ЕРІТІНДІЛЕРДЕГІ ИОНДЫҚ ТЕПЕ - ТЕҢДІКТЕР

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 17 бет
Таңдаулыға:

ЕРІТІНДІЛЕРДЕГІ ИОНДЫҚ ТЕПЕ-ТЕҢДІКТЕР

Комплексті қосылыстардың иондарға ыдырауы әдетте сатылап жүреді. Алдыменолар комплексті катионға (немесе анионға) және сыртқы сфераны құрайтын жай иондарға оңай ыдырайды. Диссоциаланудың бұл сатысын біріншілік дейді. [Ag(NH3)2]Cl = [Ag(NH3)2]+ + ClКомплексті ион (катион немесе анион) біртіндеп (сатылап) ары қарай диссоциацияланады. Бұл сатыларды екіншілік дейді. Әртүрлі зерттеу әдістерін қолдану арқылы комплексті ионның сатылап диссоциациялануы нәтижесінде түзілетін бөлшектердің тепе-теңдік орнаған кездегі концентрацияларын табуға болады. [Ag(NH3)2]+-- Ag+ + 2NH3 Комплексті ион неғұрлым тұрақты болса, ол солғұрлым аз дәрежеде иондарға (немесе иондар мен бейтарап бөлшектерге) ыдырайды және керісінше, комплексті ион неғұрлым тұрақсыз болса, ол солғұрлым үлкен дәрежеде иондарға (немесе иондар мен бейтарап бөлшектерге) ыдырайды. Әдетте ол тұрақсыздық константасы К (т.с.) деп аталатын тепе-теңдік константасының мәні арқылы сипатталады:
K=[][]()=6,8·10-8

Әртүрлі комплексті иондардың беріктігін сипаттайтын тұрақсыздық константалары мәндері өте кең аралықта өзгереді. Комплекс К (т.с.)

[Ag(NO3)2]-1,3·10-2

[Ag(NH3)2]+6,8·10-8

[Ag(S2O3)2]3-1·10-13

[Ag(CN)2]1·10-21

Ең тұрақты комплекс - [Ag(CN)2]-, ал ең тұрақсыз - [Ag(NO3)2]- екені олардың тұрақсыздық константалары мәндерінен көрініп тұр. Комплексті қосылыстардың молярлық концентрациялары бірдей болғанда Ag+ иондарының концентрациясы бірінші қосылыстың ерітіндісінде жоғары, соңғы ерітіндіде төмен екені көрініп тұр. Кейбір практикалық маңызды комплексті иондардың К(т.с.) мәндері кітаптың соңындағы қосымша кестелерде келтірілген. Комплекст ионның диссоциациялануның әр сатысы өзіне тән тұрақсыздық константасының мәнімен сипатталады. Комплексті бөлшектердің диссоциациялану процесінде түзілетін тепе-теңдік константасын бірыңғай және ыңғайлы нөмірлеу үшін константаның индексі комплексті бөлшектің ішкі сферасында болатын лигандтардың санына сәйкес келетін жүйе қабылданған. K2[HgI4] -- 2K+ + [HgI4]2Комплексті [HgI4]2- иондарының бұдан әрі диссоциациялану сатыларын сипаттайтын реакция теңдеулері мен тұрақсыздық константалары келесі кестеде келтірілген: Диссоциациялану теңдеуі [HgI4]2- -- [HgI3]- + I[HgI3]- --[HgI2]0 + I[HgI2]0 -- [HgI]+ + I[HgI]+ -- Hg2+ + I[HgI4]2- -- Hg2+ + 4I-

Тұрақсыздық константасының өрнегі ][ ] = 1,35 ∙ 10 [[ ] ] [[ ] ][ ] = = 1,1 ∙ 10 ; ] [ [ ] = = 1,66 ∙ 10 ; [[ ] ] [[ ] ][ ] = = 5,9 ∙ 10 ] ] [[ [ ][ ] Кт.с. = = 1,31 ∙ 10 . [[ ] ] =

Kт.с. = K4K3K2K1 Комплексті ионның және оның ыдырауы нәтижесінде түзілген бөлшектердің концентрациялары арқылы өрнектелген тұрақсыздық константасы концентрациялық константа деп аталады. Тұрақсыздық константаларының дәл мәндерін алу үшін концентрация орнына активтілік мәндерін қолданған жөн. Бұдан әрі келтірілген мысалдарда біз ерітінділер сұйытылған деп есептеп, концентрациялық константалар мәндерін қолданамыз.

Типтік есептер шығару үлгілері
1-мысал. Концентрациясы 1 мольл [Zn(NH3)4]2+ тұз ерітіндісіндегі Zn2+ және NH3 иондарының концентрацияларын және комплексті ионның иондану дәрежесін анықтаңыздар. Шешуі: Комплексті [Zn(NH3)4]2+ионның ыдырауы:

[Zn(NH3)4]2+ -- Zn2+ + 4NH3 Комплексті ионныңтұрақсыздық константасы: K[Zn] 2 [NH 3] 4 [Zn( NH 3 ) 24 ]

Егер [Zn2+] = x арқылы белгілесек, [NH3] = 4х, ал ыдырамай қалған комплексті иондардың концентрациясы [[Zn(NH3)4]2+] = = (1 - х) болады. Анықталған мәндерді тұрақсыздық константасы формуласына қоямыз:
Kx(4 x) 4 2,6 10 10 1 x

х мәні 1-ден көп кіші болғандықтан бөлшектің бөліміндегі х мәнін ескермеуге болады:
K = x(4x)4 = 256x5 = 2,6·10-10, K [ Zn 2 ] 5

2,6 10 10 3,99 10 3 4,0 10 3 ,

[Zn2+] = 4,0·10-3 мольл. Аммиактың концентрациясы: 4,0 · 10-3 ·4 = 16·10-2 мольл.

Иондану дәрежесі:

4 10 3 100% 4 10 1 % 0,4%

Жауабы: [Zn2+] = 4,0·10-3мольл; α = 0,4%.

2-мысал. Кадмий иондарының концентрациясын [Cd2+] = = 2·10-6 мольл мәніне жеткізу үшін 0,1 М 1 л кадмий хлоридінің ерітіндісіне аммиактың қанша моль мөлшерін қосу қажет? Шешуі: Кадмий хлориді Cd2+ түзе диссоциацияланады: 0,1 моль 0,1 моль

CdCI2 -- Cd2+ + 2CI-
Аммиакты қосқанда Cd2+ иондарының концентрациясы келесі реакция бойынша төмендейді: Cd2+ + 4NH3 -- [Cd(NH3)4]2+ Аммиактың концентрациясын х мольл арқылы белгілейміз. K

[Cd ] 2 [ NH 3 ] 4 K [ Cd ( NH ) ]2 2,75 10 7 , 3 4 [Cd ( NH 3 ) 24 ]

2 10 6 x 4 2,75 10 7 , 0,1 2 10 6 Көп кіші болғандықтан 2·10-6 мәнін ескермеуге болады. Онда: 2 10 6 x 4 2,75 10 7 , 0,1

x4 2,75 10 8 1,37 10 2 , 0,1

x 4 1,37 10 2 3,42 10 1 0,342 , x = 0,342 моль. Жауабы: Кадмий хлоридінің ерітіндісіне аммиактың 0,342 молін қосу қажет.

3-мысал. Көлемі 1 л ерітіндінің құрамында 0,1 моль AgNO3 және 2 моль KCN бар. Осы ерітінідідегі Ag+ иондарының концентрациясын есептеңіздер. Шешуі:

AgNO3 -- Ag+ + NO3KCN -- K+ + CNAg+ + CN- -- [Ag(CN2)]Ag+ иондарының концентрациясын х деп белгілеп аламыз, онда [Ag(CN2)]- =1-х. Комплекс түзгенде цианидтің концентрациясы 2·(0,1-х) мәніне төмендейді, яғни [SCN-] = 2·2·(0,1-х) = = 1,8+2x. K

[ Ag ] [CN ] 2 x (1,8 2 x ) 1 10 21 , 0,1 x [ Ag (CN ) 2 ]

1,8 + 2x ≈ 1,8; 0,1 - x ≈0,1. x 1,8 3 1 10 21 0,1

X = 3,09·10-23 Жауабы: [Ag ] = 3,09·10-23 мольл. +

4-мысал. Құрамында 0,015 моль K3[Cu(CN)4], 0,1 моль K2[Cd(CN)4] және 0,25 моль KCN қосылыстары бар ерітіндіге концентрациясы 0,001 мольл болғанша сульфид иондары қосылған. Мыс (I) және кадмий иондары тұнбаға түседі ме? Шешуі: [Cu(CN4)]3- -- Cu+ + 4CN108

[Cu+] = x; [CN-] = 0,25+4x [Cu(CN4)]3- = 0,015-x K

(0,25 4 x ) 4 x 0,25 4 x [Cu ] [CN ] 4 5 10 28 3 0 , 015 x 0 , 015 [Cu (CN ) 4 ]

х = 1,92·10-27 2Cu+ + S2- -- Cu2S [Cu+]2 [S2-] = 1,92·10-27 · 0,001 = 1,92·10-30 1,92·10-30ЕК(CdS), тұнба түзіледі. Жауабы: тұнба түзіледі.

5-мысал. Массасы 0,1 г күміс иодиді толық еру үшін 1 М Na2S2O3 ерітіндісінің қанша миллилитрін алу қажет? Шешуі: Тиосульфат ерітіндісінде күміс иодидінің еруі:

AgI + S2O32- -- [AgS2O3]- + I-. Тепе-теңдік константасы: K

[ AgS2O3 ] [I ] [S 2O32 ][ AgS2O3 ] EKAgI [S 2O32 ]

EKAgI K[ AgS O ]2 38,3 1017 5,54 108 . 1,5 109

Ерітіндіге өтетін күміс иодиді молі мөлшерін х арқылы белгілесек. Онда [AgS2O3]- = [I-] = x, тепе-теңдік константасы. [S2O32-] = 1-x. Осы шамаларды тепе-теңдік константасына қойсақ: xx 5,54 10 8 K (1 x ) Көп кіші болғандықтан, бөлшектің бөліміндегі х мәнін ескермесе болады:

x2 2 -8 5,54 10 8 , х = 5,54·10 1 х = 2,35·10-4 мольл Сәйкесінше, 1 М 1 л Na2S2O3 ерітіндісінде 2,35·10-4 моль күміс иодиді еруі мүмкін. 0,1 г AgI: 0,1234,8 = 4,25·10-4 моль. Егер 1 л Na2S2O3 ерітіндісінде 2,35·10-4 моль күміс иодиді еритін болса, онда 4,25·10-4 моль еруі үшін:

4,25 10 4 моль 1,80 л 1800 мл . 2,35 10 4 моль л Жауабы: V(Na2S2O3) = 1800 мл.

6-мысал. [Ag(CN)2] иондарының тұрақсыздық константасы 1·10-21. Сәйкесінше 0,01 мольл KCN және 0,05 М K[Ag(CN)2] ерітінділеріндегі күміс иондарының концентрациясын есептеңіздер. 110

Шешуі: Комплексті ионның екіншілік диссоциациясы келесі теңдеу бойынша жүреді: [Ag(CN)2]- -- Ag+ + 2CNKCN диссоциациясы нәтижесінде туындайтын CN- иондарының артық мөлшерінің қатысында бұл тепе-теңдік сол жаққа ығысқандықтан, екіншілік диссоциация кезінде түзілетін CN- иондарының мөлшерін ескермеуге болады. Сонда [CN-] = CKCN = 0,01 мольл. Сол себепті [Ag(CN)2]- иондарының тепе-теңдік концентрациясы комплексті тұздың жалпы концентрациясына (0,05 мольл) тең болуымүмкін. Есептің шарты бойынша: K[ Ag ][CN ] 2 1,1 10 21 [ Ag (CN ) 2 ]

Бұдан Ag+ иондарының концентрациясы: [ Ag ] 1,1 10 21 [ Ag (CN ) 2 ] 1,1 10 21 0,05 5,5 10 19 моль л . 2 2 [CN ] (0,01)

Комплексті иондары бар жүйенің диссоциациясының тепе-теңдігінің ығысуы қарапайым электролит ерітінділеріндегі ережелер бойынша анықталады: тепе-теңдік толық байланысатын комплекс түзуші немесе лигандтың жағына ығысады, сондықтан ерітіндіде байланыспаған бөлшектердің концентрациясы минималь мәнге ие. Жауабы: [Ag+] = 5,5·10-19 мольл.

7-мысал. Кадмийдің жай тұздарының ерітінділері сілтілермен кадмий гидроксиді тұнбасын Cd(OH)2, ал күкіртсутекпен - кадмий сульфиді CdS тұнбасын түзеді. Құрамында 0,1 М KCN бар 0,05 М K2[Cd(CN)4] ерітіндісіне сілті қосқанда тұнба түзілмейді, ал осы ерітінді арқылы күкіртсутекті өткізгенде CdS тұнбасы түзіледі. Мұны қалай түсіндіруге болады? [Cd(CN)4]- иондарының тұрақсыздық константасы 7,8·10-18.

Шешуі: Cd(OH)2 және CdS тұнбаларының түзілу шартын келесідей жазуға болады: [Cd2+] [OH-]2 EK(Cd(OH)2) = 4,5·10-15, [Cd2+] [S2-] EK(CdS) = 8·10-27. Берілген жағдайда комплексті тұз ерітіндісінде Cd2+ иондарының концентрациясы келесідей есептеледі: [Cd ] K туракс [Сd (CN ) 24 ] [CN ] 47,8 10 18 0,05 3,9 10 15 моль л (0,01) 4

Кадмий гидроксидінің тұнуына қажетті ОН- иондарының концентрациясы теңсіздіктен табылады: [OH ] EK Cd ( OH ) 2 [Cd 2 ]

4,5 10 15 1 мольл 3,9 10 15

Осылайша, қарастырылып отырған жүйеде ОН- иондарының концентрациясы 1мольл-ден төмен болғанда, тепе-теңдік комплексті ион түзу жағына ығысады. [Cd(CN)4]2- + 2OH- -- Cd(OH)2↓ + 4CNКадмий сульфиді тұнбасының калийдің тетрацианокадматы ерітіндісінен түзілу шарты келесі теңсіздікпен сипатталады: [S 2 ]

EK CdS 8,0 10 27 2 10 12 [Cd 2 ] 3,9 10 15Сәйкесінше, сульфид-иондарының конценрациясы өте аз болғанда да тепе-теңдік толығымен кадмий сульфидінің түзілу жағына ығысады: [Cd(CN)4]2- + S2- -- CdS + 4CN112

8-мысал. Концентрациясы 0,2 М CuSO4 ерітіндісіне бірдей көлемде 2 М аммиак ерітіндісі қосылған. Осы кезде ерітіндіде [Cu(NH3)4]2+ иондары түзіледі деп алып, Cu2+ иондарының концентрациясын есептеңіздер. Шешуі: Комплексті ион келесі схема бойынша иондарға ыдырайды:
[Cu ( NH 3 ) 4 ] 2 Cu 2 4 NH 3

K[Cu 2 ][ NH 3 ] 4 9,33 10 13 [Cu ( NH 3 ) 4 ] 2

Ерітіндідегі Cu2+ иондарының тепе-теңдік концентрациясын х деп белгілесек, онда [Cu(NH3)4]2 концентрациясы (0,2 - х) болады. Комплекс түзілгенде аммиактың концентрацисы 4·(0,2-х) мәніне төмендейді, яғни аммиактың тепе-теңдік концентрациясы: 2-4(0,2-х) =1,2-4х (моль) яғни ерітіндіде: [Cu2+] = x, [Cu( NH 3 ) 4 ] 2 = 0,2 - x, [NH3] = 1,2-4x. Алынған тепе-теңдік концентрациялары мәндерін тұрақсыздық константасы теңдеуіне қоямыз: x (1,2 4 x ) 4 9,33 10 13 0,2 x

0,02 және 1,2 мәндері х мәнінен көп жоғары, сондықтан х 4 мәнін ескермесе де болады: 1,2 x 9,33 10 13 . 0,2

Бұдан: x9,33 10 13 0,2 18,66 10 14 8,1 10 14 2,074 1,2 4

Сәйкесінше, ерітіндідегі ізделініп отырған Cu2+ иондарының концентрациясы 8,1·10-14 мольл. Жауабы: [Cu2+] = 8,1·10-14мольл.

9-мысал. Егер 10 мл 0,01 М Na[AgS2O3] тұзының ерітіндісіне 20 мл 0,1 М калий бромиді ерітіндісін қосқанда күміс бромидінің тұнбасы түзіледі ме? Шешуі: Ерітінділерді араластырғанда заттардың концентрациялары: 0,01 10 мольл = 3,3·10-3 мольл, 30 Ал [ KBr] 0,1 20 мольл = 6,66·10-2 мольл. 30

[ Na[ AgS 2 O3 ]] Комплексті [AgS2O3]- иондарының ыдырауы: [ AgS 2 O3 ] Ag S 2 O32 2 Оның тұрақсыздық константасы: K [ Ag ][ S 2 O3 ] 1,51 10 9 [ AgS 2 O 3 ]Ag+иондарының концентрациясын х мольл деп белгілесек, онда S2O32- концентрациясы да х мольл, ал комплексті ионның концентрациясы (0033-х) мольлболады:
Kxx x2 x2 1,51 10 9 0,0033 x 0,0033 x 0,0033

x [ Ag ] 4,98 10 12 2,23 10 6 мольл.

Калий бромиді күшті электролит ретінде ерітіндіге 6,66·10-2 мольл Br- иондарын түзе толығымен диссоциацияланады. Сонда осы ерітіндідегі [Ag+] [Br-] көбейтіндісі: 2,23·10-6 · 6,66·10-2 = 14,85·10-8 = 1,48·10-7. 1,48·10-7 5,3·10-13 (ЕКAgBr = 5,3·10-13) болғандықтан, берілген жағдайда күміс бромиді тұнбаға түседі. Жауабы: Күміс бромидінің тұнбасы түзіледі. 114

10-мысал. Құрамында 0,05 моль K3[Cu(CN)4], K2[Cd(CN)4] және 0,1 моль KCN бар ерітіндіге сондай көлемде концентрациясы [S2-] =1,5·10-5 мольл сульфид иондарын қосса, қай зат - Cu2S немесе CdS тұнбаға түседі? Шешуі: 1. Мыс сульфидінің Cu2S тұнбаға түсу шарты: [Cu(CN)4]3- -- Cu+ + 4CNK

[Cu ][CN ] 4 5 10 28 [Cu (CN ) 4 ] 3

Егер [Cu+] = x мольл, [CN-] = 0,1+x мольл, ал [Cu(CN)4]3- = = (0,05 - x) мольл деп белгілесек, онда: K

x (0,1 x ) 4 5 10 28 0,05 x

х мәні өте үлкен болмағандықтан, 0,05 - х = 0,05, 0,1 + х = 0,1 деп қабылдауға болады. Сонда: Kx 0,14 5 10 28 0,05

x = 2,5·10-25, сәйкeсінше, [Cu+] = 2,5·10-25 мольл. Иондардың концентрацияларының көбейтіндісі: [Cu+]2 [S2-] = (2,5·10-25)2 · 1,5·10-5 = 9,3·10-55. 9,3·10-55 EK(Cu2S) болғандықтан, Cu2S тұнбасы түзілмейді. 1. CdS тұнбасының түзілу шартын анықтаймыз: [Cd(CN)4]2- -- Cd2+ + 4CN-

K[Cd 2 ][CN ] 4 1,4 10 17 [Cd (CN ) 4 ] 2

Егер [Cd2+] = х мольл, [CN-] = 0,1 + х мольл, ал [Cd(CN)4]2- = = (0,05 - x) мольл белгілесек, онда:
Kx (0,1 x ) 1,4 10 17 0,05 x0,1+х ≈ 0,1, ал 0,05-х ≈0,05 екенін ескерсек:
Kx 0,14 1,4 10 7 , 0,05x = [Cd2+] = 7,0·10-12 мольл. Ерітіндіде иондардың концентрацияларының көбейтіндісі: [Cd2+] [S2-] = 7·10-12 · 1,5·10-5 = 1,1 ·10-19 Алынған нәтиже CdS ерігіштік көбейтіндісінен (ЕК(CdS) = = 4·10-29) төмен болғандықтан CdS тұнбаға түседі. Жауабы: Тұнбаға CdS түседі.
11-мысал. Құрамында артық мөлшерде 1 мольл NH3 болатын 0,1 М [Ag(NH3)2]NO3 ерітіндісіндегі Ag+ иондарының концентрациясын есептеңіздер. Шешуі: Аммиактың артық мөлшерінде тепе-теңдік солға ығысқандықтан, аммиактың концентрациясын 1 мольл деп есептеуге болады. [Ag(NH3)2]+= Ag+ + 2NH3 [ Ag ][ NH 3 ]2 K туракс 9,3 10 8 , [ Ag ( NH 3 ) 2 ]9,3 10 8 0,1 9,3 10 9 моль л. (1) 2 Жауабы: [Ag+] = 9,3·10-9 мольл. [ Ag ]

12-мысал. Құрамында қосымша 6,5 гл KCN болатын 0,1 М K2[Cd(CN4)] ерітіндісіндегі кадмий иондарының концентрациясын есептеңіздер. Шешуі: КомплекстіK2[Cd(CN4)] қосылысының біріншілік диссоциациялануы:

K2[Cd(CN4)] = 2K+ + [Cd(CN4)]2толығымен жүретіндіктен: См([Cd(CN)4]2-) = См (K2[Cd(CN4)]) = 0,1 М болады. Тұрақтылығы жоғары [Cd(CN4)]2- комплексті ионының диссоциациялануы өте аз дәрежеде жүреді: [Cd(CN)4]2- = Cd2+ + 4CNЕрітіндідегі Cd2+ иондарының молярлық концентрациясын х арқылы белгілесек,комплексті [Cd(CN)4]2- иондарының екіншілік диссоциациялануы кезінде түзілген CN- иондарының концентрациясы: [CN-]1 = 4х болады. Бірақ ерітіндіде комплексті тұздан басқа калий цианиді қатысатын болғандықтан: [CN-]2 = См(KCN) = 0,1 M. Яғни ерітіндідегі лигандтың молярлық концентрациясы: [CN-] = [CN-]1 + [CN-]2 = 4x + 0,1. Ерітіндідегі лигандтың артық мөлшерінде [Cd(CN)4]2- комплексті ионының тұрақсыздық константасы:

K туракс [Cd 2 ][CN ]4 x ( 4 x 0,1) 4 x 7,8 10 18. 2 [Cd (CN ) ] 0,11000

Бұдан х = 7,8·10-15мольл. Жауабы: [Cd2+] = x = 7,8·10-15мольл. 13-мысал. Құрамында 0,1 мольл натрий тиосульфаты болатын 0,5 л 0,1 М натрий ди (тиосульфато) аргентаты Na3[Ag(S2O3)2] ерітіндісінде ион түрінде болатын күмістің массасын табыңыздар.

Шешуі: Комплексті ионның диссоциациялану теңдеуі: [Ag(S2O3)2]3- = Ag+ + 2S2O32-. Диссоциациялану теңдеуі бойынша: [[Ag(S2O3)2]3-] = Cм(Na3[Ag(S2O3)2]) = 0,1 мольл. [S2O32-] = Cм(Na2S2O3) = 0,1 мольл. Комплексті ионның тұрақсыздық константасы: 2K туракс [ Ag ][ S 2O3 ]2 [ Ag ] (0,1) 2 1,11013. [ Ag ( S 2O3 ) 2 ] 0,1

Бұдан [Ag+] = 1,1·10-12 мольл, оның массасы: m(Ag) = [Ag+] · V · M(Ag) = -12 = 1,1·10 мольл · 0,5 л · 108 гмоль = 5,9·10-11 г. Жауабы: m(Ag) = 5,9·10-11 г. неге тең?

ТҰЗДАРДЫҢ ГИДРОЛИЗІ

Тұздарды қышқылдармен негіздердің бейтараптау реакциясы нәтижесінде түзілген қосылыстар деп қарастыруға болады. Сондықтан олардың ортасы бейтарап болуға тиіс. Бірақ тәжірибе олардың ортасы қышқылдық немесе сілтілік екендігін көрсетеді. Төмендегі кестеде кең тараған қышқылдық - негіздік индикаторлардың кейбір тұздардың ерітінділеріндегітүстері келтірілген. 6.1-кесте Кең тараған қышқылдық - негіздік индикаторлардың кейбір тұздардың ерітінділеріндегі түстері Ерітінді NaCN NH4Cl NaCl Н2О

Лакмус көк қызыл күлгін күлгін

Фенолфталеин таңқурай түсті түссіз түссіз түссіз

Метилоранж сары роза түсті оранж түсті оранж түсті

Бұл фактілер еріген тұз молекулаларының гидролизі құбылысымен түсіндіріледі.Тұз гидролизі дегеніміз - тұз иондары мен су молекулаларының арасында әлсіз электролит түзіле жүретін алмасу реакциясы. Тұздарды оларды түзген қышқыл мен негіздің күшіне қарай төрт топқа бөледі: 1. Күшті қышқыл мен әлсіз негіздің тұзы; 2. Әлсіз қышқыл мен күшті негіздің тұзы; 3. Әлсіз қышқыл мен әлсіз негіздің тұзы; 4. Күшті қышқыл мен күшті негіздің тұзы. Күшті негіздер: LiOH NaOH KOH Ca(OH)2 RbOH Sr(OH)2 CsOH Ba(OH)2 Әлсіз негіздер: NH4OH (NH3·H2O) Zn(OH)2 Al(OH)3 Fe(OH)3 және т.б.

Күшті қышқылдар: HCl, HBr, HI, HClO4 H2SO4, HNO3 және т.б.

Әлсіз қышқылдар HF, H2CO3, H2S, CH3COOH және т.б. органикалық қышқылдар

Енді әрқайсысының гидролизін қысқаша қарастырайық:
1. Әлсіз негіз және күшті қышқылдан түзілген тұздың гидролизі. Мұндай тұздардың гидролизі катион бойынша жүреді. Түзілетін орта - қышқылдық. 1-мысал: Диссоциациялану теңдеуі Толық иондық теңдеуі Қысқаша иондық теңдеуі Молекулалық теңдеуі

NH4Cl -- NH4+ + ClNH4+ + Cl- + HOH -- NH4OH + H+ + ClNH4+ + HOH -- NH4OH + H+ NH4Cl + H2O -- NH4OH + HCl

2. Күшті негіз және әлсіз қышқылдан түзілген тұздың гидролизі. Мұндай тұздардың гидролизі анион бойынша жүреді.

1-мысал. Диссоциациялану теңдеуі Толық иондық Қысқаша иондық Молекулалық

CH3COOК -- CH3COO - + К+ CH3COO - +K++HOH -- CH3COOH+K++OH - CH3COO - + HOH -- CH3COOH + ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.