлеуметтік ролдерінің дамуына ұтымды негіз қызметін атқаратын қоғамдық əрі тұлғалық мəнді қатынастарға араластыру;

- балалар бірлестіктерінде тəрбиеленушілердің өзіндік ұйымдасуына жəне бойындағы мүмкіндіктерін өзінше жүзеге асыруына жəрдем беретін ұжымның өзіндік басқаруы мен педагогикалық жетекшілікті өзара байланыстыра жүргізу.

Ерекше тəрбиелік мүмкіндіктерге ие уақытша бірлестіктер де (балалар лагерлері, жастардың ауыспалы топтары, нұсқау беру жиындары) маңызды істер атқаруда. Мұндай қысқа мерзімді ұжымдарда бала кең өрісті əрі жедел қатынастарға түсіп, құрбы-құрдастарымен тез тіл табысып, жан-жақты шығармашылық қабілеттерін іске асыруға қолайлы мүмкіндіктер алады. Уақытша бірлестіктерде жасөспірімдер өз тіршілігін өз бетінше ұйымдастыруға ұмтылып, бастапқы енжар бақылаушы қалпынан белсенді ұйымдастырушы тұлға дəрежесіне көтеріледі.
Бірлестіктегі ересектер мен құрбыларының ықпалынан тəрбиеленуші бойында орнығып, көрінетін əлеуметтік əрекет-қылық үлгілері балаға өзін белсенді субъект ретінде тануға, игерген тұрмыс, тəлімдік қалып, талаптарды орындауға жол ашады.
Бала дамуы нəтижесінде тұрақтанған сапалық өзгерістер - өзара нақты қатынастар барысындағы тəрбиешілер мен тəрбиеленушілердің бірлікті, қызметтес іс-əрекеттерінің жемісі.

Әлеуметтік институттар түсінігі.
Институт ұғымы көп мағыналы, латын тілінен аударғанда құрлым деген мағынаны білдіреді. Оның екі түрлі мағынасы бар, тар мағнады, яғни техникалық, жоғарғы оқу орындарының аттары, ал кең мағнада, яғни әлеуметтік қоғамдық қатынастардың анықталған айналымындағы құқық нормаларының жиынтығы. Мыс: неке институты. Өздерінің күнделікті өмірлерінде адардар институт ұғымында әртүрлі әлеуметтік бірліктерді түсінеді.Ол білім беру және ғылыми ұғымдар мен ерекшеліктер, кез-келген
ірі мақсаттық ұйымдар болуы мүмкінКейбір ғалымдар бұл ғылымды тек қана ірі маштабты ұйымға қолданады.Егер топ дегеніміз бір - бірімен қарым-қатынас жасайтын индивдтердің жиынтығы болса, ал институт дегеніміз адамзат қызметінің анықталған салдарында ғана болатын әлеуметтік нормаоар жиынтығы мен әлеуметтік байланыстар жүйесі. Тағы бір анықтамасы, әлеуметтік институт дегеніміз қоғамның негізгі қажеттіліктерін қанағаттандыратын қоғамдық құндылықтар мен процелураларды біріктіретін әлеуметтік нормалар мен байланыстардың ұйымдастырылған жүйесі. Бұл анықтама бойынша қоғамдақ құндылықтардегеніміз қоғамдық процедураларда бөлінетін идеялдар мен мақсаттар, ал қоғамдақ процедуралар дегеніміз топтық процестердегі стандартталған тәртіп үлгілері, ал әлеуметтік байланыстар жүйесі дегеніміз сол тәртіп жүзеге асырылатын рольдер мен статустардың қиылысуы Мысалы отбасы институты мыналарды қамтиды, біріншіден қоғамдық құндылықтар жиынтығын, яғни махаббат, балаларға қарым-қатынас, отбасылық өмір, екіншіден қоғамдық процедуралар жиынтығын, яғни балаларды тәрбиелеу қамқорлығын, отбасылық ережелер мен міндеттерді, үшіншіден, рөлдер мен статустардың қилысуын, яғни ерлердіңғ әйелдер мен балалардың ж.т.б. отбасы мүшелерінің статустары мен рөлдері.
Институт ұғымы социологиядағы негізгі тақырыптардың бірі, сондықтан институционалды байланыстарды зеріттеу соцологияның алдындағы негізгі ғылыми міндеттердің бірі болып табылады.
Кез келген әлеуметтік институт сол немесе басқа қажеттіліктерді атқара отырып пайда болады және қызметтеледі. Егер мұндай қажеттілік мыңызды емес болса немесе жоғалып кетсе, онда институттың өмір сүруі мәнсіз, мығынасыз болып қалады.
Сонымен қатар, қоғамда мыңызды қажетті инстиуттар бар.
Социолгтардың есептеуінше мұндай инстиуттар бесеу:
Отбасы, саяси, экономикалық, білім беру және діни институтар. Сонымен қатар, ғылыми өмірдің құндылықтары мен процедуралары мыңызды жоғарғы стандартты болғандықтан, мыңызды институттардың қатарына ғылым институтын жатқызуға да болады. Әлеуметтік қызмет пен медицина да қатаң бекітілген тәртіп үлгілері мен нормаларымен анықталмағандықтан, әлеуметтік статустар мен рөлдер жұйесін иемденетіндіктен институттарға жатқызылады.
Институттар байланыстар мен тәртіп жүйелерінің жиынтығы бола отырып, адамдардың қажеттіліктерімен анықталады.Адамдар институционалды нормалар көмегімен өздерін топтар мен ассоцияларға ұйымдастырады.Сондықтан әрбір институтқа институционалды тәртіпті анықтайтын көптеген топтар мен ассрциацияларды кіргіземіз. Мысалы, отбасы институты жеке кіші топтар қызметінде іс-тәжірибеде бейнеленетін анықталған нормалар мен рөлдердің, байланыстардың жиынтығы. Білім беру институты мектептер мен басқа да оқу орындарының ұжымдарымен жүзеге асырылады. Шіреку, Мешіт институт болып саналады, ал оған келушілер ассоиация болып табылады.

Институттың дамуы мен қалыптасуы және оның түрлері.
Басқа әлеуметтік институттардан тыс өмір сүретін әлеуметтік институттар жоқ. Олардың іс-әрекеті жалпы мәдениет жағдайынан оның байланыстары мен қатынастары түсіндірілмесе институттың көптеген байланыстарын талдау институтың мүмкін тәртібін толық бақылауға неге сирек қабілетті екенін, олардың іс-әрекетін институттарды идеялдар мен нормалар мен біріктіру керек.
Басқа әлеуметтік институттардан бөлініп қызмет ететін институттар жоқ. Кез келген әлеуметтік институтардың қызметін оларды барлық байланыстары мен қатынастарын жылпы мәдениет пен топтардың субьмәдениеті тұрғысынан түсіндірмей, оларды ұғынуы мүмкін емес. Дін, билік, білім, өндіру және тұтыну, сауда, отбасы осы институттардың барлығы тығыз қарым-қатнаста. Мысалы, өндіру жағдайы жаңа отбасыларының (қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін) олардың жаңа пәтердегі, болмыс заттарындағы және т.б. қажеттіліктерінқанағаттандыру мақсатымен құрылды. Ал білім беру жүйесі білім мекемесінің дамуының мүмкін перспективаларын қолдайтын биліктік институттың қызметіне тәуелді. Оқытушы, отбасы мүшесі, ерікті ұйымның маңызды мақсаттарға қол жеткізуде табысқа немесе сәтсіздікке апаруы мүмкін.
Көптеген инстуттардың байланысын талдау неліктен өздерінің мүшелерінің тәртібін толығымен бақылау жағдайлары және олардың іс-әрекеттерінің институттарды идеялдар мен нормалармен сәйкестендірілуі аз кездесетінін түсіндіреді. Мысалы, мектептер барлық оқушылар үшін стандарттық оқу жоспарларын қолдануы тиіс. Бірақ оларға оқытушылардыңбақылау жоспарына жатпайтын көптеген факторларға тәуелді,қызық әңгімелесулер өткізіп, көптеген әдебиеттерді талқылайтын отбасылық қызығушылықтары, телевизор көруге бейім отбасының интелектуалды қызығушылықтары басым болады.
Индивиттерге берілген рольдер жүйесін бір қалыпқа келтіру қажеттілігі жеке институттар арасындағы келісім шарт жолымен қанағатитануы мүмкін.Мысалға, өнеркәсіп пенсауда кезкелген өркенниетті елде салықты реттейтін және осы институттың арасындағы алмасуды қарастыратын үкімет қолдауына тәуелді. Ал үкімет оның нормативті актілік экономикалық қолдайтын өнеркәсіп пен саудаға тәуелді.
Сонымен қатар қоғамдық өмірдегі кейбірәлеуметтік институттың маңыздылығын есепке ала отырып, басқа институтар маңыздылығын есепке ала отырып, басқа институтар олардың қызметтерін бақылауға алады. Мысалы, білім беру қоғамда маңызды рол ойнайды, осы институтқа әсер етуге саяси ұйымдардан, өндірістік ұйымдардан, діни ұйымдардан байқалады.Саясаткерлер патриоттық сезім мен ұлттық сезімді қолдау үшін мектептің дамуына қатысады.Ал діни институтқа білім беру жүйесінің көмегімен оқушыларды өздерінің қағидаларын ұсынуға шақыралы. Өндірістікұйымдар оқушыларды өндірістік мамандықтарды меңгеруге бағыттайды, ал әскери ұйымдар әскерде табысты қызмет етіп, адамдарды тәрбиелейді.
Басқа институтта отбасы институтына әсер ету туралы айтуға болады. Мемлекет некелер мен ажырасудың балалардың туылудың санасын реттей отырып, балалардың минемальды қамқорлықтарынбекітеді. Мектепке ата-аналардың қатысуымен мұғалімдер кеңесін құрып, ата-аналар комитетін шақырады. Діни мекемелер отбасылық өмірінің идеялын құрып, діни өлкеде отбасылық іс-шараларды өткізуге тырысады.
Көптеген институтардың рольтдер мен тұлғалардың бірнеше институттарға кітуіне байланысты жанжалдасады.Мысалы, карьера мен отбасын алсақ. Бұл жағдайда бірнеше институтық нормаларының ережелермен қақтығысамыз. Социологиялық зеріттеулерібойынша әрбір институт өзіне кіретін индивиттердің басқа институттарда ролдерді атқаратын жоғарғы дәрежеде болдырмауға тырысады.
Кәсіпорындар өздерінің қызметкерледрің әлеуметтік өздерінің әсер ету санасына қосуға тырысады (жеңілдіктер, тапсырыс беру, демалу жүйелері бойынша). Әскери инситуттарда ережелер отбасылық өмірге кері әсер етуі мүмкін. Сондақтан оллардың екеуі де біркелкі институтарды нормаларға қатыстырып иемденуі үшін әйелдерді әскри өмірге қатыстыру керек.

Институттар әрдайым қоғамдағы өзгешеліктерге бейімделеді. Бір институтаға өзгеріс ереже бойынша басқа институттаға өзгеріске әкеледі. Отбасылық дәстүрлердің әдеп-ғұрыптардаң тәртіп ережелері өзгергеннен кейін, конт. Институтың қатысуымен осындай өзгешеліктерді әлеуметтік қамтамасыз етуде жаңа жүйесі құрылады. Шаруалар ауылдан қалаға көкенде өздерінің субмәдениетін саяси институтың, заңды ұйымдардың іс-әрекеттерінен өзгеруі тиіс. Саяси ұйымдардағы кез-келген өзгеріс біздің өміріміздің барлық жауабына әсер етуіне біз үйреніп қалғанбыз. Басқа институтарға өзгерусіз құрылатын институттар және олардан жеке өндіріс институтар жоқ. Қоғам күрделі әлеуметтік құрылым және оның ішінде әрекет еруші күштер өте тығыз байланысқан. Осыған байланысты институттардың анық қызметтері институттардың белгіленген мақсатының бөлігі ретінде сезіледі. Жалпы алғанда, кез келген әлеуметтік институттарлың негізгі қызметтері әлеуметтік қажеттіліктерлді қанағаттандыру болып табылады. Бірақ бұл қызметтердің жүзеге асырылуына әрбір институт адамдардың бірлескен қызметтерін қамтамасыз ететін, қажеттіліктерді қанағаттандыруға тырысатын қызметтерді атқарады.

Оларға мыналар жатады:
-Қоғамдық қатынастарды дамыту және біріктендіру қызметі.
Әрбір институттың өзінің мүшелерінің тәртіптерін бекітетін және сол тәртіпті реттейтін ережелер мен нормалар жүйесі тар. Осығын сәйкес әлеуметтік бақылау институттардың әрбір мүшесініңқызметі қалай жүріп жатқанын көрсетеді.Институт қоғамынң әлеуметтік құрлымының тұрақтылығын қамтамасыз етеді.

-Регулятивті қызметі.
Мұнда әлеуметік институттардың қызметелуі қоғам мүшелерінің арасындаға қарым-қатынасы реттеуді қамтамасыз етеді.Адамдардың барлық мәдени өмірі оның әртүрлі институттарға қатысуымен жргізіледі. Ол қандай қызметпен айналысса да оның сол саладағы тәртібін реттейтін институтпен қақтығысады. Егер қандай да бір қызмет реттелмесе, адамдардың өздері оны инситутциялайды.Сондықтан институтардың көмегімен адамдар әлеуметтік өмірде стандартталған тәртіпті бейнелейді.

- Интергативті қызметі.
Бұл қызмет институционалды нормалар мен ережелердің, рөлдердің әсерімен жүретін әлеутеттік топтардың мүшелерінің бір біріне тәуелділігі мен жауапкершілігінің қақтығысу процесін қамтиды. Институттардың көмегімен жүзеге асырылатын интегративті процестер билікті жүзеге асыру үшін, күрделі ұйымдарды құру үшін, адамдардың жүйеленген қызметі үшін қажет.Интеграция дегеніміз ұйымның жандану жағдайы мен оның мүшелерінің мақсаттарының сәйкестену әдісі.

-Трансляция қызметі.
Әрбір институт жаңа адамдармен толығып отырады. Бұл институттың әлеуметтік шекараларын кеңейтумен және ұрппақтың ауысып отырумен байланысты.

2. Инновациялық тәрбиелік технологиялар негізінде халықаралық
балалар ынтымақтастығын дамыту және нығайту.
Бүгінгі заманда бала тәрбиесі дағдарысқа ұшырауда. Күнделікті бұқаралық ақпарат құралдарынан жас өспірімдердің өзіне деген бағасының төмен екенін,олардың елеусіз қалғандарын,ерте жастан жүкті болуын, нашақорлыққа, суицидке қылмыстық істерге барып жатқанын күнделікті естіп жатамыз. Ата - аналар ескі тәрбие әдісінен де, жаңа тәрбие әдісінен де көп күмәндәнәді. Тәрбиенің бірде - бір жолы жарамайтындай әсер туады. Ал тәрбие мәселесі күннен - күнге қиындай түсуде. Тәрбиенің ең негізгісі - балаларды сүйю, жақсы көру және оларға уақыт пен көңіл бөлуде. Әйтсе де, балаға деген сүйіспеншілік тәрбиенің ең негізгі белгісі болса да, тәрбиенің барлық көзін аша алмайды.
Егер ата - ана баласының нені қажет ететінін түсінгісі келмесе,онда толық тұрғыда бүгінгі заман баласына ештеңе бере алмайды. Кейбір ата -- ананың өз баласын сүйіспеншілігімен бөлейтіні кездеседі, бірақ та баланың дамуының пайдалы жақтарын ескермейді. Бір жағынан көптеген ата-ана балаларымен көп уақытты бірге өткізуге талпынады, алайда олай істей алмайды, себебі, олармен не істеп, немен шұғылдануды білмейді. Сондықтан балалар олармен сырласқылары келмейді, ата-ана ашық сөйлесуге тырысқанымен бала сырымен бөліспейді, ашылмайды. Мұндай жағдайда ата-ана шарасыздық танытады. Кей ата-ана баласына дауыс та көтергісі, ұрысып соққысы да келмейді, бірақ амалсыздықтан осы әдісті қолдануға мәжбүр болады. Ата - ана баланы тындай отырып, не қажет ететінін ести білгенде ғана, баламен сырласудың нәтижесі болады. Баланың өзіңізге деген ынтымағын арттырғыңыз келсе, онда одан тікелей сұрауды білу қажет. Ата -ана балаларына ерікті көп бере отырып, бақылауды ұмытпағаны жөн. Осыны үйренген жағдайда ата-ана тәрбиенің ескі әдіс тәсілдерінен аулақ болады. Кейбір ата-аналардың есептеуінше барлық проблемалар балаларды еркімен жібергендіктен, оларға шектен тыссұранысын қанағаттандыру десе, ал кейбірі теледидардан қатыгездіктер, жарнамалар әсерінен де деп ойлайды. Әрине қоғамның әсерінің бала тәрбиесіне тигізетін ықпалының мол екені белгілі, әйтсе де, негізгі көңіл, отбасының жағдайына байланысты. Балалар проблемасы жанұядан басталады,сондықтан өз отбасында шешілуі қажет. Қоғамдағы өзгеріс негізгі фактор, әйтсе де баланың қайратты, өз өзіне сенімді, жігерлі, ата-анамен ынтымақтастық қарым - қатынасы тығыз болғанда ғана, нәтижеге қол жеткізуге болатынын білгені жөн.
Уақытпен бірге алға басу үшін, қоғамдағы өзгерістің ортасында болып, ата-анаға бала тәрбиесіне деген ықпалын, көзқарасын өзгерту қажет.
Қабілетті, дені сау, ынтымақтастық қарым-қатынасқа бейім баланы өсіру үшін, ата-ана өзінің тәрбиелеу жолдарын түкпілікті өзгертуі керек .
Компания басшылары саудадағы бәсекелестікті жеңу үшін үнемі еңбек көзін өзгертіп дамытып отырады, сол сияқты ата-ана да заман талабына сай, тәрбиелеудің жаңа әдіс тәсілдерін қолдана білуге талпыныс жасау керек. Баламен ынтымақтастық қарым-қатынасты нығайту үшін, өзіне деген сенімін ,елгезектігін жетілдіру, оның ерік жігерін баспай дамыту керек. Ерік жігері мол бала, құрдастары тарапынан жасалған өктемдікке қарсы тұра біледі, және өзінің қажеттігін қорғай да алады. Бізді қоршаған орта үлкен өзгерісте және балалар да өзгеруде. Қорқыту мен тәрбиелеудің бүгінгі күні ешқандай әсері жоқ. Ескі қорқыту тәсілі ата-ананың бақылауын шын мәнінде әлсіздендіреді. Айғай мен ұру, соғу баланы бақылауға көмектесе алмайды. Керісінше, тындау қажеттілігін және ынтымақтастықты жойып жібереді.Оқуда жетістікке жету үшін және негізгі қажеттілік, қоршаған ортамен берік қатынасты құру жаңашыл адамның пікір алмасу мәдениетін толық жан-жақты меңгере білу қажет. Ата-анасын бала тындаған жағдайда ғана, мұны меңгеруге болады. Бүгінгі күні балалар қоршаған ортадан қорқыту арқылы емес, керісінше еліктеу арқылы үйренеді. Көбіне балалар ата-анасына еліктейді, олардың санасы суретті түрде қабылдап, сіздің не істеп, не айтқаныңызды қайталау арқылы санасына жазып алады. Балалардың ынтымақтастыққа еліктеуі, оқытудың негізгі механизімі болып табылады. Қоршаған ортаға ата-ана құрмет көрсетіп, сабырлы және қайырымды бола білсе, ашу- ызасын тежей білсе, балалары да, басқаларды да біртіндеп құрметтеуге бейімделіп үйренеді.Баланың бақылаудан шығып кеткен кезінде ата-ана сабырлы, ұстамды болуды нақты білуі қажет. Жаңашыл балалар қорқыту мен жазалаудың себебін қажетсінбейді, оларда жақсыны жаманнан айыра білу қабілеттілігі туғаннан дамыған, тек оларға бұл қабілеттілікті дамытуға мүмкіндік беру қажет. Қорқыту мен жазалаудың орнына мақтау,мадақтау, арқылы және олардың ата-анасына қуаныш сыйлаймын деген ниеттері тууы қажет.

Тәрбиенің ескі әдіс- тәсілдерінен арылып, оларды жаңа тәсілдерге ауыстыру қажет. Тәрбиенің жаңа әдіс- тәсілдері : балалармен сөйлесе білуді жақсарту, олармен ынтымақтастықты нығайту және олардың қабілеттерін толық ашуға мүмкіндік беру. Тәуелсіз қоғамда өмір сүрген әрбір адам тәрбиеге деген көзқарасын өзгерту қажет. Сонымен жаңа тәрбиенің 5 тәсілі мен 5 принципі:
1. Баламен ынтымақтастық қарым -- қатынасты орнату үшін - сұраңызөтініңіз,- бірақ бұйырмаңыз.
2. Баланың қарсылығын азайтып және онымен сөйлесе білу сапасын нығайтуда, оны тыңдаңыз және түсіністік білдіріңіз
3. Баланың мінезін қалыптастыруда оны мадақтаңыз,- жазаламаңыз.
4. Жанұядағы басшы ата-ана екендігін білдіргіңіз келсе, бұйырыңыз,- сұрамаңыз.
5. Жағдаятқа бақылау жасағыңыз келсе тайым-аут белгілеңіз,- баланы соқпаңыз.

Баламен ынтымақтастық қарым-қатынасты жақсартуға септігін тигізетін 5 позитивтік әдіс-тәсіл бар. Бұлар бір-бірімен тығыз байланысты. Осы маңызды 5 принципті балаға жеткізе білуіңіз қажет. Ол 5 позитивтік принциптер мыналар:
1. Басқалардан өзгеше болу,- ол қалыпты.
2. Қателік жасау ол да,- қалыпты
3. Жағымсыз эмоция көңіл-күй байқату,- ол да қалыпты.
4. Көпті қажетсіну ,- ол да қалыпты.
5. Келіспейтініңді білдіру,- ол да қалыпты.
Бірақ есіңде болсын ең басты ол ата-анаң. Бұл бес принцип сіздің балаңыздың қабілетін дамытуға еркіндік береді. Егер бұл позитивтік принциптер арқылы тәрбиелеудің әдісін өмірде дұрыс қолдана алсаңыз, балаңыз өзіндегі жақсы қасиеттердің сапасын жетілдіріп, өмірде жетістікке ие болады. Бұл сапаның кейбір түрлері: Басқаларды, өзіңді кешіре білу, бөлісе білу,өзіңнің қажеттілігінің орындалуын күте білу, намысыңды қорғай білу,шыдамдылық, төзімділік, сөзге берік болу,ортаны және өзін құрметтей білу,ынтымақтастық рухы,елгезек, өз күшіне сенетін, бақытты бола білуге қабілеті. Ұсынып отырған жаңа әдіс-тәсіл сіздің балаға деген сүйіспеншілігіңіз бен қамқорлығыңыздың бірлесуі балаңыздың толық есейуіне мүмкіндік береді. Әр баланың жүрегінде бір нүкте кнопка бар. Оны басқан сәтте бала өзінің ата-анасымен ынтымақтастықты қажетсініп және оларды қуантқысы келеді. Тәрбиенің осы 5 әдісі мен 5 принципі кнопканы басуға жол ашады. Ол кнопканы пайдалана білген ата-ана балаларын бақылай да , басқара да біледі. Әр жастағы балалар еліктеуден және ынтымақтастықтан ықпал етуден үйренеді. Егер ата-ана сиқырлы кнопканы баспаса, онда баланың оқу қабілеттілігі мен өсуі шектеулі болады. Ата-ана болу әрине оңай емес. Бірақ позитивтік тәрбие сіздің алдыңызға күрделі мақсат қояды. Әрине сізге көп уақыт күш қайрат жұмсауға тура келеді. Баланың менін ашу арқылы сіз оған ұлы сыйды тарта аласыз. Тарихтағы ғұлама адамдар - суретшілер, ғалымдар, үлкен тұлғалар ерекше қабілетін шығармашылығын таныта білген. Бұл адамдарда да арман болған, сол арманды орындауға жол тапқан. Бұл адамдардың ерік жігері, күш қайраты мол болған. Сенімсіздікке және ортаға қарсы тұра алған. Биіктікке жете білуде кедергілерге төтеп бере білу керек. Жан-жақты қалыптасқан қабілетті адам ғана биіктік пен шығармашылыққа қол жеткізе алады.

3. Оқушылардың бос уақытын ұйымдастырудың мақстаы мен міндеттері.

Тәрбие үрдісін ізгілендірудің және мектептен тыс тәрбие жұмысын жетілдірудің негізгі шарты - оқушыларға даралап ықпал ету тәсілі болып саналады. Оқудан бос уақытында жасөспірім ортақ істің ұйымдастырушысы, белсенді қатысушысы болуға үлкен мүмкіндік алады. Іске қатысушы ретінде ол алдына міндеттер қояды, оларды шешу жолдары мен құралдарын таңдайды ақпарат алды яғни жеке тұлғаның дамуы, ержетуі және әлеуметтік бағытталуы іске асады демекпіз. Бос уақытты жүйелі ұйымдастыру, мәдени құнды мазмұнмен толықтыру, әлемдік және отандық мәдениетке баулу, өзін-өзі саналы түрде бағалай білу сияқты аса маңызды әлеуметтік-педагогикалық шешуге көмектеседі.
Оқушының демалуы, сауығуы мен бос уақытын өткізуі тәрбие ісінде маңызды функцияны атқарады, оны тек әлеуметтік тұрғыдан қорғау ғана емес, сондай-ақ, шығармашылық дамыту, рухани байыту мен интеллектуалдық ахуалын кеңейту үшін жағдай жасалған. Әрбір ата-ана өз баласының толыққанды демалуын ғана көздеп қоймайды, сонымөн қатар олардың қажетті дағды мөн біліктерді ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.