Салықтардың экономикалық мазмұны
Жоспар
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
1 Бөлім. Салықтардың экономикалық мазмұны
1.1.Салықтардың түсінігі, қызметтері, салық механизмі,
элементтері, принциптері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.2. Қазақстан Республикасының салық жүйесінің дамуы және
салық салу жағдайы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .11
1.3.Салықтардың негізгі түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..15
1.4. Ғалымдар мен тәжірибешілердің заңды тұлғаларға салық
салу туралы пікірлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..18
2 Бөлім. Қазақстан Республикасының салық жүйесі
2.1.ҚР.ның салық жүйесінің қалыптастыру
сатылары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..23
2.2.Салық төлеушілердің салық қызметі органдарының
міндеттері мен құқықтары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 24
2.3.ҚР.сы салық кодексінің негізгі қағидалары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..25
2.4.ҚР.ның салықтық қызметі органдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...27
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..30
Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .32
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
1 Бөлім. Салықтардың экономикалық мазмұны
1.1.Салықтардың түсінігі, қызметтері, салық механизмі,
элементтері, принциптері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.2. Қазақстан Республикасының салық жүйесінің дамуы және
салық салу жағдайы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .11
1.3.Салықтардың негізгі түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..15
1.4. Ғалымдар мен тәжірибешілердің заңды тұлғаларға салық
салу туралы пікірлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..18
2 Бөлім. Қазақстан Республикасының салық жүйесі
2.1.ҚР.ның салық жүйесінің қалыптастыру
сатылары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..23
2.2.Салық төлеушілердің салық қызметі органдарының
міндеттері мен құқықтары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 24
2.3.ҚР.сы салық кодексінің негізгі қағидалары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..25
2.4.ҚР.ның салықтық қызметі органдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...27
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..30
Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .32
Кіріспе
Салықтар тауар өндірісімен, қоғамның топтарға бөлінуімен, мемлекеттің пайда болуымен бір мезгілде пайда болды. Яғни салықтар мемлекет пайда болғаннан бастап қоғамдағы экономикалық қатынастардың қажетті буыны болып табылады. Мемлекеттік құрылым нысанының дамуымен өзгеріске ұшырауы салық жүйесін де өзгеріске ұшыратады. Салық – заңды түрде, белгіленген тәртіпте, алдын-ала белгіленген уақытта және мөлшерде шаруашылық субъектілері мен азаматтардан мемлекеттің алатын міндетті төлемі, мемлекеттің өзіне ақша қаражаттарын жинақтауының басты тәсілі болып табылады.
Экономиканы қайта құруда, оны реттеуде, ел бюджетінің кірістерін қалыптастыруда салықтардың алатын орны ерекше деуге болады. Себебі бүгінгі таңда еліміздің бюджетінің 70 пайызынан астамы салықтардан құралады, ал салықтық түсімдердің үштен екі бөлігі жалпы мемлекеттік салықтардың үлесіне тиеді. Табысқа салық салу – экономиканы реттеудің басты экономикалық құралы, оны өзгерту арқылы мемлекет экономиканы дамытуға немесе тежеуге ықпал жасайды және оның төленуін дұрыс жолға қойылуына елдің экономикалық, әлеуметтік жағдайы тікелей байланысты болады. Нарықтық экономика жағдайында мемлекеттік қызметті қаржыландыру мен оның аппараттарын қамтамасыз етудің негізгі көзі болып салық табылады.
Салық механизмі өзіне ұйымдық құқықтық шектер мен салық салуды басқару тәсілдерінің қосындысын жинақтайды. Мемлекет салық механизміне заңды формасын беріп, салық заңдылығымен реттеледі.
Салық саясаты және салық механизмі қоғамда салық рөлін көрсетедеі. Олар мемлекет қызметімен тығыз байланысты және әрдайым қозғалыста болып мемлекеттің экономикалық саясатына әсер етеді.Сондықтан салық салу мәселелері мемлекеттің, үкіметтің ғалымдар мен тәжірибешілердің қатал назарында.
Салықтар тауар өндірісімен, қоғамның топтарға бөлінуімен, мемлекеттің пайда болуымен бір мезгілде пайда болды. Яғни салықтар мемлекет пайда болғаннан бастап қоғамдағы экономикалық қатынастардың қажетті буыны болып табылады. Мемлекеттік құрылым нысанының дамуымен өзгеріске ұшырауы салық жүйесін де өзгеріске ұшыратады. Салық – заңды түрде, белгіленген тәртіпте, алдын-ала белгіленген уақытта және мөлшерде шаруашылық субъектілері мен азаматтардан мемлекеттің алатын міндетті төлемі, мемлекеттің өзіне ақша қаражаттарын жинақтауының басты тәсілі болып табылады.
Экономиканы қайта құруда, оны реттеуде, ел бюджетінің кірістерін қалыптастыруда салықтардың алатын орны ерекше деуге болады. Себебі бүгінгі таңда еліміздің бюджетінің 70 пайызынан астамы салықтардан құралады, ал салықтық түсімдердің үштен екі бөлігі жалпы мемлекеттік салықтардың үлесіне тиеді. Табысқа салық салу – экономиканы реттеудің басты экономикалық құралы, оны өзгерту арқылы мемлекет экономиканы дамытуға немесе тежеуге ықпал жасайды және оның төленуін дұрыс жолға қойылуына елдің экономикалық, әлеуметтік жағдайы тікелей байланысты болады. Нарықтық экономика жағдайында мемлекеттік қызметті қаржыландыру мен оның аппараттарын қамтамасыз етудің негізгі көзі болып салық табылады.
Салық механизмі өзіне ұйымдық құқықтық шектер мен салық салуды басқару тәсілдерінің қосындысын жинақтайды. Мемлекет салық механизміне заңды формасын беріп, салық заңдылығымен реттеледі.
Салық саясаты және салық механизмі қоғамда салық рөлін көрсетедеі. Олар мемлекет қызметімен тығыз байланысты және әрдайым қозғалыста болып мемлекеттің экономикалық саясатына әсер етеді.Сондықтан салық салу мәселелері мемлекеттің, үкіметтің ғалымдар мен тәжірибешілердің қатал назарында.
Қолданылған әдебиеттер тізімі:
1. Назарбаев Н.Ә., Қазақстан Республикасының ұзақ мерзімдік (2030ж. дейінгі) даму стратегиясы. А. 1997ж.
2. Я.Ә.Әубәкіров, Б.Б.Байжұмаев, Ф.Н. Жақыпова, Т.П.Табаев, Экономикалық теория. А.2000ж.
3. Б.Жүнісов, Ұ.Мәмбетов, Ү.Байжомартов, Нарықтық экономика негіздері. А.2001ж.
4. Б.Ж.Ермекбаева, Жалпы мемлекеттік салықтар. А.2003ж.
5. Б.А.Көшенова, Ақша, несие, банктер, валюта қатынастары. А.2000ж.
6. Экономикалық теория, Ә.Әубәкіров,Ф.Н.Жақыпова, Алматы,2001
7. Г.М.Осипова, Экономикалық теория негіздері, Алматы,2002;
8. О.Қ.Шиденов, Б.А.Жүнісов. Жалпы экономикалық теория, Алматы,2002.
9. Жуков Е.Ф. «Деньги. Кредит. Банки.», Москва «Банки и биржи» Издательское обращение «ЮНИТИ» – 1999;
10. Кушенова Б. «Деньги. Кредит. Банки.», Алматы – 2001;
11. Саниев М.С. «Ақша. Несие. Банктер.», Алматы – 2001;
12. Қазақстан Республикасының Бухгалтерлік есеп стандарты және әдістемелік сынымдары Алма-Ата: 1999ж
13. Қазақстан Республикасының Салық кодексі 2007ж.
14. Адамов В.С. «Экономика и статистика» Москва 2002г
15. Астахов В.Т «Теория бухгалтерского учета» Ростов на-Дону: Март, 2001-448стр
16. Әбдіманапов Ә., «Бухгалтерлік есеп шоттарының жоспары», Алма-Ата: 2001ж.
1. Назарбаев Н.Ә., Қазақстан Республикасының ұзақ мерзімдік (2030ж. дейінгі) даму стратегиясы. А. 1997ж.
2. Я.Ә.Әубәкіров, Б.Б.Байжұмаев, Ф.Н. Жақыпова, Т.П.Табаев, Экономикалық теория. А.2000ж.
3. Б.Жүнісов, Ұ.Мәмбетов, Ү.Байжомартов, Нарықтық экономика негіздері. А.2001ж.
4. Б.Ж.Ермекбаева, Жалпы мемлекеттік салықтар. А.2003ж.
5. Б.А.Көшенова, Ақша, несие, банктер, валюта қатынастары. А.2000ж.
6. Экономикалық теория, Ә.Әубәкіров,Ф.Н.Жақыпова, Алматы,2001
7. Г.М.Осипова, Экономикалық теория негіздері, Алматы,2002;
8. О.Қ.Шиденов, Б.А.Жүнісов. Жалпы экономикалық теория, Алматы,2002.
9. Жуков Е.Ф. «Деньги. Кредит. Банки.», Москва «Банки и биржи» Издательское обращение «ЮНИТИ» – 1999;
10. Кушенова Б. «Деньги. Кредит. Банки.», Алматы – 2001;
11. Саниев М.С. «Ақша. Несие. Банктер.», Алматы – 2001;
12. Қазақстан Республикасының Бухгалтерлік есеп стандарты және әдістемелік сынымдары Алма-Ата: 1999ж
13. Қазақстан Республикасының Салық кодексі 2007ж.
14. Адамов В.С. «Экономика и статистика» Москва 2002г
15. Астахов В.Т «Теория бухгалтерского учета» Ростов на-Дону: Март, 2001-448стр
16. Әбдіманапов Ә., «Бухгалтерлік есеп шоттарының жоспары», Алма-Ата: 2001ж.
Жоспар
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
1 Бөлім. Салықтардың экономикалық мазмұны
1.1.Салықтардың түсінігі, қызметтері, салық механизмі,
элементтері,
принциптері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ...5
1.2. Қазақстан Республикасының салық жүйесінің дамуы және
салық салу
жағдайы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... 11
1.3.Салықтардың негізгі
түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... .15
1.4. Ғалымдар мен тәжірибешілердің заңды тұлғаларға салық
салу туралы
пікірлері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ...18
2 Бөлім. Қазақстан Республикасының салық жүйесі
2.1.ҚР-ның салық жүйесінің қалыптастыру
сатылары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ...23
2.2.Салық төлеушілердің салық қызметі органдарының
міндеттері мен
құқықтары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... .24
2.3.ҚР-сы салық кодексінің негізгі
қағидалары ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... .25
2.4.ҚР-ның салықтық қызметі
органдары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... .27
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 30
Қолданылған әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
...32
Кіріспе
Салықтар тауар өндірісімен, қоғамның топтарға бөлінуімен, мемлекеттің
пайда болуымен бір мезгілде пайда болды. Яғни салықтар мемлекет пайда
болғаннан бастап қоғамдағы экономикалық қатынастардың қажетті буыны болып
табылады. Мемлекеттік құрылым нысанының дамуымен өзгеріске ұшырауы салық
жүйесін де өзгеріске ұшыратады. Салық – заңды түрде, белгіленген тәртіпте,
алдын-ала белгіленген уақытта және мөлшерде шаруашылық субъектілері мен
азаматтардан мемлекеттің алатын міндетті төлемі, мемлекеттің өзіне ақша
қаражаттарын жинақтауының басты тәсілі болып табылады.
Экономиканы қайта құруда, оны реттеуде, ел бюджетінің кірістерін
қалыптастыруда салықтардың алатын орны ерекше деуге болады. Себебі бүгінгі
таңда еліміздің бюджетінің 70 пайызынан астамы салықтардан құралады, ал
салықтық түсімдердің үштен екі бөлігі жалпы мемлекеттік салықтардың үлесіне
тиеді. Табысқа салық салу – экономиканы реттеудің басты экономикалық
құралы, оны өзгерту арқылы мемлекет экономиканы дамытуға немесе тежеуге
ықпал жасайды және оның төленуін дұрыс жолға қойылуына елдің экономикалық,
әлеуметтік жағдайы тікелей байланысты болады. Нарықтық экономика жағдайында
мемлекеттік қызметті қаржыландыру мен оның аппараттарын қамтамасыз етудің
негізгі көзі болып салық табылады.
Салық механизмі өзіне ұйымдық құқықтық шектер мен салық салуды басқару
тәсілдерінің қосындысын жинақтайды. Мемлекет салық механизміне заңды
формасын беріп, салық заңдылығымен реттеледі.
Салық саясаты және салық механизмі қоғамда салық рөлін көрсетедеі.
Олар мемлекет қызметімен тығыз байланысты және әрдайым қозғалыста болып
мемлекеттің экономикалық саясатына әсер етеді.Сондықтан салық салу
мәселелері мемлекеттің, үкіметтің ғалымдар мен тәжірибешілердің қатал
назарында.
Бұл курстық жұмыстың актуалдылығы болып мемлекеттің салықсыз өмір сүре
алмайтын, себебі олар нарықтық қатынастар мен мемлекетті жекешелендіру
жағдайында табыс көзін жинақтаудың негізгі көзі болып табылады.
Біздің курстық жұмыстың бұл тақырыбын таңдау себебіміз, жалпы
салықтардың экономикалық мазмұнын, маңызын, принциптерін, қызметтерін және
салық жүйесі туралы ғалымдар мен тәжірибешілердің пікілерін түсініп, оқып
білу.
Жалпы кәсіпорынның салық төлемдерін төлеу мүмкіндігі Қазақстан
Республикасының экономикасына тигізетін әсері мол. Ал ол үшін мемлекет
тарапынан кәсіпорынға ауыртпалық келтірмейтін салық жүйесі мен механизмін
құру өте манызды. Салық - мемлекеттік қоржынды толтыратын және кәсіпорын
қызметін реттейтін құбылыс. Салық жүйесінің дұрыс жұмыс істеуі Республика
экономикасының, яғни тұрғындардың, кәсіпкерлердің және жалпы байланысты
ыңғайлы салық ставкасымен алынуы тиіс.
Курстық жұмыстың мақсаты:
➢ Салықтардың экономикалық мазмұнына түсінік беру;
➢ Қазақстан Республикасында салық жүйесінің қалыптасуын зерттеп, оның
мазмұн-маңызын ашып көрсету.
➢ Ғалымдар мен тәжірибешілердің еңбектеріндегі заңды тұлғалардың
меншікке салық салу мәселелерін қарастыру;
➢ Жалпы салықтардың экономикалық мазмұнын, маңызын, принциптерін,
қызметтерін және салық жүйесі туралы ғалымдар мен тәжірибешілердің
пікілерін түсініп, оқып білу.
Курстық жұмысты орындау барысында бойынша Қазақстан Республикасының
заңдылық - нормативтік актілері, отандық және шет елдік ғалымдар мен
тәжірибешілердің еңбектері пайдаланылды.
Курстық жұмыстың I бөлімінде жалпы салықтардың экономикалық мазмұны,
түрлері, түсінігі, салық жүйесі мәселелері бойынша ғалымдар мен
тәжірибешілердің еңбектеріне шолу жасалына отырып, одан әрі, II бөлімінде
қазіргі Қазақстандағы салық жүйесінің бүгінгі жай-күйіне шолу жасалды.
1 Бөлім. Салықтардың экономикалық мазмұны
1.1.Салықтардың түсінігі, қызметтері, салық механизмі, элементтері,
принциптері.
Салықтар дегеніміз – мемлекеттік бюджетке заңды және жеке тұлғалардан
белгілі бір мөлшерде түсетін міндетті төлемдер.
Салықтар – шаруашылық жүргізуші субъектілердің, жеке тұлғалардың
мемлекет пен екі арадағы мемлекеттік бюджет арқылы жүзеге асырылатын ,
қаржы қатынастарын сипаттайтын экономикалық категория.
Салықтардың экономикалық мәні мынада: салықтар шаруашылық жүргізуші
субъектілер мен халық табысының қалыптасуындағы қаржылық қатынастардың бір
бөлігін білдіреді.
Сондай-ақ шаруашылық жүргізуші субъектілер мен халық табысының белгілі
бір мөлшерін мемлекет үлесіне жинақтап, жинақтаудың қаржылық қатынастарын
көрсетеді.
Салықтар мемлекеттің құрылуымен бірге пайда болады және мемлекеттің өмір
сүріп, дамуының негізі болып табылады.
Мемлекет құрылымының өзгеруі, өркендеуі қашан да болса оның салық салу
жүйесінің қайта құрылуымен, жаңаруымен бірге қалыптасады.
Әрбір мемлекетке өзінің ішкі және сыртқы саясатын жүргізуі үшін белгілі
бір мөлшерде қаржы көздері қажет.Салықтар- мемлекеттің тұрақты қаржы көзі.
Мемлекет салықтарды экономиканы дамыту, тұрақтандыру барысында қуатты
экономикалық тетік ретінде пайдаланады.
Салықтарды мынадай белгілері бойынша топтастырамыз немесе жіктейміз:
- салық салу объектісіне байланысты;
- қолданылуына байланысты;
- салық салу органына байланысты;
- экономикалық ерекшелігіне байланысты;
- салық салу объектісін бағалау дәрежесіне байланысты.
Салық салу объектісіне қарай салықтар тікелей және жаныма
салықтар болып бөлінеді.
Тікелей салықтар жалғаусыз және тікелей табысқа немесе мүлікке салынады.
Тікелей салықтарға мына салықтар жатады:
- заңды және жеке тұлғалардың табысына салынатын салық;
- мүлік салығы;
- жер салығы;
- бағалы қағаздармен жүргізілетін операцияларға салынатын салық;
- жер қойнауын пайдаланушылардың арнайы салығы мен төлемі;
- көлік құралдарына салынатын салық.
