Алматы қаласының ағын суын тазалаудың тиімділігі, оның қоршаған ортаға және халық денсаулығына тигізетін әсерін гигиеналық бағалау

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Медик

Молдақарызова Айжан Жанарбекқызының кандидаттық диссертациясының
бағдарламасы
Тақырыбы: "Алматы қаласының ағын суын тазалаудың тиімділігі, оның
қоршаған ортаға және халық денсаулығына тигізетін әсерін гигиеналық
бағалау"
Орындау мерзімі: 2000-2002 жж.
Ғылыми жетекшілері: медицина ғылымдарының докторы,
профессор У.И.Кенесариев
медицина ғылымдарының докторы, профессор Н.Ж.Жакашев

Мәселенің өзектігі.
Соңғы жылдары Республикалық басылымда Алматы қаласында экономикалық
қолайсыздық және әсіресе жуынды суларды тазартудың қанағаттандырмаушылығы,
"Сорбұлақ" жинақтау-тоғаны бұзылып жарып өтуінен туындайтын Іле өзенінің
ауыр металдармен бактериялық ластануының қауіпті өзекті мәселесі бойынша
көптеген жұмыстар жарияланды.
Осы уақытқа дейін осы мәселе бойынша көп ғылыми және жобалау
мекемелері (Казгипроводхоз, Казмеханобр, су шаруашлығы, Қаз ҒЗИ, Қазақ
минерал шикізат институты) айналысты. Бірақ, жұмыстар эпизодтық түрде
жүргізілді, олармен жеке мәселелер шешілді. Сорбұлақ тоғанының бөгеті
бұзылып апатқа ұшырау жағдайы, оған құйылатын ағын сулардың химиялық және
бактериологиялық құрамы бойынша бірен-саран зерттеулер, суармалы өрістер
топырағында, мал отайтын шөптерде ауыр металдар мөлшері бойынша жекелеген
зерттеулер жүргізілді.
Бірақ тазалау құрылымдар жүйесінің санитарлық гигиеналық
сипаттамасының жинақталған, осы уақытқа дейін "Сорбұлақ" жинақтау тоғаны
суларының тиімді тазалануының гигиеналық бағалануының деректері жоқ.
Кейбір авторлардың жүргізілген зерттеулерімен Алматы қаласының жуынды
суларының жоғары улылығы (В.А. Коробкин, Л.В.Лященко, В.И. Грановский,
1992) және тазалау құрылымдарының сатыларында тазалау дәрежесінің
жеткіліксіздігі (А.П. Кобзарь және авт., 1988; В.А. Коробкин, 1990)
дәлелденген. Сонымен қатар, қаладан шыққан ағымдардың ашық және жер асты су
көздерінің суы, топырақтағы сулар сапасына әсері, топырақтағы жуынды сулар
құрамына, тағамдық өнімдер (сүт, ет, балық, дәнді дақылдар) тастандылар
арнасы жағалауындағы су және Сорбұлақ жинақтау тоғаны жағалаудағы табиғи
өсімдіктердегі химиялық заттар жинақталу дәрежесінің деректері жоқ.
Оң жағалық Сорбұлақ арнасы (ОСА) жинақтау тоғандарына және әрі қарай
Іле өзеніне жуынды сулардың түсірілуіне байланысты ОСА және оның жинақтау
тоғандары суларын жете тазарту мәселелері шешілмеген, бөлек әрбір тоғанда
тазарту жеткіліктігі анықталмаған, Іле өзені суының сапасына ағымдар
әсерінің дәрежесі анықталмаған.
Осы регионда тұратын тұрғындар денсаулығына жуынды сулардың әсері
туралы деректер ғылыми әдебиетте жоқ. Жамбыл ауданында вирустық гепатитпен,
Жиделі аулында іш сүзегінен және Қапшағай қаласында ішек инфекциясынан
аурушаңдылық көтерілуі қала жуынды суларының әсері болуы мүмкіндігі туралы
бірен-саран хабарлаулар болды. Бірақ, бұл сұрақ өзінің дәлелденуін талап
етеді. Осы уақытқа дейін тазартылған жуынды суларды ауылшаруашылық дақылдар
өсіруге пайдалану мүмкіндігі туралы гигиеналық негіздеулер жоқ (тазалаудың
қай сатысынан кейін және ауылшаруашылық дақылдардың қандай түрлері үшін).
Көп зерттеушілер, су қорлары суы мен ауыз судың гигиеналық
нормативтерімен салыстыра отырып, жуынды сулардың сапасын (тазарту сатылары
бойынша) химиялық және бактериологиялық көрсеткіштерімен бағалауды өткізді.
Бұлардың барлығы Алматы қаласының жуынды суларының қоршаған ортаға әсер
етуінің шынайы мәселесін бұрмалауға соқтырды.
Осы мәселелерді шешудің гигиеналық қана емес сонымен бірге
әлеуметтікте мәні бар.
Баяндалғандардың барлығы жоспарланған зерттеулердің өзектілігін
белгіледі.
Зерттеу мақсаты. Тазарту құрылымдарының сатылары бойынша Алматы
қаласының жуынды суларын тазарту тиімділігінің гигиеналық бағалануын беру,
олардың қоршаған ортамен тұрғындар денсаулығына әсері, жайлаған ортаның
негізгі объектілеріне жуындылардың қолайсыз әсерінің алдын алу бойынша
шараларды жетіддіріп жасап шығару. Мақсатқа сәйкес мынандай міндеттер
қойылды:
1. Тазалағыш құрылымдар жүйесінің санитарлық гигиеналық сипаттамасын
беру.
2. Тазалағыш құрылымдарға түсетін жалпы ағымның, биологиялық
тазартудан кейін, жинақтау-тоғанына құйылғанда және жинақтау-тоғанының
аяғында, түбіндегі шөкпелерде улы металдар (қорғасын, сынап, кадмий, мырыш,
никель) барлығына және ағымдардың бактериологиялық ластануын сапасын
тексеру.
3. Тазалағыш құрылымдардың тазартуға дейінгі сатыларында, биологиялық
тазартудан кейін, жинақтау-тоғанда ағымдарды тазарту тиімділігінің
гигиеналық бағалануын беру.
4. Шығарылатын арна және жинақтаушы-көл Сорбұлақтың жуынды суларының
әсерін жер асты суларында, топырақта, су түбіндегі шөгінділерде ауыр
металдар болуына зерттеу.
5. Суғарылатын өрістерде және су құйылатын жерлерде өсірілетін жемдік
дақылдарда, дәндерде, түбірлі көкөністе, табиғи өсімдіктерде ауыр
металлдардың жинақталу дәрежесін біліп табу.
6. Оң Сорбұлақ арнасына ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.