Жылжымайтын мүлікті бағалаудың экономикалық аспектілері

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 22 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе
I. Жылжымайтын мүлікті бағалаудың экономикалық аспектілері.

1.1. Құнның экономикалық теориясы және жылжымайтын мүлікті бағалау
туралы түсінік.
1.2. Жылжымайтын мүлік нарықтары мен құн, жылжымайтын мүлікті
бағалау қағидалары
мен әдістері.

II.Жылжымайтын мүлік объектісін жалпы және жеке бағалау

1.1. Бағалау объектісінің сипаттамасы.

Қорытынды

Кіріспе
Жылжымайтын мүлікті бағалау мамандығы дамыған елдерде 30-шы жылдары
пайда болған. Ал жеке меншік, жылжитын және жылжымайтын мүлік, жалға беру
деген түсініктер алғаш рет Рим империясының құжаттарында кездескен.
Мүліктің тура нарықтық бағасы болмаса, экономиканың ары қарай дамуы
мүмкін емес. Бағалаудың дұрыстығына мемлекеттік органдар, инвесторлар,
кредиторлар, сақтандыру компаниялары, акционерлер қызығушылығын танытады.
Жылжымайтын мүлікті бағалау – қолданбалы экономиканың анализі туралы
ғылым. Оның мақсаты экономикалық көз-қарастан мүліктің ең нәтижелі
қолданылуын анықтау және нарықтағы сұраныс пен ұсынысты зерттеу,
бағаланатын мүліктің моделін жасау, оның сатылу бағасын болжау.

Жылжымайтын мүлік нарығының
сипаттамасы
Мемлекеттегі дұрыс нарықтық қарым-қатынастардың дамуының негізгі
көрсеткіштерінің бірі – мүлік жағдайы болып табылады. Жылжымайтын мүлік
елдің негізгі байлығы болғандықтан мүлік нарығы кез келген ел
экономикасының негізі болып табылады. Жылжымайтын мүлік нарығы мемлекет
экономикасында қызмет және тауар капиталымен, еңбек нарығымен қатар тұрады.
Жылжымайтын мүлік іс жүзінде келісім жасалу әдісіне байланысты бірінші
реттік және екінші реттік болып бөлінеді.
Бірінші реттік жылжымайтын мүлік нарығы – жаңа салынған және
жекешелендірілген объектілер туралы келісімдер жиынтығы болып табылады. Ол
объектінің экономикалық айналымға кіруін қамтамасыз етеді.
Екінші реттік жылжымайтын мүлік нарығы – келісім қолданудағы
объектілер туралы жасалады.
Жылжымайтын мүлік иесі оның нарықтық бағасын және оның нарықта өзгеру
барысын, сұраныс пен ұсыныс туралы біліп отыру керек.
Жылжымайтын мүлік бұл – жер, су объектілері және жерге байланысты
объектілер, яғни еш зиянсыз жылжыту мүмкін емес объектілер.
Жылжымайтын мүлікті сараптау алдында оның арестте тұрмағандығын және
басқа да шектеулер қойылмағандығын анықтау қажет. Құқық беруші және құқық
куәландырушы құжаттарды анықтау қажет.
Құқық беруші құжаттар – келісімшарт, тех.Паспорт.
Құқық куәландырушы құжаттар – жерге берілген мемлекеттік Акт.
Қазақстан Республикасының азаматтық кодексінің 118 бабы бойынша меншік
туралы құқық басқа да жылжымайтын мүліктерге құқық, оларды шектеу, тоқтату
мемлекеттік тіркеу органдарына беріледі. Тіркеу жүргізуші мемлекеттік орган
кез келген адамға тіркеу туралы мәлімет беруге міндетті. Егер, мемлекеттік
тіркеу органдары жылжымайтын мүлікке құқық тіркеуден бас тартса, ол сот
арқылы негізделеді.
I. Жылжымайтын мүлікті бағалаудың экономикалық аспектілері.
1.1. Құнның экономикалық теориясы және
жылжымайтын мүлікті бағалау
туралы түсінік.
      Баланстық құн – кез келген жинақталған амортизация және құнсызданудан
жинақталған залал шегерілгеннен кейін актив танылатын сома.
       Өзіндік құн – бұл активті сатып алу үшін немесе тұрғызу кезінде
берілген төленген ақша қаражаттарының немесе ақша қаражаты баламаларының
сомасы немесе өзге қарсылама берудің әділ құны, не бұл қолданылатын жерде
мұндай активті басқа Халықаралық стандарттардың, мысалы, 2-Үлестік
құралдар негізіндегі төлемдер IFRS нақты талаптарына сәйкес оны бастапқы
тану кезіндегі бағалау сомасы.
Амортизацияланатын құн – жойылу құны шегерілген, активтің бастапқы құны
немесе бастапқы құнының орнына көрсетілген басқа сома.
       Амортизация – активтің амортизацияланатын құнын оның пайдалы қызмет
мерзімінің ішінде жүйелі түрде бөлу.
Нақты ұйымға арналған айрықша құн – ұйымның болжамына сәйкес қандай да
бір активті пайдалануға және оның пайдалы қызмет мерзімінің соңында шығып
қалуына байланысты, не қандай да бір міндеттемені өтеуге байланысты пайда
болатын ақшалай қаражаттар тасқынының дисконтталған құны.
      Әділ құн – жақсы хабардар, осындай мәміле жасағысы келетін және бір-
біріне тәуелсіз тараптардың арасында мәміле жасаған кезде активті
айырбастауға болатын сома.
      Құнсызданудан болған залал - активтің баланстық құнының оның өтелетін
сомасынан асып түсетін сома.
Жылжымайтын мүлік, үйлер мен жабдықтар мынадай материалдық активтерді
білдіреді:
      (а) тауарлар мен қызмет көрсетулерді өндіруде немесе жеткізуде
пайдалануға, үшінші тұлғаларға жалға өткізуге, немесе әкімшілік мақсаттарға
арналған;
      (b) бір кезеңнен астам уақыттың ішінде пайдалану көзделетін.
      Өтелетін сома – екі мәннің ішіндегі үлкені: активті таза сату бағасы
және оны пайдалану құндылығы.
      Активтің жойылу құны – егер осы актив, болжауға болатындай, пайдалы
қызмет соңында болатын мерзімге және жағдайға жететін болса, шығып қалуға
болжанып отырған шығындарды шегеріп, активті өткізуден ағымдағы кезеңде
ұйым алатындай есептік сома.
      Пайдалы қызмет мерзімі - бұл:
      (а) ұйымның активті пайдалануы күтілетін уақыт кезеңі; не
      (b) активті пайдаланудан ұйым алады деп болжанып отырған өндіріс
бірлігінің немесе сол сияқты бірліктердің мөлшері.
Бастапқы шығындар
жылжымайтын мүлік, үйлер мен жабдықтар объектісі қауіпсіздікті
қамтамасыз ету үшін немесе қоршаған ортаны қорғау мақсаттарында сатып
алынуы мүмкін. Осындай жылжымайтын мүлік, үйлер мен жабдықтарды сатып алу
қолда бар нақты жылжымайтын мүлік, үйлер мен жабдықтар объектісін
пайдаланудан алынатын болашақ экономикалық пайдалардың ұлғаюына тікелей
байланысты болмаса да, ұйымға тиесілі басқа активтерді пайдаланудан
алынатын болашақ экономикалық пайдаларды ұйымның алуы үшін қажет болуы
мүмкін. жылжымайтын мүлік, үйлер мен жабдықтардың осындай активтері
активтер ретінде танылуы мүмкін, өйткені, егер осы объектілер сатып
алынбаған болса, алынуы мүмкін болатындардан тыс тиісті активтерден ұйымның
болашақ экономикалық пайдалар алуын қамтамасыз етеді. Мысалы, химия
компаниясы қауіпті химиялық заттарды өндіру немесе сақтау кезінде
экологиялық нормалардың сақталуын қамтамасыз ететін жаңа технологиялар
енгізе алады; технологиялар мен жабдықтарды жетілдіру жөніндегі тиісті
шаралар актив ретінде танылады, себебі компания оларсыз химикаттарды
өндіріп, сата алмайды.

      Келесі шығындар
Ұйым жылжымайтын мүлік, үйлер мен жабдықтар объектісінің баланстық құнында
осы объектіге күнделікті қызмет көрсетуге арналған шығындарды танымайды.
Оның орнына, ондай шығындар пайдалар мен залалдар шегу жағдайына қарай
сонда танылады. Күнделікті қызмет көрсетуге арналған шығындар негізінен
жұмыс күшіне және шығыс материалдарына жұмсалған шығындардан тұрады, сондай-
ақ жиынтықтаушы бөліктер сатып алуға шығатын шығындарды қамтуы мүмкін. Бұл
шығыстардың мақсаты көп жағдайларда жылжымайтын мүлік, үйлер мен жабдықтар
объектісін жөндеу және ағымдағы қызмет көрсету ретінде көрсетіледі.
Жылжымайтын мүлік, үйлер мен жабдықтардың кейбір объектілерінің элементтері
ұдайы ауыстырып отыруды талап етуі мүмкін. Мысалы, белгілі бір жұмыс уақыты
өткеннен кейін пеш футеровкасын өзгертуді, немесе ұшақтың ішкі жабдығы,
мысалы, орындық және борттағы асүй, фюзелаждың қызмет мерзімі ішінде
бірнеше рет ауыстыруды талап етуі мүмкін. Жылжымайтын мүлік, үйлер мен
жабдықтар объектілері сондай-ақ ауыстыру арасындағы аралықты, мысалы, үйдің
ішкі қалқаларын ұлғайту үшін, немесе ауыстыруды талап етпейтін конструкция
элементін салу үшін сатып алынуы мүмкін. Ұйым тану өлшемдері сақталған
жағдайда, осы шығындарды шеккен кезде мұндай объектіні ішінара ауыстыруға
шыққан шығындарды жылжымайтын мүлік, үйлер мен жабдықтар объектісінің
баланстық құнында таниды. Ауыстырылған бөліктердің баланстық құнын тану,
осы Стандарттың тануды тоқтатуға қатысты ережелеріне сәйкес тоқтатылуға
тиіс. Жылжымайтын мүлік, үйлер мен жабдықтар объектісін одан әрі пайдалану
шарттары (мысалы, әуе кемесін), бұл жағдайда бөлшектер ауыстырылғанына
немесе ауыстырылмағанына қарамастан, ақаулардың бар-жоғын ұдайы ірі
техникалық тексеруден өткізу болуы мүмкін. Осындай әрбір тексерістен кейін
оған шыққан шығындар, тану өлшемдері сақталған жағдайда, жылжымайтын мүлік,
үйлер мен жабдықтар объектісінің баланстық құнында танылады. Баланстық
құнда басқа алдыңғы тексеруге шыққан кез келген шығындар сомасы
(бөлшектерді нақты ауыстыруға шыққан шығыстардан өзгеше) есептен шығарылуға
тиіс. Бұл жылжымайтын мүлік, үйлер мен жабдықтар объектісін сатып алу
немесе салу жөніндегі операцияда, алдыңғы тексеруге шыққан шығындар болған-
болмағанына қарамастан, жасалады. Қажет болған жағдайда, осы сияқты
тексеруді өткізуге жұмсалатын болжамды шығындар болашақта жылжымайтын
мүлік, үйлер мен жабдықтар объектісін сатып алу немесе салу кезінде
баланстық құнның құрамдас бөлігі болған, тексеруге шыққан шығындар
сомасының көрсеткіші болуы мүмкін.
Нарықтық баға – жылжымайтын мүліктің бәсекелестік және ашық нарықтағы
бағасы. Сатушы мен сатып алушы объекті туралы толық мәлімет ала отырып,
ешқандай қысымсыз экономикалық бәсекелестікті ескере отырып, басқа адамға
беруде пайдаланады.
Тозу – объектінің белгілі уақыт ішіндегі физикалық, функционалдық және
экономикалық қасиеттерінің өзгеруі.
Физикалық тозу – бүліну, ескіру, табиғи климаттық факторлардың әсерінен
бұзылу нәтижесінде бағалығын жоғалту.
Функционалдық тозу – ғимараттардың архитектуралық, конструкциялық
сипаты бойынша қазіргі заманға сай өз функциясын орындамау нәтижесінде
бағалығын жоғалту.
      Бастапқы құнды бағалау
Жылжымайтын мүлік, үйлер мен жабдықтар объектісінің бастапқы құны тану
күніне ақшалай қаражаттар баламасындағы оның бағасы болып табылады. Кредит
берудің әдеттегі талаптарынан асатын кезеңге төлемді кейінге қалдыру орын
алатын болса, ақшалай қаражаттар баламасындағы баға мен жалпы төлем сомасы
арасындағы айырма.
Жылжымайтын мүлік, үйлер мен жабдықтардың бір немесе одан көп объектісі
сенімсіз активке немесе активтерге айырбасталып, не ақшалай немесе ақшалай
емес активтерге ұштастырылып сатып алынуы мүмкін. Төменде айтылған
пайымдаулардың сенімсіз бір активті екіншісіне айырбастауға ғана емес,
сонымен бірге осының алдындағы сөйлемде сөз болған барлық айырбастауларға
да қатысы бар. Жылжымайтын мүлік, үйлер мен жабдықтардың осындай
объектісінің бастапқы құны әділ құн бойынша бағаланады, бұған (а)
айырбастау операциясының коммерциялық мазмұны жоқ, немесе (b) алынған да,
берілген де активтің әділ құны нақты бағалауға келмейтін реттер кірмейді.
Сатып алынған объект, тіпті ұйым өзі берген активті тануды дереу тоқтата
алмаса да, тап осылайша бағаланады. Егер сатып алынған объект әділ құн
бойынша бағаланбаса, оның бастапқы құны берілген активтің баланстық құны
бойынша бағаланады.
Ұйым айырбастау операциясында осы операцияны жасау нәтижесінде ақшалай
қаражаттардың болашақ тасқындарының күтілетін өзгерістерінің деңгейі
бойынша коммерциялық мазмұнның бар-жоғын анықтайды.
      Айырбастау операциясында коммерциялық мәннің бар екендігін анықтау
мақсаттарында қызметтің осы операция ықпал ететін бөлігінің ұйымға тән құны
міндетті түрде ақшалай қаражаттардың салықтан кейінгі тасқындарын көрсетуге
тиіс. Ондай талдаудың нәтижелері ұйым тарапынан егжей-тегжейлі
есептеулерсіз істің мәнін түсіндіре алады.
Салыстырмалы рыноктық операциялары жоқ активтің әділ құны, егер (а) осы
активке қолданылатын әділ құнның негізделген бағалар диапазонының түрленуі
елеулі болмаса, немесе (b) осы диапазонның ішіндегі әр түрлі бағалау
мүмкіндіктері әділ құнды бағалау кезінде негізді түрде айқындалуы және
пайдаланылуы мүмкін болса, шынайы бағалауға келеді. Егер ұйым не алынған,
не берілген активтің әділ құнын шынайы анықтауға қабілетті болса, онда
алынған активтің бастапқы құнын анықтау үшін берілген активтің әділ құны
пайдаланылады, бұған алынған активтің әділ құны неғұрлым анық болатын
реттер кірмейді.
Қайта бағалау
Актив ретінде таныла отырып, әділ құны нақты бағалауға келетін
жылжымайтын мүлік, үйлер мен жабдықтар объектісі, кейіннен жинақталған кез
келген амортизация және кейіннен құнсызданудан жинақталған кез келген
шығындар шегеріліп, қайта бағалау күнгі оның әділ құнына тең қайта бағалау
шамасы бойынша есепке алынуға тиіс. Қайта бағалаулар есепті күні әділ құнды
пайдалану кезінде анықталатын баланстық құннан елеулі түрде өзгеше болуына
жол бермеу үшін жеткілікті түрде жүйелілікпен жүргізілуге тиіс.
Жер учаскелері мен ғимараттардың әділ құны, әдетте, білікті
бағалаушылар жүргізетін бағалау арқылы нарықтық индикаторлардың негізінде
анықталады. Машиналар мен жабдықтардың әділ құны, әдетте, бағалау жолымен
анықталатын олардың нарықтық құны болып табылады.
Жылжымайтын мүлік, үйлер мен жабдықтар объектісінің ерекше сипатына
байланысты және ондай активтер жұмыс істеп тұрған барлық кәсіпорыннан бөлек
сирек сатылатын болғандықтан, әділ құнның нарықтық индикаторлары жоқ
болғанда, сатып алушы-ұйымнан, бәлкім, әділ құнды кіріске немесе
амортизациялық қалпына келтіру құнына сүйеніп бағалау талап етілетін болар.

Қайта бағалау жасау жиілігі жылжымайтын мүлік, үйлер мен жабдықтардың
әділ құнындағы өзгерістерге байланысты болады. Егер қайта бағаланған
активтің әділ құны оның баланстық құнынан елеулі түрде өзгеше болса,
қосымша қайта бағалау қажет болады. Кейбір жылжымайтын мүлік, үйлер мен
жабдықтар объектілерінің әділ құны елеулі және туынды ауытқулардың мәні
болуы мүмкін, сондықтан олар жыл сайын қайта бағалап отыруды талап етеді.
Мұндай жиі қайта бағалаулар әділ құны шамалы өзгерістерге ұшыраған
жылжымайтын мүлік, үйлер мен жабдықтар объектілері үшін талап етілмейді.
Осындай объектілерді қайта бағалау қажеттігі үш немесе бес жылда бір рет
пайда болуы мүмкін.
Жылжымайтын мүлік, үйлер мен жабдықтар объектісін қайта бағалағаннан
кейін қайта бағалау күніне жинақталған кез келген амортизация мына
тәсілдердің бірімен ескеріледі:
            (а) активтің жалпы баланстық құнының өзгеруіне қайта
бағаланғаннан кейін активтің баланстық құны оның пайыздық құнына тең
болатындай етіп қайтадан тепе-тең қайта бағаланады. Актив индекстеу арқылы
амортизацияланған қалпына келтіру құнына дейін қайта бағаланған кезде бұл
актив жиі пайдаланылады.
            (b) жалпы баланстық құнға қарсы алып тасталады, ал таза
мөлшер активтің қайта бағаланған өлшеміне дейін қайта есептеледі. Бұл әдіс
көбінесе ғимараттарға қатысты қолданылады.
Жинақталған амортизацияны тепе-тең қайта бағалау немесе оны есептен
шығару кезінде туындайтын түзету мөлшері баланстық құнды ұлғайтудың немесе
кемітудің жалпы сомасының бір бөлігін құрайды, ол 39 және 40-параграфтарға
сәйкес есепте көрсетіледі.
Егер жылжымайтын мүлік, үйлер мен жабдықтардың жеке объектісі қайта
бағаланса, онда осы актив жатқызылған жылжымайтын мүлік, үйлер мен
жабдықтардың барлық тобы да қайта бағалануға тиіс.
Еңбек теориясының құны
Исследование о природе и причинах богатства (1776)кітабында Адам
Смит адам өміріне қажетті продуктілердіңбірі, мысалы, су, тегін не арзан,
ал алмаздар -Величайшее из всех излишеств - қымбат. Бұл оны тұтыну және
ауыстыру құны туралы ұғымды кеңейтуді мәжбүр етті. Сондай-ақ мүлік те
ауыстыру және тұтыну құнына ие. Мысалы, нарыққа ұсынылған обьект
амортизация мен ыңғайсыз орналасуына байланысты үлкен ауыстыру құнына ие
бола алмайды, алайда бұл үйге тұруға үйреніп қалған меншік иесі үшін ол
үлкен тұтыну құнына ие. Бір жағынан , мүмкін , дәл сондай үй меншік иесіне
тұрғын үй түрінде ыңғайсыз болса , онда ол өзінің тұтыну құнын жоғалтады ,
бірақ жақсы ремонт жасауға әзір инвесторлар немесе сатып алушылар үшін
мүліктің ауыстыру құны жоғары болуы мүмкін. Альфред Маршал экономикалық
ойлар жиынтығының бағыттарын бір ортақ ойға сұраныс пен ұсыныс анализіне
біріктіргенге дейін бұл парадоксті жүздік жылдар бойы ойланды.
Смит, болса, ауыстыру құнына көз салды. Ол ауыстыру құнын еңбек
мөлшерімен өлшейтін, тауар өңдіруге қажет еңбек теориясының құнын ашты.
Алайда, кейбір заттар үшін ауыстыру құны өнім өңдіруге қажет еңбек
мөлшерінен ерекшеленеді. Мысалы, кәсіпкер тауар өңдіруші жұмысшылардың
жалақысын тауар сатудан түскен пайдадан аз төлеуі мүмкін. Смит
қорытындысы бойынша, тауардың нақты өзіндік құны мыналардан тұруы тиіс:
жалақы, капитал, табыс, жер арендасының құны. Смиттің тәжірибесі бойынша
нарықта өңдірістің 4 негізгі факторы бар: жер, еңбек, капитал, басқару.
Дэвид Рикардо кейіннен Смиттің еңбек құнының теориясындағы шешілмеген
сұрақтарға жауап іздестіре бастады. Рикарданың түсінігінше, орын
ауыстыру құны бар тауар ең әуелі адамдардың оны сатып алуға деген ынтасын
туғыздырып, солай сұранысты қанағаттандыруы тиіс. Оның ұйғарымы бойынша,
қайталанбас (эксклюзивті) тауарлардың даралығы оның оры ауыстыру құнын
жоғарлатады. Оның назары Смиттің теориясын қорғау мен қайталанбалы
тауарлардың орын ауыстыру құнында болды. Смиттің пікірінше, тауар өңдіруге
қажет еңбек мөлш ері оның ауыстыру құнына тең. Рикардо болса, бұл пікірді
жалақы тауар өңдіруден түскен пайдадан аз болуы мүмкін фактісіне үйлестірді
.Өзінің теориясына негізделіп, кәсіпкердің табысы өткен жылдың табысы,
инструменттер, ғимараттар өңдіріспен байланысты басқа да обьектілер түрінде
болады. Ол да Смит сияқты белгілейді , шаруашылық жүргізу саласы дамып келе
жатқандықтан, жақсы жерлер жетіспей, жаман жерлерді пайдалану мәжбүрлігі
туып отыр. Қорытындылай, дәл сондай тауар мөлшерін өңдіру үшін еңбектің
үлкен мөлшері қажет, еңбек шығындары өсіп отыр.
Карл Маркс (1818-1883) Смит пен Рикарданың Еңбек теориясының құны
туралы қарама – қайшылықты шештім деп ұйғарды. Ол бұл теорияны негізі
кәсіпкерлер, орта класс, жұмысшылар арасындағы күрес боп отырған әлеуметтік
және политикалық теорияларымен біріктірді. Егер тауардың орын ауыстыру құны
өңдіріске қажет еңбек мөлшерінен асса, онда ол үстінен қосылған қосымша
құн. Осы үстінен қосылған қосымша құн жұмысшылар еңбегімен жасалынып заңсыз
кәсіпкерлермен желінеді. Карл Маркс алдында революцияны ақтаған осы
эксплуатация және ол болжағандай капиталистік жүйені жойды.
Шекті пайдалылық теориясы
Кейбір экономистерді еңбек теориясының құны қанағаттандырмады.Француз
ғалымы Жан Батист Гей (1767 – 1832 ) Адам Смиттің жалғастырушысы екендігі
туралы мәлімдемеді, алайда өзінің Трактат политической экономии еңбегінде
детерминант құны түрінде пайдалылықты бөледі.Ол бұл ойды Адам Смиттің
Богатства народов еңбегімен бірге шыққан Аббе Кондиллактан алды.
Кондиллак бағаны айқындататын негізгі фактор пайдалылық деп ұйғарды. Ал,
жер, еңбек, капитал өңдіріс процессінің қосымша қатысушылары деп таныды.
Бір-біріне тәуелсіз Ульям Стенли Джевонс (1835 – 1882) , Карл Менгер (1840
– 1921), Леон Вальрас (1834 – 1920 ) шекті пайдалылық теориясын
шығарды.Олар тауардың бағасы оның тартымдылығы мен сұлулығына тәуелділігін
мәлімдемеді. Бұл Смиттің су алмазға қарағанда азырақ орын ауыстыру құнына
ие проблемасын шешті. Өмірді сақтауға қажетті Судың Бірінші порциясы ол
жалғыз болған жағдайда ғана жоғары пайдалы мен қымбат бола алады.Су үлкен
көлемде болғандықтан, шекті порциясы төмен пайдалы және арзан бағада. Шекті
пайдалылық теориясы сұраныс нарығының қалыптасуын айқындатады , яғни қандай
заттар сұранысқа ие және тұтынушылар табыстарын тауарлар арасында қалай
үйлестіретінін көрсетеді. Қорытындылағанда, шекті пайдалылық теориясы
нарықтағы сұраныстың өзгеруіне түсінік бергенімен, ол нарықта белгілі бір
бағадағы тауарлар мөлшерін айта алмайды, яғни ұсыныс нарығын қамтымайды.
Қазіргі құн теориясы
Альфред Маршалл (1842 – 1924 ) және ағылшынның экономистері шекті
пайдалылық пен ұсыныс концепцияларын біріктіріп, қазіргі құн теориясының
бастамасына жол салды. Нәтижесі бағаның нарықтық экономикада қалыптасу
логикалық түсініктемесі болды. Қазіргі құн теориясы жалпы табыстың тауар
өңдіруге қажет еңбек, капитал, жер арасында бөлінуіне түсініктеме береді.
Қазіргі құн теориясының жетілуіне байланысты экономистер тіпті экономиканың
шегінен шығатын баға мен құн арасында ерекшелік бар деп ұйғарды. Қазіргі
құн теориясының негізгі концепциясы, кез – келген нарықта баға өңдірілген,
ұсынылған, сатып алынған тауар көлеміне теңестіріледі. Әр түрлі бағада
нарыққа ұсынылған тауарлар көлемінің қисық сызығын ұсыныс сызығы, ал әр
түрлі бағада сатып алынған тауарлар көлемінің қисық сызығын сұраныс сызығы
деп атайды .

1.2. Жылжымайтын мүлік нарықтары мен құн,
жылжымайтын мүлікті бағалау қағидалары
мен әдістері.
Жылжымайтын мүлікті бағалау барысында бағалаушы сарапшының алдында
есепке қажетті құн түрін таңдау проблемасы бар. Бұл проблеманың туындауы
бағалаудың функциясына және мақсатына байланысты құн көлемі таңдалу себеп.
Құн түрін өз кезеңінде жылжымайтын мүлік объектісінің әдісін таңдауды
туындатады. Мысалы: ипотека жағдайында несие алушы қарызын қайтармаса
жылжымайтын мүлік объектісінің қандай мүмкін бағаға сататындығын білу өте
қажет. Бұл негізде құнның сәйкес түрі ретінде жылжымайтын мүліктің нарықтық
бағасы анықталады.
Құн түрлер:і
1. Нарықтық құн дегеніміз – ашық бәсекелестік нарықта мәмілеге
қатысушыға жақтары саналы түрде әрекет еткен барлық қажетті
ақпараттар болып, ешқандай төтенше жағдайлардың әсерінсіз
объектілердің сатылуына берілетін неғұрлым ықтимал баға, яғни
еркін бәсекелестік нарығында сұраныс пен ұсыныс негізінде
құралатын баға.
2. Пайдалану негізіндегі құн – бұл құнның түрі нақты меншік иесі үшін
жылжымайтын мүлік объектілерін қаншалықты құнды екенін көрсетеді.
Бұл жерде меншік иесі объектіні жылжымайтын мүлік нарығына сатуға
шығармайды. Ол объектінің жұмыс істеуінің алдыңғы тарихын бақылай
отырып, болашаққа бағдарлама жасау арқылы жасалады.
3. Инвестициялық құн – нақты инвестициялық бағаланатын объектіні
сатып алуы үшін және оған қаржы түрлерін қою үшін объектіге
төленетін құны. Бұл құнды есептеу инвестициялық болашақта күтілген
табысына тиіс оларды ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.