Баға жасау және инфляция

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

№6 Лекция тақырыбы: Баға жасау және инфляция
Лекцияның мақсаты мен міндеттері:
Лекция мазмұны:
6.1.Бағалардың инфляциялық процестердегі атқаратын рөлі.
6.2. Инфляцияның даму кезеңдері және баға динамикасы.
6.3. Бағаның инфляцияға байланысты өсуі және оның жалпы экономикаға әсері.

6.1.Бағалардың инфляциялық процестердегі атқаратын рөлі.
Инфляция - өте күрделі әлеуметтік-экономикалық құбылыс, сапалық талдауға және сандық өлшеуге өте қиын.
Инфляция жалпы ішкі өнім және ұлттық табыстың натуралды-затты және құнды құрылымында диспропорциялардың өсудің терең макродеңгейлік процестерінің салдарына жатады. Осы диспропорциялар ақша айналысының бұзылуын, ақша көлемінің артық көлемінің пайда болуын тудырады. Нәтижесінде ұлттық валюта құнсызданады, оның сатып алушылық қабілеті төмендейді және бағалар өседі.
Бағалардың өсуі инфляцияның өте маңызды индикаторы болып табылады. Басқа индикаторларға ақшаның эмиссиясын, айналыстағы ақшаның өсуін, мемлекеттік бюджеттің дефицитін және т.б. жатқызуға болады. Объектісіне қарай тұтынушылық тауарлар бағаларының инфляциясы, шығындар, табыстар, сұраныс, банк пайызы және т.б. инфляциялар болады.
Қазіргі заманғы инфляцияға келесі белгілер тән: жалпылама сипаты бар (бүкіл экономиканы қамтиды); хроникалық сипатта болады; көпфакторлы (ақшалы және ақшалы емес факторлар әсер етеді).
Инфляция - бұл ақшаның төлем қабілетінің төмендеуін сипаттайтын көрсеткіш. Бұл төмендеу тауарларға (тауарлы бағалардың өсуі); алтынға (алтын бағасының өсуі), шетел валютаға қатысты болуы мүмкін. Көбінесе, инфляцияны тұтынушылық тауарларға бағалардың индексын табу арқылы есептейді.
Бірақ, кез келген баға өсімін инфляциямен байланыстыруға болмайды. Бағалар шығындар өскенде, тауар сапасы жоғарлағанда, жаңа тауар шығарғанда, сұраныс өзгергенде өсуі мүмкін және ол инфляцияға қатысы жоқ.
Инфляцияның нәтижесіндегі бағалардың өсу себептері және белгілері мүлдем басқа. Оның сыртқы көріністері ретінде келесі болады: жаппай түрде болуы, яғни бағалар өсуі барлық дерлік тауарларға қатысты болады; бағалардың үздіксіз өсуі; өсу ұзақтығы.
Жалпы алғанда инфляциялы және инфляциялы емес бағалар өсімін бір-бірінен ажырату кейде өте қиын болады. Инфляцияның табиғатын жете түсіну онымен күресу және оны болжау әдістерін қолдану жолдарын анықтауға көмектеседі. Инфляцияның Қазақстан Республикасында жүргізілген реформалардың, жекешелендіру, баға либерализациясы сияқты мемлекет шараларының нәтижесінде ел экономикасына әсерін қысқаша сипаттау.
Инфляциялы процестердің 20 ғасырдың екінші жартысындағы күшеюі инфляцияның теориялық мәселелерін тыңғылықты зерттеуге және әртүрлі ғылыми мектептердің пайда болуына әкелді. Инфляцияның ең әйгілі теорияларына монетаристік және кейнсиандық теорияларды жатқызуға болады. Кейнсиандық теория бойынша инфляцияның негізгі факторы ретінде жұмыс күшіне артық сұраныстың болуын атайды. Бұл сұранысты мемлекеттік бағдарламалар тудырады, сонымен, инфляция - халықтың жұмыс бастылығын өсіруге бағытталған мемлекеттік реттеудің нәтижесі (сұраныс инфляциясы). Осы теорияның басқа жақтаушылары инфляцияның пайда болуын өндіріс шығындарының өсуімен байланыстырады. Инфляцияның пайда болу механизмі кәсіпкердің пайда көлемін өсіру мақсатында бағаларды өсіру мен жұмыскердердің еңбек ақыларын өсіру талаптары арасындағы өзара байланысына тәуелді болады.
Монетаристік теория экономиканың ақша өрісін зерттеуге көп назар аударады. Бірінші кезеңде айналыстағы ақша көлемі өсуіне байланысты өндіріс көлемдері де тез өседі. Төлем айналысы өседі және қосымша капитал инвестицияға айналады. Бұл кезеңде инфляцияның өсімі айналыстағы ақша көлемінің өсімінен төмен болады. Екінші кезеңде айналыстағы ақшаға қарағанда бағалар тезірек өсе бастайды. Ақша айналымдылығы (жылдамдығы) өседі. Бәрі де ақшадан құтылуға тырысады, яғни ыстық ақша түсінігі пайда болады. Жағдай инфляцияның шекті нүктесіне біртіндеп жақындай түседі, бұл кезеңде ақшаның сатып алушылық қасиеті төмендейді, олар құнсызданады.
Талдау дұрыс жасау үшін инфляцияның негізгі себептерін анықтау керек. Бұл себептерге келісіні жатқызуға болады:
oo өндіріс құрылымындағы диспропорция (өндіріс құралдарының тым үлкен үлесі);
oo экономиканың милитаризациясы;
oo мемлекеттік бюджеттің дефциті;
oo мемлекеттік қарыздың өсуі;
oo ұзақмерзімді күрделі салымдардың ұлғаюы, оның ішінде несиелер.
oo маңызды салалардағы (кен өңдіру, ауыл шаруашылығы, транспорт) шығындардың өсуі.
oo мемлекеттік реттеу құралын толық көлемде қолданбау, маңызын түсінбеу.
ҚР-дағы болған инфляцияның ерекшеліктеріне келісіні жатқызуға болады:
oo нарыққа көшу алдында, елде өте ірі монополиялы экономиканың мемлекеттік секторының болуы, нәтижесінде бәсекелі орта нашар, әлсіз;
oo кәсіпорындардың монополизмы;
oo ірі бюджеттік дефициттің болуы;
oo сыртқы сауда қызметінде мемлекеттік монополиядан бас тартуы;
oo доллардың еркін қолданылуы;
oo елдегі инфляция нәтижелері дәстүрлі нәтижелерден өте қатты айрықшаланады.
6.2. Инфляцияның даму кезеңдері және баға динамикасы.
Бастапқы даму кезеңінде инфляция сұраныстың өсуін және өндірістің кеңеюуін ынталандырады, өйткені кәсіпкерлер бағалардың өсуіне кәміл сеніп, ақшаны материалдық құндылықтарға, жаңа жабдықтарға, шикізатқа тезірек жіберуге тырысады. Инфляция әсіресе монополист кәсіпорындарға өте тиімді болады, өйткені жұмысшыларға берілетін еңбек ақы өсімі баға өсімінен артта қалады, нәтижесінде кәсіпорын инфляциялық асыра пайдасын алады.
Сонымен қатар, кәсіпорындар ақшаны несие, инвестиция түрінде алғанда да қосымша пайда алады, өйткені қайтарылатын ақша инфляцияға ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.