Су тасқыны туралы мәліметтер

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Су тасқыны

Бұл құбылыс та бiздiң елiмiзде жерiмiзде жиi болып тұрады. Тек соңғы
бес жылдың iшiнде, Атырау облысының өзiнде ғана бiрнеше су тасқыны болды.
Бұл өзгерiстердiң барлығы тек табиғат күштерiмен ғана болып жататын
құбылыстар. Әсiресе, Каспий теңiзiнiң тасуынан Құрманғазы, Исатай аудандары
көп зиян шегуде. Мал, қора, қыстақтар, үйлер суға кетуде.
Жайық, Ойыл, Эмбі өзендерiнiң суының көтерiлуiнен Қызыл-қоға, Жылой,
Махамбет аудандары көп зиян шегiп отыр. Каспий теңiзi мен Жайық өзендерi
Атырау қаласына қауiп төндiруде. Бұған қарсы облыс басшылары тиiстi шаралар
қолданып (жағаны бекiту, елдi мекендердi қауiпсiз орындарға көшiрудi),
күрес жүргізуде.
Су басуы - өзен, көл немесе теңiз суының деңгейінің көтерiлiп, жердiң
белгiлi бiр бөлiгiнiң су астында қалуы. Ол елдi мекендердiң су астына
қалуына, адам мен малдың өлiм-жiтiмiне алып келедi.
Көптеген су басудың негiзгi себептерiне нөсер жаңбыр жаууы, қардың,
мұздақтардың үздiксiз еруi жатады.
Сырғымалар, бөгеттерден, тоғандардың кенет бұзылуынан пайда болатын су
басу өте қауiптi болады.
Судың көтерiлуiнен болатын су басуы Қазақстанның барлық аймақтарындағы
өзендерде болып тұрады. Оңтүстiк Қазақстан өзендерiнде мұндай құбылыстар
ақпан-наурыздан, оңтүстiк-шығыс және Шығыс Қазақстанда - наурыз-шiлдеде,
республиканың жазықтағы өзендерiнде - наурыз-маусым айларында болады.
Жаңбырдан болатын тасқындар Қазақстан аумағында таза түрiнде негiзiнен
оңтүстiтегi, оңтүстiк-шығыстағы тау етегiнде және ортасындағы өзендерде,
сайларда көктемнiң аяғында және жаз мезгiлiнде, сондай-ақ жазғы-күзгi
мерзiмде Ертiс бассейiнi өзендерiнде байқалады. Орта таулы аймақтардағы
жаңбыр тасқынның ерекшелiгi сол, ол белгiлi бiр жағдайларда олардың селге
айналуы мүмкін.
Қума желге байланысты апатты тасқын Қазақстан аумағында Орал өзенiнде
және Каспидiң бүкiл солтүстiк-шығыс жағалауында болады. Атырау және
Маңғыстау облыстарының бүкiл шаруашылық кешенiне орасан зор залал келтiрген
соңғы жылдардағы су тасқыны Каспий теңiзiнiң деңгейiнiң көтерiлумен ушыға
түсуде.
Кептелулер мен тосқауылдардан болатын қиратқыш салдары бар тасқынның
таралу аудандары Iле, Жоңғар Алатауының, Шығыс Қазақстан өзендерi болып
табылады. Олар күз бен көктемде мұз жамылғысының бұзылуы мен пайда болуы
кезiнде байқалады.
Өзеннiң жоғарғы бөлiгiнде мұз тосқауылдары топырақ бөгеттерiнiң бұзылуы
жағдайында тасқын қас-қағым сәтте болуы мүмкiн.
Қалған жағдайларда су басу қауiпiне дер кезiнде назар аударуға
мүмкiндiк беретiн азды-көптi уақыт бар. Алайда қардың көктемгi еруi,
құбылмалы ауа райының созылуы, мұз жүрген кезде, қар ерiп жақанда және
қолайсыз ауа райы кезiнде батпақтардың үстiмен жүру өте қауiптi. Су
батпақтардың өткiзгiштiгiн азайыды да, батпаққа батудың қауіпі туады.
Су тасқыны апаты кезiнде мүмкiндiгiнше төменгi жерден жылдам кетiп,
биiк жерлерге көтерілу қажет.
Елдi мекендегi тасқын кезiнде қауiпсiздiк көп жағдайда оның алдында
жүргiзiлген сақтандыру жұмыстарымен қамтамасыз етiледi.
Республика аумағындағы көптеген тасқындардың судың деңгейінің
көтеріліуінің болатындығынан белгiлi. Алдын алу ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.