Жанама салықтар – тікелей емес, жанама түрде тауар немесе
қызмет құны арқылы алынады.Жанама салықтарға мына салықтар жатады:
- қосылған құнға салынатын салық;
- акциздер;
- баж салығы.
Жанама салықтарды сатушы емес сатып алушы, яғни
тұтынушы төлейді. Тауар немесе қызмет бағасына алдын-ала салық
енгізілмегендіктен, іс жүзінде оны бюджетке сатушы аударады.
Бюджетке түскен соң қандай шараларға жұмсалатын белгісіне қарай салықтар
жалпы және арнайы салықтарға бөлінеді.
Жалпы салықтар бюджетке түскен соң, ешқандай дербессіз жалпы мақсатта
жұмсалады. Жалпы салықтарға жататын салықтар:
заңды және жеке тұлғалардан алынатын табыс салығы, қосылған құнға салынатын
салық, акциздер және т. б.
Арнай салықтар бюджетке түскен соң алдын-ала белгіленген міндеттер
бойынша, нақтылы шараларға жұмсалады. Мысалы, көлік құралдарына салынатын
салықтар жол қорын құруға жұмсалады.
Экономикалық белгісіне қарай салықтар табысқа салынатын
салық және тұтынуға салынатын салық болып жіктеледі.
Табысқа салынатын салықтар салық төлеушінің салық салынатын объектісінен
түсетін табысынан алынады. Олардың қатарына мына салықтар кіреді: заңды
және жеке тұлғалардан алынатын табыс салығы, жер салығы, мүлік салығы т.б.
Ал тұтынуға салынатын салықты,салық төлеуші тұтынушы ретінде тауар немесе
қызмет ақысы төлеген кезде өзінің шығынын төлейді. Тұтынуға салынатын
салыққа қосылған құнға салынатын салық және акциздер жатады.
Салық салу объектісін бағалау дәрежесіне қарай салықтар нақтылы және
дербес салықтар болып бөлінеді.
Нақты салықтар – салық төлеушінің салық салу объектісінен алынатын
табысының мөлшеріне байланысты емес, яғни салық төлеушінің мүмкінің сыртық
белгісіне қарай алынады. Оларға: жер салығы, мүлік салығы, бағалы
қағаздармен жүргізілетін операцияларға салынатын салықтар жатады.
Дербес салықтар – салық төлеушінің салық төлейтін объектісінен алынатын
табысының мөлшеріне байланысты алынады.
Оларға: заңды және жеке тұлғалардан алынатын табыс салығы жатады.
Салықтардың мәнін толық түсіну үшін олардың экономикалық маңызын толық
түсіну қажет. Ал салықтардың экономикалық маңызы олардың атқаратын
қызметтеріне тікелей байланысты.
Салықтардың қызметі – бұл оның іске асырылуы және ерекшелігінің көріну
тәсілі. Салық қызметінің төрт түрі бар:
1. Салықтардың бөлу қызметі – бұл салықтардың бөлу қатынастарының маңызды
құралы екенін көрсетеді.
2. Фискальдық қызмет.Оның көбейуімен мемлекеттік қаржылық
ресурстарының қалыптасуы жүргізіледі.
3. Бақылау қызметі – бұның көмегімен салық қызметі механизмінің тиімділігі
бағаланып, қаржы ресурстарының қозғалысына бақылау жасалып, салық
жүйесіне және бюджет саясатына өзгеріс енгізу қажеттілігі енгізіледі.
4. Реттеуші қызмет. Бұл қызметтің маңызды салықтық түсімдерді
салықты төлеуге дейін қызықтырушы және ынталандырушы
жолдармен көтеру
Нарықтық экономикалық қалыптастыру кезеңінде салық саясатының негізгі
бағыты немесе салық саясатының басты мақсаты – салық жүйесін құру және оның
тиімді қызмет етуіне мүмкіншілік беретін механизмін іске асыру.
Салық жүйесі - өзінің құрамы мынадай: қаржы қатынастары және осы
қатынасты анықтайтын салықтар, салық механизмі, яғни салық салу әдістері
мен жолдары, нұсқаулар мен әдістемелік құжаттар, салық салуды басқару және
салық қызметі органдары.
Салық салудың әдістері мен жолдары нұсқаулар мен әдістемелік құжаттар,
салық салуды ұйымдастыру, салық салудың негізгі принциптері және т.б. салық
механизміне жатады. Салық жүйесінің жақсы да тиімді қызмет істеуіне салық
салу механизмінің тигізер ықпалы өте зор.
Енді осы салық жүйесінің құрамы мен салық салу механизміне кейіннен
тоқталайық.
Қандай да бір механизмінің құрамында бірнеше тетіктер және элементтер
болады.
Салық салу механизмі де сал сияқты белгілі бір элементтерден құрылады.
Салық салу элементтері мыналар: субъект, объект, салық көзі, салық
ставкасы, салық өлшем бірлігі, салық оклады, салықтық жеңілдіктер, салық
төлеу мерзімі мен тәртібі, салық төлеушілердің және салық қызметі
органдарының құқы мен міндеттері, салықтың төленуін бақылау, салықтық
жазалау шаралары.
Енді осы әрбір элементке қысқаша түсінік берейік.
Салық субъектісі болып – кіріс алушы немесе мүлікті иеленуші барлық
заңды және жеке тұлғалар табылады. Барлық салық
төлеу-
шілер салық комитетінде тіркеуге тұруға міндетті.
Салық салудың объектісі болып - алынған табыс, мүлік, көрсетілген
қызмет, қосылған құн, жер учаскісі, бағалы қағаздар, тауар түрлері т.б.
табылады.
Белгілі бір мерзім өткен кезде салық төлеуші салықты төлеу керек. Ол
төлеуді салық салық көзінен жүргізеді.
Салық көзі - салықтық төленуі жүргізілетін материалдық қор.
Салық ставкасы - бұл салық салудың бірлігіне белгіленген мөлшер.
Салық ставкасының мынадай түрлері бар:
Прогресивтік ставка – салық салынатын табыс өссе, салық
ставкасы да өседі;
Пропорционалды ставка - салық салынатын табыс өссе, салық
ставкасы тұрақты;
Регресивтік ставка – салық салынатын табыс өссе, салық
ставкасы төмендейді.
Салықтың тағы бір элементі – салық бірлігі. Бұл – салықты
есептеуге негіз болып табылатын салық объектісінің бір бөлігі.
Салық оклады - салық төлеушінің белгілі бір салық объек-
тісінен төленетін салық сомасы.
Салық жүйесі мынадай салықтық жеңілдіктерді қарастырады:
- объектін салық салудан босату;
- салық ставкасын төмендету;
- төлем уақытын ұзарту.
Салық төлеу мерзімі – салық төленетін уақыт.
Салық төлеу тәртібі – белгіленген мерзімде салықты төлеген кезде алдымен
бюджетке қандай салықтар төлеу керек екенін, яғни төлеу кезінде белгілі бір
дәектілікті белгілейді. Салық төлеудегі дәйектілік заң жүзінде бекітіледі
де, мынадай тәртіппен іске асырылады:
- 1-ші кезеңде барлық мүлікке салынатын салық төленеді, сонан соң акциздер
және баж салығы,
- 2-ші кезеңде жергілікті салықтар мен алымдар;
- 3-ші кезеңде басқа салықтар мен алымдар
Салық төлеушілер мен салық қызметі органдарының құқығы мен міндеттері
салық заңдары арқылы белгіленеді және реттеледі.
Қазақстан Республикасының салық заңдарына мыналар жатады: Қазақстан
Республикасының салық қатынастарын реттейтін Қазақстан Республикасы
Президентінің заң күші бар Жарлығы “Салықтар және бюджетке төленетін басқа
да міндеті төлемдер туралы”, Қазақстан Республикасы Президенті мен
Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілері, Қазақстан Республикасының
мемлекеттік салық комитетінің нормативтік актілері.
Салыққа қатысты емес заңдарға салық салуға байланысты мәселерді енгізуге
тыйым салынған. Егер Қазақстан Республикасының қатысушы болып табылатын
халықаралық шарттарда Қазақстан Республикасының салық заңдарында бар
ережелерден өзге ережелер белгіленген болса, онда аталғана шарттың
ережелері қолданылады. Халықаралық шартты қолдану үшін ішкі ресурстық акт
шығару қажеттігі шарттың өзінде көрсетілген жағдайларды қоспағанда
Қазақстан Республикасы қатысу болып табылатын Халықаралық шарттар салық
қатынастарына тікелей қолданылады.
Салық жүйесін және оның қызмет ету механизмі белгілі бір принциптерге
сәйкес қызмет етуі керек. Сонда ғана салық жүйесі өз қызметін жан-жақты
және тиімді түрде іске асыра алады. Қазақстан Республикасының салық
заңдарын және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді төлеудің
міндеттілігі, салық салудың айқындығы, әділдігі, салық жүйесінің
біртұтастығы және салық заңдарының жариялылығы принциптеріне негізделеді.
1. Салық салудың міндеттілігі принципі.Салық төлеуші салық заңдарына
сәйкес салық міндеттемелерін толық көлемінде және белгіленген мерзімде
орындауға міндетті.
2. Салық салудың айқындығы принципі. Қазақстан Республикасының салықтары
және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдері айқын болуға тиіс.
Салық салу айқындығы салық төлеушінің салық міндеттемелері туындауының,
орындалуының және тоқтатылуының барлық негіздері мен тәртібін салық
заңдарында белгілеу мүмкіндігін білдіреді.
3. Салық салудың әділдігі принципі. Қазақстан республикасында салық салу
жалпыға бірдей және міндетті болып табылады. Сонымен қатар жеке сипаттағы
салық жеңілдіктерін беруге тыйым салыналы.
4. Салық жүйесінің бір тұтастығы принципі. Қазақстан Республикасының салық
жүйесінің Қазақстан Республикасының бүкіл аумағында барлық салық
төлеушілерге қатысты біртұтас болып табылады.
5. Салық заңдарының жариялылығы принципі. Салық салу мәселелерін
реттейтін нормативтік хұқықтық әктілер ресми баслымдарда міндетті түрде
жариялануға тиіс.
1.2.Қазақстан Республикасының салық жүйесінің дамуы және заңды тұлғаларға
салық салу жағдайы.
Салық жүйесі мемлекетпен және заңды тұлғалар арасындағы қаржы
қатынастарының жиынтығы, салықтар мен алымдар, салық салу әдістері мен
тәсілдері, салық заңдары мен салықты қатысты әктілер, салық салу органдары
мен салық қызметі жиынтығы құрайды.
Салық жүйесі мемлекеттің қаржы көздерін жасақтаудың ең негізгі құралы
болумен қатар, ел экономикасын қайта құруға, өндірістің ұлғайып дамуына
және саяси-әлуметтік шаралардың толығымен іске алуына мүмкіндік туғызады.
Қазақстан Республикасының 1991 жылдың 25 желтоқсанында қабылданған
“Қазақстан республикасындағы салық жүйесі туралы” заңы, Тәуелсіз
Қазақстанның салық жүйесін құрудың ең алғашқы бастамасы болып табылады. Бұл
еліміздің экономикасын реформалаудағы күрделі істердің бірі. Осыдан бастап
ел экономикасында бұрын болмаған жаңа құбылыстар іске аса бастады. Оларды
атап айтсақ: шаруашылықты жүргізудің еркіндігі, меншік түрлердің бір-біріне
өзара тепе-тендігі, шаруашылық жүргізуші субъектілер мен мемлекет
арасындағы қатынастардың хұқықтық негізде жүргізілуі, т.б.
Бұл заң салық жүйесі құрудың басты принциптерін, алым мен салықтың
түрлерін, олардың бюджетке түұсу тәртібін белгілеген тұңғыш тарихи құжат
болып табылады.
Осы заң бойынша салық төлеушілер мен салық қызметі органдарының
хұқықтары мен міндеттері, республикалық және жергілікті басқару
органдарының да салыққа байланысты қызметтері, құқықтары мен міндеттері
айқын бекітілді.
Қабылданған заңға сәйкес 1992 жылдың 1-ші қаңтарынан Қазақстан
Республикасында:
13 - жалпы мемлекеттік салықтар;
11 – міндетті түрде төленетін жергілікті салықтар мен алымдар;
18 – жергілікті салықтар мен алымдар енгізілді.
Салықтар енгізіп пайдаға салынатын салық, табыс салығы, қосылған құнға
салынатын салық және т.б. салықтар құрады.
Қазақстан Республикасының салық құруда ең алғашқы тарихи құжат болған
жоғарыда көрсетілген заңның ел экономикасын реформалаудағы маңызымен алар
орны ерекше.
Дегенмен, өмірге келген әрбір жаңа құбылыста кездесетін ерекшеліктермен
қатар кемшіліктер де бұл заңда да тыс қалмаған сияқты. Яғни, Қазақстан
Республикасының алғашқы құрылған салық жүйесінде бір қатар шешуін таппаған
мәселелер, кемшіліктер мен жетіспеушіліктер аз емес.Бұл кемшіліктің басты
себебі, ол біз салық жүйесін құрғанда елімізде жинақталған ғылыми және
практикалық тәжірибе болған жоқ.
Ең бастысы салық жүйесінің өндірісті дамытуға ешқандай ықпал етпеуі,
бюджет кірісін құрудағы аз ролін жете атқара алмауы, яғни салық көз табыс
немесе пайда емес, керісінше тұтыну болып табылады.
Қазақстан Үкіметі 1995 жылдың басында салық реформасының ұзақ мерзімді
концепциясын қабылдады. Бұл құжатта негізінен, салық жүйесін салық
заңдылығын бірте-бірте Халықаралық салық салу принциптеріне сәйкес қызмет
етуге жеткізу көзделген.
Осы концепцияны іс жүзінде асырудағы бірінші кезең Қазақстан
Респубюликасы Президентінің 1995 жылдың 24-ші сәуірінде қабылданған Заң
күші бар “Салық және басқа да бюджетке төленетін міндетті төлемдер туралы”
жарлығы болып табылады. Қазақстан республикасында 1995 жылдың 1-ші
шілдесінен бастап жаңа салық жүйесі іске қосылды. Мысалы, заңды тұлғалардың
табысына салынатын салықтың ставкасы жалпыға бірдей 30% болып белгіленсе,
қосылған құнға салынатын салық ставкалары барша төлеуші үшін 20% көлемінде
бекітілді.
Сонымен қатар амортизация есептеудің жаңа тәртібі енгізілді.
Бухгалтерлік есеппен қатар енді салықтық есеп жүргізіледі.
Салық немесе ағымдағы төлемдер бюджет кірісіне белгіленген мерзімде
төленбесе оны төлеушілердің немесе олардың дебеторларының шоттарының салық,
айыппұл және өсім жөнінде пайда болған берешек шегінде, егер салық төлеуші
немес оның дебеторлары осы берешекті төлеуге келісетін болса, өндіріп
алынады.
Қазақстан Республикасы Президентінің 1995 жылдың 21-ші желтоқсанында
қабылдаған заң күші бар ”Қазақстан Республикасының кейбір заң актілеріне
өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы” жарлығы 1996 жылдың 1-ші
қаңтарынан бастап салық жүйесіне бір қатар өзгерістер енгізді.
Енгізілген өзгерістер мен толықтырулардың қатарына төмендегілерді
жатқызуға болады:
- салық салынбайтын минимумды анықтауда, ең төменгі жалақы орнына есептік
көрсеткіш енгізілген;
- арнайы экономикалық аймақтарда тіркеліп қызмет жасайтын заңды тұлғалар,
табыс салығын 20%-дық ставка бойынша төлейтін болады;
- заңды тұлғалардың жалақыға жұмсалатын шығындары шектелік, белгіленген
нормадан асқан жалақыға жұмсалған шығындарға салық салынады;
- жер қойнауын пайдаланушылардың барлығы Қазақстан
Үкіметімен келісім шартқа тұрар алдында бас салық инспекциясынан салық
экспертизадан өтулері тиіс.
Қазақстан Республикасының мемлекеттік бюджетінің кіріс бөлімінің 70%
шамасы салықтардан түсетін түсімдерден құралады. Салықтық түсімдердің
ішінде, негізгі орныды жалпы мемлекеттік салықтар алады. Жалпы мемлекеттің
салықтардың үлесіне барлық салықтық түсімдердің 32 бөлігі тиеді.
Қазақстан Республикасының жаңа “Салық және бюджетке төленетін басқа да
міндетті төлемдері туралы” кодексі Қазақстан Республикасының 2001 жылдың 12-
ші маусымындағы № 209-11 заңымен қабылданып, 2002 жылдың 1-ші қаңтарынан
күшіне енді.
2002 жылдың 1-ші қаңтарынан Қазақстан Республикасның 1996 жылғы 31-ші
желтоқсандағы № 65-1 “Мемлекттік баж” және Қазақстан Республикасның 1995
жылғы 24-ші сәуірдегі №2235 “Салықтар және бюджетке төленетін басқа да
міндетті төлемдер туралы” Заңдары күшін жойып, тек бірқатар баптардың,
тармақ және тармақшалардың ережелері бірнеше жылдар бойы күшінде болады.
Сонымен Қазақстан Республикасының қазіргі кезде салық Заңдылығы салық
белгілеу, енгізу бойынша қатынастарын реттейтін салық кодексінен тұрады.
Бұл кодекс 3 бөлім, 18 бөлімшеден тұрады. Кодексте 9 салық, 13 алым, 9
төлем, 1 мемлекеттік баж, 4 кедендік төлем берілген.
1.3.Салықтардың негізгі түрлері
Салық ұғымымен салық жүйесі ұғымы тығыз байланысты. Мемлекетте
алынатын салық түрлерінің, оны құры мен алудың нысандары мен әдістерінің,
салық службасы органдарының жиынтығы әдетте мемлекеттің салық жүйесін
құрайды.
Салықтарды салу объектісі бойынша, олар тура және жанама салықтар
болып бөлінеді.
Тура салықтар – салық төлеушінің кірісі мен мүлкінен тікелей
төленген салықтар. Олар өз кезегінде нақты және жеке салықтарға
жіктеледі. Нақты салықтар салық төлеушілердің мүлкінің кейбір түрлеріне
салынады. Жеке тура салықтар – бұл жеке адамдар мен заңды ұйымдардың
табыстары мен мүлкіне салынатын салықтар. Нақты салықтардан айырмашылығы –
жеке салық салу әрбір салық төлеушінің жеке табысы мен мүлкін де, оның
қаржы жағдайын да ескереді.
Жанама салықтар – баға немесе тарифке үстеме түрінде белгіленген салық
төлеушінің кірістері мен мүлкіне тікелей байланысты емес салықтар. Жанама
салықтарға қосылған құнға салынатын салық, акциздер жатады.
Салықты алатын және оған билік жасайтын органға қарай орталық
( жалпымемлекеттік ) және жергілікті салықтарды ажыратады.
Пайдалану тәртібіне қарай барлық салықтар жалпы және мақсатты болып
бөлінеді.
Жалпы салықтар тиісті деңгейлердегі бюджеттерде шоғырландырылады және
жалпымемлекеттік қажеттіліктерді қаржыландыруға пайдаланылады. Мақсатты
салықтардың нысаналы арналымы болады және әдеттегідей түрлі арнаулы
қорлардың қаржы базасын құруға арналады.
Объектінің экономикалық белгілері бойынша табысқа салынатын салықтар
және тұтынуға салынатын салықтар болып ажыратылады. Табысқа салынатын
салықтар төлеушінің салық салынатын кез – келген объектіден алған
табыстарынан алынады. Тұтынуға салынатын салықтар – бұл тауарлар мен
қызметтер көрсетуі тұтыну кезінде төленетін шығынға салынатын салықтар.
Салық салу объектілерін есепке алу және оларды бағалау тәсілдеріне қарай
салық алудың мынадай төрт әдісі қолданылады: кадастрлық, салық төлеушінің
мағлұмдамасы бойынша, табысты алу көзінен ұстап қалу, патенттік негізде.
Бірінші жағдайда салықты есептеу мен оны алу, салық салу объектілерінің
нақты табыстылығын есепке алмай табыстылық нормасын көрсете отырып,
олардың тізімдемесі негізінде жүзеге асырылады.
Мағлұмдамада салық төлеушілер табыстың көлемін, қажетті жеңілдіктерді,
шегерімдерді көрсетеді және салық сомасын есептеп, төлейді.
Үшінші әдіс бойынша салық төлеуші жұмыс істейтін ұйымның, мекеменің
бухгалтериясы одан салықты табыс алынған жерде есептеп, ұстайды.
Төртінші әдіспен салық кәсіпкерлік қызметтің сан алуан түрлеріне
берілетін патент негізінде төленеді. Патент – арнаулы салық режімін қолдану
құқығын куәландыратын және салық сомасының бюджетке төленгендігін растайтые
құжат.
Салық есебінің екі әдісі қолданылады:
1. кассалық;
2. есептеу әдісі.
Кассалық әдіске сәйкес табыстар мен шегерімдер жұмысты орындау, қызмет
көрсету, мүлікті жөнелту мен кірістеу және ол бойынша жасалынған ақы төлеу
мезетінен бастап есепке алынады.
Есептеу әдісі бойынша табыстар мен шегерімдер ақы төлеудің уақытына
қарамастан жұмысты орындау, қызмет көрсету, тауарларды өткізу және кіріске
алу мақсатымен тиеп жіберу мезетінен бастап есепке алынады.
Қазақстан Республикасындағы салықтардың, салық сипатындағы алымдардың
тізбесі мыналарды қамтиды:
І. Салықтар:
1. корпорациялық табыс салығы
2. жеке табыс салығы
3. қосылған құнға салынатын салық
4. акциздер
5. жер қойнауын пайдаланушылардың салықтары мен арнаулы төлемдері
6. әлеуметтік салық
7. жер салығы
8. көлік құралдарына салынатын салық
9. мүлікке салынатын салық
ІІ. Алымдар:
1. заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркегені үшін алынатын алым.
2. дәрі-дәрмек құралдарына мемлекеттік тіркегені үшін алынатын алым.
3. аукциондардан алынатын алым.
4. елтаңбалық алым.
5. телевизия және радио хабарларын тарату ұйымдарына радиожиілік спектрін
пайдалануға рұқсат беру үшін алым және т.б.
ІІІ. Төлемақылар:
... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
1 Бөлім. Салықтардың экономикалық мазмұны
1.1.Салықтардың түсінігі, қызметтері, салық механизмі,
элементтері,
принциптері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ...5
1.2. Қазақстан Республикасының салық жүйесінің дамуы және
салық салу
жағдайы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... 11
1.3.Салықтардың негізгі
түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... .15
1.4. Ғалымдар мен тәжірибешілердің заңды тұлғаларға салық
салу туралы
пікірлері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ...18
2 Бөлім. Қазақстан Республикасының салық жүйесі
2.1.ҚР-ның салық жүйесінің қалыптастыру
сатылары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ...23
2.2.Салық төлеушілердің салық қызметі органдарының
міндеттері мен
құқықтары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... .24
2.3.ҚР-сы салық кодексінің негізгі
қағидалары ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... .25
2.4.ҚР-ның салықтық қызметі
органдары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... .27
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 30
Қолданылған әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
...32
Кіріспе
Салықтар тауар өндірісімен, қоғамның топтарға бөлінуімен, мемлекеттің
пайда болуымен бір мезгілде пайда болды. Яғни салықтар мемлекет пайда
болғаннан бастап қоғамдағы экономикалық қатынастардың қажетті буыны болып
табылады. Мемлекеттік құрылым нысанының дамуымен өзгеріске ұшырауы салық
жүйесін де өзгеріске ұшыратады. Салық – заңды түрде, белгіленген тәртіпте,
алдын-ала белгіленген уақытта және мөлшерде шаруашылық субъектілері мен
азаматтардан мемлекеттің алатын міндетті төлемі, мемлекеттің өзіне ақша
қаражаттарын жинақтауының басты тәсілі болып табылады.
Экономиканы қайта құруда, оны реттеуде, ел бюджетінің кірістерін
қалыптастыруда салықтардың алатын орны ерекше деуге болады. Себебі бүгінгі
таңда еліміздің бюджетінің 70 пайызынан астамы салықтардан құралады, ал
салықтық түсімдердің үштен екі бөлігі жалпы мемлекеттік салықтардың үлесіне
тиеді. Табысқа салық салу – экономиканы реттеудің басты экономикалық
құралы, оны өзгерту арқылы мемлекет экономиканы дамытуға немесе тежеуге
ықпал жасайды және оның төленуін дұрыс жолға қойылуына елдің экономикалық,
әлеуметтік жағдайы тікелей байланысты болады. Нарықтық экономика жағдайында
мемлекеттік қызметті қаржыландыру мен оның аппараттарын қамтамасыз етудің
негізгі көзі болып салық табылады.
Салық механизмі өзіне ұйымдық құқықтық шектер мен салық салуды басқару
тәсілдерінің қосындысын жинақтайды. Мемлекет салық механизміне заңды
формасын беріп, салық заңдылығымен реттеледі.
Салық саясаты және салық механизмі қоғамда салық рөлін көрсетедеі.
Олар мемлекет қызметімен тығыз байланысты және әрдайым қозғалыста болып
мемлекеттің экономикалық саясатына әсер етеді.Сондықтан салық салу
мәселелері мемлекеттің, үкіметтің ғалымдар мен тәжірибешілердің қатал
назарында.
Бұл курстық жұмыстың актуалдылығы болып мемлекеттің салықсыз өмір сүре
алмайтын, себебі олар нарықтық қатынастар мен мемлекетті жекешелендіру
жағдайында табыс көзін жинақтаудың негізгі көзі болып табылады.
Біздің курстық жұмыстың бұл тақырыбын таңдау себебіміз, жалпы
салықтардың экономикалық мазмұнын, маңызын, принциптерін, қызметтерін және
салық жүйесі туралы ғалымдар мен тәжірибешілердің пікілерін түсініп, оқып
білу.
Жалпы кәсіпорынның салық төлемдерін төлеу мүмкіндігі Қазақстан
Республикасының экономикасына тигізетін әсері мол. Ал ол үшін мемлекет
тарапынан кәсіпорынға ауыртпалық келтірмейтін салық жүйесі мен механизмін
құру өте манызды. Салық - мемлекеттік қоржынды толтыратын және кәсіпорын
қызметін реттейтін құбылыс. Салық жүйесінің дұрыс жұмыс істеуі Республика
экономикасының, яғни тұрғындардың, кәсіпкерлердің және жалпы байланысты
ыңғайлы салық ставкасымен алынуы тиіс.
Курстық жұмыстың мақсаты:
➢ Салықтардың экономикалық мазмұнына түсінік беру;
➢ Қазақстан Республикасында салық жүйесінің қалыптасуын зерттеп, оның
мазмұн-маңызын ашып көрсету.
➢ Ғалымдар мен тәжірибешілердің еңбектеріндегі заңды тұлғалардың
меншікке салық салу мәселелерін қарастыру;
➢ Жалпы салықтардың экономикалық мазмұнын, маңызын, принциптерін,
қызметтерін және салық жүйесі туралы ғалымдар мен тәжірибешілердің
пікілерін түсініп, оқып білу.
Курстық жұмысты орындау барысында бойынша Қазақстан Республикасының
заңдылық - нормативтік актілері, отандық және шет елдік ғалымдар мен
тәжірибешілердің еңбектері пайдаланылды.
Курстық жұмыстың I бөлімінде жалпы салықтардың экономикалық мазмұны,
түрлері, түсінігі, салық жүйесі мәселелері бойынша ғалымдар мен
тәжірибешілердің еңбектеріне шолу жасалына отырып, одан әрі, II бөлімінде
қазіргі Қазақстандағы салық жүйесінің бүгінгі жай-күйіне шолу жасалды.
1 Бөлім. Салықтардың экономикалық мазмұны
1.1.Салықтардың түсінігі, қызметтері, салық механизмі, элементтері,
принциптері.
Салықтар дегеніміз – мемлекеттік бюджетке заңды және жеке тұлғалардан
белгілі бір мөлшерде түсетін міндетті төлемдер.
Салықтар – шаруашылық жүргізуші субъектілердің, жеке тұлғалардың
мемлекет пен екі арадағы мемлекеттік бюджет арқылы жүзеге асырылатын ,
қаржы қатынастарын сипаттайтын экономикалық категория.
Салықтардың экономикалық мәні мынада: салықтар шаруашылық жүргізуші
субъектілер мен халық табысының қалыптасуындағы қаржылық қатынастардың бір
бөлігін білдіреді.
Сондай-ақ шаруашылық жүргізуші субъектілер мен халық табысының белгілі
бір мөлшерін мемлекет үлесіне жинақтап, жинақтаудың қаржылық қатынастарын
көрсетеді.
Салықтар мемлекеттің құрылуымен бірге пайда болады және мемлекеттің өмір
сүріп, дамуының негізі болып табылады.
Мемлекет құрылымының өзгеруі, өркендеуі қашан да болса оның салық салу
жүйесінің қайта құрылуымен, жаңаруымен бірге қалыптасады.
Әрбір мемлекетке өзінің ішкі және сыртқы саясатын жүргізуі үшін белгілі
бір мөлшерде қаржы көздері қажет.Салықтар- мемлекеттің тұрақты қаржы көзі.
Мемлекет салықтарды экономиканы дамыту, тұрақтандыру барысында қуатты
экономикалық тетік ретінде пайдаланады.
Салықтарды мынадай белгілері бойынша топтастырамыз немесе жіктейміз:
- салық салу объектісіне байланысты;
- қолданылуына байланысты;
- салық салу органына байланысты;
- экономикалық ерекшелігіне байланысты;
- салық салу объектісін бағалау дәрежесіне байланысты.
Салық салу объектісіне қарай салықтар тікелей және жаныма
салықтар болып бөлінеді.
Тікелей салықтар жалғаусыз және тікелей табысқа немесе мүлікке салынады.
Тікелей салықтарға мына салықтар жатады:
- заңды және жеке тұлғалардың табысына салынатын салық;
- мүлік салығы;
- жер салығы;
- бағалы қағаздармен жүргізілетін операцияларға салынатын салық;
- жер қойнауын пайдаланушылардың арнайы салығы мен төлемі;
- көлік құралдарына салынатын салық.
Жанама салықтар – тікелей емес, жанама түрде тауар немесе
қызмет құны арқылы алынады.Жанама салықтарға мына салықтар жатады:
- қосылған құнға салынатын салық;
- акциздер;
- баж салығы.
Жанама салықтарды сатушы емес сатып алушы, яғни
тұтынушы төлейді. Тауар немесе қызмет бағасына алдын-ала салық
енгізілмегендіктен, іс жүзінде оны бюджетке сатушы аударады.
Бюджетке түскен соң қандай шараларға жұмсалатын белгісіне қарай салықтар
жалпы және арнайы салықтарға бөлінеді.
Жалпы салықтар бюджетке түскен соң, ешқандай дербессіз жалпы мақсатта
жұмсалады. Жалпы салықтарға жататын салықтар:
заңды және жеке тұлғалардан алынатын табыс салығы, қосылған құнға салынатын
салық, акциздер және т. б.
Арнай салықтар бюджетке түскен соң алдын-ала белгіленген міндеттер
бойынша, нақтылы шараларға жұмсалады. Мысалы, көлік құралдарына салынатын
салықтар жол қорын құруға жұмсалады.
Экономикалық белгісіне қарай салықтар табысқа салынатын
салық және тұтынуға салынатын салық болып жіктеледі.
Табысқа салынатын салықтар салық төлеушінің салық салынатын объектісінен
түсетін табысынан алынады. Олардың қатарына мына салықтар кіреді: заңды
және жеке тұлғалардан алынатын табыс салығы, жер салығы, мүлік салығы т.б.
Ал тұтынуға салынатын салықты,салық төлеуші тұтынушы ретінде тауар немесе
қызмет ақысы төлеген кезде өзінің шығынын төлейді. Тұтынуға салынатын
салыққа қосылған құнға салынатын салық және акциздер жатады.
Салық салу объектісін бағалау дәрежесіне қарай салықтар нақтылы және
дербес салықтар болып бөлінеді.
Нақты салықтар – салық төлеушінің салық салу объектісінен алынатын
табысының мөлшеріне байланысты емес, яғни салық төлеушінің мүмкінің сыртық
белгісіне қарай алынады. Оларға: жер салығы, мүлік салығы, бағалы
қағаздармен жүргізілетін операцияларға салынатын салықтар жатады.
Дербес салықтар – салық төлеушінің салық төлейтін объектісінен алынатын
табысының мөлшеріне байланысты алынады.
Оларға: заңды және жеке тұлғалардан алынатын табыс салығы жатады.
Салықтардың мәнін толық түсіну үшін олардың экономикалық маңызын толық
түсіну қажет. Ал салықтардың экономикалық маңызы олардың атқаратын
қызметтеріне тікелей байланысты.
Салықтардың қызметі – бұл оның іске асырылуы және ерекшелігінің көріну
тәсілі. Салық қызметінің төрт түрі бар:
1. Салықтардың бөлу қызметі – бұл салықтардың бөлу қатынастарының маңызды
құралы екенін көрсетеді.
2. Фискальдық қызмет.Оның көбейуімен мемлекеттік қаржылық
ресурстарының қалыптасуы жүргізіледі.
3. Бақылау қызметі – бұның көмегімен салық қызметі механизмінің тиімділігі
бағаланып, қаржы ресурстарының қозғалысына бақылау жасалып, салық
жүйесіне және бюджет саясатына өзгеріс енгізу қажеттілігі енгізіледі.
4. Реттеуші қызмет. Бұл қызметтің маңызды салықтық түсімдерді
салықты төлеуге дейін қызықтырушы және ынталандырушы
жолдармен көтеру
Нарықтық экономикалық қалыптастыру кезеңінде салық саясатының негізгі
бағыты немесе салық саясатының басты мақсаты – салық жүйесін құру және оның
тиімді қызмет етуіне мүмкіншілік беретін механизмін іске асыру.
Салық жүйесі - өзінің құрамы мынадай: қаржы қатынастары және осы
қатынасты анықтайтын салықтар, салық механизмі, яғни салық салу әдістері
мен жолдары, нұсқаулар мен әдістемелік құжаттар, салық салуды басқару және
салық қызметі органдары.
Салық салудың әдістері мен жолдары нұсқаулар мен әдістемелік құжаттар,
салық салуды ұйымдастыру, салық салудың негізгі принциптері және т.б. салық
механизміне жатады. Салық жүйесінің жақсы да тиімді қызмет істеуіне салық
салу механизмінің тигізер ықпалы өте зор.
Енді осы салық жүйесінің құрамы мен салық салу механизміне кейіннен
тоқталайық.
Қандай да бір механизмінің құрамында бірнеше тетіктер және элементтер
болады.
Салық салу механизмі де сал сияқты белгілі бір элементтерден құрылады.
Салық салу элементтері мыналар: субъект, объект, салық көзі, салық
ставкасы, салық өлшем бірлігі, салық оклады, салықтық жеңілдіктер, салық
төлеу мерзімі мен тәртібі, салық төлеушілердің және салық қызметі
органдарының құқы мен міндеттері, салықтың төленуін бақылау, салықтық
жазалау шаралары.
Енді осы әрбір элементке қысқаша түсінік берейік.
Салық субъектісі болып – кіріс алушы немесе мүлікті иеленуші барлық
заңды және жеке тұлғалар табылады. Барлық салық
төлеу-
шілер салық комитетінде тіркеуге тұруға міндетті.
Салық салудың объектісі болып - алынған табыс, мүлік, көрсетілген
қызмет, қосылған құн, жер учаскісі, бағалы қағаздар, тауар түрлері т.б.
табылады.
Белгілі бір мерзім өткен кезде салық төлеуші салықты төлеу керек. Ол
төлеуді салық салық көзінен жүргізеді.
Салық көзі - салықтық төленуі жүргізілетін материалдық қор.
Салық ставкасы - бұл салық салудың бірлігіне белгіленген мөлшер.
Салық ставкасының мынадай түрлері бар:
Прогресивтік ставка – салық салынатын табыс өссе, салық
ставкасы да өседі;
Пропорционалды ставка - салық салынатын табыс өссе, салық
ставкасы тұрақты;
Регресивтік ставка – салық салынатын табыс өссе, салық
ставкасы төмендейді.
Салықтың тағы бір элементі – салық бірлігі. Бұл – салықты
есептеуге негіз болып табылатын салық объектісінің бір бөлігі.
Салық оклады - салық төлеушінің белгілі бір салық объек-
тісінен төленетін салық сомасы.
Салық жүйесі мынадай салықтық жеңілдіктерді қарастырады:
- объектін салық салудан босату;
- салық ставкасын төмендету;
- төлем уақытын ұзарту.
Салық төлеу мерзімі – салық төленетін уақыт.
Салық төлеу тәртібі – белгіленген мерзімде салықты төлеген кезде алдымен
бюджетке қандай салықтар төлеу керек екенін, яғни төлеу кезінде белгілі бір
дәектілікті белгілейді. Салық төлеудегі дәйектілік заң жүзінде бекітіледі
де, мынадай тәртіппен іске асырылады:
- 1-ші кезеңде барлық мүлікке салынатын салық төленеді, сонан соң акциздер
және баж салығы,
- 2-ші кезеңде жергілікті салықтар мен алымдар;
- 3-ші кезеңде басқа салықтар мен алымдар
Салық төлеушілер мен салық қызметі органдарының құқығы мен міндеттері
салық заңдары арқылы белгіленеді және реттеледі.
Қазақстан Республикасының салық заңдарына мыналар жатады: Қазақстан
Республикасының салық қатынастарын реттейтін Қазақстан Республикасы
Президентінің заң күші бар Жарлығы “Салықтар және бюджетке төленетін басқа
да міндеті төлемдер туралы”, Қазақстан Республикасы Президенті мен
Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілері, Қазақстан Республикасының
мемлекеттік салық комитетінің нормативтік актілері.
Салыққа қатысты емес заңдарға салық салуға байланысты мәселерді енгізуге
тыйым салынған. Егер Қазақстан Республикасының қатысушы болып табылатын
халықаралық шарттарда Қазақстан Республикасының салық заңдарында бар
ережелерден өзге ережелер белгіленген болса, онда аталғана шарттың
ережелері қолданылады. Халықаралық шартты қолдану үшін ішкі ресурстық акт
шығару қажеттігі шарттың өзінде көрсетілген жағдайларды қоспағанда
Қазақстан Республикасы қатысу болып табылатын Халықаралық шарттар салық
қатынастарына тікелей қолданылады.
Салық жүйесін және оның қызмет ету механизмі белгілі бір принциптерге
сәйкес қызмет етуі керек. Сонда ғана салық жүйесі өз қызметін жан-жақты
және тиімді түрде іске асыра алады. Қазақстан Республикасының салық
заңдарын және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді төлеудің
міндеттілігі, салық салудың айқындығы, әділдігі, салық жүйесінің
біртұтастығы және салық заңдарының жариялылығы принциптеріне негізделеді.
1. Салық салудың міндеттілігі принципі.Салық төлеуші салық заңдарына
сәйкес салық міндеттемелерін толық көлемінде және белгіленген мерзімде
орындауға міндетті.
2. Салық салудың айқындығы принципі. Қазақстан Республикасының салықтары
және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдері айқын болуға тиіс.
Салық салу айқындығы салық төлеушінің салық міндеттемелері туындауының,
орындалуының және тоқтатылуының барлық негіздері мен тәртібін салық
заңдарында белгілеу мүмкіндігін білдіреді.
3. Салық салудың әділдігі принципі. Қазақстан республикасында салық салу
жалпыға бірдей және міндетті болып табылады. Сонымен қатар жеке сипаттағы
салық жеңілдіктерін беруге тыйым салыналы.
4. Салық жүйесінің бір тұтастығы принципі. Қазақстан Республикасының салық
жүйесінің Қазақстан Республикасының бүкіл аумағында барлық салық
төлеушілерге қатысты біртұтас болып табылады.
5. Салық заңдарының жариялылығы принципі. Салық салу мәселелерін
реттейтін нормативтік хұқықтық әктілер ресми баслымдарда міндетті түрде
жариялануға тиіс.
1.2.Қазақстан Республикасының салық жүйесінің дамуы және заңды тұлғаларға
салық салу жағдайы.
Салық жүйесі мемлекетпен және заңды тұлғалар арасындағы қаржы
қатынастарының жиынтығы, салықтар мен алымдар, салық салу әдістері мен
тәсілдері, салық заңдары мен салықты қатысты әктілер, салық салу органдары
мен салық қызметі жиынтығы құрайды.
Салық жүйесі мемлекеттің қаржы көздерін жасақтаудың ең негізгі құралы
болумен қатар, ел экономикасын қайта құруға, өндірістің ұлғайып дамуына
және саяси-әлуметтік шаралардың толығымен іске алуына мүмкіндік туғызады.
Қазақстан Республикасының 1991 жылдың 25 желтоқсанында қабылданған
“Қазақстан республикасындағы салық жүйесі туралы” заңы, Тәуелсіз
Қазақстанның салық жүйесін құрудың ең алғашқы бастамасы болып табылады. Бұл
еліміздің экономикасын реформалаудағы күрделі істердің бірі. Осыдан бастап
ел экономикасында бұрын болмаған жаңа құбылыстар іске аса бастады. Оларды
атап айтсақ: шаруашылықты жүргізудің еркіндігі, меншік түрлердің бір-біріне
өзара тепе-тендігі, шаруашылық жүргізуші субъектілер мен мемлекет
арасындағы қатынастардың хұқықтық негізде жүргізілуі, т.б.
Бұл заң салық жүйесі құрудың басты принциптерін, алым мен салықтың
түрлерін, олардың бюджетке түұсу тәртібін белгілеген тұңғыш тарихи құжат
болып табылады.
Осы заң бойынша салық төлеушілер мен салық қызметі органдарының
хұқықтары мен міндеттері, республикалық және жергілікті басқару
органдарының да салыққа байланысты қызметтері, құқықтары мен міндеттері
айқын бекітілді.
Қабылданған заңға сәйкес 1992 жылдың 1-ші қаңтарынан Қазақстан
Республикасында:
13 - жалпы мемлекеттік салықтар;
11 – міндетті түрде төленетін жергілікті салықтар мен алымдар;
18 – жергілікті салықтар мен алымдар енгізілді.
Салықтар енгізіп пайдаға салынатын салық, табыс салығы, қосылған құнға
салынатын салық және т.б. салықтар құрады.
Қазақстан Республикасының салық құруда ең алғашқы тарихи құжат болған
жоғарыда көрсетілген заңның ел экономикасын реформалаудағы маңызымен алар
орны ерекше.
Дегенмен, өмірге келген әрбір жаңа құбылыста кездесетін ерекшеліктермен
қатар кемшіліктер де бұл заңда да тыс қалмаған сияқты. Яғни, Қазақстан
Республикасының алғашқы құрылған салық жүйесінде бір қатар шешуін таппаған
мәселелер, кемшіліктер мен жетіспеушіліктер аз емес.Бұл кемшіліктің басты
себебі, ол біз салық жүйесін құрғанда елімізде жинақталған ғылыми және
практикалық тәжірибе болған жоқ.
Ең бастысы салық жүйесінің өндірісті дамытуға ешқандай ықпал етпеуі,
бюджет кірісін құрудағы аз ролін жете атқара алмауы, яғни салық көз табыс
немесе пайда емес, керісінше тұтыну болып табылады.
Қазақстан Үкіметі 1995 жылдың басында салық реформасының ұзақ мерзімді
концепциясын қабылдады. Бұл құжатта негізінен, салық жүйесін салық
заңдылығын бірте-бірте Халықаралық салық салу принциптеріне сәйкес қызмет
етуге жеткізу көзделген.
Осы концепцияны іс жүзінде асырудағы бірінші кезең Қазақстан
Респубюликасы Президентінің 1995 жылдың 24-ші сәуірінде қабылданған Заң
күші бар “Салық және басқа да бюджетке төленетін міндетті төлемдер туралы”
жарлығы болып табылады. Қазақстан республикасында 1995 жылдың 1-ші
шілдесінен бастап жаңа салық жүйесі іске қосылды. Мысалы, заңды тұлғалардың
табысына салынатын салықтың ставкасы жалпыға бірдей 30% болып белгіленсе,
қосылған құнға салынатын салық ставкалары барша төлеуші үшін 20% көлемінде
бекітілді.
Сонымен қатар амортизация есептеудің жаңа тәртібі енгізілді.
Бухгалтерлік есеппен қатар енді салықтық есеп жүргізіледі.
Салық немесе ағымдағы төлемдер бюджет кірісіне белгіленген мерзімде
төленбесе оны төлеушілердің немесе олардың дебеторларының шоттарының салық,
айыппұл және өсім жөнінде пайда болған берешек шегінде, егер салық төлеуші
немес оның дебеторлары осы берешекті төлеуге келісетін болса, өндіріп
алынады.
Қазақстан Республикасы Президентінің 1995 жылдың 21-ші желтоқсанында
қабылдаған заң күші бар ”Қазақстан Республикасының кейбір заң актілеріне
өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы” жарлығы 1996 жылдың 1-ші
қаңтарынан бастап салық жүйесіне бір қатар өзгерістер енгізді.
Енгізілген өзгерістер мен толықтырулардың қатарына төмендегілерді
жатқызуға болады:
- салық салынбайтын минимумды анықтауда, ең төменгі жалақы орнына есептік
көрсеткіш енгізілген;
- арнайы экономикалық аймақтарда тіркеліп қызмет жасайтын заңды тұлғалар,
табыс салығын 20%-дық ставка бойынша төлейтін болады;
- заңды тұлғалардың жалақыға жұмсалатын шығындары шектелік, белгіленген
нормадан асқан жалақыға жұмсалған шығындарға салық салынады;
- жер қойнауын пайдаланушылардың барлығы Қазақстан
Үкіметімен келісім шартқа тұрар алдында бас салық инспекциясынан салық
экспертизадан өтулері тиіс.
Қазақстан Республикасының мемлекеттік бюджетінің кіріс бөлімінің 70%
шамасы салықтардан түсетін түсімдерден құралады. Салықтық түсімдердің
ішінде, негізгі орныды жалпы мемлекеттік салықтар алады. Жалпы мемлекеттің
салықтардың үлесіне барлық салықтық түсімдердің 32 бөлігі тиеді.
Қазақстан Республикасының жаңа “Салық және бюджетке төленетін басқа да
міндетті төлемдері туралы” кодексі Қазақстан Республикасының 2001 жылдың 12-
ші маусымындағы № 209-11 заңымен қабылданып, 2002 жылдың 1-ші қаңтарынан
күшіне енді.
2002 жылдың 1-ші қаңтарынан Қазақстан Республикасның 1996 жылғы 31-ші
желтоқсандағы № 65-1 “Мемлекттік баж” және Қазақстан Республикасның 1995
жылғы 24-ші сәуірдегі №2235 “Салықтар және бюджетке төленетін басқа да
міндетті төлемдер туралы” Заңдары күшін жойып, тек бірқатар баптардың,
тармақ және тармақшалардың ережелері бірнеше жылдар бойы күшінде болады.
Сонымен Қазақстан Республикасының қазіргі кезде салық Заңдылығы салық
белгілеу, енгізу бойынша қатынастарын реттейтін салық кодексінен тұрады.
Бұл кодекс 3 бөлім, 18 бөлімшеден тұрады. Кодексте 9 салық, 13 алым, 9
төлем, 1 мемлекеттік баж, 4 кедендік төлем берілген.
1.3.Салықтардың негізгі түрлері
Салық ұғымымен салық жүйесі ұғымы тығыз байланысты. Мемлекетте
алынатын салық түрлерінің, оны құры мен алудың нысандары мен әдістерінің,
салық службасы органдарының жиынтығы әдетте мемлекеттің салық жүйесін
құрайды.
Салықтарды салу объектісі бойынша, олар тура және жанама салықтар
болып бөлінеді.
Тура салықтар – салық төлеушінің кірісі мен мүлкінен тікелей
төленген салықтар. Олар өз кезегінде нақты және жеке салықтарға
жіктеледі. Нақты салықтар салық төлеушілердің мүлкінің кейбір түрлеріне
салынады. Жеке тура салықтар – бұл жеке адамдар мен заңды ұйымдардың
табыстары мен мүлкіне салынатын салықтар. Нақты салықтардан айырмашылығы –
жеке салық салу әрбір салық төлеушінің жеке табысы мен мүлкін де, оның
қаржы жағдайын да ескереді.
Жанама салықтар – баға немесе тарифке үстеме түрінде белгіленген салық
төлеушінің кірістері мен мүлкіне тікелей байланысты емес салықтар. Жанама
салықтарға қосылған құнға салынатын салық, акциздер жатады.
Салықты алатын және оған билік жасайтын органға қарай орталық
( жалпымемлекеттік ) және жергілікті салықтарды ажыратады.
Пайдалану тәртібіне қарай барлық салықтар жалпы және мақсатты болып
бөлінеді.
Жалпы салықтар тиісті деңгейлердегі бюджеттерде шоғырландырылады және
жалпымемлекеттік қажеттіліктерді қаржыландыруға пайдаланылады. Мақсатты
салықтардың нысаналы арналымы болады және әдеттегідей түрлі арнаулы
қорлардың қаржы базасын құруға арналады.
Объектінің экономикалық белгілері бойынша табысқа салынатын салықтар
және тұтынуға салынатын салықтар болып ажыратылады. Табысқа салынатын
салықтар төлеушінің салық салынатын кез – келген объектіден алған
табыстарынан алынады. Тұтынуға салынатын салықтар – бұл тауарлар мен
қызметтер көрсетуі тұтыну кезінде төленетін шығынға салынатын салықтар.
Салық салу объектілерін есепке алу және оларды бағалау тәсілдеріне қарай
салық алудың мынадай төрт әдісі қолданылады: кадастрлық, салық төлеушінің
мағлұмдамасы бойынша, табысты алу көзінен ұстап қалу, патенттік негізде.
Бірінші жағдайда салықты есептеу мен оны алу, салық салу объектілерінің
нақты табыстылығын есепке алмай табыстылық нормасын көрсете отырып,
олардың тізімдемесі негізінде жүзеге асырылады.
Мағлұмдамада салық төлеушілер табыстың көлемін, қажетті жеңілдіктерді,
шегерімдерді көрсетеді және салық сомасын есептеп, төлейді.
Үшінші әдіс бойынша салық төлеуші жұмыс істейтін ұйымның, мекеменің
бухгалтериясы одан салықты табыс алынған жерде есептеп, ұстайды.
Төртінші әдіспен салық кәсіпкерлік қызметтің сан алуан түрлеріне
берілетін патент негізінде төленеді. Патент – арнаулы салық режімін қолдану
құқығын куәландыратын және салық сомасының бюджетке төленгендігін растайтые
құжат.
Салық есебінің екі әдісі қолданылады:
1. кассалық;
2. есептеу әдісі.
Кассалық әдіске сәйкес табыстар мен шегерімдер жұмысты орындау, қызмет
көрсету, мүлікті жөнелту мен кірістеу және ол бойынша жасалынған ақы төлеу
мезетінен бастап есепке алынады.
Есептеу әдісі бойынша табыстар мен шегерімдер ақы төлеудің уақытына
қарамастан жұмысты орындау, қызмет көрсету, тауарларды өткізу және кіріске
алу мақсатымен тиеп жіберу мезетінен бастап есепке алынады.
Қазақстан Республикасындағы салықтардың, салық сипатындағы алымдардың
тізбесі мыналарды қамтиды:
І. Салықтар:
1. корпорациялық табыс салығы
2. жеке табыс салығы
3. қосылған құнға салынатын салық
4. акциздер
5. жер қойнауын пайдаланушылардың салықтары мен арнаулы төлемдері
6. әлеуметтік салық
7. жер салығы
8. көлік құралдарына салынатын салық
9. мүлікке салынатын салық
ІІ. Алымдар:
1. заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркегені үшін алынатын алым.
2. дәрі-дәрмек құралдарына мемлекеттік тіркегені үшін алынатын алым.
3. аукциондардан алынатын алым.
4. елтаңбалық алым.
5. телевизия және радио хабарларын тарату ұйымдарына радиожиілік спектрін
пайдалануға рұқсат беру үшін алым және т.б.
ІІІ. Төлемақылар:
... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz