Салықтар және салық жүйесін ұйымдастыру

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 45 бет
Таңдаулыға:

Тақырыбы. Салықтар және салық жүйесін ұйымдастыру. Диплом

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ 3

1. Салық ұғымы және оның әлеуметтік-экономикалық мәні 4

2. Салық жүйесі 6

3. Салык алуды ұйымдастыру 11

4. Жанама салықтар 14

5. Корпорациялық табыс салығы 19

6. Жеке табыс салығы 24

7. Жер қойнауын пайдаланушылардың салықтары мен арнаулы төлемдері 26

8. Әлеуметтік салық 29

9. Меншікке салынатын салықтар 31

Алымдар, баждар, төлемдер 35

11. Арнаулы салық режімдері 38

12. Салықтарды аудару 41

13. Салық төлеуден жалтарыну 43

КІРІСПЕ

Ұйымдық-құқықтық жағынан салықтар - бұл мемлекет біржақты тәртіппен заң жүзінде белгілеген, белгілі бір мөлшерде және мерзімде бюджетке толенетін қайтарусыз және өтеусіз сипаттағы міндетті ақшалай төлемдер.

Салықтардың экономикалық мәні олардың езінің функцияла-ры мен міндеттерін жүзеге асыру үшін мемлекет жүмылдыратын үлттық табыстың бір бөлігі болып табылатындығында.

Салықтар қаржының бастапқы категориясы болып табылады.

Салықтар мемлекетпен бірге пайда болды және мемлекеттің өмір сүріп, дамуының негізі болып табылады. Адамзат дамуы-ның бүкіл тарихы бойына салық нысандары мен әдістері озгерді, игерілді, мемлекеттің қажеттіліктері мен сүрау салу-ларына бейімделеді. Салықтар тауар-ақша қатынастарының ахуалына эсер ете отырып, олардың дамыған жүйесінде айтар-лықтай өрбіді. Мсмлекет қүрылымының өзгеруі, өркендеуі орқа-шан салық жүйесінің қайта қүрылуымен, жаңаруымен қабаттаса жүреді.

1. Салық ұғымы және оның әлеуметтік-экономикалық мәні

Салықтар барлық елдерде олардың қоғамдық-экономикалық қүрылысы мен саяси іс-бағытына қарамастан үлттық мемлекет кірістерінің негізгі көзі -үлттық табысты қайта бөлудің басты қаржылық қүралы, мемлекеттің кірістері және бюджеттің кірістерін қалыптастырудың шешуші көзі болып табылады. Салықтарда мемлекеттің экономикалық мазмүны нақты түрде көрінеді, ал салықтардың әлеуметгік-экономикалық мәні, олардың түрлері мен ролі қоғамның экономикалық қүрылысымен, мемлекеттің таби-ғатымен және функцияларымен айқындалады. Белгілі философ Фрэнсис Бэкон салықтарды толеу әрбір азаматтың қасиетті боры-шы деген еді.

Қазақстан Республикасы Конституциясынын 35-бабында: заң-ды түрде белгіленген салықтарды, алымдарды жоне езге де міндетті төлемдерді толеу әркімнің борышы өрі міндеті болып табылады, -деп жазылған.

Салықтарда ежедден салық жуктемесін (салық ауыртпалы-ғын) бөлудіц екі қагидаты қалыптасқан:

1) пайда (алынған игіліктер) қағидаты;

2) "қайыр көрсету" (төлем қабілеттілігі) қағидаты.

Алынған игіліктерге және төлем қабілеттілігіне салық салу-дың қағидаттарын пайдалану салық молшерлемелерін белгілеуге және табыстың өсуіне қарай олардың өзгеруіне саяды.

Салықты үтымды үйымдастырудың классикалык, қагидатта-рын бүрын А. Смит үсынған еді. Олар мынаган саяды:

1) салық салық төлеушінің әрқайсысының табысына сәйкес алынуы тиіс (әділеттілік қағидаты) ;

2) салықтың мөлшері мен оны төлеу мерзімі алдын ала және дәл анықталуы керек (анықтылық қағидаты) ;

3) әрбір салық салық төлеуші үшін неғүрлым қолайлы уақыт-та және әдіспен алынуы тиіс (қолайлылық қагидаты) ;

4) салықты алудың шығындары өте аз болуы тиіс (үнем қағида-ты) .

Бүл қағидаттарды пайдалану салық салуда зорлық-зомбылықты жоқ етті, бүл процеске реттемелеуді енгізді және А. Смитке "са-лықтар-оны төлейтіндерге қүлшылықтың нышаны емес, бостан-дықтың нышаны" деп қорытынды жасауға мүмкіндік берді. Салық салудың кейінгі даму барысында қагидаттардың түжырымдамала-ры дәледдеңці, толықтырылды.

Салық салудың қазіргі қагидаттары мыналарға саяды.

1. Салық салудагы оділдік қагидаты скі аспектіде қарастыры-лады:

а) "деңгейлес тендікке" жету - салық толеушілердің табыста-рына тең жағдайда біркелкі салық салынады;

е) "сатылас тендікті" сақтау - жеке түлғалардың табыстарына салық салу табыстардың бір бөлігін қайта бөлу үшін прогрессивті шәкіл бойынша сараланған молшерлемелерді қолдана отырып жүргізілуі тиіс.

2. Қарапайымдылық қагидаты. Салық механизм! салық төлеушіге түсінікті болуы тиіс, ол рабайсыз әрі күрделі болмауы керек.

3. Салықтардың анықтыгы - алдын ала белгіленген шарттар мен талаптардың мызғымас тендігі елдің барлық аумағында және барлық шаруашылық жүргізуші субъектілер үшін түсіндіру мен қолданудың біркелкілігі.

4. Жеңілдіктердің ең аз саны. Жеңілдіктер қүндық үйлесімдерді бүрмалайды және салық салу субъектілерін тең емес жағдайларға әдейі қояды.

5. Салык, салудың экономикалык, бейтараптыгы. Салықтар эко-номиканың жүмыс істеуін жақсартуға және инвестициялардың өсуіне кедергі жасамауы тиіс.

6. Экономикалық қатынастар бойынша осы едцің басқа әріптес елдермен салықтардың негізгі түрлері бойынша салық мөлшерлемелерінің салыстырмалыгы.

Қазақстанның салық заңнамасында сонымен бірге салық жоне бюджстке төленетін басқа да міндетті төлемдерді төлеудің міндеттілігі, салық салудың айқындылығы, әділдігі, салық жүйесінің біртүтастығы және салық заңнамасының жариялылығы қағидаттары негізделеді.

Салық төлеуші салық заңнамасына сәйкес салықтық міндеттемслерін толық көлемінде және белгіленген мерзімдерде орындауға міндетті.

Салықтар жөне бюджетке төленетін басқа да міндетті төлем-дер айқын болуға тиіс. Салық салудың айқындыгы салық төлеушінің салықтық міндеттемелсрі туындауының, орындалуының және тоқ-татылуының барлық негіздері мен тәртібін салық заңнамасында белгілеу мүмкіндігін білдіреді.

Еліміздегі салық салу жалпыга бірдей жоне міндетті болып табылады. Жеке сипаттағы салық жеңілдіктерін беруге тиым са-лынады.

Қазақстанның салық жуйесі оның бүкіл аумагында барлық салық төлеушілерге қатысты бірыцгай болып табылады.

Салық салу мәселелерін рсттейтін нормативтік-құқықтық актілер ресми басылымдарда міндетті түрде жариялануга жатады.

Мемлскетке түсетін салық түсімдерінің сипатты ерекшелігі олардың сан алуан қоғамдық қажеттерге кейін иесіз пайдаланылуы болып табылады. Осысымен салықтардың мемлекет, сондай-ақ басқа жсргілікті органдар белгілейтін түрлі міндетті мақсатты жар-налардан, толем аударымдарынан айырмашылығы болады.

Салықтардың әлеуметтік-экономикалық мәні мен мазмүны олар атқаратын функцияларда толық ашыла түседі. Жалпы қаржы категориясы түрғысынан салықтар қосалқы категория болып та-былатындығын есте үстаған жон, сондықтан қаржыға қатысты салықтардың функцияларын қаржының болгіштік функциясы-ның қүрамдас қосалқы функциясы ретінде қарастырған жон.

Қазіргі кезде салықрр фискалдық, ретгеуші және қайта болу сияқты негізгі үш функция орындайды. Бүлардың әрқайсысы осы қаржы категориясының ішкі белгілері мен өзіндік ерекшеліктерін білдіреді.

Фискалдық функция - барлық мемлекеттерге тән негізгі функция. Оның комегімен бюджеттік қор қалыптасады, мұның озі салықтардың қогамдық міндеттерін арттыра түседі. Өйткені салықтар мемлекеттік бюджеттің кірістерін толыстыра отырып, эко-номиканы, өлеуметтік-модени шараларды жүзеге асыруды қамта-масыз етеді.

Салықтардың реттеуші функциясы мемлекеттің экономика-лык қызметінің үлғаюымен байланысты пайда болады. Ол үлттық шаруашылықтың дамуына қабылданатын бағдарламаларға сәйкес ықпал етеді. Бүл орайда салықтардың нысандарын тандау, олар-дың молшерлемелерінің, алу әдістерінің озгеруі, жеңілдіктер мен шегерімдер пайдаланылады. Бүл реттеуіштер қоғамдық үдайы ондірістің қүрылымы мен үйлесіміне, қорлану мен түтыну колеміне ықпал етеді.

Қайта болу функциясы арқылы түрлі субъектілер табысының бір болігі мемлекеттің қарамағына отеді. Бүл функцияның іс-әрекетінің ауқымы жалпы үлттық онімде салықтардың алатын үлесі арқылы анықталады; ол үлттық табыстың мемлекеттендірілу дәрежесін корсетеді: бүл үлес 1997 жылы - 19, 7%, 1998 жылы - 16, 6%, 1999 жылы - 17, 4%, 2000 жылы - 22, 6%, 2001 жылы -22, 2% болды (салыстыру үшін: Украинада - 29%, Ресейде - 33, 3%) .

Мемлекет салык, саясатын - салық саласындағы шаралар жүйесін қоғамның оның нақтылы кезеңіндегі олеуметтік-эконо-микалық және басқа мақсаттар мен міндеттеріне қарай әзірленген экономикалық саясатқа сәйкес жүргізеді.

2. Салық жүйесі

"Салық" үғымымен "салықжүйесі" үғымы тығыз байланысты. Мемлекетте алынатын салық түрлерінің, оны қүру мен алудың нысаңдары мен әдістерінің, салық службасы органдарының жиын-тыгы өдетте мемлекеттің салық жуйесін қүрайды.

1991 жылғадейін, яғни КСРО ыдырағанга дейін елде кобінесе экономиканы басқарудың оміршіл-әкімшіл жүйесіне, бағаларга қатаң мемлекеттік реттеуге сәйкес келетін салық жүйесі қызмет етті. Бюджеттің басты кіріс кездерінің бірі болған айналым салығы тіркелген болшек сауда жөне котерме сатып алу бағаларын қолда-нуға және мемлекеттік реттеп отыруға бағытталған болатын. Қазақ-стан егемендікке ие болғаннан кейін 1991-1995 жылдары қабылда-ған бірқатар зандарға сәйкес республикада жаңа салық жүйесі қалыптасты.

1991 жылғы желтоқсанның 25-інен бастап біздің елімізде түңғыш салық жүйесі жүмыс істей бастады. Ол "Қазақстан Рес-публикасындағы салық жүйесі туралы" заңға негізделді. Бүл заң салық жүйесін қүрудың қағидаттарын, салықтар мен алымдардың түрлерін, олардың бюджетке түсу тәртібін белгілеген алғашқы қүжат еді. Осы заңға сәйкес Қазақстанда 1992 жылғы қаңтардың 1-інен бастап 13 жалпы мемлекеттік салық, 18 жергілікті салықтар мен алымдар енгізілді.

Қазақстан Республикасының Үкіметі 1995 жылдың басында салық реформасының үзақ мерзімді түжырымдамасын қабылдап, онда еліміздің салық жүйесі мен салық заңнамасын бірте-бірте халықаралық салық салу қағидаттарына сәйкестендіру көзделді. Осыған байланысты "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" 1995 жылғы сәуірдің 24-інде Қазақстан Республикасы Президентінің заң күші бар жарлығы шықты. Енді бүрынғы 42 салықтар мен алымдар едәуір қысқартылып, олардың саны небәрі 11 болып қалды. Қазақстан Республикасы Президентінің бүл жарлығы Қазақстан Республикасының 1999 жылғы шілденің 16-сындағы ғ 440-1 заңына сәйкес заң мәртебесін алды. Осы уақыт аралықтарында Президент жарлықтарымен және Қазақстан Рес-публикасының зандарымен бүл заңға өзгертістер мен толықтыру-лар енгізілді.

Салықтардың, оларды төлеушілердің, салықтарды алу әдістерінің, салық жеңілдіктерінің жиынтығының болатындығы-нан салық жүйелерінің әжептәуір күрделі үлгілері болуы мүмкін.

Барлық өркениетті елдерде салықтардың бүкіл жиынтығы әр түрлі қагидаттар бойынша жіктеледі:

салық салу объектілері бойынша;

салықты алатын және салықтан жиналған сомаға билік жасай-тын органга қарай;

пайдалану тәртібі бойынша;

объектінің экономикалық белгісі бойынша.

Салықтарды сапу объектісі бойынша олар тура және жанама салықтар болып болінеді.

Тура салықтар - салық төлеушінің кірісі мен мүлкінен тікелей төленген салықтар. Олар оз кезегінде нақты және жеке салықтарға жіктеледі. Нақты салықтар салық толеушілердің мүлкінің (меншігінің) кейбір түрлеріне (үй, жер, кәсіп, ақшалай капитал және т. с. с. ) салынады. Жеке тура салықтар - бүл жеке адамдар заңи үйымдардың табыстары мен мүлкіне салынатын салықтар. Нақты салықтардан айырмашылығы жеке салық салу әрбір салық төлеушінің жеке табысы мен мүлкін де, оның қаржы жағдайын да ескереді.

Жанама салықтар - бағаға немесе тарифке үстеме түрінде белгіленген салық толеушінің кірістері мен мүлкіне тікелей байланысты емес салықтар. Жанама салықтарға қосылған қүнға салынатын салық, акциздер жатады. Жанама салықтарға сон-дай-ақ сыртқы экономикалық қызметтен түсетін түсімдер де (кеден баждары түріндегі, экспортқа және импортқа салынатын салық түріндегі кеден кірістері, ішкі рынокта сатылатын тауарлар бағасы мен олардың фактуралық қүнының айырмасы) жатады.

Жанама салықтар мемлекеттің фискалдық мүдделерін білдіреді.

Жанама салықтар салудың мәні салықтың тауар бағасына (немесе қызметтің тарифіне) қосылатындығында, кіріктірілетіндігінде. Бүл жағдайда салықты тауардың (қызметтің) нақты түтынушысы толейді, алайда түтынушы мен мемлекет арасында тікелей байла-ныс болмайды.

Салықты алатын жоне оган билік жасайтын органга қарай орталық (жалпымемлекеттік) жоне жергілікті салықтарды ажы-ратады.

Пайдалану тортібіне қарай барлық салықтар жалпы және мақ-сатты (арнаулы) болып болінеді.

Жалпы салықтар тиісті деңгейлердің бюджеттерінде шоғыр-ландырылады және жалпымемлекеттік қажеттіліктерді қаржылан-дыруға пайдаланылады. Мақсатты (арнаулы) салықтардың нысаналы арналымы болады (мысалы, зейнетақы толемдерін қалыптастыру үшін пайдаланылатын әлеуметтік салық) .

Объектінің экономикалық белгілері бойынша табысқа салынатын салықтар және түтынуға салынатын салықтар болып ажыра-тылады. Табысқа салынатын салықтар толеушінің салық салынатын кез келген объектіден алған табыстарынан алынады. Тутынуга салынатын салықтар - бүл тауарлар мен қызметтер корсетуі түтыну кезінде теленетін шығынға салынатын салықтар.

Салық салу объектілерін есепке алу жоне оларды баеалау тосілдеріне қарай салық алудың мынадай торт әдісі колданылады: кадастрлық1, салық толеушінің мағлүмлдамасы бойынша, табысты алу көзінен үстап қалу, патенттік негізде.

Бірінші жагдайда салықты есептеу мен оны алу, салық салу объектілерінің нақты табыстылығын есепке алмай табыстылық (жер салығы, мүлік салығы) нормасын корсете отырып, олардың тізімдемесі негізінде жүзеге асырылады.

Маглумдамада салық телеушілер табыстың көлемі, қажетті жеңілдіктерді, шегерімдерді корсетеді және салық сомасын есеп-теп, төлейді. Олар салықтардың түрлері бойынша салық мағ-лүмдамасын есепті салык, кезеңіне сәйкес тапсырып отырады. Мәселен, корпорациялық табыс салығын, жеке табыс салығын, көлік қүралдарына салынатын салықты және жер салы-ғын телеушілер (арнаулы салық режімін қолданатын заңи түлға-ларды қоспағанда) салық органына олар бойынша мағлүмдаманы есепті салық кезеңінен кейінгі жылдың 31-наурызына дейін береді.

Жеке табыс салығы бойынша мағлүмдаманы мынадай салық толеушілер:

толем козінен салық салынбайтын табыстары барлар;

түрғын үй салу мен осындай қүрылыс үшін қүрлыс материал-дарын сатып алуды іске асыргандар;

Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерлерден табыстар алатын жеке түлғалар;

Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерлердегі шетел банктсріндсгі шоттарда ақшасы бар жеке түлғалар;

Қазақстан Республикасының сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы заңнамалық актілеріне сәйкес маглүмдама беру жонінде міндеттеме жүктелген адамдар;

Қазақстан Республикасы Парламентінің депутаттары, судья-лар табыс етеді.

Әскери қызмстшілер мсн ішкі істер органдарының қызметкерлері жеке табыс салығы бойынша мағлүмдаманы уәкілетті мемлекеттік орган белгілеген тәртіппен үсынады.

Салық толеушіден салық мағлүмдамасын табыс етудің белгіленген мерзіміне дейін жазбаша отініш алған жағдайда уәкілетті мемлекеттік орган салық мағлүмдамасын табыс ету мерзімін екі айдан аспайтын мсрзімге үзартуга құқылы. Бірақ салық мағлүм-дамасын тапсыру мерзімін озгертпейді.

Үшінші одіс бойынша салық толеуші жүмыс істейтін үйым-ның, мекеменің бухгалтсриясы одан салықты табыс алынған жерде есептеп, үстайды (толейді) .

Тортінші одіспен салық кәсіпкерлік қызметтің сан алуан түрлеріне берілетін патент негізінде төленеді. Патент - арнаулы салык, режімін қолдану куқыгын куоландыратын жоне салык, сома-сының бюджетке толенгендігін растайтын қужат.

Салықтық есептің екі әдісі қодданылады: кассалықжәне есеп-теу әдісі.

Кассалык, әдіске сәйкес табыстар мен шегерімдер жүмысты орындау, қызмет корсету, мүлікті жонелту мен кірістеу және ол бойынша жасалынған ақы толеу мезетінен бастап есепке ал-нады.

Есептеу әдісі бойынша табыстар мен шегсрімдер ақы толеудің уақытына қарамастан жүмысты орындау, қызмет корсету, тауарларды откізу және кіріске алу мақсатымен тиеп жіберу мезетінен бастап есепке алынады. Бүл әдіс салық службалары үшін қолайлырақ және оны Қазақстанның барлық толеушілері қолдануға қабылданған. Толеушілер үшін оның кемшілігі - салық төлемдері жеткізілім тіпті уақытында теленбеген жаг-дайда да аударылуы тиіс, бүл айналым қаражаттарын оқшау-ландыруға үрындырады.

Қазақстан Республикасының салық жү'йесі салықтардың, алым-дардың және баждардың түрлерін, салық қатынастарын реттейтін құқықтық нормаларды және салык, службасының органдарын кіріктіреді.

Қазақстан Республикасындагы салықтардың, салық сипатын-дағы алымдардың тізбесі мыналарды кіріктіреді:

1. Салықтар:

1. Корпорациялық табыс салыгы.

2. Жеке табыс салығы.

3. Қосылған қүнга салынатын салық.

4. Акциздер.

5. Жер қойнауын паидаланушылардың салықтары мен арнаулы толемдері.

6. Экспортқа шыгарылатын шикі мүнайга салынатын рента салыгы.

7. Әлеуметтік салық.

8. Жер салыгы.

9. Колік қүралдарына салынатын салық.

10. Мүлікке салынатын салық.

11. Қазақстан Республикасының жасалган келісімшарттары бойынша онімді болу жоніндегі үлесі.

2. Алымдар.

1. Заңи түлгаларды мемлекеттік тіркегені үшін алынатын алым.

2. Жеке кәсіпкерлерді мемлекеттік тіркегені үшін алынатын алым.

3. Жылжымайтын мүлікке құқықтырды және олармен жасал-ған мәмілелерді мемлекеттік тіркегені үшін алым.

4. Радиоэлектрондық қүралдарды және жиілігі жоғары қүрыл-ғыларды мемлекеттік тіркегені үшін алым.

5. Механикалық көлік қүралдары мен тіркемелерді мемлекеттік тіркегені үшін алым.

6. Теңіз, өзен кемелері мен шағын көлемді кемелерді мемлекеттік тіркегені үшін алым.

7. Азаматтық өуе кемелерін мемлекеттік тіркегені үшін алым.

8. Дәрілік заттарды мемлекеттік тіркегені үшін алым.

9. Автокөлік қүралдарының Қазақстан Республикасының аумағы арқылы жүру алымы.

10. Аукциондардан алынатын алым.

11. Консулдық алым.

12. Жекелеген қызмет түрлерімен айналысу құқыгы үшін лицензиялық алым.

13. Телевизиялық жоне радиохабар үйымдарына радиожиілік спектрін пайдалануға рүқсат бергені үшін алым.

3. Толемақылар:

1. Жер учаскелерін пайдаланганы үшін төлемақы.

2. Жер бетіндегі көздердің су ресурстарын пайдаланганы үшін төлемақы.

3. Қоршаған органы ластаганы үшін төлемақы.

4. Жануарлар дүниесін пайдаланганы үшін төлемақы.

5. Орманды пайдаланганы үшін толемақы.

6. Ерекше қорғалатын табиги аумақтарды пайдаланганы үшін төлемақы.

7. Радиожиілік спектрін пайдаланганы үшін толемақы.

8. Кеме жүретін су жолдарын пайдаланганы үшін төлемақы.

9. Сыртқы (көрнекі) жарнаманы орналастыру үшін телемақы.

4. Мемлекеттік баж.

5. Кеден төлемдері:

1. Кеден бажы.

2. Кеден алымдары.

3. Алдын ала шешім қабылдаганы үшін төлемақы.

4. Алымдар.

Салықтардың жөне бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің сомасы "Қазақстан Республикасының бюджет кодекс!" мен тиісті қаржы жылына арналған Республикалық бюджет туралы занда белгіленген тәртіппен тиісті бюджеттердің кірісіне түседі.

Сөйтіп, Қазақстанның салық жүйесі салықтардың және басқа міндетті телемдердіңтүрлері бойынша тым сараланган. Салық қаты-настарын реттеуші қүықтық нормалар Қазақстан Республикасы-ның Салық кодексінде сараланган және тиісті нүсқаулықтарда келтірілген. Салық службасы оргаңдары уәкілетті мемлекеттік орган мен салық органдарынан түрады. Салық органдарына облыстар, Астана және Алматы қалалары бойынша аймақаралық салық комитеттері, ауданаралық салық комитеттері, аудандар, қалалар және қалалардагы аудандар бойынша салық комитеттері, сонымен бірге қаржы полициясының болімшелері жатады.

Салық службасы органдары салық және бюджетке төленетін ба-сқа да міндетті толемдердің толық түсуін, міндетті зейнетақы жарна-ларының толықжәне дер кезінде аударылуын қамтамасыз ету жөніндегі, сондай-ақ салық төлеушілердің салықтық міндеттемелерін орындауы-на салықтық бақылауды жүзеге асырады.

"Салық" және "салық салу" үғымдарын ажырата білген жон: бірінші жагдайда - бүл экономикалық және қаржы категориясы, екіншісінде - экономикалық-құқықтық механизмді пайдалана отырып салық төлемдерін ондіріп алу (есептеу және алу) процесі.

3. Салык алуды ұйымдастыру

Салық салуды уйымдастыру салық қатынастары нысандары-ның элементтерін, яғни салық түрлерінің нақты атауларын, сон-дай-ақ оларды қолданудың тәртібі мен әдістерін, іс-қимылының төсілдерін кіріктіретін салык, механизмін қүруға жөне оның жүмыс істеуіне саяды. Салық механизмінде өзара байланысты элемент-терден түратын арнаулы нүсқаулық қолданылады. (12. 1 сызбаны қараңыз) .

Қазақстан Республикасының қазіргі салық жүйесі салықтар-ды қүру мен алудың нақтылы өдістерін анықтайды, салықтың тиісті элементтері арқылы салық салудың тәртібін белгілейді.

Негізгі салық элементтеріне мыналар жатады: салық субъектісі, салық салынушы, объектісі, салық базасы, салық салудың олшемі (единицасы), салық молшерлемесі, үлес (квота), салықпүл, салық жеңіддіктері, салық толеудің мерзімі мен төртібі, салық төлеушілер мен салық органдарының міндеттіліктері мен құқықтары, салық-тарды толеуді бақылау, салық заңнамасын бүзганы үшін санкци-ялар жөне басқалары.

Салық субъектісі немесе салық төлеуші. Ол - салықты және бюджеткс басқа төлемдерді толеуші түлға, алайда нарық механизм! арқылы салық ауыртпалығы басқа түлғаға - салық салынушыға аударылуы мүмкін.

Салық салынушылар -нақты салық ауыртпалығы (салық жүктемесі) түсетін жеке түлғалар, түпкілікті салық толеушілер, яғни мемлекет азаматтары.

Салық обьектісі. Мүлік пен іс-әрекеттер салық объектілері және салық салуға байланысты объектілер2 болып табылады, олар-дың болуына байланысты салық төлеушінің салықтық міндеттемесі3 туындайды.

Салық базасы. Салық базасы - салық салу объектісі мен салық салуға байланысты объектінің қүндық, заттай немесе өзге де сипаттамалары, олардың негізінде бюджетке төленуге тиіс салықтар және басқа да міндетті төлемдердің сомасы анықтала-ды.

Салықтың негізгі базасы мыналар болып табылады:

табысқа салынатын салық. Бүган корпорациялық табыс сальны мен жеке табыс салығы жатады;

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.