ҚАР КӨШКІНІ

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

АБАЙ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

ТАҚЫРЫБЫ:

ҚАР

КӨШКІНІ

ТЕКСЕРГЕН: ШЫНЫБЕКОВА Ш.

ОРЫНДАҒАН: ҚАСЫМХАНОВА Р.

АЛМАТЫ-2007

ҚАР КӨШКІНІ

Қар көшкіні - бұл қар массасының тау беткейі бойынша төмен қарай жылдам лықсуы.

Қазақстанда 95 мың текше метр тау аумағы қар көшкіні қауіпіне ұшырайды. Қазақстанда қар көшкіні қалың қар көп жауатын және қолайлы геоморфологиялық және топрақтың-ботаникалық жағдайлары бар Батыс Тянь-Шань, Алтай, Іле Алатауы мен Жоңғар Алатауының жоталарында.

Көшкіндер құлама тау беткейінен көбінесе 20-60 градуспен көшкін қар жаңа жауған және күн күрт жылыған кезде болады. Көшкін тауда жауын-шашынның жиі болуынан, циклондық құбылыс күшейетін наурыз-сәуір айында көбірек болады. Сирек қайталанатын көшкіннің көлемі 1 млн текше метрге, қозғалысының ең үлкен жылдамдығы 100 м/с дейін жетеді. Барлық көшкіндердің 50 пайызы жуығы жазыққа дейін жетіп, халық пен шаруашылық объектілеріне тікелей қауіп төндіреді. Көшкіннің кедергіге көрсететін қысымы 1 шаршы метр үшін бірнеше жүз тоннаға жетуі мүмкін.

Қазақстанның бүкіл таулы аудандарында қар көшкіні болып тұрады. Ол негізінен қардың түсуі мен күннің жылуына байланысты. Қар көшкіні болатын ең қауіпті кезең қараша-сәуір, биіек тауда қазан-мамыр.

Тауда болған кез келген адам қысқы кезеңдегі таудағы қауіптерді, барша жұрт сақтауға тиіс сақтандыру шараларын білуге міндетті.

Қазақстанда адамдар көшкіндерге тек, егер олар қыстың суық мезгілінде тауда болса ғана тап болуы мүмкін. Ал шыңдар мен асуларға шығатын альпинистер мен туристер бұған жыл бойы әзір болуға тиіс. тау әуесқойларымен болатын барлық бақытсыз оқиғалардың 25 пайызына жуығы көшкіннің еншісінде. Ол әдетте бағыт пен қозғалыс уақытын дұрыс таңдау алмаудан, көшкін қауіпі бар бетейлерден ебдейсіз етуден, көшкіннің пайда болу табиғаты туралы білмеуден, тәртіп юұзудан болады.

Тауда болған кезде қоршаған ортаға мұқият қарап, кездескен жабайы хайуанаттардың мінезін зерделеген жөн, сондай-ақ беткейдегі қардың төзімділігін қолда бар қауіпсіз әдістермен тексеру қажет. 15 гардустан тігірек беткейлер қауіпті болып табылады, солай болса да көшкіннің одан да жазығырақ беткейлерде лықсу ықтималдығы арта түседі, алайда 50 градустан тігірек беткейлер қауіпті емес, өйткені қар жамылғысы жинақталмайды, әрбір қар жауған сайын шағын бөліктермен сырғып түсіп отырады.

Жағдай сәтті аяқталса, зардап шегушіге алғашқы медициналық көмек көрсетіледі және ол қауіпсіз жерге апарылады.

Міне, сондықтан да тауға шығатын адамдар қыс мезгілдерінде, ал альпинистер жылдың барлық мезгілінде тауға шыққанда барлық ережелерді сақтап, тірі қалудың амалын істеу керек. Әйтпесе бұның зардаы тым елеулі болады.

Тағы бір айта кететін жайт елімізде, жалпы дүние жүзінде қазір тауға шығумен қызығатын, сонымен қатар профессионалды шұғылданатын адамдар саны жылдан-жылға артып барады. Оның өзі қуантарлық жайттардың бірі.

Міне, табиғи апаттардың бірі ретінде қар көшкіні жайлы баяндап, толғанып, толғап шықтық. Баяндамам барысында қар көшкіні туралы толыққанды мәлімет бердім деген ойдамын.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.