Кіші мектеп жасындағы қыздарда арналған көп функциальді мектеп үлгісінің әзірлеу
Аннотация
Дипломная работа выполнена на тему Разработка технологии
изготовления многофункциональной школьной формы для девочек младшешкольного
возраста.
Литературный оброз посвящен анализу школьной формы для девочек, где
было рассмотрена многофункциональность школьной формы, разработанной по
стандарыной методике. Рассморены также технологическая часть,
конструкторская часть, разделы экономики и охраны труда.
Дипломная работа состоит из пояснительной записки на 95 страницах, 38
таблиц, 16 рисунков 20 наименований используемой литературы, 2 приложений,
и 9 листов графической части.
Annotion
The theme of the graduatuon paper is The elaboration technology
making manyfunction schooluniform for ginls young school ages.
The literary survery dedicate of analysis schooluniform for girls,
where was consideration manyfunction of schooluniform, elalorotion of
standard method. Also considevation the technologyiol part. The
constructing part, the oconomicol and lalour protection parts.
Нормативтік сілтемелер
Ахроматикалық түс - ақ түстен қараға дейін
Толық шағылытырса - ақ түс
Толық жұлып қойса - қара
Біркелкі жартылай жұтқан жағдайда - реңі әртүрлі сұр түс.
Суық түске - көгілдір-жасыл, көк, күлгін көк түстер жатады, олар
мұздың, өсімдіктің, металдың түсін елестетеді.
Жылы түске- сары, қызғылт сары, қызыл түстер жатады, олар
күннің сәулесін, оттың жылуын елестетеді.
негіздің шала өңделгені - негіз кейбір жерлерде матаның бетінде
жатыр, арқаумен айқаспаған;
сүңгіме - арқау жіп кейбір жерлерде матаның бетінде жатыр,
негізбен айқаспаған;
кем тоқылғаны - арқау жағынан сирек жерлер;
бірқалыпты ұрылмыған - недосека мен забоинаның алмасуы;
қосарлы жұп - негізгі екі бір жіптей айқасқан;
арқаудың ыдырауы - арқаудағы қысқа жуан жерлер, ол - арқау
жібі бумасымен собықтан түсіп кетіп, сол бетімен тоқылған
жағдайда болады;
арқаулық ілмектер, ілмек ширатылмалар - арқау жіп әлсіз
тартылғанда болады;
жіптің түйіні - арқаумен дүрыс айқаспағандықтан негізгі жіптің
кемінде үшеуінің үзіліп кеткендігінен болады;
жыртығы, ойығы, тіліндісі - тоқыма станоктың бөлшектерінің
кінәсінен болған көлемі әрқалай тесіктер;
былғану мен май дақтары - матаға немқүрайды қарағандықтан
және тоқыма станогын шылқылдата майлағандықтан болады;
түрлі арқау - ширатуы мен жуандығы басқа жіп салынған
шпульді тоқыма станогына арқау орнына пайдаланғанда
шығатын жолақ;
Анықтамалар
Ластаушы заттар салмақтық үлесі, ластылығы - ластаушы заттар
мөлшерінің шикізатын бастапқы мөлшеріне немесе ластауыш өнімнің сынама
мөлшеріне қатынасы.
Органикалық ластауыштар - мақта қозасының және ластауыш шөптер
бөліктерінің қоспалары.
Минералды ластауыштар - шығу тегі органикалық емес, табиғи қоспалар.
Ылғалдылығы - шикізаттың немесе өнімнің құрамында ылғалдылық
мөлшері.
Ылғалдылықтың салмақтық қатынасы - ылғал мөлшерінің құрғақ зат
салмағына қатынасы.
Есептік салмақ — ластылықтың есептік нормаға келтірілген салмағы.
Кондициялық салмақ - ылғалдылықтың базалық нормаға келтірілген есептік
салмағы.
Регламенттелген технолгиялық процесс — нормативті — техникалық
құжаттармен белгіленген ретпен орнатылған процесс.
Мақта тазалау зауыты, мақта зауыты - шитті мақтаны өңцеп одан өнім
алатын өнеркэсіптік кэсіпорын.
Техникалық өнімділігі - бұйымдардың нормативті техникалық құжаттар
мен бекітіліп жэне оның конструкциясына тәуелді есептік өнімділігі.
Тазалау тиімділігі - материалды өңдеу өнімдеу процесінен соң бөлініп
шыққан ластауыш заттар мен ақаулардың салмағының материалды өңдеуге дейінгі
оның құрамындағы ластауыш заттар мен ақаулар салмағына қатынасы.
Тоқыма талшық - бұл тоқыма бұйымдар жасауға тиімді және жарамды
иілгіш, берік, шектелген ұзындықпен алынған ұзын сопақ дене.
Талшық - ұзындығы көлденең көп есе артық , иілгіш жіңішке ,әрі мықты
затты айтамыз.
Тоқыма жіп - тоқыма бұйымдарды дайындағанда пайдаланылатын, едәуір
ұзындықты кіші көлденең өлшемді иілгіш және берік дене жіптің ұзындығы оның
қорапшасында белгіленеді.
Моно жіп - тікелей пайдалануға жарамды бойлық бағыттас жасалған
қарапайым жіп- комплексті жіктеу немесе ширатылған жіптің негізгі
болып табылған бойлық бағытта жасалған жеке жіп.
Иіру — талшықтардан иірілген жіп алу операцияларының жиынтығы.
Тегістеу - минимал беріктік үшін кішкене иірілетін таспа соңғы жіп
дайындау операциялары жіп иіру машиналарында өтеді.
Сновка - иірілген жіпті көптеген бобиналарда бір арқау шыбық білікке
немесе ұршыққа орау.
Бердо - екі жағы тұйық жалпақ пластинкалардан жасалған метал тарақ.
Ремизка - екі таяқша ортасында негіз жіптерін өткізетін тесіктері бар
галивтер.
Мотовилла - барабан қанқасынан тұрады,оған бір мезгілде ұзындығы 100м
бірнеше жіп бумасын орап жуады.
Мата -жіптер жүйесінде өзара көлденеңді айқасудан туған тоқыма
бұйым.
Бұралу(крутка) - ол 1м-дегі бұралу санымен анықталады. Акон- екі
мәрте ширатылған капрон және ацетат жіптерінен тұратын қатты созылмалы жіп.
Комэлап - КОМЭ машинасында жасалатын капрон мен құрамы ацетат
жіптерінен тұратын қатты созылатын жіп.
Шатасу - кокон жіптерін бірқалыпты тартпаудың салдарынан бір немесе
бірнешен ортадағы жіпке оралып қалуы.
Жіптің бұйралығы - жіптің қысқа кесіндісіндегі толқынды иілуі.
Жуан жіп - тегістегіш үзіліп ұшы жанындағымен бірігіп кеткенде пайда
болады.
Түктілік - үзіліп, жіптің сыртына шығып түрған жай жіптердің ұшы.
Белгілеулер мен қысқартулар
А орналасудың диаметрі (таспалардың иірілуі)
А А орналасу диаметрінің бүгілуіне арналған қашықтық
АҒІS Advanced Fibre System (талшық ұзындығының тестирлеу
қондырғысы)
А% таспа салмағының пайыздық ауытқуы
В машинамен таспатөсеуші арасындағы қашықтық ВК
ВК таспа арнасының диаметрі
бар қысым бірлігі
СО мақта
СV вискоз
D95 компьютер, КЕО, КРМ, жүйе
D А сатылы шкивтер диаметрі (негізгі валға)
daN деканьютон (күш бірлігі)
D ІР Dual In-Line Package
D К таспаның орналасуына арналған таздардың диаметрі
D М сатылы шкивтердің диаметрі (двигатель)
D V өндірілетін мәліметтердің жиынтығы
Dw1 1 әрекеттің диаметрі (клинді белбеу- таспатөсеуші
тәрелкесінде
өндіріледі)
Е реттеуші пунктың басталуы
Е таздың эксцентриситеті
ft фут (ұзындық бірлігі)
г грамм (салмақ бірлігі)
гр гран (салмақ бірлігі)
ч сағат (уақыт бірлігі) ханкүзындық бірлігі НЬ
ханк ұзынқысқа
НL негізгі созылу
НV негізгі созылудың дистанциясы
НVD Ніgh Volume Instrument (талшық ұзындығын
тестілеу
қондырғысы)
HVI герц (жиілікті өлшеу бірлігі)
ІО InputOutput (кірішығу)
in дюйм (ұзындық бірлігі)
кг килограмм (салмақ бірілігі)
ктекс талшықты таспа немесе жіптің бір километрінің
килограмдағы
салмағы (таспаның сызықтық тығыздығының өлшем бірлігі)
L шығу жылдамдығы
L1 түзу таспабағытты стержень
L2 томпақ таспабағытты стержень
L3 томпақ таспабағытты стержень
Мазмұны
Кіріспе 6
1 Жобаланатын объекттің ассортиментін таңдау және негіздеу 7
1.2 Ғылыми-техникалық әдебиеттерді талдау 10
1.3 Шикізат пен материалдарды таңдау және негіздеу 14
Еңбекті қорғау бөлімі 52
4 Қоршаған ортаны қорғау бөлімі 71
Бизнес – жоспар 74
6 Өндірістік жоспар 78
Қорытынды 83
Анкеталық сұрақтар. 84
Қолданылатын әдебиеттер тізімі 85
Кіріспе
Тігін өндірісті жеңіл өнеркәсібінің алдыңғы қатарлы саласының бірі
болып табылады.
Тігін өндірісінің жеңіл өнеркәсібінің саласының негізгі мақсаты-
жалпы өндіріс шарты бойынша тұтыншылардың қазіргі заманғы әдемі киім
үлгілеріне сұранысын қанағаттандыру болып табылады.
Осы мақсатта өндірісті ұлғайту, ассортиментті көбейту және
тауарлардың сапасын жақсарту арқылы орындауда сынаудың қазіргі заманғы
әдістермен құралдарын жасау және өндірісте енгізу, материалдар мен
өнімдерді бақылау жұмысы үлкен орын алады. [2].
Халықтың тұрмыстық және мәдени деңгейін ғылыми-техникалық прогресс
жағдайында көтеру, саланың халі мен жұмысын ұйымдастыруға байланысты [4].
Өнімнің эстетикалық сапасын үнемі жақсарта отыру арқылы өнеркәсіптік
өндіріске бағыт алуы қажет. Жалып өндіріске ауысқанда бірлік өнім үлгі
болып қалмайды. [3]
Қазіргі кезде заман талабына сай жыл сайын тігін өнімдерінің
ассортименті кеңейтіліп, олардың сапасы артуда.
Өндірістік цикл режиміне сән көп әсер етеді. Сән көп жағдайларда
стандартты формаларға қарама-қайшылық жасайды.
Қазіргі кезде мұндай жағдайларды болдырмас үшін тұтыннушылардың
сұраныс қанағаттандыратын, яғни пікір алмасу арқылы мұндай қарама-
қайшылықтарды жоюға болады. [11]
Ұсынылып отырған бұйым түрі кіші мектеп жасындағы қыз балаларғат
арналған көпфункциялді мектеп үлгісі болғандықтан барлық талаптарға сай
келеді.
Ұсынылып отырған бұйым ерекшелігі, бұйымды яғни мектеп үлгісін жылдын
барлық мезгілде киюге болады.
Дипломдық жұмыстың мақсаты - кіші мектеп жасындағы қыздарда арналған
көп функциальді мектеп үлгісінің әзірлеу технологияны жасау, және осы
мектеп үлгісінің яғни көп функциальді мектеп үлгісінің кіші мектеп
жасындағы қыздар үшін маңыздылығын және сонымен қатар көп функциальді
мектеп үлгісінң қаншалықты қажеттілігн зерттеу болып табылды.
1 Жобаланатын объекттің ассортиментін таңдау және негіздеу
Киім бұл адамның ең қажетті заты болып табылады. Адам ағзасының
қалыпты болуын қамтамасыз етеді. Қоршаған ортадағы химиялық және
механикалық зақымдардан адам денесін қорғайды. Киім үлгілерін құру және
оның құрылысын жобалау кезінде жаңа талаптарға жауап беретін жоғарғы сапалы
бұйымның бірден бір шарты.
Бұйым техникалық, гигиеналық, эстетикалық және экономикалық талаптарды
қанағаттандыру қажет.
Техникалық талаптар бұйымға кеткен материал сапасы жоғары. Бұйымды
әзірлеуге кеткен негізгі және көмекші материалдар мемлекеттік стандартқа
және техникалық шарттарға сай. Бұйымның пішімі жақсы, кигенде берік, жууға
төзімділігі жоғары, химиялық тазартуға жоғары.
Гигиеналық талап мұнда бұйым мынадай көрсеткіштермен сипатталады: бұйым
адам денесін әртүрлі қолайсыз, механикалық зақымданудан сақтайды.Бұл
жинақты қыста да, көктемде де кие беруге болады. Себебі салқын күндері
астарланған бешпент – көкірекше және белдемше, өз қажеттілігін білдіреді.
Бешпенттің белге дейінгі ұзындығы қыз баланың дене құрылысының ерекшелігін
көрсетеді, оны келбетті етеді. Көкірекшенің қолтық оймасының тереңдігі
қосымша іс-қимыл жасауға мүмкіндік береді. Сонымен бірге ауа өтімділігі
жоғары болады. Бешпенттің жапырақшалы қалтасы бар, ол өз әсемдігін
білдіреді, сондай-ақ онда ұсақ – түйек заттарыд сақтауға мүмкіндік береді.
Жинақ жылуды өз бойында жақсы сақтайды, бұйымның конструкциясы жақсы
орындалған, ол адам денесінің қан айналымын, демалуын жақсартады.
Функционалдық талаптарға бұйымның эстетикалық көрінісі мен сырт ортаның
қолайсыз жайттарынан қорғау кіреді.
Бұйымның құрылысының ерекшеліктерін қорғау міндеті мен қатар әсемдік
міндет атқарады. Әсемдік көрініс бұйым түсімен, кескінімен, бұйымның
матасымен, бешпент жағасымен, қондырылған пішімді жеңмен, жапырақшалы
қалтасымен сәндік тігістерімен шешіледі.
Бұйым әсемдік көрінісімен, мақсаты, мезгіл мағынасымен, конструктивті
үйлесімділігі сән бағытына және сауда орталықтарына, тұтынушының сұранысы
мен талаптарын қанағаттандырады.
Бұйым бұл жаппай халық тұтынатын тауар оның бойындағы функционалдық
талаптың өзі адамзат организмі үшін алғашқы орында. Бұл бешпет, көкірекше,
белдемше функционалды талапты сыртқы ортадан қорғау қызметі мен арнаулы
мақсаты және әсемдік көрінісі жағымен ашады. Бұйымның құрылысы жартылай
қынамалы өте ыңғайлы. Ауа өтімділікті азайтып, суықтан, күн сәулесінен,
желден қорғайды. Осы жинақты таңдауда тұтынушы бұл жинақтың арналу, қолдану
мақсатымен және жинақтың жоғары деңгейлігімен өз үйлесімділігін табады.
Эстетикалық талапта сән бағытының беталысы сәйкес бұл жинақтың түсіне,
түрлі түстердің үйлесімділігін, әсемділігіне, ұнамдылығына және де
тартымдылығымен қатар сырлы өте мәнді де сәнді байқалу үшін материалдың
фактурасына, суретіне, түйме түрлерімен көлеміне байланысты болу керек.
Ол үшін жинақты адам денесіне қонымды да, үйлесімді тұруымен қатар өте
сәнді. Бұл жинақ қыздар үстінен көрген кезде таңқаларлықтай жағдай
туғызады. Бұйым өте ыңғайлы, сәнді де әсем.
Сәннің келешек бағыты
Сән адамның өмірімен тығыз байланысты. Қай кезеңде болмасын сән
бағытына үлкен мән беріледі. Сән бағыты өктемділікпен байсалдылықты талап
етеді.Сәннің жыл сайын өзгеруі адамдардың жаңаға деген ынтасын арттыра
түседі. Сәннен әр адам өзіне керекті, ұнамды, әсем, әрі жарасымдысын
табады. Арада көп уақыт өткеннен сән өткен өмірімен тығыз байланысты дамып
отыр. Сән әрқашан әсемділіктің шыңырау шегіне жету мақсатымен дамып
отырады және дами береді. Қазігі заманға сай өзгерістерге ұшыраған бұл
үлгілер көпшіліктің көңілінен шығады.
Қазіргі заманда сән бағыты және тігін бұйымдарының ассортименті жылдан
жылға көбейе түсуде. Соның ішінде қыздар, балалар киімдерінің стильдері әр
түрлі. Оларда әшекей элементтері мен қарапайым сәннің өзі де әсем көрінеді.
Біздің өмірімізде сән сұлулығы, әр күнімізді нұрландыратын, мейірім
шапағатын шашуға, көңіл-күйді көтеруге үлкен әсерін тигізеді. Сән әлемі тек
жастарға ғана емес, әрқилы жастағы қыздар мен ерлерге көңіл бөледі.
Қазіргі жылғы сән бағыты және тігін бұйымдарының ассортименттері
неғұрлым өркендеді.
Жалпы киімдердің сән бағытына сәл өзгеоуі, мектеп бұйымдарына әсерін
тигізе түсуде. Қазіргі кезде мектеп киімдерді өзгерістер мен тұтастық
талаптары байқалады. Мектеп бұйымдары көбінде материал сонымен бірге
конструкциялық өзгерістер мен заман талабына сай жаңартылып отыруда. Мектеп
жастарына ұсынылатын жинақ сән бағытына сай.
Үлгілер сипаттамасы
Жоғары сынып оқитын қыздарға арналған мектептік форма бешпент,
көкірекше және белдемшеден тұрады.
Бешпент жартылай қынама кескінді, қондырмалы жеңді, бір өңірлі және үш
түймеге түймеленген, үш торланған ілгегі бар.
Алдыңғы бойында бедер тігістер бар. Олар қолтық ойындысынан басталып
бешпенттің етегіне дейін орналасқан. Жапырақшалы қалтасы бар. Кеуде
бөлігінде эмблема бар.
Артқы бойында бедер тігістері және орта тігісі бар. Бедер тігісі қолтық
ойындысынан басталып етегіне дейін орналасқан.
Бешпент жағалы, жаға ұштары үшкірленген. Жеңі қондырмалы, екі тігісті.
Жаға, бедер, жапырақша, жең, етек ұштары сән тігіспен өңделген. Бешпент
астарланған.
Көкірекше жартылай қынама кескінді, бір өңірлі үш түймеге түймеленген,
үш торланған ілгіш бар.
Алдыңғы бойда бедер тігістері бар. Қолтық ойындысынан басталып
көкірекшенің етегіне дейін өңделген. Артқы бойда бедер тігістері және орта
тігісі бар. Бедер тігістері қолтық ойындысынан көкірекшенің етегіне дейін
өңделген. Көкірекшенің мойын ойындысы V-тәрізді.
Көкірекшенің бедер сызықтары, етегі сән тігіспен өңделген.
Көкірекше астарланған.
Белдемше тік кескінді. Алдыңғы бойда бүкпелері бар. Артқы бойда
бүкпелері және орта тігістері бар. Сонымен бірге белдемше етегі жырықпен
және бел тұсы сырмамен өңделген. Белдемше белі белдікпен өңделген.
Белдіктің түймесі және торланған ілгегі бар. Белдемше жырығы сән тігіспен
өңделген, белдемше ұзындығы тізеге дейін.
Белдемше астарланған.
Ұсынылатын өлшем: 158(170)-88(96)-94(100)
Б үлгісінің ерекшелігі
Бешпет бір өңірлі, бес түймеге түймеленген және бес торланған ілгегі
бар. Алдыңғы бойда екі әдіпті қалтасы бар. Жағасы жартылай тік, жең аузы
жырықпен өңделген және үш түймеге түймеленген.
Ұсынылатын өлшем: 158(170)-88(96)-94(100)
В үлгісінің ерекшелігі
Бешпент бір өңірлі, бір түймеге түймеленген және торланған ілгегі бар.
Жең аузы жырықпен өңделген және үш түймеге түймеленген және торланған
ілгегі бар.
Ұсынылатын өлшем: 158(170)-88(96)-94(100)
1.2 Ғылыми-техникалық әдебиеттерді талдау
Киімнің ең алғашқы мақсаты адам денесін ауа райының қолайсыз
жағдайларынан, механикалық зақымдануынан қорғау. Сонымен киімнің дамуы
еңбек пен тұрмыстық жағдайларымен байланысты.
Әр киімді киюде оның ерекше мәні болады. Мысалға, түрлі формалар,
салтанат киімдер, ұлттық киімдер. Соның ішінде мектеп формасына тоқталатын
болсақ бұл бұйымның балалардың тәрбиесіне маңызы өте зор.
Әр мектеп өз талабына сай өз оқушыларының мектеп формасын сақтауын
талап етеді, яғни бір түстегі форма қара, қоңыр немесе көк түстегі үлгі
және ақ түстегі жейде киюін талап етеді.
Қазіргі заманғы экономикалық хал-ақуалдың төмендігіне байланысты
барлық оқушылар бұл талапты бірдей қанағаттандыра алмайды.
Мектеп формасын сақтауға оқушылардың сырт көрінісі ұқыпты, жинақты
көрінеді.
Сондай-ақ форманы сақтап киінген оқушыда іштей ұқыптылық қалыптасады.
Қазіргі кезде әр мектептің талабы өз қалауларымен әр қалай болып
отыр. Кей мектептер оқушыларының біркелкі бір түсте киінуін талап етеді, ал
кей мектептер оқушының бар формасына қанағаттанады.Сондай-ақ жоғарыда
айтып кеткендей мектеп формасы оқушының тәртібіне көп әсерін тигізеді.
Ұқыпты, таза, мектеп формасын киіп жүрген оқушыны ұстазы да, мақтап оның
көңілін көтереді. Кішкене бүлдіршін болғандықтан олар мақтағанды өте жақсы
көреді. Осындай тағанды өте жақсы көреді. Осындай мақтаулардан кейін
оқушылардың оқу үлгерімі де түзеле бастайды. Сондықтан қандай мектеп
болмасын мектеп формасын сақтауды талап етеді. Әсіресе кіші мектеп
жасындағы бүлдіршіндер үшін мектеп формасының маңызы өте зор. Кішкене
бүлдіршіндерді алғаш сыныпқа барған кезде бастап мектеп формасын сақтауға
баулып үйретсе олардың бойында жауапкершілік қалыптасып кішкене жастарынан
тәуелсіз болуға тырысады. Осыдан келіп олар осындай тәртіпке дағдыланып оқу-
құралдарын, оқуға деген ынтасын жоғарылата түседі. Сонымен бірге бұл жағдай
оқушылардың үйінде де қалыптасады. Сондықтан қазіргі заманда яғни елміз
егемендігін алып өз алдына бір мемлекет брлып отыруына байланысты. Бірінші
кезекте осы жас бүлдіршіндерді дұрыс тәрбиелеу олардың білім алып отырған
ортасынан бастау қажет. Ал мектеп үлгісі осы бүлдіршіндердің тәрбиесіне,
ұқыптылына, оқу үлгеріміне көп әсерін тигізетіндіктен мектеп оқушылары
мектеп үлгісін сақтауы қажет.
Бірақ қазіргі заманның экономикалық дағдрысқа ұшрауына байланысты
көп жанұялар балаларын тиісті мектеп формасымен қамтамасыз ете алмайды.
Міне осындай әлеуметтік жағдайлардан мектеп оқушыларының сырт көрінісі
жақсы көрінбейді, сонымен қатар ол оқушының мектептегі сабақ үлгерімі
төмендейді, мұғалімімен сөгіс алады.
Қазіргі кезде сынып оқушыларына мектеп талабына сай мектеп формасын
сақтау қатаң талап етілуде. Осындай талаптарға сай мектеп формалары
қазіргі кезде өте көп болын шығарылуда.
Мектеп оқушылары теледидардан басқа шет елдегі мемлекеттің
оқушыларына еліктеп спорттық стильде джинсыдан тігілген бұйындарға көп
көңіл аударады.
Әрине спорттық стильде тігілген бұйымдарды киетін өз орындары бар.
Бірақ мектепке бұл стильдегі яғни спорттық стильдегі формв ұсынылмайды.
Мектепке классикалық стильдегі бұйымдар дұрыс деп табылады, яғни
классикалық стильдегі мектеп үлгісі оқушыларды жинақылыққа, іскерлікке,
ұқыптылыққа баулиды, және әлеуметтік жағдайлары жоғары және төмен балалар
өздерін бір деңгейде сезінеді.
Қазіргі заманда кіші мектеп жасындағы қыздарға әр маусымды
классикалық киімдер ұсынылуда, яғни бұл үлгінің түрін әр маусымда
ауыстырып тұруға болады.
Осы дипломдық жұмыста кіші мектеп жасындағы қыз балаларға көп
фунциональді мектеп үлгісі ұсынылады.
Бұл бұйым бешпент, белдемше, кеудеше, шалбардан тұрады. Сондай-ақ бұл
мектеп үлгісі, яғни көп функциональді форма түрі оқушылардың да, ата-
аналардың да, мектеп мұғалімдерінің де көңілінен шығуда, өйткені бұл үлгі
түрінен оқушылар әр мезгілде ауа райына байланысты өздеріне қажетті киімді
таңдап киюіне мүмкіншілік болады, сонымен қатар олардың мектеп үлгісінен
жалықпауына да көп мүмкіншіліктер туады. Сондай-ақ мұндай жағдайда мектеп
оқушылары көшеге киетін сәнді киімдерін, спорттық киімдерін киюін
тоқтатады. Өйткені бұл көп функциональді мектеп үлгісін ауа райының суық,
жылы күндерінде ауыстырып тұруға мүмкіншіліктері бар. Егер оқушы күнделікті
бір киімді кисе, ол оқушы өз киімінен мезі болуы мүмкін, осындай жағдайда
көп функциональді форманың көп маңызы бар.
Оқушы яғни қыз бала күнде бір мектеп үлгісін кие бергеннен ол бұйым
өз түрін және түсін жоғалтуы мүмкін. Осындай жағдайда көп функциональді
бұйымның тигізер пайдасы мол. Ол оқушы немесе қыз бала мектеп үлгісінің
басқа үлгілерін ауыстырып киюге мүмкіншілігі бар. Мектеп үлгісінің жаңа
түрлері әдемі, әрі жинақы түрде. Мектеп үлгісінің басқа үлгілерін ауыстырып
киюге, ыңғайлы, қонымды оқушыға еркін қозғалуға мүмкіндік береді.
Мектеп үлгісінің түсіне келетін болсақ қазіргі кезде мектеп үлгілері
әр түсте мысалы: көк, жасыл түсте кездесуде. Бұл әрине кіші мектеп
жасындағы қыздарға өте жарасымды түс деп тануға болады. Өйткені олар жас
жеткіншектер болғандықтан олардың көңіл-күйлері киген кимідерімен тікелей
байланысты болады. Қыздардың киімдері неғұрлым әдемі, ашық түстен болса
соғұрлым олардың көңіл күйлері көтеріңкі болады.
Кеңес үкіметі кезінде барлық мектеп оқушыларының мектеп үлгісінің
түсі қара немесе қоңыр түс болған сонымен бірге кіші мектеп жасындағы ұл-
қыздар жұлдызша значог қадаған. Әрине әр заманның талабы әр қалай.
Қазіргі заманда еліміз егемендігін алған шақта өз туымыз, ел
таңбамызх көк түсте болғандықтан мектеп үлгілеріне де көптеген өзгерістер
енгізілуде.
Көптеген мектептерде мектеп үлгісін, яғни қыздар бешпентін немесе
көйлегінің көк түсте болуын талап етеді. Өйткені еліміздің туымен түстесе
болғандықтан осындай түсті қалайды. Сондай-ақ кей мектеп жасыл түстегі
мектеп үлгісін қалайды.
Ұсынылып отырған көп функциональді мектеп үлгісінің түсі жасыл.
Қазіргі кезде оқушылардың сұранысын қанағаттандыру және бұйым сапасын
дамытып, ассортимент түрлерін ұлғайту қажет. Бұйым қаншалықты сапалы болса,
соншалықты сұраныс деңгейі көбейеді. Осының барлығы қай жағынан алып
қарасақ та жоғары сатыға көтеру болып табылады.
Мектеп үлгісін яғни кіші мектеп жачындағы қыз балаларға арналған көп
функциональді мектеп үлгісін оқушыларға ұсынбас бұрын алдын-ала анкеталық
сұрақтар жүргізіліп оқушылардың көңілінен шыққан деген форма түрі
анықталды. Сондай-ақ олардың сынып жетекшісімен ата –аналарымен сұхбаттасып
№49 мектептің кіші сыныпқа оқитын қыздарына көп Функциональді мектеп
үлгісін таңдалынды.
Ұсынылып отырған үлгі түрі ата-аналардың да, оқушылардың да сонымен
қатар мектеп басшыларының да көңілінен шықты. Сондай-ақ оқушылармен
анкеталық сұрақтар жүргізілгеннен кейін, мектеп үлгісін таңдау барыснда
ата-аналармен сынып жетекшілеріне сұрақ жүргізіледі. Көптеген ата-аналар
сонымен бірге мұғалімдерде форма стиліне тоқталғанда классикалық стильдегі
мектеп үлгісін қалады.Өйткені классикалық стильдегі мектеп үлгісі оқушыны
яғни олардың балаларын ұқыпты, жинақы әрі іскер етіп көрсетеді деген
шешімге келді. Сондай-ақ мектеп басшылары және сынып жетекшілері бұл
ұсынысты қолдады. Осы сұрақтан кейін кіші мектеп жасындағы қыздардың көп
функциональді формамен киінуі қалай болады деген сұрақ қойылды. Бұл
ұсынысқа ата-аналар толық дерлік қосылды. Өйткені жыл мезгілінің ауысуына
байланысты ауа райы өзгеріп отырады, мысалы қыс мезгілінде көп
функциональді мектеп үлгісінің пайдасы өте мол. Сонымен қатар мектеп
оқушылары бір киім үлгісінен жалықпас үшін және үлгі түр- түсін жоғалтпас
үшін бұл үлгі түрі өте қажет деп табылады.
№ 49 мектеп оқушыларының ата-аналарымен және сол мектептің
мұғалімдерімен сұрақ жүргізіп сұхбаттасу нәтижесінде көп функциональді
мектеп үлгісін кіші мектеп жасындағы қыздарға лайық және қажет деп
тұжырымдалды.
Осы дипломдық жұмысты, яғни кіші мектеп жасындағы қыз балаларға көп
функциональді мектеп формасын ұсынуда осы мектеп үлгісінің оқушыларға
қаншалықты қажет екендігі зерттелді.
Осы зерттеуде мектеп оқушыларына мектеп үлгісінің өте қажет екендігі
анықталды, сонымен бірге оқушыларға жүргізілген анкеталық сұрақ
нәтижесінен мектеп үлгісінің оқушыларға қаншалықты қажет екнендігі
зерттеледі.
Осы зерттеуде мектеп оқушыларына мектеп үлгісінің өте қажет екендігі
анықталды, сонымен бірге оқушыларға жүргізілген анкеталық сұрақ нәтижесінен
мектеп үлгісінің түріне диаграмма құрылды.
1.3 Шикізат пен материалдарды таңдау және негіздеу
Жаңа сәннің негізгі ерекшеліктері, жаңа формулалары мен көлемдері,
силуэттері тжәне пропорциялары 2001 жылы 2000 жылға ұқсас болып келеді.
Киімдегі классикалық стиль тепе теңдікте, өлшемдердің
байланыстылығында және бөлшектердің пропорциясында көрініс табады.
Сәннің бағытында жаңа эстетика басым ол әр түрлі тарихи дәуірдің
стильін және көркемдік қабылдауын бір үлгіде қосып тұр. Ол әлі де толық
емес, бірақ жаңа ойларымен батылдығымен ұштасуда. 2000-2001 жылдардан
бастап балалар киімін классикалық стильде көп кездесетіндігін айтуға
болады.
Киімдердің сәнді силуәті-тік, трапеция, овал немесе үшбұрышты болып
келеді.
Формасы-жұмсақ көлемі-кішкене, сәні бойжеткен қыздардікіндей. Иық
сызығы кәдімгідей. Пішілуі қарапайым.
Бұйым құрылымына тігістер мен бекітілген сырма және түймелер кіреді.
Қыздар киімінің ұзындығы: қысқандан ұзынға дейін. Бұйымның нақты формасы
конструкциялық шешімдермен толық келіседі.
Үлгілердің сырт көрінісінің сипаттамасы.
Кіші мектеп жасындағы балаларға арналған мектеп формасы зығыр-лавсак
матадан әзірленген.
Мектеп формасы бешпенттен, кеудешеден, белдешеден, шалбардан тұрады.
Бешпент жартылай қынамалы, түймелігі бір өңірлі, 3 түймеге
түймеленеді.
Алдыңғы бойы 4 бөліктен және 2 қималы бөлшектен тұрады. Бүйірінде
жапсырмалы қалтасы бар. Иықтан түскен екі бедер тігісі бар.
Артқы бойы 2 бөліктен тұрады. Иығында иық бүкпесі бар.
Жеңі қоңдырмалы, 2 тігісті, шынтақ тігісінде тілігі бар, тілік үстінде
үш түйме орналасқан.
Жағасы алдыңғы боймен тұтас пішілген. Қалта аузында, жағасында сәндік
тігіс жүргізілген.
Кеудеше жартылай қынамалы, бір өңірлі 4 түймеге түймеленді.
Алдыңғы бойында бел бүкпесі орналасқан, бүкпеге бел тартқыш қосылып
тігілген.
Артқы бойында орта тігісі бар, шығының белінен түскен бүкпесі бар, бел
бүкпесіне бел тартқыш қосылып тігілген.
Мойын ойындысында, жең оймасының арасына бел тартқыш қосылып
тігілген.
Мойын ойындысы және жең оймасы төрт бұрышты формасы.
Мойын ойындысында, жең оймасында, өңірінде, бел тартқышта сәндік
тігіс жүргізілген.
Белдеше ұзындығы тізеден. Силуэті трапеция тәрізді.
Алдыңғы екі бір бөліктен тұрады. Бүкпесі бар, бүкпеге бел тартқыш
қосылып тігілген.
Артқы ені екі бөліктен тұрады. Бүкпесі бар, бүкпеге бел тартқыш
қосылып тігілген.
Белдешенің артқы бойының орта тігісінен жоғары сырмамен өңделген.
Белдешенің бұл сызығында, бел тартқышта сәндік тігіс жүргізілген.
Белдеше астарлы.
Шалбар тік пішінді.
Алдыңғы бөлігі екі бөліктен тұрады. Бүкпесі бар, бүкпеге бел тартқыш
қосылып тігілген.
Түймелігі орта тігісінде орналасқан сырма таспамен өңделген.
Артқы бөлігі екі бөлшектен тұрады. Бүкпесі бар, бүкпеге бел тартқыш
қосылып тізілген.
Шалбардың бел сызығында, бел тартқышта сәндік тігіс жүргізілген.
Ұсынылған өлшемі: 128 (134)-68 (72)
Б- үлгінің ерекшелігі.
Бешпенттің алдыңғы бойында белінен төмен бүкпесі бар, өңірі 4 түймемен
түймеленеді.
Артқы бойда бүкпесі белінен төмен. Жеңі тұтас пішілген. Қалтасы
жапырақшалы. Кеудешенің иықтан төмен түскен бедер тігісі бар. Артқы бойы
үш бөліктен тұрады белінде белдігі бар. Белдешесінің бел кескіндісін
белдіктен өңделген . Шалбардың белкесіндісін белдіктен өңделген.
В- үлгінің ерекшелігі.
Жағасының ұштары дөңгеленген, жеңі тұтас пішілген. Кеудешесінің артқы
бойында белдігі бар. Белдешесі белдікпен өңделген.
Г-үлгінің ерекшелігі. Артқы бойында белінен түскен бүкпесі бар. Жеңі
тұтас пішілген.Кеудешенің алдыңғы бойында бедер тігісі бар. Белдешесі
белдікпен өңделген. Шалбары белдікпен өңделген.
Д-үлгінің ерекшелігі.
Бешпенттің артқы бойында бедер тігісі бар. Жеңі тұтас пішілген.
Кеудешесінің алдыңғы және артқы бойында шықтан түскен бедер тігісі бар.
Белдеше белдігі резеңкемен өңделген. Шалбар белдігі резеңкемен өңделген.
Бешпент бір өңірлі, ұштары дөңгеленген жағасы бар. Қалтасы
жапырақшалы.Кеудешесінің артқы бойында баумен өңделген.
2.3. материалды таңдау
Қазіргі заманғы кимідердің сән бағытына сай өзгеріп отыруына
байланысты бұл жағдай формаларға да әсерін тигізуде, яғни мектеп бұйымдары
да сән бағытына сай өзгеруде. Қазіргі кездегі мектеп үлгілерінде көптеген
өзгерістер байқалауда. Мысалыға оның үлгісі, түсі өзгерген.
Мектеп үлгілері көбіне жинақтан тұрады.
Сонымен қатар құрастыру өзгерістермен заман талабына сай жаңарып,
өзгірп отырады.
Мектеп бүлдіршіндеріне ұсынылған бұйым жинағы төрт бұйымнан
тұрады. Яғни бұйым көп функциональді үлгі болып табылады. Ұсынылып отырған
бұйым түрі жеке де, біртұтас та қолданылады. Сонымен қатар үлгі түрін
маусымның барлық кезінде киюге болады.
Материал сыйымдылығы жеңілдетілген, құрамындағы лавсан жіптер
комплексті орындалған.
Матаның қыртыстанбаулығы 72 % яғни орташа, ал жылуға беріктігі
10 кгс жоғары жылжымайды. Таңдалынған материалдың қыртыстанбаулығы мен
беріктігі мақта матамен және жасанды жібек маталарынан ерекшеленді. Осы
аталған маталар ортасында зығыр-лавсан матасының көрсеткіштері жоғары
сапалыққа ие.
Кіші мектеп бүлдіршіндері материалдың әдемі болғанын оның әр
түрлі геометриялық фигурада немесе әшекей бөлшектермен өңделгенін
қалайды. Бұл кіші мектеп жасындағы қыздардың мектеп формасы болағандықтан
бұл бұйым әшекей бөлшектермен өңделмейді.
Мектеп формасының көптеген жақсы қасиеттерге тән болуы тиіс. Өйткені
ол күнделікті киетін киім болғандықтан, төзімді әрі оңбайтын,
қыртысталынбайтын болуы тиіс, және де басқа да көптеген қасиеттерге тән
болуы тиіс.
Зығыр-лавсан матаның эксплутациялық көрсеткіштері жоғары, мата
жіптері жылжуға берікті сонымен бірге матаның беттік тығыздығы 224гм ²
қалыңдығы 0,4 мм құрамындағы жіптердің сызықтық тығыздығы негіз бойынша
21,4 текс арқау бойынша 23,8 текстен тұрады.
Маталардың эстетикалық көрінісі тұтынушыларды толығмен
қанағаттандырады, яғни сәнді, бояу тұрақтылықты, жатық және эффектілі.
Сонымен бірге технологиялық, гигиеналық қасиеттері тұтынушыларды
толығымен қанағаттандырады. Мата отырмайды, яғни отыру көрсеткіші негіз
бойынша 1,0% арқау бойынша 1,1% көрсетеді.
Гигроскопиялығы 0,61 % көрсетеді. Материал драпталынуы 72 %
яғни мата драпталуынуы жақсы көрсеткіштерге ие.
Бұл көрсеткіштердің барлығы мата құрылымының ерекшеліктерімен іске
асырылады.
Сондай-ақ матаның басқа да көрсеткіштеріне тоқталатын болсақ, мата
сетінеуі негіз бойынша 0,1 мм арқау бойынша 0,1 мм, яғни мата сетінемейді.
Материал қаттылығы костюмдік матада 7000мкн см²-қа дейін болуы керек.
Зерттеліп отырған материал көрсеткіші негіз бойынша 1150,4 мкн.см² арқау
бойынша 2158,7 мкн см ² көрсетеді, яғни алған нәтиже мата үшін
қанағаттанарлық.
Сонымен ұсынылп отырған материал мектеп үлгісін дайындауға лайық.
Матаның зерттеудегі көрсеткіштері толығымен қанағаттанарлық болып
есептеледі.
Матаның көп функциональді мектеп үлгісін дайындауға болатындай
ерекшеліктері бар.
Астар ретінде жібек матасы ұсынылады.
Мата құрамы комплексті, полиэфирлі жіптер, беттік тығыздығы, 50-
56гм² қыртысталынбайды, бұйымды оңай киіп шешуге мүмкіндік береді.
Астарлық матаның физико-механикалық көрсеткіштері
Мата түрі Талшық Ені см Қалыңдығы Беттік Айқаспасы
құрамы мм тығыздығы
гм²
астарлы матажібек 120 0,1 60 полотналы
2 кестенің жалғасы
Жіптер Мата Үзілу Салыстырмалы Қыртыстанбаулы Қаттылығы
сызықтың тығыздығы күші ұзаруы ғы Мкн.см²
тығыздығы 10 см-ге РКн % %
келетін жіп
саны
н а н а н а н а н а н а
7,2 8,9 344 336 0,415 27,5 29,25 60 58 1169 1883
0,755
2 кестенің
жалғасы
Сетінеуі Мата Драпталынуы Бояу тұрақтылығы
мм жіптерініңжылжуы кгс%
н н а құрғақ сулы
а
3,5 2,2 3,75 2,35 Төмен тұрақты тұрақты
Аралық матаны бұйымға форма беру үшін қолданады. Мысалға бешпенттің
өңірінде, алдыңғы бойына, жағасына, жең ұшына жапсыратын болса, аралық мата
бұйымға жақсы форма береді.
3 кесте
Матаның аталуы Талшық құрамы ГОСТ.ОСТ ТУ Беттік тығыздығы
Желімдік аралық ВВис ТУ 17-21-335-80 120гм²
(дублерин)
100%
Матаға байланысты тігін жіптері мен инженерлер таңдалады. Мата
қалыңдығына байланысты жіп түрі, оның қалыңдығы, ине номері таңдалады.
Өйткені жіптер мен иненің дұрыс таңдалынбауы технологиялық процестің
өнімділігіне әсерін тигізеді. Жұмыс жүргізу барыснда бөлшектерді біріктіру
үшін және сәндік тігістерді орындау үшін қазіргі кезде көбінесе идеал жібі
ұсынылады. Идеал жібінің басқа жіптерден ерекшелігі бұл жіп басқа жіптерге
қарағанда берікті, оны кестедегі көрсеткіштен байқауға болады.
4 кесте
Идеал тігін жібінің сипаттамасы
Жіптің Сызықтың Үзілу күші Ұзаруы Вариациялық Ине
аталуы тығыздығы Р,кН Е % коэффициенті номері
Т,текс
1 2 3 4 5 6 7 8
Идеал 28 824 4,4 10,4 1,9 100
7,1
Бұйымға түйме таңдау
Бұйымға яғни матаға байланысты фурнитура түрлерін таңдалады. Олар
бұйымның сырт көрінісіне сәйкес болуы керек. Оның түсі, көлемі ескерілуі
қажет.
5 кесте
Түйме сипаттамасы
Материал Сырт диаметрі Түйме тесігі
1 2 3
Пластмасса 18 4
Пластмасса 12 4
Бұйымның конструкциялық әдісін таңдап негіздеу.
Конструкциялауда бұйымның негізгі құрылысын тұрғызу әдістері:
ЦНИИШП, ЕМКОСЭВ, МТИЛПП
ЦНИИШП әдісінде негізгі сызбасын жобалауда конструкцияға алдын ала
есептеулер жүргізіледі, алдыңғы артқы байда және жең конструкциясын
тұрғызады. Бұл әдісте 27 өлшем бірліктері және 20-ға жуыөқ еркін қонуға
берілетін қосымшалар қолданылады.
МТИЛПП әдісі-аралас әдіс болып табылады.Бұл әдістің ерекшелігі
графикалық тұрғызу мен есептеу оңайлығы негізінде формулалар қолданылады.
Бөлшектердің қисық сызықтарын, қолтық ойындысын түсіру үшін
радиусография және проективті дискриминант тәсілдері көп қолданылады. Киім
бөлшектерін динамикалық және статикалық қатынаста қамтамасыз етеді, киімнің
денеде еркін қонуына берілетін қосымшалар оптимальді мән беріледі.
ЦНИИШП МТИЛПП әдістеріне қарағанда ЕМКОСЭВ әдісі киімнің барлық
түрлеріне және жыныстың жастық топтары үшін универсал әдісі болып табылады.
ЕМКОСЭВ әдісініңи ең негізгі жалпы және универсалды бөлігі ол негізгі жалпы
құрылыс кескінділерінің жүйесі сән бағытына, технологияға, мата
қасиеттеріне байланыссыз.
Құрылыстың кесінділері өлшем бірлігінің шамасынан және әр түрлі
қосымшаларынан тұрады, құрылыстық кескінділерді анықтау формуласы:
АВ=К2-Т2+аі+Қ
Мұндағы: АВ-құрылыстың кесілуі
Кі-өлшем белгілеудің үлесін анықтайтын коэффициент
Аі-үйлесімді кесіндінің абсолюттік мүшесі
Қ-барлық қосымшалар жиынтығы.
ЕМКОСЭВ әдісі жан-жақты әдіс болғандықтан сонымен қатар бұл әдіс бойынша
әр түрлі вариантта пішуге болатындықтан осы әдіс түрі таңдалады.
6 кесте
Типтік өлшем белгілері сипаттамасы.
Өлшем белгінің аталуы Шартты Өлшем
белгі белгілерді
ң шамасы
1 2 3
Кеуденің жоғарғы нүктесіне дейінгі биіктігі.Алдыңғы Т² 102,7
мойынның негізгі нүктесінің биіктігі. Т98 103,7
Мойынның негізгі нүкте биіктігі Т4 106,8
6 кестенің жалғасы
1 2 3
Аяқтың ішкі бетінің ұзындығы Т27 61,1
Шаптың ауданы доға арқылы Т77 60,7
Иықтың шеңбері Т28 22,7
Қолтық шеңбері Т105 19,6
Білек шеңбері Т29 13,5
Мойынның негізгі нүктесінен иықтың нүктесіне дейінгі аралық Т106
Иық ойысының ені Т31
Мойынның негізгі нүктесінен білекке дейінгі аралық Т33 8,1
Акромиальді нүктеден иықтың нүктесіне дейінгі аралық Т107
Мойынның негізгі артқы нүктесінен мойынның негізгі бүйір Т76 11,2
нүктесіне дейінгі аралық Т34
Мойын нүктесінен кеуденің бірінші шеңберіне дейінгі аралық Т35 53,5
Кеуде биіктігі Т36
Белдің алдыңғы жақтан ұзындығы Т37 23,9
Мойын нүктесінен қалықтың артқы бұрыш деңгейі арқылы өлшеу Т108
Қолтық ойындысының артқы бұрышынан иықтың жоғары нүктесіне Т38 8,0
дейінгі аралық Т109
Иықтың шығыңқы нүктесі доға арқылы Т39 21,3
Қолтық оймасының ені Т40
Мойын нүктесінен жауырын қалқаншасына дейінгі аралық Т43 25,7
Арқаның белге дейінгі жауырын қалқаншасын қоса есептегендегіТ44
ұзындығы Т45 37,9
Бел сызығынан мойынның негізгі нүктесіне дейінгі аралық Т47
Дененің және мойынның негізгі нүкте арқылы жоғарғы белгінің 23,4
доғасы
Кеуде ені 3,9
Арқа ені
4,3
7,1
15,2
28,5
32,0
61,7
26,8
29,9
6 кестенің жалғасы
1 2 3
Иық нүктесінің биіктігі Т5 102,6
Бөксенің алдыңғы бұрышының биіктігі Т99 95,6
Елшек гүктесінің биіктігі Т6 92,9
Бел сызығының нүктесінің биіктігі Т7 81,2
Т100 78,0
Алдыңғы жомбас сүйегінің шығыңқы нүктесіне дейінгі биіктігі Т8 72,8
Іштің шығыңқы нүктесінің биіктігі Т85 73,9
Тізе нүктесінің биіктігі Т9 37,2
Бөксенің жоғарғы нүктесінің биіктігі Т101 35,3
Мойын нүктесінің биіктігі Т10 108,2
Қолтықтың артқы бұрышының биіктігі Т11 93,1
Жауырын нүктесінің биіктігі Т87 93,3
Жамбас нүктесінің биіктігі Т86 65,3
Бөксе атындағы қабат биіктігі Т12 58,3
Мойынның шеңбері Т13 29,3
Кеуденің бірінші шеңбері Т14 70,4
Кеуденің екінші шеңбері Т15 71,8
Кеуденің төртінші шеңбері Т17 64,0
Белдің шеңбері Т18 63
Кеуденің үшінші шеңбері Т16 68
Бөксе шеңбері (қарын есепсіз) Т19 78,9
Бөксе шеңбері (қарын есепсіз) Т20 76,8
Бөксе шеңбері Т21 45,7
Тізе шеңбері Т22 29,8
Балтыр шеңбері Т23 28,7
Жіліншін үстінің шеңбері Т24 19,8
Табан деңгейінің шеңбері Т51 26,9
Бел сызығынан жіліншікке дейінгі аралық Т102 72,5
Бел сызығынан бүйірден еденге дейінгі ара қашықтық Т25 81,6
Бел сызығынан еденге дейінгі аралық Т26 81,5
Бел сызығынан бөксе сызығына дейінгі аралық Т103 16,1
Бел сызығынан бөксе дейінгі аралық Т104 25,7
6 кестенің жалғасы
1 2 3
Елшек нүктесінің аралығы Т46 15,3
Акромиальді шеңбер Т52 28,5
Иық шеңбері Т53 29,4
Бөксе шеңбері Т65 20,3
Мойынның көлденең шеңбері Т54 9,0
Кеуденің көлденең шеңбері Т64 22,6
Белдің көлденең шеңбері Т55 21,3
Бөксенің көлденең шеңбері Т56 25,2
Мойынның алдыңғы артқы шеңбері Т 110 8,3
Кеуденің үшінші шеңберінің алдыңғы артқы шеңбері Т94 17,0
Белдің алдыңғы артқы шеңбері Т95 17,4
Бөксенің алдыңғы артқы шеңбері қарын есебімен Т111 22,3
Кеуде шеңбері Т92 22,3
Арқа ені Т66 25,0
Мойын тереңдігі Т82 3,5
Арқа тереңдігі Т81 1,4
Үшінші белдің тереңдігі Т80 0,7
Алтыншы белдің тереңдігі Т112 5,2
Бесінші белдің тереңдігі Т84 5,7
Мойынның еңкейген бұрышы Т113 7,6
Бас шеңбері Т48 52,6
Бас доғасы Т114 39,6
Бастың ұзына шеңбері Т115 17,4
Бастың көлденең шеңбері Т116 14,5
Табан ені Т117 7,7
Табанның шеңбері Т118 20,1
Табанның ұзындығы Т67 21,0
Баздық құрылыстың есебі.
Бешпентің баздық құрылысы
өлшемі; 128-68
7 кесте
Кесінді Формула Жалпы Сызбадағы Ескерту
қосымша Кесінді
мөлшері
1 2 3 4 5
11-91 Т40 +( Т7- Т12)+n
11-21 0,3 Т40+П
11-31 Т39+ П
11-41 Т40+ П
41-51 0,65(Т7- Т12)+ П
31-33 0,5(Т47-0,5)+ П
33-35 Т57+1,0+П
35-37 0,5(Т45+ Т15 Т14)+П
37-47 Т40- Т39+П
31-37 (31-33)+( 33-35)+(35-37)
47-57 0,65 (Т7- Т12) +П
47-97 Т7 - Т39 +П
33-13 0,5 (Т38+ 15) +П
35-15 0,45 (Т38+ 15) +П
33-331 П
35-351 П
331-341 0,62 (33-35)+а17
351-341 0,38 (33-35)-а18
331-342 0,62 (33-35)+а19
R332-312 0,62 (33-35)+а19
R341-342 0,62 (33-35)+а19
341-332 К
351-352 0,38 (33-35)-а21
R352-343 0,38 (33-35)-а21
R341-343 0,38 (33-35)-а21
341-352 К
7 кестенің жалғасы
1 2 3 4 5
121-14 Т31 11,2
31-32 0,71 Т47+П 6,2 П=0,5
122-22 (0,4-0,5) (122-32) 1,2 12,45°П31-33
122-22-122'В34-1,7tnn-0,9 ПС31-33 tnn=0,5
R122-14' 122'-14'
R22-141 22'-14'
R121-141 121-14
R22-123 22-123'
121-113 К
14-113 К
121-112 121-113-а39
112-114 121-113-а39 а39=0
121-112 К
14'-342' К
R14'-342' 14'-342'
R14'-342'' 14'-342'
R332-342'' 14'-342'
332-14 К
47-46 0,5Т46+П
46-36 Т36- Т35+П 0,8 8,4 П=0,5 П35-37
36-371 47-46 0,17 12,3
36-372 0,5Т46+П
R36-371' 36-371
371'-361 0,18Т13+П 0,8 8,45
R36-16 Т44-( Т40+0,77• Т36-13) –( Т36-
R16-14'' Т35) +П 0,75 6,0
16-161 121-14 1,29 20,1
16-171 0,2.0,5 Т13+П
17-171 К
R16-172 К 0,756 6,7
R170-172 16-171+а56 а56=0
16-170 16-171+а56
14''-313' К
352-343' К
К
7 кестенің жалғасы
1 2 3 4 5
R14''-343''14''-343'+а59
R352-343'' 14''-343'+ а59
352-14'' К
411-470 0,5Т18+П
511-570 0,5Т19+П 6,31 37,8
ДП 0,96 5,19 44,6
Т38+(П(33-13)+П(35-15)+0,57+П(33-3 3 39,5
ПОР ))+2(33-331)
ДОП П-ДП 2,8 Н=0,07
331-351 (1+П)(ДП 42,3
331-341 33-35 9,9
351-341' 0,62(33-35)+a12 6,14
331-332 0,38(33-35)- a18 3,8
R332-342 ... жалғасы
Дипломная работа выполнена на тему Разработка технологии
изготовления многофункциональной школьной формы для девочек младшешкольного
возраста.
Литературный оброз посвящен анализу школьной формы для девочек, где
было рассмотрена многофункциональность школьной формы, разработанной по
стандарыной методике. Рассморены также технологическая часть,
конструкторская часть, разделы экономики и охраны труда.
Дипломная работа состоит из пояснительной записки на 95 страницах, 38
таблиц, 16 рисунков 20 наименований используемой литературы, 2 приложений,
и 9 листов графической части.
Annotion
The theme of the graduatuon paper is The elaboration technology
making manyfunction schooluniform for ginls young school ages.
The literary survery dedicate of analysis schooluniform for girls,
where was consideration manyfunction of schooluniform, elalorotion of
standard method. Also considevation the technologyiol part. The
constructing part, the oconomicol and lalour protection parts.
Нормативтік сілтемелер
Ахроматикалық түс - ақ түстен қараға дейін
Толық шағылытырса - ақ түс
Толық жұлып қойса - қара
Біркелкі жартылай жұтқан жағдайда - реңі әртүрлі сұр түс.
Суық түске - көгілдір-жасыл, көк, күлгін көк түстер жатады, олар
мұздың, өсімдіктің, металдың түсін елестетеді.
Жылы түске- сары, қызғылт сары, қызыл түстер жатады, олар
күннің сәулесін, оттың жылуын елестетеді.
негіздің шала өңделгені - негіз кейбір жерлерде матаның бетінде
жатыр, арқаумен айқаспаған;
сүңгіме - арқау жіп кейбір жерлерде матаның бетінде жатыр,
негізбен айқаспаған;
кем тоқылғаны - арқау жағынан сирек жерлер;
бірқалыпты ұрылмыған - недосека мен забоинаның алмасуы;
қосарлы жұп - негізгі екі бір жіптей айқасқан;
арқаудың ыдырауы - арқаудағы қысқа жуан жерлер, ол - арқау
жібі бумасымен собықтан түсіп кетіп, сол бетімен тоқылған
жағдайда болады;
арқаулық ілмектер, ілмек ширатылмалар - арқау жіп әлсіз
тартылғанда болады;
жіптің түйіні - арқаумен дүрыс айқаспағандықтан негізгі жіптің
кемінде үшеуінің үзіліп кеткендігінен болады;
жыртығы, ойығы, тіліндісі - тоқыма станоктың бөлшектерінің
кінәсінен болған көлемі әрқалай тесіктер;
былғану мен май дақтары - матаға немқүрайды қарағандықтан
және тоқыма станогын шылқылдата майлағандықтан болады;
түрлі арқау - ширатуы мен жуандығы басқа жіп салынған
шпульді тоқыма станогына арқау орнына пайдаланғанда
шығатын жолақ;
Анықтамалар
Ластаушы заттар салмақтық үлесі, ластылығы - ластаушы заттар
мөлшерінің шикізатын бастапқы мөлшеріне немесе ластауыш өнімнің сынама
мөлшеріне қатынасы.
Органикалық ластауыштар - мақта қозасының және ластауыш шөптер
бөліктерінің қоспалары.
Минералды ластауыштар - шығу тегі органикалық емес, табиғи қоспалар.
Ылғалдылығы - шикізаттың немесе өнімнің құрамында ылғалдылық
мөлшері.
Ылғалдылықтың салмақтық қатынасы - ылғал мөлшерінің құрғақ зат
салмағына қатынасы.
Есептік салмақ — ластылықтың есептік нормаға келтірілген салмағы.
Кондициялық салмақ - ылғалдылықтың базалық нормаға келтірілген есептік
салмағы.
Регламенттелген технолгиялық процесс — нормативті — техникалық
құжаттармен белгіленген ретпен орнатылған процесс.
Мақта тазалау зауыты, мақта зауыты - шитті мақтаны өңцеп одан өнім
алатын өнеркэсіптік кэсіпорын.
Техникалық өнімділігі - бұйымдардың нормативті техникалық құжаттар
мен бекітіліп жэне оның конструкциясына тәуелді есептік өнімділігі.
Тазалау тиімділігі - материалды өңдеу өнімдеу процесінен соң бөлініп
шыққан ластауыш заттар мен ақаулардың салмағының материалды өңдеуге дейінгі
оның құрамындағы ластауыш заттар мен ақаулар салмағына қатынасы.
Тоқыма талшық - бұл тоқыма бұйымдар жасауға тиімді және жарамды
иілгіш, берік, шектелген ұзындықпен алынған ұзын сопақ дене.
Талшық - ұзындығы көлденең көп есе артық , иілгіш жіңішке ,әрі мықты
затты айтамыз.
Тоқыма жіп - тоқыма бұйымдарды дайындағанда пайдаланылатын, едәуір
ұзындықты кіші көлденең өлшемді иілгіш және берік дене жіптің ұзындығы оның
қорапшасында белгіленеді.
Моно жіп - тікелей пайдалануға жарамды бойлық бағыттас жасалған
қарапайым жіп- комплексті жіктеу немесе ширатылған жіптің негізгі
болып табылған бойлық бағытта жасалған жеке жіп.
Иіру — талшықтардан иірілген жіп алу операцияларының жиынтығы.
Тегістеу - минимал беріктік үшін кішкене иірілетін таспа соңғы жіп
дайындау операциялары жіп иіру машиналарында өтеді.
Сновка - иірілген жіпті көптеген бобиналарда бір арқау шыбық білікке
немесе ұршыққа орау.
Бердо - екі жағы тұйық жалпақ пластинкалардан жасалған метал тарақ.
Ремизка - екі таяқша ортасында негіз жіптерін өткізетін тесіктері бар
галивтер.
Мотовилла - барабан қанқасынан тұрады,оған бір мезгілде ұзындығы 100м
бірнеше жіп бумасын орап жуады.
Мата -жіптер жүйесінде өзара көлденеңді айқасудан туған тоқыма
бұйым.
Бұралу(крутка) - ол 1м-дегі бұралу санымен анықталады. Акон- екі
мәрте ширатылған капрон және ацетат жіптерінен тұратын қатты созылмалы жіп.
Комэлап - КОМЭ машинасында жасалатын капрон мен құрамы ацетат
жіптерінен тұратын қатты созылатын жіп.
Шатасу - кокон жіптерін бірқалыпты тартпаудың салдарынан бір немесе
бірнешен ортадағы жіпке оралып қалуы.
Жіптің бұйралығы - жіптің қысқа кесіндісіндегі толқынды иілуі.
Жуан жіп - тегістегіш үзіліп ұшы жанындағымен бірігіп кеткенде пайда
болады.
Түктілік - үзіліп, жіптің сыртына шығып түрған жай жіптердің ұшы.
Белгілеулер мен қысқартулар
А орналасудың диаметрі (таспалардың иірілуі)
А А орналасу диаметрінің бүгілуіне арналған қашықтық
АҒІS Advanced Fibre System (талшық ұзындығының тестирлеу
қондырғысы)
А% таспа салмағының пайыздық ауытқуы
В машинамен таспатөсеуші арасындағы қашықтық ВК
ВК таспа арнасының диаметрі
бар қысым бірлігі
СО мақта
СV вискоз
D95 компьютер, КЕО, КРМ, жүйе
D А сатылы шкивтер диаметрі (негізгі валға)
daN деканьютон (күш бірлігі)
D ІР Dual In-Line Package
D К таспаның орналасуына арналған таздардың диаметрі
D М сатылы шкивтердің диаметрі (двигатель)
D V өндірілетін мәліметтердің жиынтығы
Dw1 1 әрекеттің диаметрі (клинді белбеу- таспатөсеуші
тәрелкесінде
өндіріледі)
Е реттеуші пунктың басталуы
Е таздың эксцентриситеті
ft фут (ұзындық бірлігі)
г грамм (салмақ бірлігі)
гр гран (салмақ бірлігі)
ч сағат (уақыт бірлігі) ханкүзындық бірлігі НЬ
ханк ұзынқысқа
НL негізгі созылу
НV негізгі созылудың дистанциясы
НVD Ніgh Volume Instrument (талшық ұзындығын
тестілеу
қондырғысы)
HVI герц (жиілікті өлшеу бірлігі)
ІО InputOutput (кірішығу)
in дюйм (ұзындық бірлігі)
кг килограмм (салмақ бірілігі)
ктекс талшықты таспа немесе жіптің бір километрінің
килограмдағы
салмағы (таспаның сызықтық тығыздығының өлшем бірлігі)
L шығу жылдамдығы
L1 түзу таспабағытты стержень
L2 томпақ таспабағытты стержень
L3 томпақ таспабағытты стержень
Мазмұны
Кіріспе 6
1 Жобаланатын объекттің ассортиментін таңдау және негіздеу 7
1.2 Ғылыми-техникалық әдебиеттерді талдау 10
1.3 Шикізат пен материалдарды таңдау және негіздеу 14
Еңбекті қорғау бөлімі 52
4 Қоршаған ортаны қорғау бөлімі 71
Бизнес – жоспар 74
6 Өндірістік жоспар 78
Қорытынды 83
Анкеталық сұрақтар. 84
Қолданылатын әдебиеттер тізімі 85
Кіріспе
Тігін өндірісті жеңіл өнеркәсібінің алдыңғы қатарлы саласының бірі
болып табылады.
Тігін өндірісінің жеңіл өнеркәсібінің саласының негізгі мақсаты-
жалпы өндіріс шарты бойынша тұтыншылардың қазіргі заманғы әдемі киім
үлгілеріне сұранысын қанағаттандыру болып табылады.
Осы мақсатта өндірісті ұлғайту, ассортиментті көбейту және
тауарлардың сапасын жақсарту арқылы орындауда сынаудың қазіргі заманғы
әдістермен құралдарын жасау және өндірісте енгізу, материалдар мен
өнімдерді бақылау жұмысы үлкен орын алады. [2].
Халықтың тұрмыстық және мәдени деңгейін ғылыми-техникалық прогресс
жағдайында көтеру, саланың халі мен жұмысын ұйымдастыруға байланысты [4].
Өнімнің эстетикалық сапасын үнемі жақсарта отыру арқылы өнеркәсіптік
өндіріске бағыт алуы қажет. Жалып өндіріске ауысқанда бірлік өнім үлгі
болып қалмайды. [3]
Қазіргі кезде заман талабына сай жыл сайын тігін өнімдерінің
ассортименті кеңейтіліп, олардың сапасы артуда.
Өндірістік цикл режиміне сән көп әсер етеді. Сән көп жағдайларда
стандартты формаларға қарама-қайшылық жасайды.
Қазіргі кезде мұндай жағдайларды болдырмас үшін тұтыннушылардың
сұраныс қанағаттандыратын, яғни пікір алмасу арқылы мұндай қарама-
қайшылықтарды жоюға болады. [11]
Ұсынылып отырған бұйым түрі кіші мектеп жасындағы қыз балаларғат
арналған көпфункциялді мектеп үлгісі болғандықтан барлық талаптарға сай
келеді.
Ұсынылып отырған бұйым ерекшелігі, бұйымды яғни мектеп үлгісін жылдын
барлық мезгілде киюге болады.
Дипломдық жұмыстың мақсаты - кіші мектеп жасындағы қыздарда арналған
көп функциальді мектеп үлгісінің әзірлеу технологияны жасау, және осы
мектеп үлгісінің яғни көп функциальді мектеп үлгісінің кіші мектеп
жасындағы қыздар үшін маңыздылығын және сонымен қатар көп функциальді
мектеп үлгісінң қаншалықты қажеттілігн зерттеу болып табылды.
1 Жобаланатын объекттің ассортиментін таңдау және негіздеу
Киім бұл адамның ең қажетті заты болып табылады. Адам ағзасының
қалыпты болуын қамтамасыз етеді. Қоршаған ортадағы химиялық және
механикалық зақымдардан адам денесін қорғайды. Киім үлгілерін құру және
оның құрылысын жобалау кезінде жаңа талаптарға жауап беретін жоғарғы сапалы
бұйымның бірден бір шарты.
Бұйым техникалық, гигиеналық, эстетикалық және экономикалық талаптарды
қанағаттандыру қажет.
Техникалық талаптар бұйымға кеткен материал сапасы жоғары. Бұйымды
әзірлеуге кеткен негізгі және көмекші материалдар мемлекеттік стандартқа
және техникалық шарттарға сай. Бұйымның пішімі жақсы, кигенде берік, жууға
төзімділігі жоғары, химиялық тазартуға жоғары.
Гигиеналық талап мұнда бұйым мынадай көрсеткіштермен сипатталады: бұйым
адам денесін әртүрлі қолайсыз, механикалық зақымданудан сақтайды.Бұл
жинақты қыста да, көктемде де кие беруге болады. Себебі салқын күндері
астарланған бешпент – көкірекше және белдемше, өз қажеттілігін білдіреді.
Бешпенттің белге дейінгі ұзындығы қыз баланың дене құрылысының ерекшелігін
көрсетеді, оны келбетті етеді. Көкірекшенің қолтық оймасының тереңдігі
қосымша іс-қимыл жасауға мүмкіндік береді. Сонымен бірге ауа өтімділігі
жоғары болады. Бешпенттің жапырақшалы қалтасы бар, ол өз әсемдігін
білдіреді, сондай-ақ онда ұсақ – түйек заттарыд сақтауға мүмкіндік береді.
Жинақ жылуды өз бойында жақсы сақтайды, бұйымның конструкциясы жақсы
орындалған, ол адам денесінің қан айналымын, демалуын жақсартады.
Функционалдық талаптарға бұйымның эстетикалық көрінісі мен сырт ортаның
қолайсыз жайттарынан қорғау кіреді.
Бұйымның құрылысының ерекшеліктерін қорғау міндеті мен қатар әсемдік
міндет атқарады. Әсемдік көрініс бұйым түсімен, кескінімен, бұйымның
матасымен, бешпент жағасымен, қондырылған пішімді жеңмен, жапырақшалы
қалтасымен сәндік тігістерімен шешіледі.
Бұйым әсемдік көрінісімен, мақсаты, мезгіл мағынасымен, конструктивті
үйлесімділігі сән бағытына және сауда орталықтарына, тұтынушының сұранысы
мен талаптарын қанағаттандырады.
Бұйым бұл жаппай халық тұтынатын тауар оның бойындағы функционалдық
талаптың өзі адамзат организмі үшін алғашқы орында. Бұл бешпет, көкірекше,
белдемше функционалды талапты сыртқы ортадан қорғау қызметі мен арнаулы
мақсаты және әсемдік көрінісі жағымен ашады. Бұйымның құрылысы жартылай
қынамалы өте ыңғайлы. Ауа өтімділікті азайтып, суықтан, күн сәулесінен,
желден қорғайды. Осы жинақты таңдауда тұтынушы бұл жинақтың арналу, қолдану
мақсатымен және жинақтың жоғары деңгейлігімен өз үйлесімділігін табады.
Эстетикалық талапта сән бағытының беталысы сәйкес бұл жинақтың түсіне,
түрлі түстердің үйлесімділігін, әсемділігіне, ұнамдылығына және де
тартымдылығымен қатар сырлы өте мәнді де сәнді байқалу үшін материалдың
фактурасына, суретіне, түйме түрлерімен көлеміне байланысты болу керек.
Ол үшін жинақты адам денесіне қонымды да, үйлесімді тұруымен қатар өте
сәнді. Бұл жинақ қыздар үстінен көрген кезде таңқаларлықтай жағдай
туғызады. Бұйым өте ыңғайлы, сәнді де әсем.
Сәннің келешек бағыты
Сән адамның өмірімен тығыз байланысты. Қай кезеңде болмасын сән
бағытына үлкен мән беріледі. Сән бағыты өктемділікпен байсалдылықты талап
етеді.Сәннің жыл сайын өзгеруі адамдардың жаңаға деген ынтасын арттыра
түседі. Сәннен әр адам өзіне керекті, ұнамды, әсем, әрі жарасымдысын
табады. Арада көп уақыт өткеннен сән өткен өмірімен тығыз байланысты дамып
отыр. Сән әрқашан әсемділіктің шыңырау шегіне жету мақсатымен дамып
отырады және дами береді. Қазігі заманға сай өзгерістерге ұшыраған бұл
үлгілер көпшіліктің көңілінен шығады.
Қазіргі заманда сән бағыты және тігін бұйымдарының ассортименті жылдан
жылға көбейе түсуде. Соның ішінде қыздар, балалар киімдерінің стильдері әр
түрлі. Оларда әшекей элементтері мен қарапайым сәннің өзі де әсем көрінеді.
Біздің өмірімізде сән сұлулығы, әр күнімізді нұрландыратын, мейірім
шапағатын шашуға, көңіл-күйді көтеруге үлкен әсерін тигізеді. Сән әлемі тек
жастарға ғана емес, әрқилы жастағы қыздар мен ерлерге көңіл бөледі.
Қазіргі жылғы сән бағыты және тігін бұйымдарының ассортименттері
неғұрлым өркендеді.
Жалпы киімдердің сән бағытына сәл өзгеоуі, мектеп бұйымдарына әсерін
тигізе түсуде. Қазіргі кезде мектеп киімдерді өзгерістер мен тұтастық
талаптары байқалады. Мектеп бұйымдары көбінде материал сонымен бірге
конструкциялық өзгерістер мен заман талабына сай жаңартылып отыруда. Мектеп
жастарына ұсынылатын жинақ сән бағытына сай.
Үлгілер сипаттамасы
Жоғары сынып оқитын қыздарға арналған мектептік форма бешпент,
көкірекше және белдемшеден тұрады.
Бешпент жартылай қынама кескінді, қондырмалы жеңді, бір өңірлі және үш
түймеге түймеленген, үш торланған ілгегі бар.
Алдыңғы бойында бедер тігістер бар. Олар қолтық ойындысынан басталып
бешпенттің етегіне дейін орналасқан. Жапырақшалы қалтасы бар. Кеуде
бөлігінде эмблема бар.
Артқы бойында бедер тігістері және орта тігісі бар. Бедер тігісі қолтық
ойындысынан басталып етегіне дейін орналасқан.
Бешпент жағалы, жаға ұштары үшкірленген. Жеңі қондырмалы, екі тігісті.
Жаға, бедер, жапырақша, жең, етек ұштары сән тігіспен өңделген. Бешпент
астарланған.
Көкірекше жартылай қынама кескінді, бір өңірлі үш түймеге түймеленген,
үш торланған ілгіш бар.
Алдыңғы бойда бедер тігістері бар. Қолтық ойындысынан басталып
көкірекшенің етегіне дейін өңделген. Артқы бойда бедер тігістері және орта
тігісі бар. Бедер тігістері қолтық ойындысынан көкірекшенің етегіне дейін
өңделген. Көкірекшенің мойын ойындысы V-тәрізді.
Көкірекшенің бедер сызықтары, етегі сән тігіспен өңделген.
Көкірекше астарланған.
Белдемше тік кескінді. Алдыңғы бойда бүкпелері бар. Артқы бойда
бүкпелері және орта тігістері бар. Сонымен бірге белдемше етегі жырықпен
және бел тұсы сырмамен өңделген. Белдемше белі белдікпен өңделген.
Белдіктің түймесі және торланған ілгегі бар. Белдемше жырығы сән тігіспен
өңделген, белдемше ұзындығы тізеге дейін.
Белдемше астарланған.
Ұсынылатын өлшем: 158(170)-88(96)-94(100)
Б үлгісінің ерекшелігі
Бешпет бір өңірлі, бес түймеге түймеленген және бес торланған ілгегі
бар. Алдыңғы бойда екі әдіпті қалтасы бар. Жағасы жартылай тік, жең аузы
жырықпен өңделген және үш түймеге түймеленген.
Ұсынылатын өлшем: 158(170)-88(96)-94(100)
В үлгісінің ерекшелігі
Бешпент бір өңірлі, бір түймеге түймеленген және торланған ілгегі бар.
Жең аузы жырықпен өңделген және үш түймеге түймеленген және торланған
ілгегі бар.
Ұсынылатын өлшем: 158(170)-88(96)-94(100)
1.2 Ғылыми-техникалық әдебиеттерді талдау
Киімнің ең алғашқы мақсаты адам денесін ауа райының қолайсыз
жағдайларынан, механикалық зақымдануынан қорғау. Сонымен киімнің дамуы
еңбек пен тұрмыстық жағдайларымен байланысты.
Әр киімді киюде оның ерекше мәні болады. Мысалға, түрлі формалар,
салтанат киімдер, ұлттық киімдер. Соның ішінде мектеп формасына тоқталатын
болсақ бұл бұйымның балалардың тәрбиесіне маңызы өте зор.
Әр мектеп өз талабына сай өз оқушыларының мектеп формасын сақтауын
талап етеді, яғни бір түстегі форма қара, қоңыр немесе көк түстегі үлгі
және ақ түстегі жейде киюін талап етеді.
Қазіргі заманғы экономикалық хал-ақуалдың төмендігіне байланысты
барлық оқушылар бұл талапты бірдей қанағаттандыра алмайды.
Мектеп формасын сақтауға оқушылардың сырт көрінісі ұқыпты, жинақты
көрінеді.
Сондай-ақ форманы сақтап киінген оқушыда іштей ұқыптылық қалыптасады.
Қазіргі кезде әр мектептің талабы өз қалауларымен әр қалай болып
отыр. Кей мектептер оқушыларының біркелкі бір түсте киінуін талап етеді, ал
кей мектептер оқушының бар формасына қанағаттанады.Сондай-ақ жоғарыда
айтып кеткендей мектеп формасы оқушының тәртібіне көп әсерін тигізеді.
Ұқыпты, таза, мектеп формасын киіп жүрген оқушыны ұстазы да, мақтап оның
көңілін көтереді. Кішкене бүлдіршін болғандықтан олар мақтағанды өте жақсы
көреді. Осындай тағанды өте жақсы көреді. Осындай мақтаулардан кейін
оқушылардың оқу үлгерімі де түзеле бастайды. Сондықтан қандай мектеп
болмасын мектеп формасын сақтауды талап етеді. Әсіресе кіші мектеп
жасындағы бүлдіршіндер үшін мектеп формасының маңызы өте зор. Кішкене
бүлдіршіндерді алғаш сыныпқа барған кезде бастап мектеп формасын сақтауға
баулып үйретсе олардың бойында жауапкершілік қалыптасып кішкене жастарынан
тәуелсіз болуға тырысады. Осыдан келіп олар осындай тәртіпке дағдыланып оқу-
құралдарын, оқуға деген ынтасын жоғарылата түседі. Сонымен бірге бұл жағдай
оқушылардың үйінде де қалыптасады. Сондықтан қазіргі заманда яғни елміз
егемендігін алып өз алдына бір мемлекет брлып отыруына байланысты. Бірінші
кезекте осы жас бүлдіршіндерді дұрыс тәрбиелеу олардың білім алып отырған
ортасынан бастау қажет. Ал мектеп үлгісі осы бүлдіршіндердің тәрбиесіне,
ұқыптылына, оқу үлгеріміне көп әсерін тигізетіндіктен мектеп оқушылары
мектеп үлгісін сақтауы қажет.
Бірақ қазіргі заманның экономикалық дағдрысқа ұшрауына байланысты
көп жанұялар балаларын тиісті мектеп формасымен қамтамасыз ете алмайды.
Міне осындай әлеуметтік жағдайлардан мектеп оқушыларының сырт көрінісі
жақсы көрінбейді, сонымен қатар ол оқушының мектептегі сабақ үлгерімі
төмендейді, мұғалімімен сөгіс алады.
Қазіргі кезде сынып оқушыларына мектеп талабына сай мектеп формасын
сақтау қатаң талап етілуде. Осындай талаптарға сай мектеп формалары
қазіргі кезде өте көп болын шығарылуда.
Мектеп оқушылары теледидардан басқа шет елдегі мемлекеттің
оқушыларына еліктеп спорттық стильде джинсыдан тігілген бұйындарға көп
көңіл аударады.
Әрине спорттық стильде тігілген бұйымдарды киетін өз орындары бар.
Бірақ мектепке бұл стильдегі яғни спорттық стильдегі формв ұсынылмайды.
Мектепке классикалық стильдегі бұйымдар дұрыс деп табылады, яғни
классикалық стильдегі мектеп үлгісі оқушыларды жинақылыққа, іскерлікке,
ұқыптылыққа баулиды, және әлеуметтік жағдайлары жоғары және төмен балалар
өздерін бір деңгейде сезінеді.
Қазіргі заманда кіші мектеп жасындағы қыздарға әр маусымды
классикалық киімдер ұсынылуда, яғни бұл үлгінің түрін әр маусымда
ауыстырып тұруға болады.
Осы дипломдық жұмыста кіші мектеп жасындағы қыз балаларға көп
фунциональді мектеп үлгісі ұсынылады.
Бұл бұйым бешпент, белдемше, кеудеше, шалбардан тұрады. Сондай-ақ бұл
мектеп үлгісі, яғни көп функциональді форма түрі оқушылардың да, ата-
аналардың да, мектеп мұғалімдерінің де көңілінен шығуда, өйткені бұл үлгі
түрінен оқушылар әр мезгілде ауа райына байланысты өздеріне қажетті киімді
таңдап киюіне мүмкіншілік болады, сонымен қатар олардың мектеп үлгісінен
жалықпауына да көп мүмкіншіліктер туады. Сондай-ақ мұндай жағдайда мектеп
оқушылары көшеге киетін сәнді киімдерін, спорттық киімдерін киюін
тоқтатады. Өйткені бұл көп функциональді мектеп үлгісін ауа райының суық,
жылы күндерінде ауыстырып тұруға мүмкіншіліктері бар. Егер оқушы күнделікті
бір киімді кисе, ол оқушы өз киімінен мезі болуы мүмкін, осындай жағдайда
көп функциональді форманың көп маңызы бар.
Оқушы яғни қыз бала күнде бір мектеп үлгісін кие бергеннен ол бұйым
өз түрін және түсін жоғалтуы мүмкін. Осындай жағдайда көп функциональді
бұйымның тигізер пайдасы мол. Ол оқушы немесе қыз бала мектеп үлгісінің
басқа үлгілерін ауыстырып киюге мүмкіншілігі бар. Мектеп үлгісінің жаңа
түрлері әдемі, әрі жинақы түрде. Мектеп үлгісінің басқа үлгілерін ауыстырып
киюге, ыңғайлы, қонымды оқушыға еркін қозғалуға мүмкіндік береді.
Мектеп үлгісінің түсіне келетін болсақ қазіргі кезде мектеп үлгілері
әр түсте мысалы: көк, жасыл түсте кездесуде. Бұл әрине кіші мектеп
жасындағы қыздарға өте жарасымды түс деп тануға болады. Өйткені олар жас
жеткіншектер болғандықтан олардың көңіл-күйлері киген кимідерімен тікелей
байланысты болады. Қыздардың киімдері неғұрлым әдемі, ашық түстен болса
соғұрлым олардың көңіл күйлері көтеріңкі болады.
Кеңес үкіметі кезінде барлық мектеп оқушыларының мектеп үлгісінің
түсі қара немесе қоңыр түс болған сонымен бірге кіші мектеп жасындағы ұл-
қыздар жұлдызша значог қадаған. Әрине әр заманның талабы әр қалай.
Қазіргі заманда еліміз егемендігін алған шақта өз туымыз, ел
таңбамызх көк түсте болғандықтан мектеп үлгілеріне де көптеген өзгерістер
енгізілуде.
Көптеген мектептерде мектеп үлгісін, яғни қыздар бешпентін немесе
көйлегінің көк түсте болуын талап етеді. Өйткені еліміздің туымен түстесе
болғандықтан осындай түсті қалайды. Сондай-ақ кей мектеп жасыл түстегі
мектеп үлгісін қалайды.
Ұсынылып отырған көп функциональді мектеп үлгісінің түсі жасыл.
Қазіргі кезде оқушылардың сұранысын қанағаттандыру және бұйым сапасын
дамытып, ассортимент түрлерін ұлғайту қажет. Бұйым қаншалықты сапалы болса,
соншалықты сұраныс деңгейі көбейеді. Осының барлығы қай жағынан алып
қарасақ та жоғары сатыға көтеру болып табылады.
Мектеп үлгісін яғни кіші мектеп жачындағы қыз балаларға арналған көп
функциональді мектеп үлгісін оқушыларға ұсынбас бұрын алдын-ала анкеталық
сұрақтар жүргізіліп оқушылардың көңілінен шыққан деген форма түрі
анықталды. Сондай-ақ олардың сынып жетекшісімен ата –аналарымен сұхбаттасып
№49 мектептің кіші сыныпқа оқитын қыздарына көп Функциональді мектеп
үлгісін таңдалынды.
Ұсынылып отырған үлгі түрі ата-аналардың да, оқушылардың да сонымен
қатар мектеп басшыларының да көңілінен шықты. Сондай-ақ оқушылармен
анкеталық сұрақтар жүргізілгеннен кейін, мектеп үлгісін таңдау барыснда
ата-аналармен сынып жетекшілеріне сұрақ жүргізіледі. Көптеген ата-аналар
сонымен бірге мұғалімдерде форма стиліне тоқталғанда классикалық стильдегі
мектеп үлгісін қалады.Өйткені классикалық стильдегі мектеп үлгісі оқушыны
яғни олардың балаларын ұқыпты, жинақы әрі іскер етіп көрсетеді деген
шешімге келді. Сондай-ақ мектеп басшылары және сынып жетекшілері бұл
ұсынысты қолдады. Осы сұрақтан кейін кіші мектеп жасындағы қыздардың көп
функциональді формамен киінуі қалай болады деген сұрақ қойылды. Бұл
ұсынысқа ата-аналар толық дерлік қосылды. Өйткені жыл мезгілінің ауысуына
байланысты ауа райы өзгеріп отырады, мысалы қыс мезгілінде көп
функциональді мектеп үлгісінің пайдасы өте мол. Сонымен қатар мектеп
оқушылары бір киім үлгісінен жалықпас үшін және үлгі түр- түсін жоғалтпас
үшін бұл үлгі түрі өте қажет деп табылады.
№ 49 мектеп оқушыларының ата-аналарымен және сол мектептің
мұғалімдерімен сұрақ жүргізіп сұхбаттасу нәтижесінде көп функциональді
мектеп үлгісін кіші мектеп жасындағы қыздарға лайық және қажет деп
тұжырымдалды.
Осы дипломдық жұмысты, яғни кіші мектеп жасындағы қыз балаларға көп
функциональді мектеп формасын ұсынуда осы мектеп үлгісінің оқушыларға
қаншалықты қажет екендігі зерттелді.
Осы зерттеуде мектеп оқушыларына мектеп үлгісінің өте қажет екендігі
анықталды, сонымен бірге оқушыларға жүргізілген анкеталық сұрақ
нәтижесінен мектеп үлгісінің оқушыларға қаншалықты қажет екнендігі
зерттеледі.
Осы зерттеуде мектеп оқушыларына мектеп үлгісінің өте қажет екендігі
анықталды, сонымен бірге оқушыларға жүргізілген анкеталық сұрақ нәтижесінен
мектеп үлгісінің түріне диаграмма құрылды.
1.3 Шикізат пен материалдарды таңдау және негіздеу
Жаңа сәннің негізгі ерекшеліктері, жаңа формулалары мен көлемдері,
силуэттері тжәне пропорциялары 2001 жылы 2000 жылға ұқсас болып келеді.
Киімдегі классикалық стиль тепе теңдікте, өлшемдердің
байланыстылығында және бөлшектердің пропорциясында көрініс табады.
Сәннің бағытында жаңа эстетика басым ол әр түрлі тарихи дәуірдің
стильін және көркемдік қабылдауын бір үлгіде қосып тұр. Ол әлі де толық
емес, бірақ жаңа ойларымен батылдығымен ұштасуда. 2000-2001 жылдардан
бастап балалар киімін классикалық стильде көп кездесетіндігін айтуға
болады.
Киімдердің сәнді силуәті-тік, трапеция, овал немесе үшбұрышты болып
келеді.
Формасы-жұмсақ көлемі-кішкене, сәні бойжеткен қыздардікіндей. Иық
сызығы кәдімгідей. Пішілуі қарапайым.
Бұйым құрылымына тігістер мен бекітілген сырма және түймелер кіреді.
Қыздар киімінің ұзындығы: қысқандан ұзынға дейін. Бұйымның нақты формасы
конструкциялық шешімдермен толық келіседі.
Үлгілердің сырт көрінісінің сипаттамасы.
Кіші мектеп жасындағы балаларға арналған мектеп формасы зығыр-лавсак
матадан әзірленген.
Мектеп формасы бешпенттен, кеудешеден, белдешеден, шалбардан тұрады.
Бешпент жартылай қынамалы, түймелігі бір өңірлі, 3 түймеге
түймеленеді.
Алдыңғы бойы 4 бөліктен және 2 қималы бөлшектен тұрады. Бүйірінде
жапсырмалы қалтасы бар. Иықтан түскен екі бедер тігісі бар.
Артқы бойы 2 бөліктен тұрады. Иығында иық бүкпесі бар.
Жеңі қоңдырмалы, 2 тігісті, шынтақ тігісінде тілігі бар, тілік үстінде
үш түйме орналасқан.
Жағасы алдыңғы боймен тұтас пішілген. Қалта аузында, жағасында сәндік
тігіс жүргізілген.
Кеудеше жартылай қынамалы, бір өңірлі 4 түймеге түймеленді.
Алдыңғы бойында бел бүкпесі орналасқан, бүкпеге бел тартқыш қосылып
тігілген.
Артқы бойында орта тігісі бар, шығының белінен түскен бүкпесі бар, бел
бүкпесіне бел тартқыш қосылып тігілген.
Мойын ойындысында, жең оймасының арасына бел тартқыш қосылып
тігілген.
Мойын ойындысы және жең оймасы төрт бұрышты формасы.
Мойын ойындысында, жең оймасында, өңірінде, бел тартқышта сәндік
тігіс жүргізілген.
Белдеше ұзындығы тізеден. Силуэті трапеция тәрізді.
Алдыңғы екі бір бөліктен тұрады. Бүкпесі бар, бүкпеге бел тартқыш
қосылып тігілген.
Артқы ені екі бөліктен тұрады. Бүкпесі бар, бүкпеге бел тартқыш
қосылып тігілген.
Белдешенің артқы бойының орта тігісінен жоғары сырмамен өңделген.
Белдешенің бұл сызығында, бел тартқышта сәндік тігіс жүргізілген.
Белдеше астарлы.
Шалбар тік пішінді.
Алдыңғы бөлігі екі бөліктен тұрады. Бүкпесі бар, бүкпеге бел тартқыш
қосылып тігілген.
Түймелігі орта тігісінде орналасқан сырма таспамен өңделген.
Артқы бөлігі екі бөлшектен тұрады. Бүкпесі бар, бүкпеге бел тартқыш
қосылып тізілген.
Шалбардың бел сызығында, бел тартқышта сәндік тігіс жүргізілген.
Ұсынылған өлшемі: 128 (134)-68 (72)
Б- үлгінің ерекшелігі.
Бешпенттің алдыңғы бойында белінен төмен бүкпесі бар, өңірі 4 түймемен
түймеленеді.
Артқы бойда бүкпесі белінен төмен. Жеңі тұтас пішілген. Қалтасы
жапырақшалы. Кеудешенің иықтан төмен түскен бедер тігісі бар. Артқы бойы
үш бөліктен тұрады белінде белдігі бар. Белдешесінің бел кескіндісін
белдіктен өңделген . Шалбардың белкесіндісін белдіктен өңделген.
В- үлгінің ерекшелігі.
Жағасының ұштары дөңгеленген, жеңі тұтас пішілген. Кеудешесінің артқы
бойында белдігі бар. Белдешесі белдікпен өңделген.
Г-үлгінің ерекшелігі. Артқы бойында белінен түскен бүкпесі бар. Жеңі
тұтас пішілген.Кеудешенің алдыңғы бойында бедер тігісі бар. Белдешесі
белдікпен өңделген. Шалбары белдікпен өңделген.
Д-үлгінің ерекшелігі.
Бешпенттің артқы бойында бедер тігісі бар. Жеңі тұтас пішілген.
Кеудешесінің алдыңғы және артқы бойында шықтан түскен бедер тігісі бар.
Белдеше белдігі резеңкемен өңделген. Шалбар белдігі резеңкемен өңделген.
Бешпент бір өңірлі, ұштары дөңгеленген жағасы бар. Қалтасы
жапырақшалы.Кеудешесінің артқы бойында баумен өңделген.
2.3. материалды таңдау
Қазіргі заманғы кимідердің сән бағытына сай өзгеріп отыруына
байланысты бұл жағдай формаларға да әсерін тигізуде, яғни мектеп бұйымдары
да сән бағытына сай өзгеруде. Қазіргі кездегі мектеп үлгілерінде көптеген
өзгерістер байқалауда. Мысалыға оның үлгісі, түсі өзгерген.
Мектеп үлгілері көбіне жинақтан тұрады.
Сонымен қатар құрастыру өзгерістермен заман талабына сай жаңарып,
өзгірп отырады.
Мектеп бүлдіршіндеріне ұсынылған бұйым жинағы төрт бұйымнан
тұрады. Яғни бұйым көп функциональді үлгі болып табылады. Ұсынылып отырған
бұйым түрі жеке де, біртұтас та қолданылады. Сонымен қатар үлгі түрін
маусымның барлық кезінде киюге болады.
Материал сыйымдылығы жеңілдетілген, құрамындағы лавсан жіптер
комплексті орындалған.
Матаның қыртыстанбаулығы 72 % яғни орташа, ал жылуға беріктігі
10 кгс жоғары жылжымайды. Таңдалынған материалдың қыртыстанбаулығы мен
беріктігі мақта матамен және жасанды жібек маталарынан ерекшеленді. Осы
аталған маталар ортасында зығыр-лавсан матасының көрсеткіштері жоғары
сапалыққа ие.
Кіші мектеп бүлдіршіндері материалдың әдемі болғанын оның әр
түрлі геометриялық фигурада немесе әшекей бөлшектермен өңделгенін
қалайды. Бұл кіші мектеп жасындағы қыздардың мектеп формасы болағандықтан
бұл бұйым әшекей бөлшектермен өңделмейді.
Мектеп формасының көптеген жақсы қасиеттерге тән болуы тиіс. Өйткені
ол күнделікті киетін киім болғандықтан, төзімді әрі оңбайтын,
қыртысталынбайтын болуы тиіс, және де басқа да көптеген қасиеттерге тән
болуы тиіс.
Зығыр-лавсан матаның эксплутациялық көрсеткіштері жоғары, мата
жіптері жылжуға берікті сонымен бірге матаның беттік тығыздығы 224гм ²
қалыңдығы 0,4 мм құрамындағы жіптердің сызықтық тығыздығы негіз бойынша
21,4 текс арқау бойынша 23,8 текстен тұрады.
Маталардың эстетикалық көрінісі тұтынушыларды толығмен
қанағаттандырады, яғни сәнді, бояу тұрақтылықты, жатық және эффектілі.
Сонымен бірге технологиялық, гигиеналық қасиеттері тұтынушыларды
толығымен қанағаттандырады. Мата отырмайды, яғни отыру көрсеткіші негіз
бойынша 1,0% арқау бойынша 1,1% көрсетеді.
Гигроскопиялығы 0,61 % көрсетеді. Материал драпталынуы 72 %
яғни мата драпталуынуы жақсы көрсеткіштерге ие.
Бұл көрсеткіштердің барлығы мата құрылымының ерекшеліктерімен іске
асырылады.
Сондай-ақ матаның басқа да көрсеткіштеріне тоқталатын болсақ, мата
сетінеуі негіз бойынша 0,1 мм арқау бойынша 0,1 мм, яғни мата сетінемейді.
Материал қаттылығы костюмдік матада 7000мкн см²-қа дейін болуы керек.
Зерттеліп отырған материал көрсеткіші негіз бойынша 1150,4 мкн.см² арқау
бойынша 2158,7 мкн см ² көрсетеді, яғни алған нәтиже мата үшін
қанағаттанарлық.
Сонымен ұсынылп отырған материал мектеп үлгісін дайындауға лайық.
Матаның зерттеудегі көрсеткіштері толығымен қанағаттанарлық болып
есептеледі.
Матаның көп функциональді мектеп үлгісін дайындауға болатындай
ерекшеліктері бар.
Астар ретінде жібек матасы ұсынылады.
Мата құрамы комплексті, полиэфирлі жіптер, беттік тығыздығы, 50-
56гм² қыртысталынбайды, бұйымды оңай киіп шешуге мүмкіндік береді.
Астарлық матаның физико-механикалық көрсеткіштері
Мата түрі Талшық Ені см Қалыңдығы Беттік Айқаспасы
құрамы мм тығыздығы
гм²
астарлы матажібек 120 0,1 60 полотналы
2 кестенің жалғасы
Жіптер Мата Үзілу Салыстырмалы Қыртыстанбаулы Қаттылығы
сызықтың тығыздығы күші ұзаруы ғы Мкн.см²
тығыздығы 10 см-ге РКн % %
келетін жіп
саны
н а н а н а н а н а н а
7,2 8,9 344 336 0,415 27,5 29,25 60 58 1169 1883
0,755
2 кестенің
жалғасы
Сетінеуі Мата Драпталынуы Бояу тұрақтылығы
мм жіптерініңжылжуы кгс%
н н а құрғақ сулы
а
3,5 2,2 3,75 2,35 Төмен тұрақты тұрақты
Аралық матаны бұйымға форма беру үшін қолданады. Мысалға бешпенттің
өңірінде, алдыңғы бойына, жағасына, жең ұшына жапсыратын болса, аралық мата
бұйымға жақсы форма береді.
3 кесте
Матаның аталуы Талшық құрамы ГОСТ.ОСТ ТУ Беттік тығыздығы
Желімдік аралық ВВис ТУ 17-21-335-80 120гм²
(дублерин)
100%
Матаға байланысты тігін жіптері мен инженерлер таңдалады. Мата
қалыңдығына байланысты жіп түрі, оның қалыңдығы, ине номері таңдалады.
Өйткені жіптер мен иненің дұрыс таңдалынбауы технологиялық процестің
өнімділігіне әсерін тигізеді. Жұмыс жүргізу барыснда бөлшектерді біріктіру
үшін және сәндік тігістерді орындау үшін қазіргі кезде көбінесе идеал жібі
ұсынылады. Идеал жібінің басқа жіптерден ерекшелігі бұл жіп басқа жіптерге
қарағанда берікті, оны кестедегі көрсеткіштен байқауға болады.
4 кесте
Идеал тігін жібінің сипаттамасы
Жіптің Сызықтың Үзілу күші Ұзаруы Вариациялық Ине
аталуы тығыздығы Р,кН Е % коэффициенті номері
Т,текс
1 2 3 4 5 6 7 8
Идеал 28 824 4,4 10,4 1,9 100
7,1
Бұйымға түйме таңдау
Бұйымға яғни матаға байланысты фурнитура түрлерін таңдалады. Олар
бұйымның сырт көрінісіне сәйкес болуы керек. Оның түсі, көлемі ескерілуі
қажет.
5 кесте
Түйме сипаттамасы
Материал Сырт диаметрі Түйме тесігі
1 2 3
Пластмасса 18 4
Пластмасса 12 4
Бұйымның конструкциялық әдісін таңдап негіздеу.
Конструкциялауда бұйымның негізгі құрылысын тұрғызу әдістері:
ЦНИИШП, ЕМКОСЭВ, МТИЛПП
ЦНИИШП әдісінде негізгі сызбасын жобалауда конструкцияға алдын ала
есептеулер жүргізіледі, алдыңғы артқы байда және жең конструкциясын
тұрғызады. Бұл әдісте 27 өлшем бірліктері және 20-ға жуыөқ еркін қонуға
берілетін қосымшалар қолданылады.
МТИЛПП әдісі-аралас әдіс болып табылады.Бұл әдістің ерекшелігі
графикалық тұрғызу мен есептеу оңайлығы негізінде формулалар қолданылады.
Бөлшектердің қисық сызықтарын, қолтық ойындысын түсіру үшін
радиусография және проективті дискриминант тәсілдері көп қолданылады. Киім
бөлшектерін динамикалық және статикалық қатынаста қамтамасыз етеді, киімнің
денеде еркін қонуына берілетін қосымшалар оптимальді мән беріледі.
ЦНИИШП МТИЛПП әдістеріне қарағанда ЕМКОСЭВ әдісі киімнің барлық
түрлеріне және жыныстың жастық топтары үшін универсал әдісі болып табылады.
ЕМКОСЭВ әдісініңи ең негізгі жалпы және универсалды бөлігі ол негізгі жалпы
құрылыс кескінділерінің жүйесі сән бағытына, технологияға, мата
қасиеттеріне байланыссыз.
Құрылыстың кесінділері өлшем бірлігінің шамасынан және әр түрлі
қосымшаларынан тұрады, құрылыстық кескінділерді анықтау формуласы:
АВ=К2-Т2+аі+Қ
Мұндағы: АВ-құрылыстың кесілуі
Кі-өлшем белгілеудің үлесін анықтайтын коэффициент
Аі-үйлесімді кесіндінің абсолюттік мүшесі
Қ-барлық қосымшалар жиынтығы.
ЕМКОСЭВ әдісі жан-жақты әдіс болғандықтан сонымен қатар бұл әдіс бойынша
әр түрлі вариантта пішуге болатындықтан осы әдіс түрі таңдалады.
6 кесте
Типтік өлшем белгілері сипаттамасы.
Өлшем белгінің аталуы Шартты Өлшем
белгі белгілерді
ң шамасы
1 2 3
Кеуденің жоғарғы нүктесіне дейінгі биіктігі.Алдыңғы Т² 102,7
мойынның негізгі нүктесінің биіктігі. Т98 103,7
Мойынның негізгі нүкте биіктігі Т4 106,8
6 кестенің жалғасы
1 2 3
Аяқтың ішкі бетінің ұзындығы Т27 61,1
Шаптың ауданы доға арқылы Т77 60,7
Иықтың шеңбері Т28 22,7
Қолтық шеңбері Т105 19,6
Білек шеңбері Т29 13,5
Мойынның негізгі нүктесінен иықтың нүктесіне дейінгі аралық Т106
Иық ойысының ені Т31
Мойынның негізгі нүктесінен білекке дейінгі аралық Т33 8,1
Акромиальді нүктеден иықтың нүктесіне дейінгі аралық Т107
Мойынның негізгі артқы нүктесінен мойынның негізгі бүйір Т76 11,2
нүктесіне дейінгі аралық Т34
Мойын нүктесінен кеуденің бірінші шеңберіне дейінгі аралық Т35 53,5
Кеуде биіктігі Т36
Белдің алдыңғы жақтан ұзындығы Т37 23,9
Мойын нүктесінен қалықтың артқы бұрыш деңгейі арқылы өлшеу Т108
Қолтық ойындысының артқы бұрышынан иықтың жоғары нүктесіне Т38 8,0
дейінгі аралық Т109
Иықтың шығыңқы нүктесі доға арқылы Т39 21,3
Қолтық оймасының ені Т40
Мойын нүктесінен жауырын қалқаншасына дейінгі аралық Т43 25,7
Арқаның белге дейінгі жауырын қалқаншасын қоса есептегендегіТ44
ұзындығы Т45 37,9
Бел сызығынан мойынның негізгі нүктесіне дейінгі аралық Т47
Дененің және мойынның негізгі нүкте арқылы жоғарғы белгінің 23,4
доғасы
Кеуде ені 3,9
Арқа ені
4,3
7,1
15,2
28,5
32,0
61,7
26,8
29,9
6 кестенің жалғасы
1 2 3
Иық нүктесінің биіктігі Т5 102,6
Бөксенің алдыңғы бұрышының биіктігі Т99 95,6
Елшек гүктесінің биіктігі Т6 92,9
Бел сызығының нүктесінің биіктігі Т7 81,2
Т100 78,0
Алдыңғы жомбас сүйегінің шығыңқы нүктесіне дейінгі биіктігі Т8 72,8
Іштің шығыңқы нүктесінің биіктігі Т85 73,9
Тізе нүктесінің биіктігі Т9 37,2
Бөксенің жоғарғы нүктесінің биіктігі Т101 35,3
Мойын нүктесінің биіктігі Т10 108,2
Қолтықтың артқы бұрышының биіктігі Т11 93,1
Жауырын нүктесінің биіктігі Т87 93,3
Жамбас нүктесінің биіктігі Т86 65,3
Бөксе атындағы қабат биіктігі Т12 58,3
Мойынның шеңбері Т13 29,3
Кеуденің бірінші шеңбері Т14 70,4
Кеуденің екінші шеңбері Т15 71,8
Кеуденің төртінші шеңбері Т17 64,0
Белдің шеңбері Т18 63
Кеуденің үшінші шеңбері Т16 68
Бөксе шеңбері (қарын есепсіз) Т19 78,9
Бөксе шеңбері (қарын есепсіз) Т20 76,8
Бөксе шеңбері Т21 45,7
Тізе шеңбері Т22 29,8
Балтыр шеңбері Т23 28,7
Жіліншін үстінің шеңбері Т24 19,8
Табан деңгейінің шеңбері Т51 26,9
Бел сызығынан жіліншікке дейінгі аралық Т102 72,5
Бел сызығынан бүйірден еденге дейінгі ара қашықтық Т25 81,6
Бел сызығынан еденге дейінгі аралық Т26 81,5
Бел сызығынан бөксе сызығына дейінгі аралық Т103 16,1
Бел сызығынан бөксе дейінгі аралық Т104 25,7
6 кестенің жалғасы
1 2 3
Елшек нүктесінің аралығы Т46 15,3
Акромиальді шеңбер Т52 28,5
Иық шеңбері Т53 29,4
Бөксе шеңбері Т65 20,3
Мойынның көлденең шеңбері Т54 9,0
Кеуденің көлденең шеңбері Т64 22,6
Белдің көлденең шеңбері Т55 21,3
Бөксенің көлденең шеңбері Т56 25,2
Мойынның алдыңғы артқы шеңбері Т 110 8,3
Кеуденің үшінші шеңберінің алдыңғы артқы шеңбері Т94 17,0
Белдің алдыңғы артқы шеңбері Т95 17,4
Бөксенің алдыңғы артқы шеңбері қарын есебімен Т111 22,3
Кеуде шеңбері Т92 22,3
Арқа ені Т66 25,0
Мойын тереңдігі Т82 3,5
Арқа тереңдігі Т81 1,4
Үшінші белдің тереңдігі Т80 0,7
Алтыншы белдің тереңдігі Т112 5,2
Бесінші белдің тереңдігі Т84 5,7
Мойынның еңкейген бұрышы Т113 7,6
Бас шеңбері Т48 52,6
Бас доғасы Т114 39,6
Бастың ұзына шеңбері Т115 17,4
Бастың көлденең шеңбері Т116 14,5
Табан ені Т117 7,7
Табанның шеңбері Т118 20,1
Табанның ұзындығы Т67 21,0
Баздық құрылыстың есебі.
Бешпентің баздық құрылысы
өлшемі; 128-68
7 кесте
Кесінді Формула Жалпы Сызбадағы Ескерту
қосымша Кесінді
мөлшері
1 2 3 4 5
11-91 Т40 +( Т7- Т12)+n
11-21 0,3 Т40+П
11-31 Т39+ П
11-41 Т40+ П
41-51 0,65(Т7- Т12)+ П
31-33 0,5(Т47-0,5)+ П
33-35 Т57+1,0+П
35-37 0,5(Т45+ Т15 Т14)+П
37-47 Т40- Т39+П
31-37 (31-33)+( 33-35)+(35-37)
47-57 0,65 (Т7- Т12) +П
47-97 Т7 - Т39 +П
33-13 0,5 (Т38+ 15) +П
35-15 0,45 (Т38+ 15) +П
33-331 П
35-351 П
331-341 0,62 (33-35)+а17
351-341 0,38 (33-35)-а18
331-342 0,62 (33-35)+а19
R332-312 0,62 (33-35)+а19
R341-342 0,62 (33-35)+а19
341-332 К
351-352 0,38 (33-35)-а21
R352-343 0,38 (33-35)-а21
R341-343 0,38 (33-35)-а21
341-352 К
7 кестенің жалғасы
1 2 3 4 5
121-14 Т31 11,2
31-32 0,71 Т47+П 6,2 П=0,5
122-22 (0,4-0,5) (122-32) 1,2 12,45°П31-33
122-22-122'В34-1,7tnn-0,9 ПС31-33 tnn=0,5
R122-14' 122'-14'
R22-141 22'-14'
R121-141 121-14
R22-123 22-123'
121-113 К
14-113 К
121-112 121-113-а39
112-114 121-113-а39 а39=0
121-112 К
14'-342' К
R14'-342' 14'-342'
R14'-342'' 14'-342'
R332-342'' 14'-342'
332-14 К
47-46 0,5Т46+П
46-36 Т36- Т35+П 0,8 8,4 П=0,5 П35-37
36-371 47-46 0,17 12,3
36-372 0,5Т46+П
R36-371' 36-371
371'-361 0,18Т13+П 0,8 8,45
R36-16 Т44-( Т40+0,77• Т36-13) –( Т36-
R16-14'' Т35) +П 0,75 6,0
16-161 121-14 1,29 20,1
16-171 0,2.0,5 Т13+П
17-171 К
R16-172 К 0,756 6,7
R170-172 16-171+а56 а56=0
16-170 16-171+а56
14''-313' К
352-343' К
К
7 кестенің жалғасы
1 2 3 4 5
R14''-343''14''-343'+а59
R352-343'' 14''-343'+ а59
352-14'' К
411-470 0,5Т18+П
511-570 0,5Т19+П 6,31 37,8
ДП 0,96 5,19 44,6
Т38+(П(33-13)+П(35-15)+0,57+П(33-3 3 39,5
ПОР ))+2(33-331)
ДОП П-ДП 2,8 Н=0,07
331-351 (1+П)(ДП 42,3
331-341 33-35 9,9
351-341' 0,62(33-35)+a12 6,14
331-332 0,38(33-35)- a18 3,8
R332-342 ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz