ҚҰЖАТТАУ ЖӘНЕ ТҮГЕНДЕУ

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 26 бет
Таңдаулыға:

ҚҰЖАТТАУ ЖӘНЕ ТҮГЕНДЕУ

Жоспары:

Кіріспе
Бухгалтерлік құжаттар және олардың мақсаттары

1. Құжаттар сипаты және жіктелуі
1. Құжаттар деректемелері
2. Құжаттарды тексеру және бухгалтерлік өңдеу

2. Құжат айналымы және түгендеу
1. Түгендеу түрлері
2. Түгендеу жүргізу тәртібі

Қорытынды
Түгендеу нәтижесін анықтау және оларды реттеу

Кіріспе

Бухгалтерлік құжаттар және олардың мақсаттары

Кәсіпорында жүргізілетін барлық шаруашылық әрекеттер растаушы
құжаттармен рәсімделуі керек. Бұл құжаттар негізінде бухгалтерлік есеп
жүргізілетін алғашқы есеп ақпараты қызметін атқарады, сондықтан
құжаттандыру бухгалтерлік есеп әдісінің ең негізгі элементтерінің бірі
болып табылады.
Бухгалтерлік құжат (лат. - дәлелдеу, куәлік) дегеніміз - шаруашылық
әрекеттерді орындау фактісін, оларды орындауға құқықты растайтын немесе
жұмысшылардың оларға сеніп берілген құндылықтарға материалдық
жауапкершілігін бекітетін жазбаша куәлік.
Кәсіпорынның қаржы-шаруашылық қызметі сан алуан және әр түрлі
шаруашылық әрекеттерін орындаумен бірге жүреді. Өз кезегінде әрбір
шаруашылық әрекеті міндетті түрде орындалған шаруашылық әрекеттері немесе
оларды орындауға қүқық туралы алғашқы мәліметтері бар есеп құжаттарымен
рәсімделеді. Өндіріс және сату процестері, сонымен қатар кәсіпорынның өз
ішіндегі және одан тыс жеке бөлімшелері мен әр түрлі қаржылық, шаруашылық,
есеп айырысу қатынастары есеп құжаттарының объектілері болып табылады.
Кәсіпорындардың шаруашылық және есеп жұмыстарындағы құжаттардың
маңыздылығы:
1) Құжаттар есеп жазбаларын негіздеу құралы қызметін атқарады.
Құжаттардың сапасына айтарлықтай шамада дерлік бухгалтерлік есептің де
сапасы байланысты болады. Дұрыс бухгалтерлік есеп ақпараттарын қажетті
кезде тек кәсіпорынның барлық.шаруашылық әрекеттерін уақытында және нақты
рәсімдеу жағдайында ғана алуға болады. Құжаттар есеп деректерінің
дұрыстылығы мен шынайлылығын растайды және бухгалтерлік жазбалардағы мүмкін
болатын қателерді анықтауға көмек береді.
2) Бухгалтерлік құжаттардың зор оперативті мағынасы бар. Олар
үкімдерді беруге, сонымен қатар шаруашылық әрекеттердің дұрыстығын растауға
қьізмет етеді, яғни кәсіпорынды оралымды басқаруға қолдәнылады.
3) Бухгалтерлік құжаттар бақылау-талдау қызметін атқарады.
Құжаттардың көмегімен орындалған әрекеттердің дұрыстылыгы бақыланады,
жүргізілетін жұмыстың ағымдағы талдауы жасалады, яғни кәсіпорынды алдын
ала, ағымдагы жэне кезекті басқару үшін пайдаланылады.
Алдын ала бақылау кәсіпорын басшысының құжаттарға қол қоюы кезінде
жүзеге асырылады, өйткені олар орындалған әрекеттер үшін құжаттарды
толтырған жұмысшының жеке жауапкершілігіне ие болады.
Ағымдағы бақылау алғашқы құжаттардың мәлімет-тері бойынша қаржы-
шаруашылық қызметі есебі мен талдауы процесінде жүргізіледі.
Кезекті бақылау көбінесе құжаттың тексеру, аудит нысанында
жүргізіледі, сонымен қатар есеп қызметкерлері бухгалтерлік есепте
шаруашылық әрекеттерін бейнелеу кезінде құжаттарды тексеру жолымен жүзеге
асырады.
Алынған мәліметтер кәсіпорын қызметін жақсарту бойынша шаралар
қабылдау үшін қолданылады.
4) Құжаттардың кәсіпорынның меншігін сақтауын қамтамасыз етудегі рөлі
ерекше. Олардың көмегімен материалдың жауапты тұлғалардың әрекеттері
қадағаланады, құндылықтарды алу мен берудің негізділігі тексеріледі. Олар
кәсіпорынның меншігін ұрлау және қасақана әрекеттер жасау жағдайларын
ашуға, сонымен қатар олардың алдын алуға мүмкіндік береді.
5) Құжаттардың құқықтық маңыздылығы бар, олар кәсіпорындармен және
басқа субъектілермен немесе жеке тұлғалармен арада туындайтын дауларды
шешуде пайдаланылады. Төрелік сот пен сот инстанцияларында осындай дауларды
дұрыс және уақытында құрылған жазбаша куәліктің заңды күші бар құжаттары
арқылы шешеді. Құжаттармен құжаттандыру, бірізге салу, стандарттау және
құжат айналымы сияқты ұғымдар тығыз байланысты.
Құжаттандыру - шаруашылық құралдарын, міндеттемелер мен шаруашылық
әрекеттерін бухгалтерлік құжаттармен рәсімдеу әдісі. Әрекет есепте оны
растайтын тиісті құжаттарсыз көрсетілуі мүмкін емес. Сондықтан барлық
шаруашылық әрекеттерін дұрыс және уақытында рәсімдеу бухгалтерлік есептің
алғашқы кезеңі болып табылады.
Құжаттарды бір ізге салу - бұл меншік нысанына және ведомстволық
бағыныштылығынан байланыссыз әр түрлі кәсіпорындарда ұқсас әрекеттерді
рәсімдеу кезінде пайдалану үшін құжаттардың үлгі нысандарын дайындау. Бір
ізге салу құжаттарды ықшамдайды және қысқартады, сонымен қатар оларды
автоматты өңдеуге цайындайды: бір реттік құжаттарды жинақтау құжаттарымен
алмастыру, құжаттарда бар артық көрсеткіштерді жою, бірнеше жеке құжаттарды
біріктіру және т.б.
Құжаттарды стандарттау - бұл құжаттарды басу кезіңце қағазды тиімді
пайдалануға мүмкіндік беретін бір типтік құжаттар бланкілерінің бірдей
(стандартты) мөлшерлерін жасау. Сонымен стандарттау құжаттардың
бухгалтерлік өңделуін және олардың мұрағатта сақталуын жеңілдетеді.

1. Құжаттардың сипаты және жіктелуі

Құжаттарды неғұрлым тереңірек игеру және пайдалану үшін құжаттар
бухгалтерлік есепте құжаттардың мақсатын сипаттайтын айтарлықтай мәнді
белгілері бойынша былай жіктеледі:
• Мақсаты бойынша;
• Құрылу тәртібі бойынша;
• Шаруашылық әрекеттердің мазмұны бойынша;
• Әрекеттерді бейнелеу әдісі бойынша;
• Толтыру орны бойынша;
• Толтыру әдісі бойынша
Бухгалтерлік құжаттардың жіктелуі
Құжаттар мақсаты бойынша үкімдік, атқарушы (растаушы), бухгалтерлік
толтырылған және аралас болып бөлінеді.
Өкімдік - шаруашылық әрекеттерді орындауға арнал-ған бұйрық,
өкімдерден тұратын құжаттар болып табы-лады. Олар әрекет жүргізуге рұқсат
береді, бірақ олардың орындалуын растамайды. Мысалы, бұйрықтар, сенім-
хаттар, жұмыс нарядтары, есеп айырысу шотынан ақша қаражаттарын алуға
чектер, жабдықтаушыға есеп айырысу шотынан ақша сомаларын аударуға төлем
тапсырмасы және т.б. Өкімдік құжаттарда көрсетілген әрекеттерді орындауға
жарлық беруге құқықтары бар кәсіпорын қызметкерлері қол қояды.
Атқарушы (растаушы) құжаттар тек әрекеттердің орындалу фактісін
растайды, бухгалтерік жазбаларды қуаттайды, материалдық және ақша қаражатын
алу, беру және шығындау туралы әрекеттерді куәландырады. Мысалы, орындалған
шығындарды, материалдық жауап-ты тұлғалардың есебін, сатылған өнімдерге
шотфактуралар, кіріс және шығыс кассалық ордерлерін растайтын негізгі
құралдарды қабылдау-беру актілері, түбіртектер, шоттар және т.б.
Бухгалтерлік жолмен толтырылган құжаттарды шаруашылық әрекеттерін
жазуға басқа құжаттар болмаған жағдайда немесе бухгалтерлік есепте үкімдік
және растаушы құжаттарды дайындау мақсатында қызметкерлер жасайды. Мысалы,
жалпы өндірістік және шаруашылық шығындарды тарату ведомостары,
амортизациялық аударымдарды есептеу және тарату ведомостары, жинақтау
ведомостары, өнімнің өзіндік құнының калькуляциясы, нормативті өзіндік
құннан ауытқуларды есептеу, бухгалтерия жасайтын әр түрлі анықтамалар мен
есеп айырысу түрлері және т.б.
Аралас құжаттар бір мезгілде өкімдік және растаушы, өкімдік және
бухгалтерлік жолмен толтырылған құжаттар қызметтерін атқарады. Мысалы,
шығыс кассалық ордерінің бірінші бөлігінде ақшаны беру туралы өкім бар, ал
екінші бөлігінде ақшаны алушы мен кассирдің қолдарымен расталған ақшаны
беру рәсімделеді; материалдық құндылықтарды босату құжаты қоймадан цехқа
материалдарды босату өкімінен, сонымен қатар нақты бергендігін рәсімдеуден
тұрады және т.б.
Құрылу тәртібі бойынша құжаттар алғашқы және біріктірілген болып
бөлінеді.
Алғашқы құжаттар әрбір жеке әрекетке олар орындалған сәтте құралады.
Мысалы, кассалық кіріс ордері, кассалық шығыс ордері, материалдарды
босатуға талап, төлем тапсырмасы, негізгі құралдарды беру-тапсыру актісі,
негізгі құралдарды істен шығару актісі және т.б.
Біріктірілген құжаттар құрылған алғашқы құжаттардың негізінде
рәсімделеді. Оларды пайдалану біртекті әрекеттерге бақылау жасауды
жеңілдетеді. Олар растаушы, бухгалтерлік толтырылған және аралас болуы
мүмкін. Мысалы, аванстық есептер, кассалық есептер, шоттардан банк
көшірмелері, топтастырылған және жинақтау ведомостары. Оның ішінде,
аванстық есептер аралас болып табылады. Олар растаушы және бухгалтерлік
толтырылған құжаттардың қызметтерін атқарады. Онда есеп беруге тиісті
тұлғалармен есеп айырысудың толық сипаттамасы беріледі: өткен аванстың
қалдығы немесе асып кетуі, аванс мөлшері, шығындалған сома, оның қалдығы
мен кассаға кірістелуі немесе асып кетуі және оны кәсіпорынға қайтару күні.
Сонымен қатар аванстық есепте өндіріс шығындарын тексеруден және
бекіткеннен кейін шоттар бойынша бөлу қарастырылған. Есептің артында жеке
шығындардың тізімі мен растаушы құжаттары беріледі.
Шаруашылық әрекеттердің мазмұны бойынша құжаттар материалдық, ақшалай
және есеп айырысу құжаттары болып табылады.
Материалдық құжаттар еңбек құралдары мен заттарының бар болуы мен
қозғалысын көрсетеді. Оларға негізгі құралдар, материалдық емес активтер,
ұзақ мерзімді салымдар, өндіріс қорлары мен шығындары жатады. Мысалы,
негізгі құралдарды қабылдау-беру актілері, ма-териалдық құндылықтарды
кірістеу және босату құжаттары, өндіріс шығындары шоттары бойынша есеп
тіркегіштерін толтыруға қажетті кестелер, анықтамалар мен есеп айырысулар
және ведомостар, шотфактуралар, іліспе құжаттар және т.б.
Ақшалай құжаттар ақшалай қаражаттың қозғалысын көрсетеді. Олардың
көмегімен кассалық және банк әрекеттері есептелінеді. Мысалы, чектер, банк
көшірмелері, кассалық кіріс және шығыс ордерлері, ақшаны ңабылдау
түбіртегі, пошта және вексель маркалары, қарыздар, облигациялар, жинақ
сертификаттары және т.б.
Есеп айырысу құжаттары кәсіпорынның заңды және жеке тұлғалармен есеп
айырысуын көрсетеді. Мысалы, төлем тапсырмасы, есеп-төлем ведомостары жөне
т.б.
Әрекеттерді бейнелеу әдісі бойынша құжаттар бір реттік және жинақтау
құжаттары болып бөлінеді.
Бір реттік құжаттар бір рет жеке әрекет,ті немесе бір уақытта
орындалатын бірнеше әрекеттерді бейнелеу үшін қолданылады. Рәсімделгеннен
кейін бір реттік құжат бухгалтерияға түседі және бухгалтерлік есепте
бейнелеу үшін негіз болып табыдады. Мысалы, кассалық кіріс және шығыс
ордерлері, есеп айырысу-төлем ведомостары және т.б.
Жинақтау құжаттары бір текті қайталанатын әрекеттерді бейнелеу үшін
белгілі бір кезеңге (апта, декада, ай) құрылады. Кезеңнің соңында есеп
жазбалары үшін пайдаланылатын көрсеткіштер бойынша жиындары есептелінеді.
Жинақтау құжаттары біріктірілген құжаттардан айырмашылығы біріктірілген
құжаттар алғашқы құжаттардың негізінде толтырылады, олардың жиынтығы болып
табылады, ал жинақтау құжаттары әрекеттердің жинақталуы жолымен біртіндеп
құрылатын алғашқы құжат. Лимиттік-алу карталары, екі апталық не айлық
нарядтар және т.б. жинақтау құжаттары болып табылады.
Толтырылған орны бойынша құжаттар ішкі және сыртқы болып бөлінеді.
Ішкі құжаттар кәсіпорында ішкі әрекеттерді көрсету үшін жасалады.
Мысалы, кассалық кіріс жөне шығыс ордерлері, актілер, нарядтар, есеп
айырысу-төлем ведо-мостары жөне т.б. Сыртқы құжаттпар нақты кәсіпорыннан
тыс, рәсімделген күйінде келіп түсетін құжаттар болып келеді. Мысалы,
шотфактуралар, банк көшірмелері, тауарлы-көлік ілеспе құжаттары және т.б.
Толтыру әдісі бойынша құжаттарды қолмен жасалған және есептік
техниканың көмегімен жасалған құжаттарға жіктеуге болады.
Қолмен толтыру жолымен құрылған құжаттар қолмен не жазба машинасымен
толтырылады.
Есептік техниканың көмегімен толтырылатын құжаттар автоматты түрде
өндіріс әрекеттерінің орындалу сәтіндегі ақпаратты тіркеуге алады.

1.1 Құжаттардың деректемелері

Әрбір бухгалтерлік құжат онда орындалған әрекеттер туралы керекті
түсініктер алу үшін барлық қажетті мәліметтерден түратындай етіп рәсімделуі
керек. Құжаттық құрамдас бөлігі болып табылатын осы мөліметтер деректемелер
деп аталады.
Құжаттардың деректемелері шаруашылық әрекеттердің сипатына байланысты
болады. Әр түрлі әрекеттер үшін олар сан алуан болып келеді.
Алайда көптеген құжаттарда кездесетін негізгі үлгі болады, оның ішінде
олар ақпараттары қағаз және электронды түрдегі құжаттарда міндетті болып
табылатын деректемелері бар.
Міндетті реквизиттердің қатарына мыналар жатады:
1) ңұжаттардың атауы (талап, лимит алу картасы, аванстық есеп және
т.б.) және оның реттік нөмірі;
2) құжат жасалған кәсіпорынның атауы мен мекен-жайы;
3) осы құжатпен рәсімделген шаруашылық әрекетіне қатысушы тараптар;
4) құжатты жасау күні;
5) әрекеттің мазмұны мен оны орындау шарты, сонымен қатар оны
орындауға негіздеме (келісім-шартқа сілтеме, наряд, бұйрық және т.б.);
6) әрекеттердің өлшем бірліктері, яғни онын, ақшалай және заттай
көрсеткіштерінің санмен көрсетілуі;
7) әрекетке және оның құжатта дұрыс рәсімделуіне жауапты тұлғалардың
қолтаңбасы.
Осы деректемелердің бірінің болмауы немесе дұрыс көрсетілмеуі есеп
мәліметтерінің алғашқы көзі ретінде құжаттарды пайдалануды қиындатады, ал
кейбір жағдайда құжатты оның күшінен айырады.
Көрсетілген деректемелер шаруашылық әрекеттерін рәсімдейтін барлық
бухгалтерлік құжаттар үшін ортақ болып табылады.
Міндетті деректемелерден басқа құжаттарда қосымша деректемелер де орын
алуы мүмкін, олар әрекеттердің ерекшеліктеріне байланысты арнайы
мәліметтерден тұрады. Мұндай қосымша деректемелерге, мысалы: құжат нөмірі,
материалды босату лимитінің мөлшерін көрсету жөне т.б. жатады.

1.2 Құжаттарды құруға және рәсімдеуге қойылатын талаптар

Бухгалтерлік құжаттардың көшірмесін алуға және рәсімдеуге 1997 жылғы
31 желтоқсандағы Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі Бухгалтерлік
есегі және аудит департаментінің №455 бұйрығымен бекітілген №24
"Бухгалтерлік қызметті ұйымдастыру" бухгалтерлік есеп стандарты белгілеген
арнайы талаптар қойылады.
№24 бухгалтерлік есеп стандартында әрекеттерді рәсімдеу сапасына баса
назар аударылады. Бұл талаптар көбінесе мыналарға қатысты.
Ең алдымен құжат бланкіде жасалуы қажет. Бланк болмаған жағдайда ғана
құжатты таза қағаз парағына жасауға жол беріледі.
Құжатты жазу жазба машинкасында немесе автоматтандырылған әдіспен,
сиямен не химиялық қарындашпен жүргізіледі. Әсіресе ақша құжаттары үшін
кассалық кіріс және шығыс ордерлері, төлем тапсырмалары және басқа да банк
құжаттары. Бұл құжаттарда сомалар тек цифрмен ғана емес, жазбаша да
қойылады.
Құжаттар арнайы нысанмен барлық қажетті деректемелерін міндетті түрде
толтыру арқылы жасалады.
Құжаттың мазмұнын әрекеттерді дұрыс көрсету үшін толық сәйкес болуы
үшін тура және анық жазу керек.
Құжаттың мәтіні мен сандарын оларды әр түрлі түсініп, талқыламау үшін
анық және түсінікті етіп жазу керек.
Құжатта оның түпнұсқасына және дұрыстығына күмән келтіретіндей
тазалауға, сызуға және басқа ақауларға жол беруге болмайды.
Құжат бланкісіндегі бос бағандар мен жолдарға басқа жазбалар жазып
қоймау үшін сызып қою керек.
Ақшалай құжаттарда (чектерде, кассалық ордерлерде және т.б.) сомаларын
тек сандармен ғана емес, сонымен қатар жазбаша сөздермен де көрсету керек.
Құжат тіркелетін әрекеттерді рәсімдеуі және оған заңдың күш беретін
қажетті барлық қолтаңбалармев рәсімделуі керек. Құжатқа қолтаңбасын қойған
тұлғаның аты-жөні оқуға мүмкін болатындай анық болуы керек.
Әрбір қолтаңбаның алдында оны қоюшы тұлғаның қызметі көрсетіледі.
Жоғарыда айтылғандардан мынадай жалпы құжаттарды құру ережелерін
шығаруға болады.
Құжаттарды дұрыс қ ұру үшін мыналар қажет бодып табылады:
1) құжатты бланкіде сиямен не химиялың қарындашпен, не жазба
машинасымен не электрондық әдіспен жазу керек (ал бланк болмаған жағдайда
таза бет парағында);
2) құжаттың белгіленген нысаны мен деректемелерін қатаң сақтау керек;
3) құжаттың мазмұнын тура және анық жазу;
4) құжаттың мәтіні мен санын анық және түсінікті жазу;
5) құжат бланкісіндегі бос толтырылмаған жерлерін сызу;
6) ақша құжаттарындағы сомаларды санмен және жазбашажазу;
7) қол қойған тұлғаның қызметін көрсете отырып, анық жазылған
қолдармен құжатты қамтамасыз ету.
Құжаттарды уақытында, яғни әрекеттерді жүргізумен қатар немесе оны
орындап болғаннан кейін іле-шала құру қажет.
Кейбір құжаттар бірнеше даналарда (көшірмелерімен) жасалады. Бұл
автоматты түрде оған көшірме қағазын салу арқылы бір мезгілде жүргізіледу
Құжаттардың көшірмелері әр түрлі мақсаттарда қолданылады. Мысалы,
жіберілген өнімге жабдықтаушы есеп айырысудын, акцептік нысанында әр түрлі
мекен-жайларға жіберу үшін шот-фактураларды бірнеше д анал ар да жазад ы.
Алғашқы құжаттарды электронды әдіспен құру кезінде субъект осы
құжаттардың көшірмелерін шаруашылық әрекеттерінің басқа да қатысушылары
үшін, сонымен қатар Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес бақылауды
жүзеге асырушы органдардың, сот, прокуратуралардың талаптары бойынша
көшірмелерін қағаз түрінд.е де дайындауы керек.
Құжаттарды құру кезінде қателер жіберілуі мүмкін.
Құжаттардағы қателер былай жөнделеді:
Жөндеуге жататын қате сөздер мен сандар сызылып тасталғанды оқуға
мүмкін болатындай етіп үқыпты түрде жіңішке сызықпен сызылады. Сызықтың
үстінен дұрыс жазбасы жазылады. Осыдан санда не сомада бір ғана сан дұрыс
болмаса, онда осы бір ғана санмен шектелмей, барлың сандарын жөндеу керек.
Жасалған жөндеу туралы құжаттың бір бос жеріне (астына не жолдарына)
құжатты толтырған тұлға жазба жазады.)
Банк және кассалық құжаттарда қатені түзетуге мүлдем жол берілмейді.
Егер мүндай құжатта оны құру кезінде қате жіберілетін болса, ол бүлінген
болып саналады да, басқа бланкіде қайтадан жазылады.
Осы аталғандардан құжаттардағы қателерді жөндеудің ережелерін құруға
болады.
Құжаттардағы қателерді жөндеу үшін қажетті талап: дұрыс емес жазба
сызылып, оқуға мүмкін болатындай етіп ұқыпты түрде жщішке сызыупен
сызылады, сызықтың үстінен дұрыс жазбасы жазылады және жасалған жөндеу
туралы құжатта оған қолтаңбасын қойған тұлға бекітетін жазба жазады.
Жоғарыда аталып көрсетілгеніндей, құжаттар тек есепте ғана емес,
соыымен қатар субъектінің барлық шаруашылық қызметінде ерекше орын алады.
Сондықтан құжаттардың сапасына қатысты, оның ішінде, оларды құру және
рәсімдеудің уақыттылығы мен дұрыстылығына қатысты катаң тәртіп бар.
Құжаттарды құру тәртібін бұзғаны үшін ең алдымен оған қолтаңбасын
қоюшы және құрушы тұлғалар жауац береді. Тағы да басты жауапкершілікті осы
құжаттарды қабылдайтын, оларды жан-жақты тексеретін және олардың негізінде
есеп жазбаларын жасайтын бухгалтерия аппараты атқарады. Ерекше
жауапкершілік есептің басшысы ретінде бас бухгалтерге жүктеледі. Бас
бухгалтер дұрыс емес құжаттар немесе қалай болса солай толтырылған және
рәсімделген құжаттар үшін, оларды жоғалту мен бүлдіру, бекітілген тәртіпті
бұза отырып материалдық құндылықтарды босатқаны үшін материалдық, тәртіптік
және қылмыстық жауапкершілік атқарады.
Әрбір есеп қызметкері сонымен бірге өзінің жүмыс учаскесінде
құжаттарды құру жөне рәсімдеу тәртібін бұзғаны үшін жауапкершілік атқарады.
Бухгалтерияға құжаттар субъектінің басшысы бекіткен кесте бойынша
қатаң бекітілген мерзімде келіп түседі. Бухгалтерияга келіп түскен құжаттар
үш әдіспен жүргізілетін міндетті тексеруге жатады:
• құжаттар мәні бойынша тексеріледі, яғни құжатта көрсетілген
өрекеттердің заңдылығы мен мақсаттылыгы бекітіледі, осы әрекеттің құжатта
көрсетілген көлемде болуы керек пе, жоқ па - осы анықталады. Мүндай
жағдайда құжаттарды қарама-қарсы тексеру әдісін пайдаланады. Мысалы, өнім
өндіруре құжаттарының және осы өншдерді қабылдау құжаттарының салыстырылуы,
өнімді тиеу құжаттары мен осы өнімді қабылдап алуға сатып алушылардың
түбіртектері және т.б.;
• құжаттарды формалды тексеру жүргізіледі (нысаны бойынша), яғни осы
құжаттың бекітілген нысанды бланкілерде толтырылғандығын, барлық
деректемелерінің толтырылу дұрыстығын, әрекеттерді орындауға және
құжаттарды рәсімдеуге қатысатын лауазымды тұлғалардың қарастырылған
қолтаңбалары бар екендігін тексереді;
• құжаттарды арифметикалық тексеру, құжаттарда жүргізілген
есептеулердің дұрыстылығы тексеріледі.
Егер тексеру кезінде құжат дұрыс құрылмаса, онда жаңа құжатты қайта
құру үшін оны құрушыға кері қайтарады.
Бухгалтерия тексерген және қабылдаған құжаттар таксировка, топтастыру
және контировкадан түратын бухгалтериялың өңдеуге жатады.
Құжаттар таксировкасы - бұл заттай көрсеткіштердің ақшалай түрде
көрсетілуі және сомаларын есептеу.
Топтастыру - бұл құжаттардың атауы ғана емес, сонымен қатар олармен
байланысты құжаттар бойынша құжаттарды таңдау. Ол біртекті құжаттар бойынша
жалпы жиындарын шығаруға мүмкіндік береді, бүл топтастырылған мәліметтердің
өңделуін жеңілдетіп, бір бухгалтерлік жазбамен жазба жүргізуге мүмкіндік
береді.
Құжаттар контировкасы құжаттарда үсынылған шаруашылық әрекеттерінің
дебеті мен кредиті бойышпа жазылуға тиісті шоттарды анықтаумен
түсіндіріледі (құжаттарда шоттар корреспонденцияларын қою).
Құжаттарды ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.