Қазақстандағы банктік жүйенің даму тарихы жайлы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Қазақстандағы банктік жүйенің даму тарихы.

Өз тәуелсіздігін алғаннан кейін 1990 жылдың желтоқсанында Қазақстан бірден нарықтық экономика талаптарына жауап беретін меншікті банктік жүйесін құруға кірісті. 1991 ж. қаңтарында, елдегі банктік реформаның бастамасы болып табылатын, "Қазақ КСР-дағы банктер және банктік қызмет туралы" Заң қабылданды. Республикалық Мемлекеттік банк облыстық басқармалары мен бөлімшелері бар ҚР Ұлттық банкіне айналды. Республикалық Өнеркәсіп құрылыс банкі акционерлік-коммерциялық Тұран банкіне, Агроөнеркәсіпбанк - Қазақстан Республикасы акционерлік-коммерциялық Агробанкіне, Республикалық Жинақ банкі - ҚР акционерлік-коммерциялық Жинақ банкіне ауысты. 1993 ж. бұл банктер акционерлік банктер болып қайта өзгерді, ал Жинақ банкі Қазақстан Республикасы Халықтық банк деген атқа ие болды.

1989 ж. басынан бастап, алғашқы коммерциялық, аралас, кооперативтік, жеке банктер пайда бола бастады. Осы жылы Интеринвестбанк КРАМДС банк сияқты және т. б. коммерциялық банктер құрылды.

Қазақстанда кассалық есеп бөлімі бойынша Ұлттық банк басты рөл атқарады, себебі Кеңес үкіметі кезіндегі Жинақ банкіндегі жинақ кассасының ауқымды көлемін құраған. Қазақстандағы банк жүйесін ТМД елдеріндегі банк жүйелерімен салыстырғанда экономика жағынан дамыған мемлекеттер деңгейіне жақынырақ, бұл банк секторларындағы халақаралық стандарт жүйесінде жүргізілген соңғы жылдардағы саясаттың нәтижесі. Міндетті түрде кепілдік беру қорының құрылуы 1999 жылдың аяғында жеке тұлғаның салымдар салуда ұлттық банк жүйесіне деген сенімін қалыптастырды. Бұл Ұлттық банк жүйесіндегі депозит көлемінің үздіксіз жоғарылауын көрсетті. Қазақстан Республикасы агентствосының қаржы нарығын және қаржы мекемелерін қадағалауының және басқаруының нәтижесінде қаржы қоры 2004 жылдың 1 қыркүйегінде 1301, 1 млрд. теңгені құрады. Соның нәтижесінде заңды тұлғаның салым соммасы 898 млрд. теңгеге, ал жеке тұлғаның салым соммасы 403, 1 млрд. теңгеге жетті. Депозиттің белгіленген ставкасының деңгейі төмендеуге бейім келеді. Депозит бойынша жеке тұлғаға сыйақы беру ставкасы Қазақстан Республикасының Ұлттық банкінің мәліметтері бойынша 1 жылда 42%-дан - 1, 8%-ға дейін, заңды тұлғанікі депозит бойынша 1 жылда 50, 8%-дан - 3, 2%-ға дейін төмендеген. Банктерде берілетін несиенің көлемі мен деңгейі 2004 жылдың 1 қыркүйегіне дейін 1527, 4 млрд. теңгеге артты. Банктің несие портфелі құрылымындағы қалыпты несие 2004 жылдың 1 қыркүйегінде 61, 1%-ды, соның ішінде нақты емес-36, 3%, тұрақсыздық-2, 6% құрады. 2004 жылдың 1 шілдесінде қалыпты несие 59, 6%, нақты емес-38, 1%, тұрақсызы-2, 3% жағдайында болды. Бұл жағдайда тұрақты және қалыпты несие деңгейі жоғарылап, нақты емес несиенің мөлшерінің төмендеуі байқалады. Яғни тұрақты несиенің өсу қарқыны 1, 5% тұрақсыз несиенің өсу қарқынынан 0, 3% артық. Несие түрінде заңды тұлғаға берілген сыйақы мемлекеттік теңге бойынша қандай төмендеу тенденциясына ие болса, шетел валютасында да солай төмендейді. Жыл басында несие түріндегі заңды тұлғаға берілетін сыйақының орташа деңгейі Қазақстан Республикасының Ұлттық банкінің мәліметтері бойынша ұлттық теңгеде жылына 15% және СКВ-да 12, 1% құраған ағымдағы жылдың шілде айында сыйақы деңгейі ұлттық теңгеде 14, 1%-ға, ал СКВ-да 9, 2%-ға төмендеген. Бұл теңгенің, доллардың курсына қатынасымен түсіндіріледі.

Ұлттық теңге бойынша несиенің төмендеу динамикасы 6%-ды, СКВ үшін 24%-ды құрайды. Заңды тұлға несиесіне қандай факторлар әсер ететіндігіне тоқталайын. Несиенің белгіленген орташа деңгейі СКВ валютасында 2004 жылы шілде айында 14, 9%-ға төмендеді, жыл басында 15, 9%-ды құраған. Мемлекеттік теңге бойынша несие 2004 жылдың шілде айында 19, 4%-ды және 21, 9%-ды құрады. Бұл СКВ валютасына қарағанда ұлттық теңге деңгейі жоғарырақ болғандығын көрсетеді. Тұтыну және ипотекалық несие көлемінің өсуіне қарамастан депозит деңгейі төмендейді. СКВ-да жеке тұлға несиесінің төмендеу қарқыны заңды тұлға несиесінің төмендеу қарқынынан айқын ажыратылады. Төмендеу динамикасы 6, 3% құрайды, корпоративті сектор 24%, заңды тұлғаға берілетін несие 2, 9% құрайды. Корпоративті клиенттерді несиелеу нарығында бәсекелестер жеткілікті болады. ТМД елдерінің банктік жүйесімен салыстырғанда ұлттық банктің несие портфелінің құрылымындағы тұрақсыз несие салмағы жоғары.

Ресей банкткрінде 2004 ж. 1 қаңтарындағы берілген қалыпты зейнетақының жалпы қоры 90, 7% құрады, кепілдік берілмеген зейнетақы 1, 8%-дан - 1, 5%-ға, тұрақсыз зейнетақы 3, 8%-дан - 3, 4-ға төмендеді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.