Жер шарының аса ірі қалаларында фотохимиялық тұман (смог)

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

АБАЙ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

ӨСІМДІКТЕР ФИЗИОЛОГИЯСЫ БИОХИМИЯСЫ

ЭКОЛОГИЯ КАФЕДРАСЫ

ТАҚЫРЫБЫ:

СМОГ

ТЕКСЕРГЕН: ҚОЙБАҒАРОВА Б. Х.

ОРЫНДАҒАН: СҮЙІНБАЙ Г.

БАҒАСЫ:

АЛМАТЫ-2007

СМОГ

Жер шарының аса ірі қалаларында «фотохимиялық тұман (смог) » түзілу үрдісі жылдан-жылға қарай өсіп отыр., Фотохимиялық тұман (улы қосылыс) өсімдіктер әлемі мен жануарлар дүниесіне, сондай-ақ, адамзат баласына өте үлкен зиян келтіруде. Осы жзағдайларға сәйкес, шет елдің мемлекеттерінде және біздің республикамызда атмосфералық ауаны қорғау мақсатында автомобильдердің қозғаушы күшін жетілдіру, нейтрализатарлар орнату, газбен электр қуатымен жүретін электромобильдерді шығару мәселесі туып отыр. Сонымен бірге сутек отындарын пайдалану және жанар майлардың альтернативті түрлерін жасау шеші жолдары зерттелуде.

Ауаның жер бетіндегі қабатын автомобиль және өнеркәсіп газдары мен түтіннен тұратын қалың тұман басады. Күн сәулесі жиналған газдарды (фотохимиялық реакция) ыдыратып улы қоспалар түзеді. Ол кезде адамдардың көзі ауырады, өкпесін улы газ толтырады, үздіксіз жөтеліп тынысы тарылады. Бүл орасан үлкен күйзелікке ұшыратады, жүздеген, мыңдаған адамдардың өмірін алып кетеді. Міне, 1952 жылы аса зардапты Лондонның түтінді тұманы туралы американ ғалымы Л. Баттонның жазғанын төмендегі тараулардан оқисыздар.

Ортаны қорғау агенттігі 1984 жылы Америка Құрама Штаттары конгресіне "Ауаның ластануынан болатын экономикалық зиян" деген баяндама әзірледі. Зиянның жалпы көлемі орта есеппен алғанда жылына 2, 3 миллиард доллар болған. 1990 жылы ол көлем 16, 9 миллиардқа жеткен.

1960 жылдардың басы мен ортасында біздің елімізде (бұрынғы СССР-де) химия өнеркәсібі ғана жыл сайын атмосфераға 95 мың тонна изотопты, 12 мың тонна күкірт қышқылды, 30 мың тонна күкіртті ангидритті және көптеген басқа заттарды атмосфералық ауаға таратқан.

Атмосфера ластануына зардабы сан алуан, өрі өте салмақты больгп келеді. Күн радиациясының интенсивтілігін шұғыл төмендейді. Күн сәулесі энергиясының 40-50 процентке жуығын Нью-Йорк және басқада ірі қалалардың атмосферасы сіңіріп тұрады. Бағалы онімнің көптеген мөлшері жоғалады. Егер біздің еліміздің (ТМД-елдерінің) барлық цемент зауодтарыңда жетілдірілген тозаң ұстағыш қондырғылар орнатылған болса, олар өнеркәсіп үшін жыл сайын 2 миллион тоннаға дейін цемент материалдарын сақтаған болар еді. Шаң-тозаң жер бетіне шөгеді де оны ластайды. Нью-Йоркте ғана бір шаршы километр территория айына 26 тонна күйе жиналатыны туралы ғылыми деректер біздің қолымызда бар.

Планетаның радиоактивті элементтер мен ластануы (улануы) - саналы және сауатты адамдарға белгілі. Жапонияда атом бомбасының жарылу қасіретінің салдарынан атмосферадағы ядролық қаруларды сынауға қарсы шығу біздің барлығымызды бұл зәру проблемаға егжей-тегжейлі қанықтырады.

Ядролық жарылыстың зәрлі сәукелелері бірде-бір сауатты және саналы адамды тыныш қалдыру мүмкін емес. Семей атом полигонынде болған оқиға былай сипатталынады. Атом бомбасын жару үшін жергілікті халықты көшіріп, сынақ өткенше бір жеті халықты басқа жерде ұстаған. Ал ауылда үлкенді-кішілі 54 адам қалған, олар атом бомбасы жарылған жаққа қарап қара түтіннің ішінен қызылды-жасылды оттарды көріп тамашалаған. Қараңғы қазақ қайдан білсін! Ол оттардың нағыз жан азабы екенін. Сол адамдардан күні бүгін біреуіде қалмай барлығы өліп қалған.

Қолда бар ғылыми деректерге қарағанда Невада штатындағы полигонда 1957 жылдан бастап ядро кондырғыларынаң 200-ден астам жер астында жарылып сыналған. Барлық сынаулардың үштен бірі радиоактивтік элементтердің атмосфераға енуімен байланысты. Атом қаруының сынағы жүргізілетін Невада шөлінде 540 шаршы километрдей алаң уланып кеткен. Аляскадағы атом жарылыстары мұхит суларының радиоактивтік төгінділермен улаған. Бұл кемінде 66 жыл сақтады деп ғалымдар тұжырым жасайды.

Атом энергетикасы дамып келеді. Мұның өзі радиоактивті заттардың ағуы болмауына ғалым-физиктер, атом саласындағы мамандар кепілдік бере алмайды. Ғалымдар атап көрсеткендей, ядролық технологияның "бейбітшілік" мақсатындағыны ең күрделі мәселе - жоғары активтік заттардың қалдықтары - цезий-137, стронций-90 және басқаларын сақтауда болып отыр. Қазір Америкада осындай қалдықтардың 340 мың тоннасы жинақталған. Бұлардың қоймасы сенімді деп айтуға болмайды. Ричленде, Вашингтон штатында ғана соңғы 15 жыл ішінде осындай ағып кету 16 рет болған. Сыртқы ортаға 1400 тонна радиоактивтік қалдықтар түскен.

1971 жылы Амсрика сенаторларының бірі былай деп жазды: "Тіпті елде жыл сайын өндірілетін радиоактивті қалдықтардың бары бір проценті ғана айналаны қоршаған ортаға түссе, радиоактивтік қарулану ауқымы жағынан кезінде Хиросимаға тасталған 100 атом бомбасының жарылыс зардабымен тең түседі. Бірақ атом энергиясы жөніндегі комиссия қалдықтардың қалған 90 қауіпсіз етіп жерлей ала ма?"

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.