Қазақстан Республикасындағы ғалами проблемалар

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасындағы ғалами проблемалар

Қазақстанның мұхитқа тікелей шығудың жоқ болуы, коммуникативті құралдардан алыс болуы сыртқы экономикалық қатынастарға еліміздің қатысуын ауырлатады. Сондықтан мұхитқа шығуы бар елдермен (Ресей, Қытай), дамыған елдермен өзара ұтымды тепе-тең қатынастардың бекіту қажеттілігі бар.

Қазақстанның Жерорта және Қара теңізге оңтүстікте жол ашуы, Жерорта теңізден Тынық мұхитқа дейін транзиттік теміржол магистралінің құрылысы Еуразия орталығындығы экономикалық-географиялық жағдайдың кемшіліктерін елеулі етер еді.

Егер Қытай және Оңтүстік-Шығыс Азия елдері тез қарқынымен дамып жатқанын, ал Еуропа елдері алдағы онжылдықта өз тұтынуын қанағаттандыру үшін отын және шикізаттарды шеттен жеткізуге мұқтаж болса, онда Қазақстанның шикізаттар ресурсы дүние жүзілік рынокта кең сұраныста болады. Мүмкін, осындай болжамдардың негізінде келесі идеялар туды:

-Қазақстаннан Қытайдың Тынық мұхиттағы жағалауына дейін мұнай құбырын өткізу;

-Қазақстаннан жүк тасу және қайта өңдеу үшін Ляньюнган портын ( Сары теңіз жағасында) пайдалану жөніндегі келісім;

-Батыс Қазақстаннан труба құбыры құрылысының жобалары;

-Батыс Қазақстаннан Батыс және Оңтүстік Батыс Азия елдерін баса Жерорта теңізге, Парсы шығанағы мен Үнді мұхитына шығатын труба құбыры құрылысының жобасы.

Қазақстан үшін таяу көрші елдермен де, рынок жүйесінің негізгі орталықтарымен де - АҚШ, Жапониямен және Еуропа елдерімен - біріктіру үрдісін жандандырудың үлкен маңызы бар. Бұл факторлар Қазақстан Республикасының геосаясатын және экономикалық-географиялық жағдайын көтереді, нақты ойларының орындалуына қажет етеді.

Қазақстан Республикасы аумақтың көлемі бойынша әлемде 9-шы орында. Қазақстан үлесіне Азия көлемінің 61% келеді. Халық саны бойынша Республика әлемде 51-ші орында ( планета халқының бар санының 0, 3%), ЖІӨ өндірісі бойынша Қазақстан әлемде 53-ші орында ( XX ғасырдың 90-шы жылдары) . Агроөндірістік кешендегі түпкілікті өнімде қайта өңдеу салалардың үлесі дамыған елдерден 3 есе төмен болды.

Соңғы жылдары біздің Республикамыздың экономикасы өндіріс қарқынын ұлғайтуда. Оған Менделеев кестесіндегі 105 элементтердің99 табылған, жердің байлығы қажет етеді. Элементтердің қоры барланған және 60 элементі шаруашылық айналымда қолдануда.

“ Қазақстанның геосаясаттық жағдайы және этнодемографиялық құрамының өзіндік ерекшелігі, Қазақстандағы әскери құрылыс және экономиканың даму деңгейі” Қазақстан Республикасының президенті Н. А. Назарбаевтың белгілеуі бойынша жүзеге асырылып жатыр.

Қазақстан Республикасының осы және басқа экономикалық-географиялық ерекшеліктері негізгі ғалами проблемалары. Оған жататындар: су, жер, және энергетикалық ресурстарын ұтымды пайдалану проблемасы, және ғалами экологиялық проблемасы.

Қазақстан ішетін су қоры шектелген аймаққа жатады. Қазақстанда 850 суы сарқылған( ауру) және кіші өзендер бар. Жиынтық өзен ағымы жылына 115 млрд. куб. м құрастырады, оның 52, 3 пайызы еліміздің шегінде құрылған.

Құрғақшылық жылдары бұл өзендер жылдық ағымы мөлшерінің 50 пайызын жоғалтады. Бұл өзендердің гидрохимиялық және тазалық сипаттамасын төмендеп жатыр. Қазақстанда жыл сайынғы су лимиті 30 млрд. куб м-ге жуық құрастырады. Орташа бір жылда судың тұтыну көлемі 40-тан 60 млрд. куб. м дейін ауытқиды. Ағынды сулардың тастандылығы мен сумен қамтамасыз ету жүйені тұрақты бақылауды және қайта жабдықтыруды қалайды. Су ресурстарын ұтымды пайдалану принциптеріне жатады:

-Су қоймалары мен өзендерді ластанудан сақтау;

-Су тұтыну көлемін бірнеше рет қысқартатын, жаңа технологияға өндірісті көшіру

-Қайта сумен қамтудың көлемін өсіру.

Қазақстанда елеулі гидроэнергетикалық ресурстар бар ( академик Ш. Чокиннің мәліметтері бойынша) . Гидрогеологтардың есептеу бойынша( Ч. М. Ахмедсафин және т. б) жер астындағы су ресурстары елеулі

( 2 триллион куб. м) . Оларды қарқынды пайдалану жер бетіндегі ағындар көлемінің қысқаруына әкелуі мүмкін.

Бұл факторды есепке ала отырып, жер астындағы су ресурстарын пайдалану өлшемі, болжам бойынша, жылына 40 млрд. куб. м-ден көп болмауы керек. Бірақ бұл сулар ұтымсыз пайдаланып жатыр. Соңғы жылдары тұзшылану мен ластану деңгейінің өсуі байқалады.

Жер астындағы сулардың бар ресурстарын пайдалануында оның қорғауы, елеулі инвестицияларының реттеу жүйесін қатал орындауын талап етеді. Су ресурстарын әрбір фирмалар және ЖШБ(ТОО) соңғы жылдары ұқыпсыз және бақылаусыз пайдалануы байқалады. Бұл табиғи ресурстардың келешекте ұтымсыз пайдалану оның жаңартуында айналысқа жатпайтын үрдістерді тудыруы мүмкін. Артезиандық сулар бітуі мүмкін, ал олардың жаңғыртуына бірнеше ғасыр кетеді.

Қазақстан Республикасының негізгі ғалами проблемаларының бірі - жер ресурстарын пайдалану проблемасы деп айтуға болады. Ауыл шаруашылығы өндірісінің қарқынды әдістерінің даму себебімен бұл ресурстардың біразы сарқылған.

Қазақстан ормандарының жалпы көлемі - 20, 7 млн. га. Ормандалған аумақтар 3, 5 пайыз құрастырады. Ормандардың су-қорғау, егіншілікті қорғау және денсаулықты қайта жаңартуда маңызы бар. Ағаштар қоры - 290 млн. куб. м. жуық. *Оларды барлық жерде кесіп, өртеп, құрту жел эрозиясы, тау ағынына, еліміздің солтүстік аймақтарында, антропогендік шөлденуге әкеліп соғуы мүмкін.

Орман шаруашылығындағы елеулі ысырап авиация қызметінің, техникамен қамтамасыз етудің және т. б. жұмыстардың нашар ұйымдастырылуына байланысты. Ағаш дайындау көлемінің қысқаруы, орманды жаңғырту жұмыстардың күшеюі өте маңызды. Ауыл шаруашылығының өндірісі үшін лайық Қазақстан Республикасының жер фонды 272, 5 млн. га. құрасытрады. Оның 16 пайызы - егістік, 3, 8 - шөп өсіру, 80 пайызы жайлымдар. Ауыл шаруашылығына пайдалы жерлерге құрғақшылық және жел эрозиясының теріс әсер етеді. Эрозия ықпалындағы топрақтың жалпы көлемі 70 млн. га. жоғары құрастырады (пайдалы жердің 31, 5 пайызы), соның ішінде егістікке лайқты жердің 9 млн. га. астамы немесе егіндік көлемінің 25 пайызы.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.