ТАБЫСТАРДЫ, ШЫҒЫСТАРДЫ ТАНУ ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ БУХГАЛТЕРЛІК ЕСЕПТЕГІ КӨРІНІСІ

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 20 бет
Таңдаулыға:

ТАБЫСТАРДЫ, ШЫҒЫСТАРДЫ ТАНУ ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ БУХГАЛТЕРЛІК ЕСЕПТЕГІ КӨРІНІСІ

ЖОСПАРЫ
КІРІСПЕ

1. Табыстар мен шығыстарды мойындау әдістері мен өлшемдері ... ...
2. Банк табыстарының жіктемесі ... ... ...
3. Банк шығыстарының жіктемесі ... ... ... ... ...
4. Табыстар мен шығыстардың есепте көрініс табуы, қаржылық нәтижені
анықтау ... ... ... ..

ҚОРЫТЫНДЫ
ҚОЛДАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

КІРІСПЕ

1.ТАБЫСТАР МЕН ШЫҒЫСТАРДЫ МОЙЫНДАУ ӘДІСТЕРІ МЕН ӨЛШЕМДЕРІ
Кез келген кәсіпкерлік қызметтің ең маңызды мақсаты - табыс табу болып
табылады. Сонымен қатар бухгалтерлік есептің ең басты қызметі - осы
мақсаттарға жету жолындағы банктің жеті-стіктері мен сәтсіздіктерін анықтау
және есептілікті көрссту. Пайда - шаруашыльщ қызметті жүргізу нәтижссіндсгі
капитал өсімі; бұл толмқ табыстан толық шыгыстарды шегергснге гең. Бірақ
бұл анықтамалар әр түрлі қабылдануы мүмкін. Бухгалтерлер бөлінбе-ген пайда
немесе таза табыс терминдеріи қолданғанды жөн көреді.
Таза табыс = табыс - шығыс.
(17)
Егер шығыс табыстан асып кетсе, онда жабылмаған шығын жайлы сөз
қозгалады.
Шығындяр - бүл шаруашылық жүргізуші субъектіге тиесілі келісімшарттар
және оқиғалардың нәтижесінде, сонымен қатар шыгынның немесе акционерлік
капиталды үлестірудің нәтижесі болып табылатындарын қоспағандағы субъектіге
әсерін тигізетін барлық басқа да мәмілелер, оқигалар мен жагдайлар
нәтижесінен капиталдың азаюы.
Табыс және шыгыс ұгымдары әр түрлі аныкталады. Жиі қол-д аны латы
ндары:
Табыс - есепті кезең аралыгындагы активтер агымы немесе осуі немесе
банк қызметінің табыс алуга багытталган және капит-алды өзгерте алатын
түрлерінің нәтижесінде орын алган, жалпы қабылданган есептілік қагидаларына
сәйкес әлшенген және мо-йындалган несиелік қарыздың азаюы нысанындагы
экономикалық пайданың көбеюі.
Шығыс - есепті ксзең аралығындагы экономикалъщ табыстың активтердің
кері агыны немесе паиданылуы түріндегі азаюына эке-летін қарыздардың пайда
болуы, бүлар меншікті капитал үлесінің иелері арасында бәлетіндерінен
ерекше болады.
Табыс банктің өмір сүру көзі болып табылады. Банксіз табыс жоқ,
табыссыз банк жоқ. Табыстың мәнін аныктау, бағалау және табысты уақытпен
байланыстыру бухгалтерлік есептің негізгі мәселелері.
Табыстар екі түрге бөлінеді: негізгі және негізгі емес қызмет
түрлеріне байланысты.
Нәтижелі шоттарды цүру тәсілін, табыстар мен шығыстардың күрамын,
оларды есепке алу және есептеу тәртібін Қазакстан Республикасының Ұлттық
банкі анықтайды және қаржылык есептіліктің халықаралық стандарттары
талаптарына сәйкес банкті баскару және оган салық салу үшін жеткілікті
деңгейде түсінікті болуы кажет.
Бухгалтерлік есептің жалпы кағидалары тануды субъектінің қаржыльщ
есебіне бап енгізу үрдісі ретінде анықтайды. Тану іске қосылған соманың
есептің корытынды көрсеткіштерінде көрініс та-буынан түрады.
Табыс және шығыс баптарыи канағаттандыру өлшемдері мынадай:
бап өлшеу үшін сәйкес негізге және іске қосылган сомага саналы
бағалау жүргізу мүмкіндігіне ие;
болашақта экономикалық пайда алуға немесе жоғалтуға
негізделген баптар үшін осындай пайдалар алынуы немесе алынбай
қалуы мүмкін ықтималдық кездеседі.
Табыстар әдетте мәміле орындалған және түсімді алу және оны елшеу
мүмкіндіктеріне катысты қатаң сенімділік болған жағдайда мойындалады. Шығыс
немесе шығындар шығыс немесе алдында мойындалған актив болашактағы
экономикалық пайданы үстай алмаған жағдайда мойындалады.
Өнімді сатудан түскен табысты мойындаудың негізгі өлшемде-рінің бірі -
сатушы сатып алушыға сатылған өнімге меншік күқығынан сыйақы және елеулі
тәуекелдерді беруі болып табы-лады. Егер сатушы оны өзінде қалдырса, онда
ереже бойынша, бұл мәмілені сату ретінде тануға болмайды.
Өнімді өткізу кезінде табыс танылған болса, онда табыс пен шығыстарды
тану қағидаларын қолдану келесідей болуы мүмкін:
- өткізгенге дейін;
- өткізу кезінде;
- өткізгеннен кейін.
Өнімді өткізгенге дейін танылган табыс
Екі әдіс арқылы жүзеге асырылады:
1) аяқталған мәміле, яғни мәміле аякталған кезде табыс және шығыс
шоттарымен бірге барлық шоттар жабылады және жиынтық табыс
мойындалады (әдетте құрылыс кезінде);
2) аяқталу пайызымен - табыс, шыгыс, жиынтық табыс әр
есепті кезеңде қүрылыс жобасының аяқталуын бағалау пайызы
негізінде мойындалады.
Өткізу кезінде мойындалган табыс
Табысты мойындау үшін жағдайлар - мәмілені орындау және түсім алу
мүмкіндігі әдетте өнімді немесе қызметті өткізген кезде орындалуы мүмкін.
Бұл сату кезеңі деп аталатын әдіс.
Өткізгеннен кейін танылған табыс
Бұл жерде екі әдіс қолданылады: ақысын біртіндеп төлейтіндей етіп сату
және шығындардың орнын жабу.
Бірінші жағдайда табыс сату кезінде емес, тек ақша алынған жағдайда
ғана мойындалады. Екіншісі табыстардың немесе пайда-лардың акырғы өткізуін
мойындауға болмайтын жағдайда.
Табысты қызмет көрсетілуі бойынша мойындау келесі әдістер-мен жүзеге
асады:
- нақты орындалу (бір операцияны орындау кезінде қызмет
корсеткені үшіи алынған табыстар есепке алу үшін
қолданылады);
үйлесімді орындалу (көп сатылы табыстарды мойындау үшін қолданылады);
аяқталған орындалу (қызмет көрсетуден түсетін табысты есепке алу үшін
қолданылады - орындалудың бірдей немесе бірдей емес кезеңдер сериясы,
олардың қорытынды актісі қызмет көрсету бойынша жалпы операцияларға
байланысты айтарлықтай маңызды);
инкассолау (табыс акшалай қаражат алынған кезде мойын-далады, себебі
белгісіздік өте жоғары).
Табыстар мен шығыстардың әрбір түрі банктің қызмет етуінід тиі-мділік
деңгейін бағалау үшін жеке аиіылады. Банктің қаржы-шаруашылық қызметінің
нәтижесі туралы есеп кұру үшін табыстар мен шығыстар маңызына қарай
сәйкестілік қағидаларына сай топталады.
Табыстар және шығыстар баптарын белек ашып қарастыруға алып келген
жағдайлар мыналарды қамтиды:
• тауарлы-материалдық қорлар қүнының еткізудің таза құнына дейін,
ғимараттар мен кұрал-жабдықтар қүнының - қалпына келтіру құнына дейін
төмендеуі, сонымен қатар осындай төмендеуді кайта реверсиялау;
• банк қызметі қүрылымынъщ өзгеруі және құрылымның өзгеруі бойынша
шығындарға арналган кез келген резервтерді жою;
• жылжымайтын мүлік және қүрал-жабдық баптарының істен шығуы;
• үзақ мерзімді инвестициялардың істен шығуы;
• үзілген операциялар;
• сот үрдістерін реттеу;
• резервтердің күшін жоюдың басқа да жағдайлары.
Әрбір үзілген операция үшін келесідей ашылулар жүргізіледі:
- үзілген операция сипаттамасы;
есепке алу максатында операциялардың нақты үзілу күні;
- үзу әдісі (сату немесе бас тарту);
операцияны үзуден түскен табыс немесе шығын және
оларды өлшеу үшін қолданылатын есептілік саясаты; әр есепті кезеңде
күнделікті кызметтен сәйкес сомалармен түсетін түсім, табыс немесе
шығын.
Жалпы көлемде елеусіз үлеске және бір реттік сипатқа ие та-быстар мен
шығыстардың жеке түрлері жеке аналитикалық жай-ғасымға бөлінбей, банктің
басқа да табыстары мен шығыстары кұрамында есептеледі.
Осылардың әрбір түрі клиенттерге ұлттық және шетел валют-асында қызмет
көрсетуге пайдаланыла алады. Ол үшін валюталар шегінде акпарат алуға
мүмкіндік беретін жайғасымдар (позиция) қарастырылған.
Жоғарыда айтылып кеткендей, банк шығындары - бұл есепті кезен ішінде
меншікті капитал (дивидендтен басқа) үлесінің иелері арасында бөлінетін
түрінен өзгеше, капиталдьщ азаюына алып 'келетін активтердің жылыстауы
немесе пайдаланылуы не болмаса қарыздардың пайда болуы түрінде экономикалық
тиімділіктің азаюы.
Экономикалык шығындарды табыс алу үрдісінде банк қызмет-терін және
өнімдерін пайдалану және тұтыну ретінде анықтауға боладт . Шығыстар тек
банк өнімдері немесе кызметтері табысты қалыптастыру үрдісінде қолданылған
кезде пайда болады. Шығыстар-дың бухгалтерлік есеггшоттарында және қаржылык
есептілікте көрініс табуы есептілік кезеңде не кешігіп, не мерзімінен бұрын
орындалады. Есепті кезең қабылданған табыс түжырымдамасымен аныкталады.
Шығыстар өнімдердің немесе қызметгердің құны төмевдеуі орын алғанда немесе
болашақта бұларды пайдалану есебінен қүн өсімі ұсынылмаған жағдайда көрініс
табады. Ақша қаражаттарының келіп түсуіне негізделген табыс тұжырымдамасы
шығыс шегу кезеңіне уақыты бойынша шекті жақындатылып көрсетілуі кажет.
Шығыстар есепте сәйкестілік қағидасы бойынша себеп-салдар-лық байланыс
негізінде көрсетілген табыспен мойындалады. Сәй-кестілік тек табыстар мен
шығыстар арасында негізделген байланыс бекітілген жағдайда орын алады.

2. БАНК ТАБЫСТАРЫНЫҢ ЖІКТЕМЕСІ
Банк табыстары есептеу әдісі бойынша теңгемен есептеледі
жоне мыналардан тұрады:
төмендегілер бойынша сыйақы (мүдде) алумен байланысты:
• Үлттық және басқа банктердегі корреспонденттік шоттар;
• Ұлттьщ және басқа банктерде орналастырылған депозиттер;
• Үлттық банк қайта қаржыландыруы үшін жарамды казы-
нашылык міндеттемелер мен баска да өтімділігі жоғары бағалы
кағаздар;
39-819• сатуға арналған бағалы қағаздар;
• басқа да бағалы қағаздар;
• басқа банктерге орналастырылған салымдар;
• басқа банктер ұсынған қарыздар;
• клиенттерге берілген қарыздар;
• капиталға және багынышты борышка инвестиция;
- банктің келесі кызметтері бойынша комиссиялық табыстары:
• аударым операциялары;
• бағалы қағаздарды сату-сатып алу;
• шетел валюталарын сату-сатып алу;
• сақтандыру операциялары;
• сенімгерлік операциялары;
• берілген кепілдіктер;
• шоттарды және клиенттердің салымдарын жургізу;
• баскалары;
- пай, акция және басқа да бағалы қағаздар
бойынша дивидендтер;
- клиенттердің банкке есеп айырысу және кассалық қызмет
көрсеткені үшін төлемдері, клиенттердің телеграфтық (пошт-алық) және тағы
басқа шығындардың орнын жабуы;
- шетел валютасын, бағалы қағаздарды сату-сатып алудан түсім;
- шетел валютасын, бағалы металдарды және бағалы қағаз-
дарды қайта бағалаудан тускен табыс;
- кәсіпорындарға, ұйымдарға, банктерге хальщқа көрсетілген
басқа да қызметтер үшін, соньщ ішінде инкассация үшін төлем;
- банк активін сатудан түскен түсім;
- банк шығындарының орнын жабу сомалары;
- есепті кезенде шыкқан өткен кезендер табыстары
(өткен жылдар қателерін анықтау нәтижесінде): өткен жылдарда
алынған алдын ала есептелінген пайыздар және комиссия, өткен
жылдары банктің клиенттерге артық төленген талап етуге дейінгі
сыйақы және комиссиялық ақы, аддында үмітсіз деп есептен шығарылған
қарыздардың келіп түсуі, егер олар күмәнді қарыздар бойынша резервті
көбейтуге бағытталмаса; банк қызметкерлерінің олардың кінәсі
есебінен банктің төленген айыппүлдарының орнын жабуға түсімдердің түсуі;
алынған айыппұлдар, өсімпұл, тұрақсыздық төлемі және басқа да
экономикалық санкциялар, соньщ ішінде есеп айырысу операцияларын
орындау ережелерін бүзғаны үшін клиент-терден алынатын
айыппүлдар, сонымен катар, мерзімінде жеткізбеу, корреспонденцияны
жоғалтқаны үшін байланыс кәсіпорынынан алынған айыппүлдар; банк
меншігіндегі мүлікті жалға беруден түсетін табыс сонымен қатар мәмілеге
сәйкес факторингтік және форф-ейтингтік операцияларды жүзеге асырудан
түсетін түсім; банк алатын басқа да түсімдер: сатылған макулатура, металл
сынығы, өңделген пломба, банк көлігін пайдалану, істен шыққан материалдарды
қалдық заттар ретінде өткізуден түскен табыс, негізгі қорларды жоюдан
түсімдер, жұмысшыларга еңбек кітапшасын және оларға қосымша бет (вкладыш)
беруден алынатын сомалар, түгендеу кезінде анықталған артық негізгі қорлар,
баланстан балансқа ауыстыру тәртібі бойынша қабылданған инвентарь күны
(сыйға тарту) және т.с.с. күтілмеген жағдайлар салдарынан туындаған басқа
да күтіл-меген табыстар.

3. БАНК ШЫҒЫСТАРЫНЫҢ ЖІКТЕМЕСІ
Ақша айналысы саласында атқаратын қызметі және негізгі шаруашылық
қызметімен байланысты банк қаражат жұмсайды. Олар екі бөлікке бөлінеді:
операциялық және әр түрлі шығындар және басқару аппаратының шығындары.
Операциялық және әр түрлі шығындар қүрамында ең үлкен үлес салмағы
банкаралық несие бойынша, мерзімді және талап етуге дейінгі салымдар
бойынша есептелінген және төленген пайыз-дар алады.
Басқару аппаратына кететін шығындар барлық қызметкерлердің, соның
ішінде басқару аппаратының жүмысшыларын қоса алғанда, еңбекакысын және
әлеуметтік қамтамасыз ету шығындарын қамтиды.
Банк шығыстары есептеу әдісі бойынша теңгемен есептеледі және
мыналардан тұрады:
алынған несиелер, депозиттер, бағалы қағаздар мен форвард-тық,
лизингтік операциялар бойынша сыйакы төлеумен және комиссиялық төлемдермен
байланысты, соның ішінде:
• клиенттердің есеп айырысу, ағымдағы және басқа да шот-тары
бойынша;
• кэсіпорындардың, үйымдардың, кооперативтердің депозиттері және
салымдары бойынша, азаматтардың және әскери кыз-меткерлердің салымдары
бойынша;шетел корреспонденттерінің, фирмалардың, басқа да ұйым-дар мен
шетел азаматтарының шетел валютасындағы шотта-ры бойынша;
азаматтардың, ұйымдардың, ортақ меншіктегі кәсіпорындардың ағымдағы
шоттары және салымдары бойынша; баска банктерден уақытша пайдалануға
алынған несиелік ресурстары үшін; шетел валютасын және бағалы қағаздарды
кайта бағалаудан; басқа тұлғалар көрсеткен әр түрлі қызмет керсетулерден;
банктің есеп айырысу-кассалык операциялары қызмет керсетуі бойынша басқа да
кызметтеріне төлемдер; банктің есеп айырысу-кассалық операциялары кызмет
көрсетуі бойынша қызметтеріне комиссиялық акы;клиент операциялары бойынша
нақты пошталык және телеграфтық шығындар; шетел валютасын, бағалы
қағаздарды сату-сатып алу жоғалтулары; банк активтерін сату кезіндегі
жоғалтулар; банк активтерін сатудан шеккен шығындары; басқа тұлғалардың
шығындарының орнын жабу шығындары; есепті кезеңде анықталған өткен кезең
шығындары (кеткен қатені табу нәтижесінде), соның ішінде: өткен жылдары
клиенттерден артығымен алынған, қайтарылған сыйақы мен комиссияльщ ақылар;
өткен жылдар операциялары бойынша алдын ала есептелінген сыйақы мен
комиссиялық ақылар; банк қызметін қамтамасыз етумен байланысты әр түрлі
шығындардан, мыналарды қоса: әр түрлі қосымша төлемдерді коса алғандағы
банк кызметкерлерінің еңбекақысы; жыл сайынғы және косымша демалысты
(пайдаланылмаған демалыс айына өтемақы) заңға сәйкес төлеу; банк
жұмысшыларына оның қайта құрылуы, жұмысшылар санын кысқартуына
байланысты босатылатын қызметкерлеріне төленетін төлемдері;
қызметкерлерге заңға сәйкес берілетін оку мақсатында босату
төлемдері; кадрларды даярлау;белгіленген нормалар шегіндегі іссапар
шығындарының ор-нын жабу;
банк штабында тіркелмеген жүмысшылардың келісілген азаматтык-құкықтық
сипаттағы мәмілелері бойынша орындаған жұмыстары үшін (егер
жұмысшымен есеп айырысуды тікелей банк өзі жүзеге асырса); мәжбүрлі
бос жүрген уақытына ақы төлеу; негізгі корлар бойынша амортизациялық
аударымдар, материалдық емес активтердің тозуы, негізгі
қорлардың жалға берілген бөлек объектілері бойынша амортизациялык
аударымдар (негізгі қорлардың материалдық емес активтерді
жоспарлы қолдану мерзіміне байланысты), егер мәміле шарттарына сәйкес
амортизациялық аударымдарды жалға беруші жүзеге асыратын болса,
онда -негізгі қорлардың жеке объектілерінің жалына есептелген
сома жалға берушіге тиесілі; қызмет ғимараттарының, құрал-жабдықтың
барлык жөндеу түріне кеткен шығындарды қосқандағы банк қүрал-
саймандарының істен шығуы;
жылуға, жарыққа, өрттен корғау және күзетті қамтамасыз ету
төлемдері; активтердің жіктелуіне және банктің баланстық емес
міндеттемелеріне сәйкес мәжбүрлі шығындар күру; бланкілерді дайындау,
сатып алу және аударып жіберу шығындары, соның ішінде
магниттік ленталардың қатаң есептілік бланкілері, есептеу
техникаларына шығысталатын материалдар, қағаздар, қораптау материалдары;
күжаттарды және қүндыльщтарды тасымалдау және сақтау үшін
қолданылатын сөмкелерді, қаптарды сатып алу, жөндеу және жаңарту шығындары;
ақша қаражаттарын, құндылыктарды, банк құжаттарын
тасымалдау және сақтаумен, сонымен қатар басқа да банктің негізгі кызметін
жүзеге асыруға байланысты шығындары; жұмысшылар жинауды үйымдастыру
бойынша көтерме шыгындары; кепілдік жөндеу жұмыстарын жүргізу және
банктің жарғылық қызметін жүзеге асыру үшін колданылатын
негізгі корларға кызмет көрсетулер, байланыс қызметтеріне және
есептеу орталыктарының кызметтеріне акы төлеу; жарнамаға кететін;
өндірістік қызмет пен кеңсе пошталык-телеграфтык, операциялық, іссапар
шығындары; кеңес беру, ақпараттык және аудиторлык кызметтерге ақы
- банк қызметімен байланысты өкілеттілік шығындары:
• шетел банктерін, ұйымдарын коса алғандағы басқа банктер мен
ұйымдарды ресми қабылдауды жүргізу шығындары;
• банк штабында тіркелмеген аудармашылар қызметіне ақы
төлеу;
• мәдени, ойын-сауык іс шараларға бару және ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.