Кәсіпорынның тауарлық материалдық қорлардың есебі мен аудитін ұйымдастыру

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 16 бет
Таңдаулыға:

Кәсіпорынның тауарлық материалдық қорлардың есебі мен аудитін
ұйымдастыру.

Жоспар

Кіріспе

І. ТМҚ есебі мен аудиттің теориялық негіздері мен ерекшеліктері.
1.1 ТМҚ экономикалық түсінігі мен түрлерін топтасуы.
1.2 ТМҚ анықтау, шектеу мен бағалау жолдары.
ІІ. Астана – нан ЖШС шаруашылық қызметінің ТМҚ есебі мен аудиттің
ұйымдастыруы.
2.1 Астана–нан ЖШС-нің 2006-2008 көрсеткіштерінің сипаттау мен талдау.

2.2 Астана – нан ЖШС тмқ есебін ұымдастыру жолдары.
2.3Астана – нан ЖШС тмқ-нің қозғалысының есебін ХБС стандартына сай
бейімделуін ұйымдастыру.
ІІІ. Астана – нан ЖШС-нің ТМҚ аудитті ұйымдастыруды жетілдіру.
3.1 ТМҚ-нің аудиттің талдамалы әдістерін қолдану мәселелері
3.2 ТМҚ аудитіндегі талдамалық әдістерді дамыту.

Қорытынды
Әдебиет
Қосымша

Жетекші: Сейдахметова. Ф.С.

Орындаған: Жуматова Асель
УиА 42к.

Кіріспе
Кәсіпорындар мен ұйымдардың қызметі барысында өздерінің өндірген дайын
бұйымдары, сату үшін сатып алған тауарлары, сатып алған бірақ әзірге үйымға
келіп түспеген тауарлары (жолдағы тауарлар), аяқталмаған өн-діріс,
басқаларға көрсеткен қызметтері, сондай-ақ жұмыстарды орындау және
қызметтерді көрсету барысында пайдалануға арналған қосалқы бөлшектері,
отындары, ыдыс және ыдыстық материалдары, жартылай фабрикаттар және басқа
да материалдары сол ұйымның тауарлық-материалдық қоры түріндегі ағымдағы
активі болып табылады.
Олардың өндіріс құралдарынан өзгешелігі, өндіріс құралдары шаруашылық
үдерісіне (процесіне) ұзақ уақыт қатысып, өздерінің табиғи пішінін сақтай
отырып өндірілетін өнімге өз құнының бір бөлігін қосып отыратын болса,
еңбек заттары өндірісте пайдаланылған кезде өздерінің бастапқы құнын
түгелдей өндірілетін өнімге ауыстырады. Шығарылатын өнімнің, атқарылатын
жұмыстың өзіндік құнының кеп бөлігі еңбек заттарының құнынан тұрады.
Сонымен қатар еңбек заттары өндірістік қор болып табылады.
Материалдарды есептеудің негізгі міндеттері:
1. Дайындалған, келіп түскен және өндіріске немесе сыртқа
босатылған материалдарды уақытында есептеп, кіріске алу немесе есептен
шығару.
2. Материалдардың қоймада және тасымалдау кезінде түгел сақталуын
бақылау.
3. Материалдық қорлар қалдығының белгіленген мөлшерден артып
немесе төмендеп кетпеуін бақылау.
4. Материалдарды өндірісте пайдаланған кезде олардың техникалық
жолмен анықталған мөлшерін және тұтыну мөлшерінің қорын анықтау.
5. Материалдардың өндірісте ұтымды пайдаланылуын бақылау.
6. Дайындалған материалдардың өзіндік құнын анықтап және
олардың жоспарлы есептеу бағасынан айырмашылығын тауып, пайдаланылған
материалдар құнын әр объектінің шығынына қосу.
Жақсы және дұрыс ұйымдастырылған есеп материалдардың түгел
сақталуына, үнемді пайдаланылуына көмегін тигізеді. Материалдардың түгел
және дұрыс сақталуы, сондай-ақ ұтымды пайдаланылуы, жұмсалуы үшін алдын ала
мыналарды жасау қажет:
- тиісті түрде жабдықталған материалдық-қорларды сақтайтын қойма
немесе бөлме болуы қажет және бөлмелердің әрқайсысы материалдардың белгілі
бір түрін сақтауға арналған болуы керек;
- материалдар қойманың әр бөлігінде өздерінің түрлері, сорттары,
өлшемдері бойынша керекті кезінде тез алуға және босатқаннан кейінгі кезде
қалдығын тексеруді қамтамасыз ететіндей етіп орналастырылуы
керек.
Кәсіпорындар мен ұйымдардың әкімшілігі материалдарды сақтайтын жерді
таразымен, өлшеу аспаптарымен және ыдыстармен жабдықтап және оларды жиі
тексеріп, дұрыстығын қадағалап отыруы керек. Ұйымның басшысы материаддарды
қабылдайтын және босататын адамдардың топтарын белгілеп, олармен
материалдарға жауапкершілік туралы шарт жасайды. Сондай-ақ кәсіпорын
басшысы материалдарға жауапты адамдарды жұмысқа алу, жұмыстан босату
барысында ұйымның бас бухгалтерімен алдын ала келісіп отыруы қажет.
Материалдарды кіріске алу және қоймадан босату құжаттарына қол қою құқығына
ие болған қызмет иелерінің тізімін белгілеу кәсіпорын басшысының немесе ол
сенім білдірген адамның жұмысы болып табылады.
Материаддардың есебін дұрыс және ұтымды үйымдастыру үшін мыналар
керек:
- материалдардың бірыңғай номенклатурасы мен жоспарлы
есеп айырысу бағасын белгілеу;
- құжат айналымының дәл жүйесін белгілеу және материалдарды
есепке алу мен есептен шығару операцияларының тәртібін сақтау;
- бірыңғайланған алғашқы есеп құжаттары нысандарының түрлерін
белгілеу және олармен ұйымның барлық бөлімін қамтамасыз ету.

І. ТМҚ есебі мен аудиттің теориялық негіздері мен ерекшеліктері.
1.1 ТМҚ экономикалық түсінігі мен түрлерін топтасуы.

Материалдар өздері сақталынып тұрған жері бойынша, яғни
шаруашылық субъектісінің қоймасында және субъектінің бухгалтериясында
есептелінеді. Материалдық құндылықтардың қоймадағы есебінің дұрыс
ұйымдастырылуы олардың дұрыс сақталуына, қоймадағы жұмыстың дұрыс
жүргізілуіне және жұмыстың қалай қойылғандығына байланысты. Қоймада
материалдық құндылықтар түрлері, сорттары бойынша бөлек сақталуы тиіс.
Материалдардың маркасы, сорты, көлемі, номенклатуралық номері, өлшем
бірлігі, сақталып тұрған материалдардың мөлшері және тағы да басқа
көрсеткіштері картон немесе фанерге жазылып, материалдарға
байланып немесе жапсырылып қойылады. Қоймадағы және цехтағы
материалдардың аналитикалық (талдамалық) есебі белгіленген түріне сәйкес
олардың ішінде сорттары мен маркалары бойынша жүргізіледі. Қоймада
материалдық кұндылықтардың тек қана сандық есебі жүргізіледі.
Материалдардың әрбір номенклатуралық номері бойынша бөлек үлгілі
түрі М-17 карточкасы ашылады. Бұл карточкада материалдық
құндылықтардың аты мөлшері, көлемі, сорты, өлшем бірлігі, номенклатуралық
номері және есептеу бағасы көрсетіледі. Бұл карточканы жаңадан кіріске
алынған материалға шаруашылық субъектісінің бухгалтериясы дайындап, одан
кейін кіріс ету ордерімен (реестр) бірге қоймаға беріледі. Қойма
қызметкері немесе қойма меңгерушісі алынған карточкаға материалдық
құндылықтардың қай жерде сақталып тұрғаны жайлы деректер толтырады.
Материалдардың кіріс-шығысының сорттық-сандық есебін сол материалдарға
жауапты адам жүргізеді. Кейбір жағдайда материалдарға жауапты
адамның келісімі бойынша қойманың карточкалық есебін жүргізуге болады.
Мысалы басқа адамға, яғни есепшіге немесе операторға жүктелуі мүмкін.
Материалдардың түрі номенклатуралық номері аз болатын шаруашылық
субъектісінің қоймаларында бұл карточканың орнына материалдар есебін
тиісті түрде жүргізуге дайындалып жасалған сорттық есеп кітабында
жүргізуге болады. Мұндай жағдайларда сорттық есеп кітабында қойма есебінің
карточкасындағы деректер болуы қажет. Қоймашы белгіленген тәртіп бойынша
толтырылған алғашқы құжаттардың негізінде материалдардың кіріске алынуын
жэне есептен шығару операцияларын, олардың іске асырылған күнін қойманың
есеп карточкасына жазып, онда материалдық құндылықтардың сол күннің
соңындағы қалдығын шығарып отыруы керек. Бұл карточкада материалдардың
калдығы әрбір операциядан кейін шығарылып отырылады.
Айта кететін жағдай, ай соңында бухгалтерияға ондағы көрсетілген
материалдың алынған немесе алыньп болмағанына қарамастан шектеулі-заборлық
(лимиттік-заборлық) карточкасының барлығы тапсырылуы керек. Толық алынып
болмаған материалдар үшін келесі айға жаңа шектеулі-заборлық карта жазылып
береді. Қоймашы материалдардың қоймалық сорттық есеп карточкасының
деректері негізінде жабдықтау бөліміне материалдардың әр номенклатуралық
түрінің қалдығы, оның тұрақты қор мөлшерден ауытқуы, көптен бері
пайдаланылмай жатқан материалдар жайы деректер беріп отырады. Қоймалық
сорттық карточканың дұрыс жүргізілуін бухгалтерия бақылап отыруы керек.
Бухгалтерия қызметкері жиі-жиі (апта сайын, 10 күнде) қоймашымен қоймадағы
операцияларды жүргізуге негіз болған алғашқы қүжаттардың дұрыс жазылуын,
қоймалық сорттық карточканың дұрыс жүргізілуін және карточкадағы
материалдар қалдығының дұрыс шығарылуын тексеріп отыруы қажет. Карточкадағы
жазылған операциялардың дұрыстығын және оны тексергені жайлы бухгалтерия
қызметкері есеп карточкасының тиісті жеріне қол кояды. Қоймалық-сорттык
карточкалардағы жазуды тексеру, қойма меңгерушісінің бухгалтерияға
материалдарды кіріске алуы кезінде тапсыратын есептерінің негізінде
жүргізіледі. Қойма меңгерушісінің бухгалтерияға тапсыратын құжатгары үлгілі
түрі М-18А Құжаттарды қабылдау-өткізу құжатына тіркеледі. Материалдарға
жауапты адамның келісімі бойынша бухгалтерия қызметкері әр операцияның
дұрыстығын тексергені жайында және құжатты қабылдағаны жайында карточкаға
қол қояды. Мұндай жағдайда қүжаттарды қабылдау-өткізу тіркелімін жасаудың
керегі болмайды. Егер орталық қойма немесе цех қоймасы ұйымның
басқармасынан қашық жерде орналасқан жағдайда жүргізілетін операциялардың
дұрыс құжатталынуы, материалдарға жауап бе-ретін адамның есеп карточкасын
дұрыс жүргізуі орталық бухалтерияда тексеріледі. Мұндай жағдайда кіріс және
шығыс ету құжаттары белгіленген уақьпта тіркелімдермен бірге бухгалтерияға
табыс етілуі керек. Кәсіпорьнның орталыгынан қашық жерде орналасқан қойма
меңгерушісі белгіленген күні бухгалтерияға екі дана етіп материалдардың ай
соңындағы қалдық тізімдемесін тапсыруы керек. Тізімдеме құрамында өзгерісі
(кірісі мен шығысы) бар материалдар бойынша жасалынып, онда тек қана
материалдардың сандық қалдығы көрсетіледі. Тізімдемеге цех, қойма, бөлімше
бастығы және ол құжатты толтырушы (жүргізуші) қол қояды. Дұрыстығын
тексеріп болғаннан кейін тізімдеменің бір данасы жіберілген қателіктер
жөніндегі ескертумен қоймаға қайтарылады. Материалдардың есебін жедел
оперативтік, бухгалтерлік, қалдықтық әдіспен жүргізген жағдайда қоймалық
есеп карточкасымен қатар үлгілі түрі М-20 қоймадағы материалдар қалдығын
есептеу тізімдемесі жүргізіледі. Қойма меңгерушісі (бастығы)
карточкалардағы ай бойындағы жиынтық деректері бойынша материалдардың
келесі айдың бірінші күніне қалған қалдықтарын осы тізімдемеге көшіріп
жазады. Тізімдемеде материалдар қоймалық есепте қаралған номенклатуралары
бойынша аралық шоттарға (субшоттарға) және синтетикалық шоттарға топталғаны
күйінде көрсетіледІ. Бухгалтерияда материалдардың қалдығы олардың
жоспарланған есептеу бағасына көбейтіліп, ай аяғына қалған материалдардың
жалпы сомасы анықгалады. Егер пайдаланатын материалдар номенклатуралары аз
болған жағдайда материалдарды алған адамдардың қолын тек қоймалық есеп
карточкасында қою арқылы босатуға болады. Мұндай карточкалар тек 1 (бір)
айға ғана ашылып, ай соңында бухгалтерияға тапсырылады. Келесі айда олардың
орнына жаңа қоймалық есеп карточкасы ашылып, оған материалдардың ай
басындағы қалдығы жазылады. Құрылыс ұйымдарының құрылыс басындағы
бөлімшелері қоймалық-сорттық карточкасының орнына ай сайын материалдардың
кірісі, босатылуы және қалдығы жайлы үлгілі түрі М-19А санды карточкасын
толтырып есеп беріледі. Бүл есепте материалдарға жауапты адамның
жауапкершілігіндегі материалдардың барлығы кіргізіледі. Берілетін есепте
материалдардың кіріске алынуы, шығыс етілуі және қалдығы алғашқы құжаттар
(кіріс ету, босату, түгендеу) негізінде көрсетіледі. Құрылыс бөлімшелері
құрылысқа жұмсалған материалдарға босату құжатын толтырмайды. Сондықтан да
олардың бухгалтерияға берген есеп мәліметтеріне құрылысқа пайдаланылған
(жұмсалған) материалдардын алғашқы құжаты тіркелмейді.
Барлық қоймаларды сақталатын материалдық қорлардың кіріс және шығыс
операцияларының және олардың қалдықтарының заттық есебі жүргізіледі. Ол
есепті №40 үлгідегі Қойма есебінің карточкаларында жүргізіледі. Бұл
карточкалар мен кітаптар қойма меңгерушілеріне арнай реестреде тексеруден
өткізіліп, қол таңбаларын қойдырып сонан соң беріледі. Қоймада сақталынаты
материалдық заттардың атау саны көп болмаса Қойма есебінің кітабын, ал
атау көп болса Қойма есебінің карточкаларын қолданғаны ынғайлы. Олардың
көршеткіштері мен операцияларды жазу тәртібі бірдей, айырмашылығы
карточкалар түптелмеген бос, жеке парақтар күйінде болады.
Кітаптар мен карточкелер мен бір жылға ашылады. Кітаптарды
қолданғанда әр бір атаулы затқа бір жылдың көлемінде күтіліетін
операцияардың шамасына қарап бір немес бірнеше бетке бөлінеді, ал
карточкілерді қолданғанда жеке атаулы затқа ашылған карточкелерге жазылатын
орын қалмаған жағдайда жаңа карточка тіркеле береді. Карточкалар
синтеткалық шоттардың суб шоттары бойынша есептеу топтарына бөлініп арнайы
каторчкаларда сақталынады.
Қоймада сақталынатын заттадың әр түріне жеке каторчкілер ашылу тиіс.
Есеп болмыстық натуралдық өлшеммен жүрізілді. Карточкалардың басқа да
есептелетін заттардың атауы, өлшем бірлігі, номенклатуралық қатар саны және
бғасы көрсетіледі. Әрбір жұмыс күнінің сонында қойма меңгерушісі кіріс
шығыс операциялары болған матетарилық қорлардың ертеңгі күнгі күнге қалатын
қалдықтарын шығарып отыру керек. Жинақтау құжаттарының көрсеткіштері келесі
айдың біріне қалдырылмай жинақталып, карточклараға жиынтығы жазылады. Айдың
соңында айналым болған барлық карточкалар бойынша заттардың айдың соныңда
қалған калдықтары анықталады. Сонан соң қойма меңгерішілері карточкалардың
көрсеткіштері бойынша екі дана етіп қоймада сақталынаты барлық
материалдардың ай бойы кіріс шығыстары және айдың соныңдағы қалдықтары
жөнінідегі №121 үлгідегі материалдық есебін жасайды, жанар-жағар майлар
үшін №120 үлгіде. Жасалынған есептің біріншісі барлық кіріс-шығыс
құжаттары тіркеліп бухгалтерияға тапсырылады.
Есепті қабылдайтын бухгалтерлік – барлық кіріс-шығыс құжаттарының
негізінде есептің дұрыс жасалғанын тексеріп, қабылданған соң есептің екінші
данасында есепті қабылданғаны туралы қолтаңбасын қойып, қойма меңгерушісіне
қайтарады. Ол материалдық жауапркешіліктегі адам үшін, есепті тапсырғаны
жөнінде айғақ қызметін атқарады.
Материалдық құндылықтардың қоймалық есебі үш әдістің біреуімен
ұйымдастырылуы мүмкін.
Бірінші әдіс - сандық –сомалық есеп әдісі. Осы әдіс негізінен қорлар
номенклатурасы кішігірім, шағын кәсіпорындарда жүргізіледі. Бұл орайда
қоймада және бухгалтерияда материалдық қорлардың әрбір номенклатуралық
номеріне сандық-сомалық есептің картошкалары ашылады. Материалдық қорлардың
қозғалысы жөндегі құжаттардың әрбір дерегі картошкаға жазылады. Ай соңында
карточкалардың жыйыны шығарылып, олар жылдық, сорттық, айналымдық
ведомостке көшіріледі. Мұндай әдіс кезінде қосарларған есеп жүргізіледі. Ол
өте кең ауқымды және талдамалық есептегі жазулар санын арттырады.
Екінші әдіс- сальдолық (жедел-бухгалтерлік) әдіс. Материалдық
қорлардың есебін қойма меңгерушісі жүргізеді. Бірінші қаңтарда бухгалтерия
материалдардың қоймадағы есебін №17-нысандағы карточкаларын ашады. Мұндай
номенклатуралық номерге бірінші қатардағы қалдық сандық өлшеммен
енгізіледі. Картошкалар тізілім бойынша қойма меңгерушісіне беріледі, ол
келіп түскен материалдық қорларға кіріс құжатын толтырады және шығыс
құжаттарына сәйкес оларды босатады. Бұл ретте ол кіріс пен шығысты
карточкада натуралдық көрсеткішпен бөліп көрсетіп, әрбір ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.