Бәсекелі нарық дегеніміз не
Бәсекелі нарық дегеніміз не?
Фирма шығындарын қарастырған соң енді назарымызды фирма табысына аударамыз. 3-тарауда бәсекелі нарық болжамын қарастырдық.
Кейбір сипаттамалары мінсіз нарыққа сай келетін нарық мысалы - сүт нарығы. Ешқандай сатушы сүт бағасына әсер ете алмайды, себебі олардың әрқайсысы нарықтың көлеміне байланысты таза өнімнің шағын мөлшерін жеткізеді (дегенмен, бұл нарықта да фирмалар өнімдерін майсыздандырылған, жартылай майсыздандырылған, қаймағы алынбаған, хош иістендірілген сүт және басқа да түрлерін ұсыну арқылы өнімдерін әртүрлі етуге тырысады). Кез келген адам басқа шаруашылығын тоқтатып, сүт шаруашылығымен айналысуды шешсе, ол қолынан келуі мүмкін. Сүт өнеркәсібі туралы ақпарат кеңінен таралған, сондықтан тұтынушы да, өндіруші де нақты шешім жасай алады. Сүт сатып алушылардың бірнеше түрі бар: сүтті супермаркеттен сатып алатын күнделікті пайдаланушы тұтынушылар, супермаркеттер, сүттен ірімшік, йогурт және сол сияқты күнделікті пайдаланатын өнім жасаушы тағам өнеркәсіптері. Дегенмен, бәсекелі нарық туралы болжамның бір ерекшелігі - Ұлыбританияда сүтті сатып алатын, нәтижесінде бағаны нарықтық деңгейде басқаратын ірі фирма саны біршама аз. Бәсекеге түсетін фирманы талдауымызды жалғастыру мақсатында, сүт нарығы құнды болу үшін жеткілікті болжамды қанағаттандыратынына сүйенеміз.
Бәсекелесс фирмалардың табысы
Нақты бір мазмұнды ұстану үшін бір фирманы қарастырамыз - Grundy отбасылық сүт фермасын алайық, Grundy фермасы Q сүт мөлшерін өндіреді және әр бірлікті P нарық бағасымен сатады. Ферманың жиынтық табысы - P x Q. Мысалы, сүттің литрі 0.4 Euro болса және күніне 10000 литр сүт сатса, онда жиынтық табысы күніне 4000 Euro.
Grundy фермасы әлемдік сүт нарығымен салыстырғанда шағын болғандықтан, нарықтық шарттармен анықталған бағаны ұстанады. Бұл сүт бағасы Grundy фермасы өндіретін және сататын өнімнің көлеміне тәуелсіз екенін көрсетеді. Grundy фермасы өндіретін сүт көлемін екі есе арттырса, бағаны бұрынғысынша қалып жиынтық табысы екі еселенеді. Нәтижесінде, жиынтық табыс өнімнің көлеміне пропорционал болады.
6.4-кестеде Grundy отбасылық сүт фермасының табысы көрсетілген. Алғашқы екі бағанда ферма шығаратын өнім көлемі және оның сатылатын бағасы берілген. Үшінші баған - ферманың жиынтық табысы. Кестеде сүт литрі 0.4 Euro деп есептеледі, сондықтан жиынтық табыс 0.4 Euro есе көп.
6.4-КЕСТЕ
Бәсекелес фирманың жиынтық орташа және шекті табысы
Көлемі (Q) Литр
Баға (Euro) (Р)
Жиынтық табыс (Euro) (TR=PxQ)
Орташа табыс (Euro) (AR=TRQ)
Шекті табыс (Euro) (MR=∆TR∆Q)
1000
0.40
400
0.40
0.40
2000
0.40
800
0.40
0.40
3000
0.40
1200
0.40
0.40
4000
0.40
1600
0.40
0.40
5000
0.40
2000
0.40
0.40
6000
0.40
2400
0.40
0.40
7000
0.40
2800
0.40
0.40
8000
0.40
3200
0.40
0.40
Фирма шығынын қарастырғанда, мына екі сұрақты талқылайық:
* Фирма әдеттегі сүт литрінен қанша табыс табады?
* Фирма сүт өндірісін 1 литрге арттырса, қанша қосымша табыс табады?
6.4-кестенің соңғы екі бағанында осы сұрақтардың жауабы берілген.
Кестенің төртінші бағанында өнімнің көлеміне (бірінші бағанда) бөлінген жиынтық табыс (үшінші бағанда) болып табылатын орташа табыс көрсетілген.
AR= TRQ
Орташа табыс фирманың сатылған, әдеттегі өнім бірлігінен қанша табыс табатынын көрсетеді. 6.4-кестеден орташа табыс 0.4 Euro бір литр сүт бағасына тең екенін көруге болады. Бұл тек бәсекелес фирмаға ғана емес, басқа фирмаларға да қолданылатын жалпы ұғымды береді. Жиынтық табыс- көлем мен бағаның көбейтіндісі (PxQ), орташа табыс - көлем (Q) мен жиынтық табыстың (PxQ) бөліндісі. Сондықтан, барлық фирмалар үшін орташа табыс тауар бағасына тең:
Орташа табыс - көлем мен жиынтық табыстың қатынасы.
Бесінші бағанда өнімнің әрбір сатылған қосымша өнім бірлігінен түсетін жиынтық табыстағы өзгеріс болып табылатын шекті табыс берілген.
MR = ∆TR∆Q
Шекті табыс - сатылған қосымша өнім бірлігінен түсетін жиынтық табыстағы өзгеріс
Артық сатылған бір литр сүт жиынтық табысқа 0.4 Euro қосады, онда шекті табыс 0.4 Euro 6.4-кестеде шекті табыс 0.4 Euro бір литр сүттің бағасына тең. Бұл нәтиже тек бәсекелес фирмаларға қатысты ұғымды көрсетеді. Жиынтық табыс - PxQ, Р - бәсекелес фирма бағасы. Q бір бірлікке артқан кезде, жиынтық табыс Р еуро арқылы өседі. Бәсекелес фирма үшін шекті табыс тауар бағасына тең.
Өздік жұмыс Бәсекелес фирма сату бағасын екі есе арттырғанда өнім бағасы және оның жиынтық табысы қандай болады?
Жиынтық табыс, жиынтық шығын және пайда
Паоло немесе Гранди отбасы бизнестерін әлемді пицца немесе сүтпен қамтамасыз ету не пиццаға немесе фермерлік деген қызығушылықтарынан бастауы да мүмкін. Дегенмен, көптеген басқа фирмалар да пайда табуы керек. Экономистер көбіне фирманың мақсаты - пайдасын барынша арттыру деп болжайды. Іс жүзінде әлемде бұл ұйғарымның қаншалықты дәрежеде сақталғанына қарамастан, біздің талдаудың пайдалы бастапқы нүктесі.
Фирманың пайдасы дегеніміз не? Пайда - жиынтық табыс пе жиынтық шығын арасындағы айырмашылық.
Пайда = Жиынтық табыс - жиынтық шығын
Мұны келесі формуламен беруге болады:
PI = TR-TC
Осы жердегі PI әрпі пайданы білдіреді.
Экономикалық пайда және бухгалтерлік пайда
Біз экономистер мен бухгалтерлердің шығынды және пайданы әртүрлі есептейтінін көрдік. Экономист фирманың экономикалық пайдасын өндірілген тауар мен сатылған қызметтің барлық балама шығындарын (айқын және айқын емес) алып ... жалғасы
Фирма шығындарын қарастырған соң енді назарымызды фирма табысына аударамыз. 3-тарауда бәсекелі нарық болжамын қарастырдық.
Кейбір сипаттамалары мінсіз нарыққа сай келетін нарық мысалы - сүт нарығы. Ешқандай сатушы сүт бағасына әсер ете алмайды, себебі олардың әрқайсысы нарықтың көлеміне байланысты таза өнімнің шағын мөлшерін жеткізеді (дегенмен, бұл нарықта да фирмалар өнімдерін майсыздандырылған, жартылай майсыздандырылған, қаймағы алынбаған, хош иістендірілген сүт және басқа да түрлерін ұсыну арқылы өнімдерін әртүрлі етуге тырысады). Кез келген адам басқа шаруашылығын тоқтатып, сүт шаруашылығымен айналысуды шешсе, ол қолынан келуі мүмкін. Сүт өнеркәсібі туралы ақпарат кеңінен таралған, сондықтан тұтынушы да, өндіруші де нақты шешім жасай алады. Сүт сатып алушылардың бірнеше түрі бар: сүтті супермаркеттен сатып алатын күнделікті пайдаланушы тұтынушылар, супермаркеттер, сүттен ірімшік, йогурт және сол сияқты күнделікті пайдаланатын өнім жасаушы тағам өнеркәсіптері. Дегенмен, бәсекелі нарық туралы болжамның бір ерекшелігі - Ұлыбританияда сүтті сатып алатын, нәтижесінде бағаны нарықтық деңгейде басқаратын ірі фирма саны біршама аз. Бәсекеге түсетін фирманы талдауымызды жалғастыру мақсатында, сүт нарығы құнды болу үшін жеткілікті болжамды қанағаттандыратынына сүйенеміз.
Бәсекелесс фирмалардың табысы
Нақты бір мазмұнды ұстану үшін бір фирманы қарастырамыз - Grundy отбасылық сүт фермасын алайық, Grundy фермасы Q сүт мөлшерін өндіреді және әр бірлікті P нарық бағасымен сатады. Ферманың жиынтық табысы - P x Q. Мысалы, сүттің литрі 0.4 Euro болса және күніне 10000 литр сүт сатса, онда жиынтық табысы күніне 4000 Euro.
Grundy фермасы әлемдік сүт нарығымен салыстырғанда шағын болғандықтан, нарықтық шарттармен анықталған бағаны ұстанады. Бұл сүт бағасы Grundy фермасы өндіретін және сататын өнімнің көлеміне тәуелсіз екенін көрсетеді. Grundy фермасы өндіретін сүт көлемін екі есе арттырса, бағаны бұрынғысынша қалып жиынтық табысы екі еселенеді. Нәтижесінде, жиынтық табыс өнімнің көлеміне пропорционал болады.
6.4-кестеде Grundy отбасылық сүт фермасының табысы көрсетілген. Алғашқы екі бағанда ферма шығаратын өнім көлемі және оның сатылатын бағасы берілген. Үшінші баған - ферманың жиынтық табысы. Кестеде сүт литрі 0.4 Euro деп есептеледі, сондықтан жиынтық табыс 0.4 Euro есе көп.
6.4-КЕСТЕ
Бәсекелес фирманың жиынтық орташа және шекті табысы
Көлемі (Q) Литр
Баға (Euro) (Р)
Жиынтық табыс (Euro) (TR=PxQ)
Орташа табыс (Euro) (AR=TRQ)
Шекті табыс (Euro) (MR=∆TR∆Q)
1000
0.40
400
0.40
0.40
2000
0.40
800
0.40
0.40
3000
0.40
1200
0.40
0.40
4000
0.40
1600
0.40
0.40
5000
0.40
2000
0.40
0.40
6000
0.40
2400
0.40
0.40
7000
0.40
2800
0.40
0.40
8000
0.40
3200
0.40
0.40
Фирма шығынын қарастырғанда, мына екі сұрақты талқылайық:
* Фирма әдеттегі сүт литрінен қанша табыс табады?
* Фирма сүт өндірісін 1 литрге арттырса, қанша қосымша табыс табады?
6.4-кестенің соңғы екі бағанында осы сұрақтардың жауабы берілген.
Кестенің төртінші бағанында өнімнің көлеміне (бірінші бағанда) бөлінген жиынтық табыс (үшінші бағанда) болып табылатын орташа табыс көрсетілген.
AR= TRQ
Орташа табыс фирманың сатылған, әдеттегі өнім бірлігінен қанша табыс табатынын көрсетеді. 6.4-кестеден орташа табыс 0.4 Euro бір литр сүт бағасына тең екенін көруге болады. Бұл тек бәсекелес фирмаға ғана емес, басқа фирмаларға да қолданылатын жалпы ұғымды береді. Жиынтық табыс- көлем мен бағаның көбейтіндісі (PxQ), орташа табыс - көлем (Q) мен жиынтық табыстың (PxQ) бөліндісі. Сондықтан, барлық фирмалар үшін орташа табыс тауар бағасына тең:
Орташа табыс - көлем мен жиынтық табыстың қатынасы.
Бесінші бағанда өнімнің әрбір сатылған қосымша өнім бірлігінен түсетін жиынтық табыстағы өзгеріс болып табылатын шекті табыс берілген.
MR = ∆TR∆Q
Шекті табыс - сатылған қосымша өнім бірлігінен түсетін жиынтық табыстағы өзгеріс
Артық сатылған бір литр сүт жиынтық табысқа 0.4 Euro қосады, онда шекті табыс 0.4 Euro 6.4-кестеде шекті табыс 0.4 Euro бір литр сүттің бағасына тең. Бұл нәтиже тек бәсекелес фирмаларға қатысты ұғымды көрсетеді. Жиынтық табыс - PxQ, Р - бәсекелес фирма бағасы. Q бір бірлікке артқан кезде, жиынтық табыс Р еуро арқылы өседі. Бәсекелес фирма үшін шекті табыс тауар бағасына тең.
Өздік жұмыс Бәсекелес фирма сату бағасын екі есе арттырғанда өнім бағасы және оның жиынтық табысы қандай болады?
Жиынтық табыс, жиынтық шығын және пайда
Паоло немесе Гранди отбасы бизнестерін әлемді пицца немесе сүтпен қамтамасыз ету не пиццаға немесе фермерлік деген қызығушылықтарынан бастауы да мүмкін. Дегенмен, көптеген басқа фирмалар да пайда табуы керек. Экономистер көбіне фирманың мақсаты - пайдасын барынша арттыру деп болжайды. Іс жүзінде әлемде бұл ұйғарымның қаншалықты дәрежеде сақталғанына қарамастан, біздің талдаудың пайдалы бастапқы нүктесі.
Фирманың пайдасы дегеніміз не? Пайда - жиынтық табыс пе жиынтық шығын арасындағы айырмашылық.
Пайда = Жиынтық табыс - жиынтық шығын
Мұны келесі формуламен беруге болады:
PI = TR-TC
Осы жердегі PI әрпі пайданы білдіреді.
Экономикалық пайда және бухгалтерлік пайда
Біз экономистер мен бухгалтерлердің шығынды және пайданы әртүрлі есептейтінін көрдік. Экономист фирманың экономикалық пайдасын өндірілген тауар мен сатылған қызметтің барлық балама шығындарын (айқын және айқын емес) алып ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz