Аудиттің мақсаты, пәні және міндеті
ЖОСПАР
Кіріспе 2
Аудиттің мақсаты, пәні және міндеті. 2
Аудиттің негізгі міндеттері. 4
Аудит жұмысын жоспарлау. 6
Аудит нәтижесі жөнінде есеп құру. 9
Қорытынды 11
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 13
Кіріспе
Аудиттің мақсаты, пәні және міндеті.
Әрбір ілімнің өзіне сәйкес пәні болады. Ол сол ілімнің басқа
салалардағы ілімнен айырмашылығын, оның өздеріне тән қасиеттерін, шектелуін
анықтау үшін қажет.
Аудиттің пәні дегеніміз, шарт бойынша және келісім арқылы тәуелсіз
эксперттік негізде және бухгалтерлік (қаржылық) отчетты талдау, т.б.
шаруашылық жүргізуші субъектілердің орындаған жұмыстарының дұрыстығын,
анықтығын анықтай отырып, оған толық түрде объективті баға беру, сонымен
қатар ішкі аудиттің тексеру жүйелерінің қабылданған есеп саясатына,
нормативтік актілерге сәйкестігіне көңіл белу.
Арнайы әдебиеттерде, т.б. тілімнің пәні мен объектілері бірдей деп
немесе бір-біріне ұйқас деп айтылады, бірақта бұл түсініктемелер бір-
бірімен ұйқас болғанымен, олардың мағыналары әртүрлі болады. Сол себепті
бұл мағыналарды ажырата білген жөн. Объекті дегеніміз, сол ілім оқитын
пәннің шындығы.
Мысалы, дәрігерлік ілімнің объектісі - адам болып есептелінсе,
экономикалық ілімнің объектісі – мемлекет экономикасы, олардың салалары. Ал
аудиттің объектісі белгілі бір шаруашылық жүргізуші, субъектілер
(кәсіпорындар, фирмалар, акционерлік қоғамдар, жеке кәсіпорындар, бірлескен
кәсіпорындар т.б.).
Аудит объектілеріне мыналар жатады: шаруашылық жүргізуші
субъектілердің қаржы жағдайлары, олардың өндірістік жұмыстары, шаруашылық
жұмыстарының экономикасын дамыту жөнінде және тиімділігі жөнінде ұсыныс
беру.
Егер, аудит объектісі болып жоғарыда айтылғандар болса, онда олардың
міндеті болып мыналар есептелінеді: сенімділігі, нақтылығы, отчет
көрсеткіштерінің ұқыпты түрде тексерілуі, олардың толықтығы, дұрыстығы.
Осыған орай аудиттің міндеті - қаржы нәтижесі бойынша жасалынған отчетқа
(есептілікке) аудиторлық қорытынды беру, олардың бухгалтерлік есебі мен
қаржы нәтижелері бойынша жасалынған көрсеткіштерінің заңдарға, стандартқа,
нормативтерге сәйкестігін тәуелсіз экспертиза бойынша дәлелдеп көрсету және
оның дұрыстығын анықтау. Ол жөнінде Аудиттің Қазақстандық стандартында
толық мәлімдеме берілген. Аудиттің Қазақстандық бірінші стандартында былай
делінген: "Қаражат нәтижесінің отчеттарын аудиторлық тексеру жүргізудің
негізгі міндеті аудиторлық қорытындының заңдар мен нормативтік актілерге
сәйкес жасалынғандығын анықтау".
Осы айтылғандарға сәйкес аудит пәні мен объектілерінің алдында
төмендегідей мақсат пен міндеттемелер қойылады:
1. Субъектінің (кәсіпорынның, акционерлік қоғамның, фирманың,
бірлескен кәсіпорынның т.б.) қаржы нәтижесі жөніндегі отчеттың
(есептіліктің) дұрыстығын қамтамасыз ету.
2. Дұрыс шешім қабылдау үшін керекті мөлшерде қажетті мағлұматтарды
жинастыру және оларды бағалау.
3. Түрақты түрде субъектілердің экономикалық көрсеткіштерін талдау.
4. Бухгалтерлік есепті жүргізу және отчет (есептілікті) жөніндегі:
заңдардың, қаулылардың, нұсқаулардың дұрыс қолданылуын және іске асырылуын
бақылау.
5. Бастапқы құжаттардың белгіленген нормаға және нормативке
сәйкестігін тексеру.
6. Клиенттерге бухгалтерлік есепті дұрыс жүргізу, салық салу, құқық
т.б. жөнінде кеңес беру.
7. Өз клинттерінің санының көбеюіне және олардың нығаюына ат салысу.
8. Аудиторлық тексеруді жоғары сапада жүргізу.
Аудиттің негізгі міндеттері.
Аудитордың жұмысы - ол ұйымдастырылған процесс. Жұмысты ұйымдастыру
үшін оған белгілі кезеңдер қажет және де құжаттарды тәртіпке келтіру мен
оларды өңдеу т.б. жұмыстар. Міне, осы айтылған жұмыстарды іске асыру үшін
аудиторлар тәжірибе жүзінде төмендегідей кезеңдерде пайдаланады:
1 . Жалпы зерттеу.
2. Алдын ала танысу.
3. Аудит жұмысын жоспарлау.
4. Жүйелі түрде зерттеу.
5. Аудит жұмысын орындау.
6. Аудиттің нәтижесі бойынша отчет немесе қорытынды жасау.
Жалпы зерттеу. Аудитордың клиенттермен жұмысы аудиттің орындалуынан
едәуір бұрын басталады. Егер аудиторлық қызметке келісім есеп беру
кезеңінің (жылының) басында жасалса, онда аудит кезеңі сол жылдың соңына
және келесі жылдың басына өткізіледі. Бұл кезеңге қатысты уақыт ішінде
аудитор өзінің кәсіпорын туралы пікірін жинақтайды, мынадай іс
белсенділігінің салаларын оқытады:
• маркетинг (фирманың клиентуралық базасының қандай екендігі).
• материалды техникалық қамтамасыз ету (қажетті өндірістік
ресурстарды сатып алудағы жағдайлардың қалай жасалатындығы туралы).
• зерттеу қызметі (жобалы-конструкторлы және көлемдеу-жоспарлау
шешімдеріндегі, құрылыс несие өнеркәсіп өндірісі ұйымдарындары технология
және техниканы жасауды жетілдіру қалай жүргізілетіндігі).
Алдын ала танысу. Бұл жұмыс басталғанға дейін өз құжаттарымен бірге
фирманың қатысуын шамалайды. Аудитор өндірістің жүргізілуімен,
қызметкерлерімен, тауарлы-материалды құндылықтардың сақталу орнымен, құрал-
жабдықтар және оларды қорғаумен қамсыздандырумен, ұйымның жалпы құрылысымен
(кәсіпорын, бөлімше, цех бөлімдерімен), өндірістің деңгей жағдайымен
танысады. Аудиттің бұл фазасында көзбен шолып байқаудан басқа аудит әртүрлі
сұрақтар (анкета, интервью) қоя алады.
Аудит жұмысын жоспарлау.
Кез келген тиімді жұмыс алдын ала нақты жоспар немесе бағдарлама
құруды талап етеді. Қазақстандық стандартта 7 аудиті бойынша аудитор
жұмысының тексеру кезінде тиімді сапалы және белгіленген уақытта орындалу
қажеттілігін жоспарлау белгіленеді. Аудит бойынша жоспардың түрі мен
мазмұны беделді аудитор арқылы жұмыс көлеміне, аудиттің күрделілігіне,
техникалық және арнайы қабылдауларға тәуелді болып өзгеруі мүмкін.
Аудит мақсаты. Бұл өте маңызды мағына, өйткені ол аудитор кәсіпорынға
келісімен клиентімен таныстырады және өткізілетін тексерудің қандай пайда
әкелетінін түсіндіреді. Аудит мақсаты мыналар болуы мүмкін:
тіркеу жағдайындағы тәжірибе нәтижесі; жылдық қаржы есебінің
көрсеткіштерін дәлелдейтін тексерулер; акция және құнды қағаздардың
эмиссиялық мәліметтерін дәлелдеу; кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығының
нығаюы жөніндегі өңдеу ұсыныстары; экономика және қаржы құқы салаларындары
жаңа заң шығару актілері бойынша кеңестер беру және т.б
Аудиторлық тәуекел - бұл аудитор өзіне алуға әзір субъективті
құрылған тәуекел деңгейі және аудитор тұжырымының жағымды ұсыныстары мен
аудит аяқталғаннан кейін соңғы қаржылық есептерде болатын кемшіліктерді
табуға бел буушы. Ол өзіне үш құрамдас бөлікті қосады: ажырамайтын тәуекел,
ішкі бақылау тәуекелі және бөлінбейтін тәуекел.
Ажырамас тәуекел - бұл ішкі бақылаулардын қатысуынсыз кеткен
қателіктердің қаржы есебін дәлелдеу.
Ішкі бақылау тәуекелі - бұл жұмыс түрлері немесе қалған есептердегі
қателіктерге қатысты, олар тіркеу жұмысының және ішкі бақылаудың көмегімен
жеке немесе жинақтық қателердің айқындалуы мен түзетілуін реттеу мүмкін.
Бөлінбейтін тәуекел - бұл тексеру процедуралары қалған ееептер немесе егер
кейбір қателіктері болса реттейтін жұмыс түрлеріндегі бұрмалаушылықтарға
жол бермейтін тәуекел.
Тексеруге қатысты кәсіпорынның негізгі жүмыс белімшелері мен тіркеу
объектілері. Тексеру бағдарламасында аудитті жүргізуде зерттелетін жұмыс
бөлімшелері көрсетіледі.
Тексеру сипаттамасы (түгелдеу, сұрыптау және көзбен шолып тексеру),
әрбір тексерілген бөлімшедегі тексерудің түгелдеу не сұрыптау түрі
екендігін анықтау қажет. Түгелдей (дерлік) тексеру касса байланыстарында
банк құжаттарында (алдын ала ... жалғасы
Кіріспе 2
Аудиттің мақсаты, пәні және міндеті. 2
Аудиттің негізгі міндеттері. 4
Аудит жұмысын жоспарлау. 6
Аудит нәтижесі жөнінде есеп құру. 9
Қорытынды 11
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 13
Кіріспе
Аудиттің мақсаты, пәні және міндеті.
Әрбір ілімнің өзіне сәйкес пәні болады. Ол сол ілімнің басқа
салалардағы ілімнен айырмашылығын, оның өздеріне тән қасиеттерін, шектелуін
анықтау үшін қажет.
Аудиттің пәні дегеніміз, шарт бойынша және келісім арқылы тәуелсіз
эксперттік негізде және бухгалтерлік (қаржылық) отчетты талдау, т.б.
шаруашылық жүргізуші субъектілердің орындаған жұмыстарының дұрыстығын,
анықтығын анықтай отырып, оған толық түрде объективті баға беру, сонымен
қатар ішкі аудиттің тексеру жүйелерінің қабылданған есеп саясатына,
нормативтік актілерге сәйкестігіне көңіл белу.
Арнайы әдебиеттерде, т.б. тілімнің пәні мен объектілері бірдей деп
немесе бір-біріне ұйқас деп айтылады, бірақта бұл түсініктемелер бір-
бірімен ұйқас болғанымен, олардың мағыналары әртүрлі болады. Сол себепті
бұл мағыналарды ажырата білген жөн. Объекті дегеніміз, сол ілім оқитын
пәннің шындығы.
Мысалы, дәрігерлік ілімнің объектісі - адам болып есептелінсе,
экономикалық ілімнің объектісі – мемлекет экономикасы, олардың салалары. Ал
аудиттің объектісі белгілі бір шаруашылық жүргізуші, субъектілер
(кәсіпорындар, фирмалар, акционерлік қоғамдар, жеке кәсіпорындар, бірлескен
кәсіпорындар т.б.).
Аудит объектілеріне мыналар жатады: шаруашылық жүргізуші
субъектілердің қаржы жағдайлары, олардың өндірістік жұмыстары, шаруашылық
жұмыстарының экономикасын дамыту жөнінде және тиімділігі жөнінде ұсыныс
беру.
Егер, аудит объектісі болып жоғарыда айтылғандар болса, онда олардың
міндеті болып мыналар есептелінеді: сенімділігі, нақтылығы, отчет
көрсеткіштерінің ұқыпты түрде тексерілуі, олардың толықтығы, дұрыстығы.
Осыған орай аудиттің міндеті - қаржы нәтижесі бойынша жасалынған отчетқа
(есептілікке) аудиторлық қорытынды беру, олардың бухгалтерлік есебі мен
қаржы нәтижелері бойынша жасалынған көрсеткіштерінің заңдарға, стандартқа,
нормативтерге сәйкестігін тәуелсіз экспертиза бойынша дәлелдеп көрсету және
оның дұрыстығын анықтау. Ол жөнінде Аудиттің Қазақстандық стандартында
толық мәлімдеме берілген. Аудиттің Қазақстандық бірінші стандартында былай
делінген: "Қаражат нәтижесінің отчеттарын аудиторлық тексеру жүргізудің
негізгі міндеті аудиторлық қорытындының заңдар мен нормативтік актілерге
сәйкес жасалынғандығын анықтау".
Осы айтылғандарға сәйкес аудит пәні мен объектілерінің алдында
төмендегідей мақсат пен міндеттемелер қойылады:
1. Субъектінің (кәсіпорынның, акционерлік қоғамның, фирманың,
бірлескен кәсіпорынның т.б.) қаржы нәтижесі жөніндегі отчеттың
(есептіліктің) дұрыстығын қамтамасыз ету.
2. Дұрыс шешім қабылдау үшін керекті мөлшерде қажетті мағлұматтарды
жинастыру және оларды бағалау.
3. Түрақты түрде субъектілердің экономикалық көрсеткіштерін талдау.
4. Бухгалтерлік есепті жүргізу және отчет (есептілікті) жөніндегі:
заңдардың, қаулылардың, нұсқаулардың дұрыс қолданылуын және іске асырылуын
бақылау.
5. Бастапқы құжаттардың белгіленген нормаға және нормативке
сәйкестігін тексеру.
6. Клиенттерге бухгалтерлік есепті дұрыс жүргізу, салық салу, құқық
т.б. жөнінде кеңес беру.
7. Өз клинттерінің санының көбеюіне және олардың нығаюына ат салысу.
8. Аудиторлық тексеруді жоғары сапада жүргізу.
Аудиттің негізгі міндеттері.
Аудитордың жұмысы - ол ұйымдастырылған процесс. Жұмысты ұйымдастыру
үшін оған белгілі кезеңдер қажет және де құжаттарды тәртіпке келтіру мен
оларды өңдеу т.б. жұмыстар. Міне, осы айтылған жұмыстарды іске асыру үшін
аудиторлар тәжірибе жүзінде төмендегідей кезеңдерде пайдаланады:
1 . Жалпы зерттеу.
2. Алдын ала танысу.
3. Аудит жұмысын жоспарлау.
4. Жүйелі түрде зерттеу.
5. Аудит жұмысын орындау.
6. Аудиттің нәтижесі бойынша отчет немесе қорытынды жасау.
Жалпы зерттеу. Аудитордың клиенттермен жұмысы аудиттің орындалуынан
едәуір бұрын басталады. Егер аудиторлық қызметке келісім есеп беру
кезеңінің (жылының) басында жасалса, онда аудит кезеңі сол жылдың соңына
және келесі жылдың басына өткізіледі. Бұл кезеңге қатысты уақыт ішінде
аудитор өзінің кәсіпорын туралы пікірін жинақтайды, мынадай іс
белсенділігінің салаларын оқытады:
• маркетинг (фирманың клиентуралық базасының қандай екендігі).
• материалды техникалық қамтамасыз ету (қажетті өндірістік
ресурстарды сатып алудағы жағдайлардың қалай жасалатындығы туралы).
• зерттеу қызметі (жобалы-конструкторлы және көлемдеу-жоспарлау
шешімдеріндегі, құрылыс несие өнеркәсіп өндірісі ұйымдарындары технология
және техниканы жасауды жетілдіру қалай жүргізілетіндігі).
Алдын ала танысу. Бұл жұмыс басталғанға дейін өз құжаттарымен бірге
фирманың қатысуын шамалайды. Аудитор өндірістің жүргізілуімен,
қызметкерлерімен, тауарлы-материалды құндылықтардың сақталу орнымен, құрал-
жабдықтар және оларды қорғаумен қамсыздандырумен, ұйымның жалпы құрылысымен
(кәсіпорын, бөлімше, цех бөлімдерімен), өндірістің деңгей жағдайымен
танысады. Аудиттің бұл фазасында көзбен шолып байқаудан басқа аудит әртүрлі
сұрақтар (анкета, интервью) қоя алады.
Аудит жұмысын жоспарлау.
Кез келген тиімді жұмыс алдын ала нақты жоспар немесе бағдарлама
құруды талап етеді. Қазақстандық стандартта 7 аудиті бойынша аудитор
жұмысының тексеру кезінде тиімді сапалы және белгіленген уақытта орындалу
қажеттілігін жоспарлау белгіленеді. Аудит бойынша жоспардың түрі мен
мазмұны беделді аудитор арқылы жұмыс көлеміне, аудиттің күрделілігіне,
техникалық және арнайы қабылдауларға тәуелді болып өзгеруі мүмкін.
Аудит мақсаты. Бұл өте маңызды мағына, өйткені ол аудитор кәсіпорынға
келісімен клиентімен таныстырады және өткізілетін тексерудің қандай пайда
әкелетінін түсіндіреді. Аудит мақсаты мыналар болуы мүмкін:
тіркеу жағдайындағы тәжірибе нәтижесі; жылдық қаржы есебінің
көрсеткіштерін дәлелдейтін тексерулер; акция және құнды қағаздардың
эмиссиялық мәліметтерін дәлелдеу; кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығының
нығаюы жөніндегі өңдеу ұсыныстары; экономика және қаржы құқы салаларындары
жаңа заң шығару актілері бойынша кеңестер беру және т.б
Аудиторлық тәуекел - бұл аудитор өзіне алуға әзір субъективті
құрылған тәуекел деңгейі және аудитор тұжырымының жағымды ұсыныстары мен
аудит аяқталғаннан кейін соңғы қаржылық есептерде болатын кемшіліктерді
табуға бел буушы. Ол өзіне үш құрамдас бөлікті қосады: ажырамайтын тәуекел,
ішкі бақылау тәуекелі және бөлінбейтін тәуекел.
Ажырамас тәуекел - бұл ішкі бақылаулардын қатысуынсыз кеткен
қателіктердің қаржы есебін дәлелдеу.
Ішкі бақылау тәуекелі - бұл жұмыс түрлері немесе қалған есептердегі
қателіктерге қатысты, олар тіркеу жұмысының және ішкі бақылаудың көмегімен
жеке немесе жинақтық қателердің айқындалуы мен түзетілуін реттеу мүмкін.
Бөлінбейтін тәуекел - бұл тексеру процедуралары қалған ееептер немесе егер
кейбір қателіктері болса реттейтін жұмыс түрлеріндегі бұрмалаушылықтарға
жол бермейтін тәуекел.
Тексеруге қатысты кәсіпорынның негізгі жүмыс белімшелері мен тіркеу
объектілері. Тексеру бағдарламасында аудитті жүргізуде зерттелетін жұмыс
бөлімшелері көрсетіледі.
Тексеру сипаттамасы (түгелдеу, сұрыптау және көзбен шолып тексеру),
әрбір тексерілген бөлімшедегі тексерудің түгелдеу не сұрыптау түрі
екендігін анықтау қажет. Түгелдей (дерлік) тексеру касса байланыстарында
банк құжаттарында (алдын ала ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz