Тура жәнеесептер кері геодезиялық есептер. Жер бетінің ситуациясын түсіру
Дәріс 5
Тура жәнеесептер кері геодезиялық есептер.
Жер бетінің ситуациясын түсіру
Геодезиялық жұмыстарда пункттер координаталары, олардың ара
қашықтықтары мен дирекциондық бұрыштары арқылы тікелей тура немесе кері
есептерді шешу арқылы анықталады.
Тура геодезиялық есеп. Егер координаталары белгілі А пунктінен екінші
В пунктіне дейінгі d арақашықтық және α дирекциондық бұрыш белгілі болса,
онда В пунктінің координаталарын табуға болады. Координаталардың бір
пунктке осылайша берілуін тура геодезиялық есеп деп атайды (сурет 5.1).
Х, У координаталарын былай анықтауға болады:
(5.1)
Сурет 5.1 – Тура және кері геодезиялық есептер
Екі нүктенің координаталарының айырмасы Δx, Δy координаталар өсімшесі
деп аталады. Ол былай анықталады:
(5.2)
Координаталар өсімшесінің таңбалары румбтардың ширегіне байланысты
болады.
Кесте 3 - Координаталар өсімшелерінің таңбалары
Координаталар Румбтар (r)
өсімшелері СШ ОШ ОБ СБ
Δх + - - +
Δу + + - -
Координаталар өсімшелерін Δх және Δу шамаларын тригонометриялық
кестенің көмегімен, микрокалькулятормен есептеп шығарады.
Кері геодезиялық есеп. Координаталары белгілі екі пункттің
дирекциондық бұрышы α мен арақашықтығын d анықтау керек. Осы есепті кері
геодезиялық есеп деп атайды.
немесе
(5.3)
Румбтың мәнін тригонометриялық функциялардың шамаларының кестесінен
немесе микрокалькулятормен есептеп анықтауға болады.
Арақашықтық шамасын келесі формуламен анықтайды:
немесе (5.4)
Жер бетінде орналасқан заттарды планға түсіру үшін әртүрлі өлшеу
жұмыстары жүргізіліп, олардың нәтижелері дала журналының арнаулы беттеріне
жазылады және түсірілетін объектілеріне абрис деп аталатын схемалық жобасы
сызылады.
Түсірудің тәсілдері (сурет 5.2):
1) Тік бұрышты перпендикулярлар тәсілі. Бұл әдіспен дұрыс геометриялық
пішіндері бар объектілер (мысалы, ғимараттар) және контуры қисық сызықты
созылған объектілер (мысалы, өзен, жол, шекаралар және т.б.) түсіріледі.
Ғимаратты түсіру үшін, оның бұрышынан теодолит жүрісінің қабырғасына
перпендикулялар түсіріледі. Егер теодолит қабырғасы Х осі болса, онда оған
перпендикуляр түсірген сызық У осі болып, теодолит жүрісіндегі нүктеге
дейін ... жалғасы
Тура жәнеесептер кері геодезиялық есептер.
Жер бетінің ситуациясын түсіру
Геодезиялық жұмыстарда пункттер координаталары, олардың ара
қашықтықтары мен дирекциондық бұрыштары арқылы тікелей тура немесе кері
есептерді шешу арқылы анықталады.
Тура геодезиялық есеп. Егер координаталары белгілі А пунктінен екінші
В пунктіне дейінгі d арақашықтық және α дирекциондық бұрыш белгілі болса,
онда В пунктінің координаталарын табуға болады. Координаталардың бір
пунктке осылайша берілуін тура геодезиялық есеп деп атайды (сурет 5.1).
Х, У координаталарын былай анықтауға болады:
(5.1)
Сурет 5.1 – Тура және кері геодезиялық есептер
Екі нүктенің координаталарының айырмасы Δx, Δy координаталар өсімшесі
деп аталады. Ол былай анықталады:
(5.2)
Координаталар өсімшесінің таңбалары румбтардың ширегіне байланысты
болады.
Кесте 3 - Координаталар өсімшелерінің таңбалары
Координаталар Румбтар (r)
өсімшелері СШ ОШ ОБ СБ
Δх + - - +
Δу + + - -
Координаталар өсімшелерін Δх және Δу шамаларын тригонометриялық
кестенің көмегімен, микрокалькулятормен есептеп шығарады.
Кері геодезиялық есеп. Координаталары белгілі екі пункттің
дирекциондық бұрышы α мен арақашықтығын d анықтау керек. Осы есепті кері
геодезиялық есеп деп атайды.
немесе
(5.3)
Румбтың мәнін тригонометриялық функциялардың шамаларының кестесінен
немесе микрокалькулятормен есептеп анықтауға болады.
Арақашықтық шамасын келесі формуламен анықтайды:
немесе (5.4)
Жер бетінде орналасқан заттарды планға түсіру үшін әртүрлі өлшеу
жұмыстары жүргізіліп, олардың нәтижелері дала журналының арнаулы беттеріне
жазылады және түсірілетін объектілеріне абрис деп аталатын схемалық жобасы
сызылады.
Түсірудің тәсілдері (сурет 5.2):
1) Тік бұрышты перпендикулярлар тәсілі. Бұл әдіспен дұрыс геометриялық
пішіндері бар объектілер (мысалы, ғимараттар) және контуры қисық сызықты
созылған объектілер (мысалы, өзен, жол, шекаралар және т.б.) түсіріледі.
Ғимаратты түсіру үшін, оның бұрышынан теодолит жүрісінің қабырғасына
перпендикулялар түсіріледі. Егер теодолит қабырғасы Х осі болса, онда оған
перпендикуляр түсірген сызық У осі болып, теодолит жүрісіндегі нүктеге
дейін ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz