Әкімшілік құқық бұзушылық туралы істер бойынша соттағы өкілдің мәртебесі, рөлі және құқықтық реттелуі туралы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

Әкімшілік құқық бұзушылық туралы істер бойынша
соттағы өкілдің мәртебесі, рөлі және құқықтық реттелуі туралы
АНАЛИТИКАЛЫҚ АНЫҚТАМА

Құрылымы

1. Жалпы ережелер.
2. Нормативтік құқықтық база.
3. Әкімшілік-деликтілік процестегі өкілдіктің жалпы сипаттамасы.
4. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы істер бойынша сотта өкілдік ету институтын регламенттеу проблемалары.
5. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы істер бойынша сотта өкілдік ету институтын құқықтық реттеуді жетілдіру мәселелері (ұсыныстар мен ұсынымдар).

1. Жалпы ережелер.
Мақсаты: әкімшілік жауаптылыққа тартылған адамдардың және әкімшілік құқық бұзушылық туралы істер бойынша сотта жәбірленушілердің құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау функцияларын жүзеге асыратын субъектілердің мәртебесі мен өкілеттіктерін құқықтық реттеудің рөлін айқындау және талдау, сондай-ақ әкімшілік-деликтілік заңнаманы одан әрі жетілдіру жөнінде ұсыныстарды тұжырымдау.
Өзектілігі:
Бұл тақырыптың өзектілігі әкімшілік құқық бұзушылық туралы істер бойынша өкілдікті құқықтық реттеудің қолданбалы мәселелерін теориялық тұрғыдан түсіну қажеттігімен және әкімшілік-деликтілік құқықта осы институттың дамуының басым бағыттарын анықтау арқылы айқындалады.
Әкімшілік құқық бұзушылық туралы істер бойынша іс жүргізуде өкілдің білікті заң көмегін алуы процеске қатысушылардың әкімшілік құқық бұзушылық туралы істер бойынша іс жүргізуде олардың құқықтары мен мүдделерін іске асыру, қамтамасыз ету, қорғау және қалпына келтіру мақсатында оларға құқық саласындағы мамандандырылған қызметтерде көрсетілген мүліктік емес игіліктерді алу ретінде қарастырылады.
Өзіне қатысты әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша іс жүргізу жүзеге асырылатын адамның білікті заң көмегін алу құқығын өзіне қатысты іс жүргізу жүзеге асырылатын адамның өзі жасамаған құқық бұзушылық үшін әкімшілік жауаптылыққа тартуға немесе неғұрлым ауыр құқық бұзушылық үшін жауаптылыққа тартуға жол бермеу мақсатында құқықтық салада мамандандырылған қызметтер алуға заңмен бекітілген және кепілдендірілген субъективті құқығы ретінде сипаттауға болады, әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша іс жүргізуді қамтамасыз ету, оның басқа да құқықтары мен мүдделерін қорғау шараларын қолдану кезінде оның не істегені (құқық қолдану қателерін болғызбау), негізсіз немесе заңсыз айыптауды (ақтауды) теріске шығару, әкімшілік жазаны жеңілдету, адамның жеке мүліктік және мүліктік емес құқықтарының бұзылуына жол бермеу .
Тәжірибе көрсеткендей, тек құқықтық ақпарат беру азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын толыққанды қамтамасыз ету үшін жеткіліксіз, өйткені халық білікті қорғаушыларға мұқтаж.
Әкімшілік құқық бұзушылық туралы істер бойынша өкілдік институтының жұмыс істеуінің құқықтық негіздерін жетілдіру жалғасып жатқанына қарамастан, қазіргі уақытта ол құқықтық қатынастар субъектілерін аталған іс жүргізудегі құқық қолданушылардың өктемдігінен қорғаудың пәрменді кепілі екенін мойындау керек.

2. Нормативтік құқықтық база.
1. Қазақстан Республикасының 1995 жылғы 30 тамыздағы Конституциясы http:adilet.zan.kzrusdocsK9500 01000 _
2. Қазақстан Республикасының сот жүйесі мен судьяларының мәртебесі туралы 2000 жылғы 25 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының конституциялық заңы http:adilet.zan.kzrusdocsZ0000 00132 _
3. 2014 жылғы 5 шілдедегі Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексі http:adilet.zan.kzrusdocsK1400 000235
4. Адвокаттық қызмет және заң көмегі туралы 2018 жылғы 5 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңы http:adilet.zan.kzrusdocsZ1800 000176

3. Әкімшілік-деликтілік процестегі өкілдіктің жалпы сипаттамасы.
Әкімшілік-деликтілік процесте білікті заң көмегін алуға құқығы бар субъектілерге жәбірленуші, сондай-ақ өзіне қатысты әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша іс жүргізілетін адам жатады. Оларға жеке және заңды тұлғалар кіреді.
Әкімшілік-деликтілік заңнамаға сәйкес заң көмегін көрсететін тұлғаларға қорғаушы мен өкіл жатады. Бұл ретте қорғаушы немесе өкіл ретінде әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша іс жүргізуге қатысуға адвокат немесе өзге де адамдар жіберіледі.
Қорғаушы мен өкіл өз қызметін оңтайландыратын түрлі әдістер мен тәсілдерді қолдану арқылы өкілдік ететін адамдардың құқықтары мен мүдделерін қорғайды.
Мұндай қызметтің негізгі қағидаттары мыналар: заңдылық; әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша іс жүргізу барысында пайдаланылатын тактикалық тәсілдер мен әдістердің әдептілігі; өкілдігін жіберген адам мүддесінің басымдығы.
Оған қатысты әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша іс жүргізілетін адамды қорғау тактикасы мынадай мақсаттардың біріне қол жеткізуге бағытталған:
іс бойынша іс жүргізуді болдырмайтын мән-жайлардың болуына байланысты әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша іс жүргізуді тоқтату;
өкілдігін жіберген адамның әрекетін (әрекетсіздігін) ҚР ӘҚБтК-нің өзге (неғұрлым жеңіл жазаны көздейтін) бабына (бабының бөлігіне) қайта саралау;
өкілдік беруші адам жасаған әкімшілік құқық бұзушылық үшін неғұрлым қатаң жаза (жаза) тағайындау.
Сонымен бірге, әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша іс жүргізудегі қорғаушы (өкіл) қызметінің алгоритмі қудаланатын мақсатына қарамастан өзгеріссіз қалады және өзіне мыналарды қамтиды:
әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша іс жүргізуді қозғауға негіз болған оқиғаның мән-жайлары туралы ақпаратты табыс етілетін адамнан алу;
құқық қолданушының позициясын бағалау;
әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша іс жүргізуді қозғау үшін негіз болған оқиғаның қорғау нұсқасын құру және ұсынылған тұлғамен келісу;
өкілдігін жіберген тұлғаның құқықтары мен мүдделерін қамтамасыз ету (қажет болған жағдайда) ;
дәлелдеуге қатысу;
әкімшілік құқық бұзушылық туралы істі қарау барысында қорғау ұстанымын қорғау (әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша қаулыға шағымдар).
4. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы істер бойынша сотта өкілдік ету институтын регламенттеу проблемалары
Әкімшілік құқық бұзушылық туралы істер бойынша сотта өкілдік ету институтын құқықтық регламенттеу проблемалары мынадай.

4.1. Қазақстан Республикасы Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінің (бұдан әрі - ӘҚБтК) нормаларына сәйкес қорғаушының және тұлға (жеке немесе заңды тұлға) өкілінің құқықтық мәртебесі: егер қорғаушы сотта жауаптылыққа тартылатын адамның мүдделерін білдірсе, онда сотта жәбірленушінің мүдделерін - осы функцияларды заңға сәйкес жүзеге асыруға құқылы оның өкілі ажыратады.
ӘҚБтК-нің 748-бабының 1 және 2-тармақтарына сәйкес қорғаушы - бұл әкімшілік жауаптылыққа тартылатын адамның құқықтары мен мүдделерін заңда белгіленген тәртіппен қорғауды жүзеге асыратын және оған заң көмегін көрсететін тұлға. Қорғаушы ретінде адвокаттар қатысады. Адвокаттармен қатар қорғаушы ретінде әкімшілік жауаптылыққа тартылатын адамның жұбайы (зайыбы), жақын туыстары немесе заңды өкілдері жіберіледі.
ӘҚБтК-нің 753-бабының 1 және 1-1-бөліктеріне сәйкес әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша іс жүргізу кезінде жәбірленушінің заңды мүдделерін білдіруге заң бойынша құқығы бар адамдар жәбірленушінің өкілдері бола алады. Кәмелетке толмаған не өзінің дене немесе психикалық жай-күйі бойынша өз құқықтары мен заңды мүдделерін өз бетінше қорғау мүмкіндігінен айырылған жәбірленушілердің құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау үшін іске міндетті түрде қатысуға олардың заңды өкілдері мен өкілдері тартылады.
Әкімшілік жауаптылыққа тартылған адамның қорғаушысының және жәбірленушінің өкілінің мәртебесін анықтайтын нормаларды талдау нәтижесінде олардың мәртебесі қызмет мазмұны бойынша айтарлықтай ерекшеленетіні анықталды.
Атап айтқанда, ӘҚБтК-нің 748-бабының 1-бөлігінен және ӘҚБтК-нің 753-бабының 1, 1-1-бөліктерінен қорғаушы қорғалушының құқықтары мен мүдделерін қорғауды ғана емес, оған заң көмегін де көрсетеді, алайда жәбірленушінің өкіліне заң көмегін көрсету бойынша өкілеттіктер формальды түрде берілмеген.
Бұдан басқа, жауаптылыққа тартылатын адамға заң көмегін тек кәсіби қорғаушы - адвокаттар ғана емес, сондай-ақ әкімшілік жауаптылыққа тартылатын адамның жұбайы (зайыбы), жақын туыстары немесе заңды өкілдері, яғни заң көмегін көрсетудің тиісті білімі мен дағдылары жоқ адамдар да көрсете алады. Көрсетілген жағдайларда аталған адамдарды қорғаушы ретінде айқындау жеткілікті түрде негізделмеген болып ұсынылады.
ӘҚБтК-де жауаптылыққа тартылатындарды қорғау функцияларын орындай алатын жоғарыда аталған адамдарға қойылатын талаптар, сондай-ақ жәбірленушінің мүдделерін сотта білдіру (мысалы, әрекет қабілеттілігінің болуы), сондай-ақ субъектілік құрам бойынша өзге де шектеулер (мысалы, сот төрелігін жүзеге асыруға жәрдемдесетін адамдарға қатысты) айқындалмайды.

4.2. Жауаптылыққа тартылған адамның қорғаушысының және реттеу көлемі мен мазмұны бойынша жәбірленушінің өкілінің өкілеттіктерін заңнамалық реттеу айтарлықтай ерекшеленеді.
ӘҚБтК-нің 752-бабына сәйкес қорғаушының өкілеттіктері жеткілікті түрде егжей-тегжейлі анықталған, ал заң шығарушы қорғаушының өкілеттіктерін ғана емес, оларды жүзеге асыру шектерін де белгілейді.
Мәселен, қорғаушы: істің барлық материалдарымен танысуға; істі қарауға қатысуға; дәлелдемелер ұсынуға; өтінішхаттар мен қарсылық білдірулерді мәлімдеуге; істі қарауға уәкілеттік берілген судьяның, органның (лауазымды адамның) рұқсатымен істі қарау процесінде жауап алынатын адамдарға сұрақтар қоюға; іс бойынша іс жүргізуді қамтамасыз ету шараларының қолданылуына және іс бойынша қаулыға шағым жасауға; өзіне заңда берілген өзге де құқықтарды пайдалануға құқылы (ӘҚБтК-нің 752-бабының 1-бөлігі).
Қорғаушының: қорғауындағы адамның мүдделеріне қарсы қандай да бір әрекеттер жасауға және оған тиесілі құқықтарды жүзеге асыруына кедергі жасауға; қорғауындағы адамның позициясына қарамастан, оның әкімшілік құқық бұзушылыққа қатыстылығын және оны жасағанына кінәлілігін тануға, қорғауындағы адамның жәбірленушімен татуласқаны туралы мәлімдеуге; қорғауындағы адам берген шағымдар мен өтініштерді кері қайтарып алуға; заң көмегіне жүгінуге және оны жүзеге асыруға байланысты өзіне белгілі болған мәліметтерді жария етуге (ӘҚБтК 752-бабының 2-бөлігі) құқығы жоқ.
Жәбірленушінің өкілеттіктеріне келетін болсақ, олар ӘҚБтК-де өте қысқа белгіленген: жәбірленушінің өкілдері осы Кодексте көзделген шектерде өздері өкілдік ететін жеке және заңды тұлғалар сияқты процестік құқықтарға ие (ӘҚБтК 745-бабының 2-бөлігі); өкілдің өзі өкілдік ететін адамның мүдделеріне қайшы қандай да бір іс-әрекеттер жасауға құқығы жоқ (ӘҚБтК-нің 745-бабы 3-бөлігі).
Бұдан бөлек, ӘҚБтК-нің 748-бабының 3-бөлігі әкімшілік жауаптылыққа тартылатын адамды әкімшілік ұстап алған, Әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс қозғалған кезден бастап, сондай-ақ Әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша іс жүргізудің кез келген сатысында қорғаушы іске қатысуға жіберілетінін көздейді. Сонымен бірге, жәбірленушінің өкілін ӘҚБтК-ге іске қатысуға жіберу сәті белгіленбеген.
Жоғарыда келтірілген ақпарат жәбірленушінің өкілі берген өкілеттіктер көлемін тең дәрежеде егжей-тегжейлі реттеудің шұғыл қажеттілігін көрсетеді, өйткені ол қорғаушы сияқты жеке және заңды тұлғалардың құқықтары мен мүдделерін қорғауды жүзеге асырады.

4.3. Қорғаушы мен өкілдің мәртебесін айқындайтын ӘҚБтК нормаларын талдау олардың аражігін ажыратуды куәландырады -
жауапқа тартылатын адамның қорғаушысы (ӘҚБтК-нің 748-бабының 1-бөлігі) және жәбірленушінің өкілі (ӘҚБтК-нің 753-бабы)
ӘҚБтК басқа нормаларына сәйкес келмейді.
Мәселен, ӘҚБтК-нің 747-бабының 1-бөлігінде өзіне қатысты әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс жүргізіліп жатқан немесе жәбірленуші болып табылатын заңды тұлғаның құқықтары мен заңды мүдделерін қорғауды оның өкілдері жүзеге асырадыдеп көзделген.
Бұл ретте ӘҚБтК-нің 748-бабында бұл туралы ескертпе жоқ.
Сонымен қатар, ӘҚБтК-нің 748-бабының 1-бөлігінде заңды тұлғаны ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.