Мүсін - ең ежелгі өнерлердің бірі

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Мүсін тарихы1

Технологиялық бөлім3

Қолданылған әдебиеттер7

Мүсін тарихы

Мүсін - ең ежелгі өнерлердің бірі. Біз бұдан мыңдаған жылдар бұрын Мысыр, Үнді, Грек шеберлерінің қолынан шыққан тамаша туындыларды білеміз. Түрлі халықтар мен дәуірлердің толып жатқан скульптуралық шығармалары бізге дейін жетті. Мүсін өнерін скульптура дейді. «Скульптура» ( латынша sculptura ) сөзі алғашқыда қатты материалдардан фигураларды қашап жасауды, шекуді (мүсін жасауды) білдірген. Кейіннен пішіндеу арқылы жасалған шығармалар да осы ұғыммен білдірілген.

Әр өнердің төңірегіміздегі дүниені өзінше бейнелеп, өзінше түсіндіретін өз тілі бар. Мүсінші өз шығармасын тастан, мәрмәрдан қашайды, не саздан жасайды. Ол өз ойын кеңістікте жан-жағынан бірдей көрінетіндей етіп, толық мүсіндейді, мүсінді жан-жағынан әр қалыпта көре аламыз.

Скульптураның бейнелеу өнерінің түрлерінен айырмашылығы скульптурада басты әсерлілік құралы - аумақтық форма. Суретші сияқты мүсінші де өзі бейнелеп отырған мінез құлқын, ішкі сырын ашуға тырысады. Оны біз бет-әлпетінен, қимыл-қозғалыстарынан аңғарамыз, тіпті мүсінделген адамның үстіндегі киімінің әр қыртысына дейін оның жан дүниесінен бір сыр танытып тұрады.

Скульптура «жұмыр» (оны барлық жағынан қарауға болады) және «рельефті»болып келеді. Жұмыр скульптурада адамды бейнелей отырып, скульптура тек маскамен, яғни бетпен, шүйдесіз баспен шектеліп қала алады. Басты немесе иықтары бар кеудеге дейінгі бюстті мүсіндей алады. Оның өзінде бюсттің тұғырына сан қилы форма беруге болады. Адамды беліне дейін бейнелеу жартылай фигура, ал бүкіл бойымен бейнелеу статуя (мүсін) деп аталады. Көп фигуралы композиция скульптуралық топ деп аталады. Рельеф - тек бір жағынан қарағанда жақсы көрінетін, жазықтық бетіндегі скульптуралық бейне. Рельеф екі түрге бөлінеді:фигуралар фонның жазықтығынан өз көлемінің жартысынан шығып тұрса, онда ол барельеф деп аталады; ал фигуралар жартысынан шығып тұрса, онда ол горельеф деп аталады.

Скульптура шығармалары, живописьтегі сияқты, станокты және монументті-сәндік болып бөлінеді. Станокты шығармалар айналадағыларға тәуелсіз, өз бетімен өмір сүреді. Сондықтан түрлі жағдайларда қоюға болады. Монументті-сәндік шығармалар жеке ансамбльдің-алаңның немесе парктің архитектуралық композициясының компоненті болып табылады.

Скульптура жасау үстіндегі жұмыста сурет салу үстіндегі жұмыстағыдай негізгі сатылар сақталады. Скульптурада әр түрлі материалдарды қолданады. Цементтен скульптура құяды; Ағаш скульптура, ежелгі ағаш скульптура бағзы замандарда, классикалық ежелгі грек мүсіндеуінен көп бұрын пайда болған. Ағаш скульптура хх ғасырдың басында жаңа өріс алды. Ою техникасы мен тәсілдері баяғы замандардан біздің кезімізге дейін өзгеріссіз жетті; Тас скульптура, түрлі тас жыныстарының ішінде скульптура үшін ең жақсысы-ақ мәрмәр (грекше mramoros-жарқыраған) болып табылады, ол антикалық скульптурада өте кең тараған. Антикалық әлем өзінің көркемдік деңгейі жағынан маңдай алды мәрмәр мүсіндерді ғана емес, осы материалды өңдеу техникасындағы барлық басты нәрселерді де берді. Бұл техника үш мың жыл дерлік уақыт ішінде шын мәнінде өзгерістерге ұшыраған жоқ. Даңқты мүсінші В. Мухина мәрмәр туралы былай жазды: « … Оның біртегіс түйіршікті фактурасы, оны өңдеудің жеңілдігі оған неғұрлым нәзік, жеңіл және бай детальдармен форма беруге мүмкіндік жасайды; оның тегістелген бетінің жұмсақ жылтырыадам денесінің тығыздығы мен фактурасын тамаша береді». Атақты француз мүсіншісі О. Роден де мәрмәрді ең жақсы материал деп есептеді; Металл, ең жақсы және бірегей скульптуралық материалдардың бірі-қола, одан антикалық заманнан бері пішіндеу мен фактураның сан қилы ньюанстары бар ең нәзік және өрнекті композициялар жасалып келеді.

Құюдан басқа, скульптурада металды басқаша пайдалану - қаңылтыр металдан скульптура соғу, қағу әдісі де мәлім. Бұл техника «торевтика» деген атпен тіпті эллинизм уақытында-ақ (б. э. б ІV ғасырдан б. з. І ғасыр) кең тараған; Пластилин - баяғыдан-ақ мәлім болған, Ренессанс суретшісі және өнертанушысы Д. Вазаридің айтуына қарағанда, оны орта ғасырлардың өзінде-ақ қолданған.

Композициялы бөлім

Өз композициямды сазбалшықтан жасадым. Сазбалшық -мүсіншінің қиялында пайда болған ойдың нобайын тез жасауға мүмкіндік беретін бірінші материал. Сонымен қатар, сазбалшық дене күші жағынан біршама жеңіл, ең бастысы- жасау барысында кез-келген түзетулер мен қайта жөндеулер жасауға мүмкіндік береді.

Саусақтарымен жұмыс істегенде, созылымды пластикалық материалды сезіне, түйсіне отырып, (мүсінші) өзі жасап жатқан формаларды қолдарымен бейне бір көріп тұрғандай қабылдайды.

Бұл қабылдайды.

Бұл композицияны таңдау себебім мен жастық шақты бірнеше қырынан түсіндіруге тырыстым. Жастық шақ - адамзаттың ең бір керемет сұлу да, сымбатты кезеңі, ал сұлулық әсемдіктің үлгісі- әйел заты. Сонымен қатар, жастық шақ- сыры мол кезең. Бұл кез- келешекке тартылған алғашқы ой-үміт, арман, жоспар.

Алғашқы толғаныс - тәтті арман алданышқа айналмасын деген сенім. Сенім мен күдік орындығындағы, жас қыздың жанындағы бос жай- жалғыздықтың орны емес, өмірге деген, болашаққа деген, ғашығына деген сағынышты күтіп отырған мекені. Ал қызды баураған ой- тұңғыш маңызды сынақ.

Өз жайымызда, өз орындығымызда әрқайсысымыз келешек арманымыздың сөзсіз орындалуына сенейік. Осы орындықтағы бос жайға әрқайсысымыз бір сәт аялдай отырып, өз сырымызды да оған баяндайық, үміт отын жағайық. Осы композицияның тағы бір жағы, осы жас қыздың жанындағы бос орынға әрбір адам отырып өзінің басынан өткен оқиғаларын бір сәт есіне түсіріп, шерін тарқатуға болады.

Технологиялық бөлім

Скульптурада сазбалшық, ағаш, тас, пластилин, балауыз металлдар тағы басқа материалдар қолданылады. Мүсінші пайдаланатын аспаптар: стекалар, тұзақшалар, циркуль.

Скульптура станокта жасалады, станоктың үстіңгі беті оңай айналады. Станоктың биіктігі жасалатын скульптураның биіктігіне байланысты, оның ортасы әрдайым мүсіншінің көз деңгейінде тұрады.

Сазбалшық скульптураның ішінде міндетті түрде қатты қаңқа (каркас) болады, (формасы бұзлмауы үшін) фигураның беріктігін қамтамасыз ету үшін қаңқаны глаголь деп аталатын -Г («Г»- славянша «глаголь») әрпі түрінде иілген жуан темір шыбықшамен бекітеді. Төменде оның табандары болады, олар ағаш тақтайға бекітіледі. Глагольдің биіктігі фигура биіктігінің шамамен 1/2-іне, көлемі -шамамен 1/5-не, табанының көлемі 1/10-іне тең етіп алынады.

Глаголь-металл қаңқаны неғұрлым берік әрі жауапты бөлігі. қаңқаны дайындауға кірісе отырып, ең алдымен оның бөліктерінің көлемдерін анықтайды.

Сазбалшық - табиғаттың өзі жасаған ең жақсы пластикалық скульптуралық материал. Сазбалшықтың сапасы - оның иілімділігі. Материалдың икемділігі оның механикалық құрамымен, онда құмның болуымен анықталады. Аз мөлшерде құм араласқан сазбалшық майлы, ал көп құм араласқан сазбалшықтар жұтаң сазбалшықтар деп аталады.

Пішіндеу үшін сазбалшықты арнайы дайындайды. Дайындаудың алуан әдістері бар.

Кейде мүсіншіге кеппейтін сазбалшық қажет, оны жай сумен емес, 2-3(-тық хлорлы кальций қосқан сумен езеді.

Сазбалшықтың орнына пластилинді қолданады, бұл кеппейтін жасанды масса. Пластилиннің құрамы сан алуан болуы мүмкін, оған табиғи немесе минералды балауыз (озокерит) кіреді.

Қатты пластилинді алу үшін балауызды балқытып, оған ерітілген шайыр мен аздаған пигмент қосады, сұйық қоспаға ерітілген күкіртті араластырады, күкірт пен шайыр пластилиннің қатқылдығын күшейтеді. Жұмсақ пластилинді балқытылған балауызбен күкірт пен майды (ерітілген шошқа майын немесе техникалық вазелинді) араластырып дайындайды.

Сазбалшықта әрбір сеанс аяқталысымен қажетті ылғалдылығын және икемділігін сақтау үшін скульптураға мол етіп су бүркіп, дымқыл шүберекпен орап тастайды, үстінен полиэтиленді пленкамен жауып қояды.

Скульптура құю. Сазбалшықтан немесе пластилиннен пішінделген скульптура ұзақ сақталмайды. Скульптураны сақтайтын жағдайда оларды басқа материалға: гипске, бетонға, металға, ағашқа немесе тасқа көшіреді. Гипске, бетонға, металға скульптураны құю арқылы көшіреді.

Скульптураны құймастан бұрын одан қалып алу, оны қалыпқа құю керек. Қалыптаудың үш түрі бар: бастапқы, кесектік және желімдік қалыптау. Кесектік және желімдік қалыптар бір түпнұсқадан көптеген көшірмелерді алуға, ал бастапқы қалып бір ғана көшірмені алуға мүмкіндік береді.

Қалып гипстен жасалады. Құю кезінде былайша дайындалған шайнама қолданылады: 200г ерітілген стеаринге 160г керосин мен 130г машина майының қоспасын араластырады. Қарапайым шайнамаға- сұйық кір сабынды да қолданады. Пластилинді өсімдік майымен майлайды.

Түпнұсқада қалыпты бөліктерге айыратын сызықтар белгіленеді, мұны қабыршақтар деп атайды. Сазбалшық скульптурада белгіленген сызықтар бойымен қаңылтыр кесектерінен жаппай қабырға орнатылады, қаңылтыр бір-бірін аздап жауып тұруға және сазбалшыққа кемінде 0. 5см-ге еніп тұруға тиіс. Скульптураға гипс шашады, гипс шашқанда арасына арматура ретінде сымдардың кесінділерін салады, бетін екінші рет гипс шашып, бетін тегістейді. Қалып қатқан кезде, қабыршықтарды алады. Алынған қабыршақтардың ішкі бетіне май жағады да, екі бетін біріктіріп, жіппен байлап тастайды. Оның төменгі тесігін жоғары қаратып аударады. Гипсті қабырғаның бойымен скульптура көлемінің шамасымен үштен біріне жеткенше құяды, содан соң қалыпты тез айналдырып, гипсті қалыптан қайта шелекке төгеді. Гипс қоюлана бастағанша осылайша үш рет қайталайды, содан кейін жаңадан гипс езіп құйманың қабырғалары 2-3см қалыңдыққа жеткенше бәрі қайталанады. Бұл процесс жағып-шаю деп аталады, бұл жеңіл етіп жасауға мүмкіндік береді. Ал көлемі кішкентай құймаларды тұтас етіп жасайды. Құйма біткеннен кейін шамамен жарты сағаттан соң қалыпты алуға, оны уатуға кіріседі.

Скульптураны көбейтудің екі әдісі бар: Бірінші әдіс кесектік қалыптау, қалып көптеген бөліктерге, кесектерге бөлінеді. Екінші әдіс желімдік қалыптау, бұл әдіс көп мөлшердегі көшірмелерді алуға мүмкіндік береді. Мұндай қалыптар резінке сияқты созылмалы келеді, бұл әдіс кезінде қалып техникалық желатиннен немесе ағаш желатиннен әзірленеді. Кішкентай скульптураны құюды пластмассадан жасауға болады.

Скульптураға өң беру (тонировкалау) . Ақ немесе ашық-сұр скульптураға берік әрі бағалы материалдардың: қоланың, терранотаның (күйдірген сары саздың), тастың түрін береді. Бұлай бояу, өң беру (тонировкалау) деп аталады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.