Отандық шағын бизнестің қалыптасуы мен жетілдіру жолдары

ЖОСПАРЫ

КІРІСПЕ . . . 3

1. Кәсіпкерлік пен оның әлеуметтік экономикалық мәні . . . 5

1. 1 Кәсіпкерліктің мәні мен қажеттілігі . . . 5

1. 2 Шағын бизнес - экономикалық дамудың негізі . . . 7

1. 3. Шағын кәсіпкерлік құқықтық негізде . . . 12

2. Кіші бизнестің нарықтық қатынасты дамытудағы мәні . . . 17

2. 1 Қазақстан Республикасында шағын бизнестің дамуы . . . 17

2. 2 Шет елдерде шағын бизнестің дамуы . . . 35

3. Отандық шағын бизнестің қалыптасуы мен жетілдіру жолдары.

3. 1. Шағын бизнесті дамытуда, кездесетін проблемалар . . . 45

3. 2. Елдегі жеке кәсіпкерлікті тиімді дамыту жолдары . . . 46

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 49

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР . . . 50

КІРІСПЕ .

Тақырыптың өзектілігі. Әлемдік тэжірибе көрсеткендей, шағын кэсіпкерлік нарықтық экономиканың басты элементі болып табылады, онсыз мемлекет бірқалыпты дами алмайды. Шағын кәсіпкерлік - бұл өркениетті нарықтық шаруашылықтың қүрамдас бөлігі, оған тэн бәсекелестік механизмнің ажырамас бөлігі. Бүл кэсіпкерлік түрі нарықтық экономикаға қажетті икемділік бере отырып, халықтың ірі қаржылық жэне өндірістік ресурстарын жинақтайды, өзінде қуатты монополияға қарсы потенциалды қалыптастыра отырып, ғылыми-техникалық прогресстің бірқатар бағыттары бойынша алға жылжуды қамтамасыз етеді жэне қүрылымдық қайта құрудың басты факторы болады, көп жағдайда нарықтық шаруашылықтың еңбекпен қамту және басқа да элеуметтік мэселелерін шешеді. Сондықтан шағын кәсіпкерліктің дамуы экономикалық саясатты қалыптастырудың стратегиялық міндеті болып табылады.

Мемлекеттік жэне басқа да қолдауға қатысты шағын бизнеске аз көңіл бөлінуімен шағын кэсіпкерліктің мэселелерін зерттеу мэні жоғарылайды. Шағын кэсіпкерлікті дүрыс бағаламау нәтижесінен оның экономикалық және элеуметтік мүмкіндіктерін ескермеу ірі стратегиялық мақсаттардың іске аспауына тікелей эсерін тигізеді.

Мемлекеттің қолдауынсыз жэне өзіндік ішкі топтағы өзара эрекетсіз шағын бизнес ірі капиталдық бэсекелестік күреске төтеп бере алмайды, өзінің экономикалық, саяси жэне элеуметтік қызығушылықтарын қорғай алмайды.

Жаңа кәсіпорындардың нарыққа шығуына және олардың қызметтерінің дамуына экімшілік жэне экономикалық кедергілер бар. Кептеген шағын кэсіпорындар Қазақстандық заңдылықтардың жетілмегендігіне байланысты «көлеңкеде қалып отырды». Бірқатар эксперттердің бағалаулары бойынша шағын кэсіпорындардың 90 пайызы көлеңкелі экономикада қалып отырды. Қалыптасқан жағдай жемқорлыққа шексіз мүмкіндік әкеле отырып, нэтижесінде шағын кэсіпкерлік өкілі жергілікті деңгейде бүқаралық қүрбанға айналады. Мемлекет шағын кәсіпкерлік секторында нарықтық өзгерістер процесінің белсенді жэне қозғалмалы қатысушысы ретінде, минималды меншіктік ресурстар көмегімен капитал салымдарының жоғары айналымын қамтамасыз ететін экономикалық қарым-қатынастардың тең қүқылы субъектісін көргісі келмейді. Шағын меншік иесінің несие-қаржылық жэне салықтық жүйеде кедендік қорғауда ешқандай артықшылықтары жоқ, бизнесті дамытуда айтарлықтай кедергілерді бастан кешіреді, өмір сүруге қиын жағдайда жүмыс істейді. Шағын кэсіпкерліктің өкілі үшін өндірістік сферада бұл кэсіпкерліктің түрі тиімсіз, сондықтан сауда және делдалдық салада қызмет істеуді жөн көреді, ал қазіргі қазақстандық экономика үшін капиталдың айналыс саласынан өндіріс саласына қү_ю өте қажет. Сол себепті бүгінгі күні шағын бизнесті мемлекет тарапынан қолдау жасау қажет.

Мэселенің зерттелу дэрежесі. Шағын бизнес мәселесін зерттеумен көптеген шет ел жэне отандық зерттеушілер айналысуда. Олардың ең негізгілерін атап айтатын болсақ, К. Б. Бердалиев, Байжолова Р. А., Мамыров Н. С., Орлов А., Цыганов А., Митрофанов Н., Архипов А. жэне тағы басқалары.

1. Кәсіпкерлік пен оның әлеуметтік экономикалық мәні.

1. 2 Кэсіпкерліктің мэні мен қажеттілігі

Кэсіпкерлік адам қызметінің ерекше сапасы жэне ол еңбектің басқа түрлерінен оқшауланып түрады. Бұған кезінде атақты неміс экономисті Гарвард университетінің профессоры Иозеф Алиоз Шумпетер

( 1883 - 1950 жж) мэн берген. Оның айтуынша «Кэсіпкер болу - басқаның істегенін істемеу». Екінші жағынан кэсіпкерлер - алдымен кэсіпкерлік жүмысты үйымдастырушылар. Ол жайында француз экономисті Жан Батист Сэй (1767 - 1832 жж ) былай деген: «Кэсіпкер - адамдарды өндірістік шеңбер ауқымында үйымдастыратын адам».

«Кәсіпкерлік» терминін алгаш рет ағылшын экономисті Ричард Копженович (1650 - 1734 жж) енгізген. Бү_л үғымга ол нарық тэуекелділік жағдайда табым алу мақсатымен өндірісті үйымдастырудағы адам белсенділігін жатқызған.

Экономикалық эдебиеттерде кэсіпкерлік пен базис үғымын баламалап қарастыру жиі кездеседі.

Базис пен кэсіпкерлік жақын үғымдар болғанымен, оларды бір - бірімен баламалап теңестіріп қарауға болмайды. Бизнес - табыс экелетін қызметтің кез

- келген түрі. Рас бизнес кэсіпкерлік қызметпен тығыз байланысты. Кэсіпкерлік

- наваторлық іс. Нағыз кэсіпкер - ол өнертапқыш. Сондықтан айналысатын адам (осы көзқарас түрғысынан) ешқашан кэсіпкер бола алмайды.

Кәсіпкерлік бизнес саласында жүзеге асады, сондықтан экономикалық эдебиеттерде олар үнемі пара - пар ұғым ретінде қарастырылады. Ал егер бизнестің новаторлық жағын қарастыратын болсақ, онда кэсіпкерлік қызмет термині қолданылады. Неміс ғалымы эрі экономисті И. А. Шумпетердің ойынша, кэсіпкерлік жаңа игілікті дайындауға немесе басқа бір сапалы жаңа бір игілікті бастауга негізделген. сондай ақ өндіріске жаңа тэсілді ендіруге, затты өткізетін жаңа игеруге; жаңа шикізат пен жартылай фабрикаттар көзін табуға, өндірістік талапқа сай басқаша құруға күш салады.

Кэсіпкерлік өз бетінше тіршілік пен тәуелсіздікке негізделген шаруашылық тэсілі, экономикалық ойдаудың ерекше типі.

Кэсіпкерлікті құрудың діңгекті нэрсесі мемлекеттік меншікті жекешелендіру болып табылады. Олар НЭ - да бэсекелестік ортаны қүрып қана қоймайды, сондай - ақ еркін кәсіпкерлікке жол ашады. Белгілі ағылшын ғалымы эрі экономисті Альфред Мариан айтқандай, НЭ басты қасиеті -«өндіріс пен кәсіпкерліктің еркіндігі». А. Марианның айтуынша, кәсіпкер -экономикалық процесті жеделдете түсті.

Шағын кәсіпкерлік капитал тезірек айналатын салаларда пайда болды. Ондай салаларға - сауда, қоғамдық тамақтану жэне қызмет көрсету саласы жатады.

Кэсіпкерліктің теориясының негізін XVIII - XIX ғғ^ Ф. Кенэ, Л. Смидт, қалаған болса, ол одан эрі қарай И. Шумпетер, Ф. Хайек, А. Чайнов жэне басқалары дамытты. Кэсіпкерлік феномені эрқашан да экономикалық ғылымның зерттеуінің маңызды этикеті болған, себебі кэсіпкер нарықтық шаруашылықтың басты бағыттаушысы болған.

Рим қүқығында «кэсіпкер» іс, қызмет, эсіресе комерциялық қызмет ретінде қарастырылған.

Орта ғасырда «кәсіпкер» түсінігі бірнеше мәнде қолданылады. Көбіне оған сыртқы саудамен айналысатын түлғаларды жатқызған. Осындай кәсіпкерліктің бір мысалын саяхатшы, Еуропа мен Қытай арасындағы қатынастардың негізін қалаған Марко Поло берген. Саяхатқа бара жатқаи саудагер (неміс кэсіпкер) көпеспен (банкпен) тауарды сату туралы келісім - шарт жасаған. Сапардан оралғаннан соң ол табыстың 75%-ін көпеске(банкке) беріп отырған. Кэсіпкерлерге сонымен қатар шерулер, көріністер, сайқы мазақтарды ұйымдастырушыларды да жатқызган. Оған қоса кәсіпкер түсінігін күндегі өндірістік, құрылыстық жобалардың жетекшілеріне қолданған. Мүндай жоба жетекшісі ешқандай тәуекелдікке бармаған, ол тек берілген қаржының, материалдық, сауда ресурстарын қолдана отырып үйымдастыру жүмыстарына басшылық жасаған.

Экономикалық эдебиеттерде «кэсіпкер» түсінігі алғаш рет 1723 жылы Парижде басылып шыққан жалпы сөздікте пайда болған, онда «өз мойнына өндіріс және құрылыстың міндеттемелерін» алатын адам деп түсіндірілген.

Франзцуз К. Бодо Каптильоннан ары қарай барды. Ол кәсіпкер сонымен қатар интелект иесі болуы керек, яғни ол эр түрлі оқығаны мен білімі (знание) болуы керек деген.

Француздың басқа экономисті Тюро кэсіпкер тек қана белгілі бір ақпаратпен ғана емес оған қоса капиталмен қамтамасыз етілуі керек деп санаған. Тюро капитал экономиканың негізі, табыс - кәсіпкердің мақсаты, өндірістің дамуының негізі екенін көрсеткен.

Л. Мариал көбінесе кэсіпкердің үйымдастырушылық қызметіне көңіл бөлді жэне кез келген адам кэсіпкер бола бермейді деп санаған.

Кэсіпкер мен «кэсіпкерліктің» дамуыі. 1 кестеде көрсетілген

Кесте 1. 1

Орта ғасыр

«Сыртқы саудамен айналысатын адам; ереуілдер мен бүліктерді ұйымдастыратын адам; күрделі қү_рылыстың жэне өндірістік жобаларға жауап беретін түлға»

XVII ғасыр

«(Мемлекетпен) Қүны алдын-ала белгіленген, мемлекетпен мэміле жасасқан түлға. Бұндай адам өз мойнына қаржылық жауапкершілікті алады»

1725 жыл

Ричард Кантильон: «Кәсіпкер әрекет жасайтын адам».

тэуелділік жағдайында іс

1797 жыл

Карно Бодо: «Кәсіпкер - кәсіпкерлік іс - эрекетке жауап беретін және кәсіпорынды басқаратын, жоспарлайтын адам»

1803 жыл

Батис Сэй: «Капиталдан түскен табыс кэсіпкерлік табыстан өзгешеленеді»

1876 жыл

1. 2 Шағын бизнес - экономикалық дамудың негізі

Нарықтық қатынастарды дамыту бағыты халық шаруашылығын монополиясыздандыру бағдарламаларын өнімнің әрбір түрін өндіруді басқа кэсіпорындарға беру жолымен жүзеге саыруды көздейді. Бүл түрғыдан алғанда өз өнімін барынша тез игеретін жэне жаңартатын бизнес ретінде шағын бизнесті барынша кең пайдалану белгіленіп отыр.

Монополизмге қарсы күрестің ең тиімді жолдарының бірі ірі, орташа жэне шағын кэсіпорындардың тиімді ү_штастырылуына қол жеткізу. Бүл жағдайда шағын кэсіпорындардың ірі кәсіпорындармен салыстырғанда бірқатар артықшылықтары бар:

- Тауар өндіру мен қызмет көрсетуде кәсіпкерлік пен бэсенді дамыту;

- Түлыну сүранымының өзгеруін тез сезіну;

- Өнім мен қызмет сапасын арттыру;

- Баға белгілеудің табиғи тетігін пайдалану;

- Монополизмді жою;

- Өндірістің ғылыми- техникалық дамуын жеделдету; -Тиімді басқару құрылымдарын қалыптастыру мен пайдалану;

- Кадрларды үлымды пайдалану;

-Орталықтандырылған күрделі қаржыны пайдаланбастан коммерциялық

негізде жаңа өндірістік қуаттарды тез арада жасау.

Осы себепті дамыған елдердің экономикасында соңғы кезде шағын кэсіпорындардың пайдасына ірі қүрылымдық өзгерістер болды. АҚШ-та шағын кэсіпорындар санының ерекше шүғыл көбеюі 70-ші жылдарда елде жыл сайын 600 мыңға дейін, немесе 50-70-ші жылдардағыдан 7 есе көп жэне 70-ші жылдардың орта тұсындағыдан 2 есе көп кәсіпорындар пайда болды. 8

1987 жылы барлық меншік түрлеріндегі американ фирмаларының (ауылшаруашылық фирмаларынан басқасының) жалпы саны 18, 1 миллионға дейін өсті. Олардың 97 проценті ресми американ статистикасы 500-ге дейін адам жүмыс істейтін заң жүзіндегі дербес кэсіпорындарды үсақ фирмалар қатарына жатқызатын санатта болды. Негізгілері- аса үсақ кэсіпорындар; фирмалардың 90 процентінде 15-тен аз, 80 процентінде - 10-нан аспайтыы адам жүмыс істейді. Жалпы үлттық өнімнің 38 проценті үсақ бизнес үлесіне келеді. Онда жалпы жұмыс күшінің 47 проценті шоғырланған.

¥сақ фирмалар «табиғи іріктеу» жағдайларында жүмыс істейді: біреулері пайда болады, басқалары із-түз жоғалады. «Экономист» журналының деректері бойынша, 80-ші жылдардың орта түсынан бастсп шағын фирмалардың 40 проценті рынокта төрт жылдан астам кідірген емес. Басқа бағалаулар бойынша, дербес бизнесте өмір сүрген 5 жылдан кейін фирмалардың 23 проценті ғана орнығып қалады. Бірақ экономиканың қалыпты дамуы үшін бү_л процесс жемісті. Аман қалған фирмаларға ресурстарды жоғары тиімділікпен пайдалану тэн.

100-ден аз адам жүмыс істейтін компанияларда қызмет көрсетуде, қаржыда, сақтандыруда, көтерме саудада (шағын бизнес эдетте күшті позицияларда болған салаларда) ғана емес, сондай-ақ көлікте жэне тіпті өңдеу жэне өндіру өнеркэсібінде активтерді долларға сату ірі компаниялардағыдан жоғарылау. Бүл ерекше жағдайды ең алдымен шағын компаниялардағы капитал айналымының неғүрлым жоғары қарқынымен түсіндіруге болады.

Олардың позициялары қызмет көрсету саласында ерекше күшті, дамыған капиталистік елдердің экономикасында оның рөлі барған сайын артып келеді. Ол бүгінде жаңа жүмыс орындарын ашудың басты, ал кейде бірден-бір көзі болып отыр.

Қызмет саласында «ауқым эсері», эдетте, өте шектеулі немесе мүлдем жоқ. Бірнеше жүз (немесе тіпті ондаған) жүмысшы бар фирма көпшілік жағдайда өндіріске аз шығын жүмсай отырып, клиенттерге оңтайлы, икемді жэне сапалы қызмет көрсетілуін қамтамассыз етеді. Үнемі арта түсіп келе жатқан бөлшектелу, түтыну сүранымының дербестенуі, қызмет рыноктарының оқшаулануы бүл жерде шоғырландыруды экономикалық түрғыдан мэнсіз етеді.

Өндірілетін бұйымдар номенклатурасының үнемі үлғаюы Батыстың ірі корпорацияларын шағын жэне орташа фирмалармен бірлесе жү_мыс істеу қажеттігіне жаңаша қарауға мэжбүр етті. Жаңа рыноктарды толық монополизациялау, барлық «рыноктық қуыстарды» толтыру, тіпті, ірі монополиялар үшін қиынға соға бастсды. Пайданы көбейту мақсатында олар негізгі өнімдердің ең тиімді түрлерінің өндірісін монополияландыру жолына түсті. Екінші дэрежелі өндіоістік операциялар, комплектілеуші бүйымдар беру жэне орташа фирмаларға берілді. Олар, бір бағытта мамандану есебінен, өз қызметінде елеулі табыстарға, тиімділіктің жоғары нәтижелеріне жетті жэне өз жұмыс салаларында мықты беделге ие болды. 9

Қазақстан Республикасының рынокқа көшуінің басталуы кәсіпкерліктің шағын нысандарының өндірістік-техникалық қана емес, сондай-ақ элеуметтік-экономикалық функцияларына қайта баға беруді қажет етті. Бірқатар елдердің тәжірибесі экономикалық реформаларды жүзеге асыруда жэне дағдарысты жағдайдан шығу кезінде шағын кэсіпкерліктің үлкен рөл атқаратынын көрсетті. Алайда шағын кэсіпкерлік өз жолында көптеген қиыншылықтарға тап болуда, оларды жоюға ең алдымен оны дамытудың мемлекеттік концепциясының жоқтығы бөгет болып отыр. Осы категорияның методологиялық мэні де жеткіліксіз негізделген күйінде қалып отыр.

Кэсіпкерлік Орта үғымының зор маңызы бар. Қазақстанда ол іс жүзінде енді ғана қалыптасуда. Кәсіпкерлік Орта- қоғамдық институттар мен жағдайлардың, құқықтық нормалардың, мемлекеттік қолдау жүйелерінің жиынтығы. Ол сондай-ақ белгілі бір элеуметтік ахуал, қауіпсіздік шарттары, қэсіпкерлік үшін арнайы инфрақүрылым, яғни, кэсіпкерліктің қалыптасуы мен одан эрі дамуын қамтамассыз ететін нэрселердің бэрі.

Кэсіпкерліктің қүрамдас бөліктерінің бірі ретіндегі шағын кэсіпкерлік үғымы ең алдымен кэсіпорын көлемінің өлшемдеріне байланысты. Осыны негізге ала отырып, кэсіпкерлікті шағын кэсіпкерлікке пайда мен түсім көлеміне, айналым көлеміне берілетін баға, жүмыс істейтіндердің саны бойынша жатқызуға болады. Жоғары инфляция жэне шаруашылық есептің кемеліне жетпеуі жағдайларында жұмыс істейтіндердің саны ең дүрыс өлшем болып табылады.

Статистика органдары меншік нысандары бойынша шағын кэсіпорындардың төрт түрін бөліп көрсетеді: жеке меншік, мемлекеттік меншік, қоғамдық меншік, аралас меншік. Шағын кэсіпкерлік бойынша статистикалық деректер өте алуан түрлі. Статистикалық есеп нысандарын кэсіпкерлер көбінесе ресми статистиканың есеп жүргізілетін объектілерді толық қамтымауы салдарынан толтырмайды. Статистикалық материалдарда, мысалы, сыртқы экономикалық қызметпен шүғылданатын бірлескен кэсіпорындар шағын кэсіпорындар ретінде ескерілмейді.

Шағын кэсіпкерліктің статистикалық негізіне талдау жасай отырып, «шағын кэсіпорын» мен «шағын кэсіпкерлік» үғымдарының ара жігін ажырату қажет. Шағын кэсіпорындардың бэрін бірдей шағын кэсіпкерлікке жатқызуға болмайды. Олардың белгілі бір бөлігі мунипицалдық кэсіпорындар деген қатаң мемлекеттік мэртебені сақтаған, олардың қызметінде шағын кэсіпкерлікке тэн белгілер жоқ.

Шағын кэсіпкерліктің қазіргі жағдайын көптеген факторлармен, ең алдымен, шағын кәсіпкерлікке соңғы уақытқа дейін мемлекет тарапынан қолдау болмауымен, экономикалық стимулдардың әлсіздігімен, сондай-ақ экономиканың жалпы зәрулігімен түсіндіруге болады.

Нарықтық экономикасы дамыған елдердің тәжірибесі шағын кэсіпкерліктің үлттық экономикада аса маңызды функциялар орындайтынын: сүраныс пен үсынысты теңдестіру арқылы нарықтық қатынастарды үндетудің ерекше механизмін қамтамасыз ететінін, 10

жалпыүлттық өнімнің тең жартысынан астамын өндіретінін, жаңа жүмыс орындарының 70 процентке жуығын ашатынын, адам ресурстарының жандандырылуына жэне инновациялық потенциалға елеулі ықпал жасайтынын дэлелдейді.

Елде шағын кэсіпкерлікті кең көлемде дамыту нарықтық қатынастар қалыптасуының көптеген проблемаларын неғүрлым тиімді шешуге: реформалардың элеуметтік базасын үлғайтуға, лоардың тиянақтылығының кепілдіктерін қамтамасыз етуге, бэсекелестікті дамытуға, өндірістің үйымдық қүрылымын кеңейтіп, тиімді етуге, адам ресурстары мен үйымдық-технологиялық ресурстарды жүмылдыруға мүмкіндік береді.

Осыған байланысты Ресей Федерациясында шағын бизнесті дамыту тэжірибесін зерттеу біздің еліміз үшін пайдалы болады, онда шағын кәсіпкерлікке мемлекеттік қолдау көрсетудің 1996-1997 жылдарға арналған федералдық бағдарламасы бар. Сол бағдарламаға сэйкес шағын кэсіпорындардың санын көбейтуге, кәсіпкерлік қызметке жалпы қолайлы жағдайлар жасау арқылы шағын кәсіпкерлік инновациялық жэне өндірістік саласының алға жылжу бағытында сапалы қүрылымдық өзгерістерге жетуге, шағын кэсіпкерлікке мемлекеттік қолдау көрсетудің кэсіпкерлер үшін қолайлы жүйесін дамытуға, экономиканың бүл секторына инвестициялар тартуға бағытталған шаралар кешенін жүзеге асыру көзделіп отыр.

Федералдық бағдарламада шағын кэсіпкерлікке мемлекеттік қолдау көрсетудің мынадай аса маңызды бағыттары бөліп көрсетілген:

-шағын кэсіпкерлікті қолдау мен дамыту саласында мемлекеттік

саясаттың нормативтік-қүқықтық негізін жетілдіру;

-шағын кэсіпкерлікке қолдау керсетудің мемлекеттік саясатын

үйымдық жэне ғылыми-методикалық түрғыдан қамтамассыз ету;

-шағын кәсіпорындар қызметкерлерінің элеуметтік қорғалуы мен

қауіпсіздігі;

-шағын кэсіпкерлікті дамыту үшін жайлы қоғамдық пікір

қалыптастыру;

-аймақтарда шағын кэсіпкерлік инфрақүрылымын дамыту;

-кадрлар даярлау;

-ақпаратпен қамтамассыз ету;

-шағын кәсіпорындардың өндірістік жэне инновациялық қызметі;

-салық саясатын жетілдіру; -шағын кэсіпкерлікте жеке меншік және

басқа инвестициялар үшін жеңілдіктер жүйесін жасау;

-мемлекттік федералдық және аймақтық инвестициялық бағдарламалар. Федералдық бағдарлама шағын кэсіпкерлікті басым дамыту- жалаң мақсат емес, ал Ресейдің экономикалық жэне элеуметтік түлеуінің негізгі шарты екнін, шағын кэсіпкерлікті кең ауқымды дамыту саяси түрақтылыққа, Ресейдің түбегейлі мүдделеріне бағдарланған шынайы демократияның жүзеге асырылуына кепілдік беретінін негізге алып отыр. Азаматтардың экономикалық инициативасының творчестволық көрінісі ретінде шағын бизнес қызметкерлер мен олардың отбасыларының тэуелсіздігі мен эл-ауқатының іргетасы болып табылады. Жаппай құбылыс ретінде шағын бизнес қоғамға қажетті тауарлар өндіру мен қызмет көрсету түрғысынан алғанда да, сондай-ақ алуан түрлі өнім тұтыну тұрғысынан да экономикалық өмірдің катализаторы болып отыр.

Федералдық шығындар шағын кэсіпкерліктің инфрақұрылымына аймақтық салымдардың стимуляторы ғана болып табылады деген принциптер бұжытпай сақталатын болады. Федералдық шығындардың үлесі нақты аймақтың элеуметтік-экономикалық жайына байланысты болады, бірақ қалай болғанда да мақсатты шығындардың жалпы сомасының 50 процентінен аспауға тиіс.

Федералдық бағдарламаны жүзеге асыру нэтижелері Ресей Федерациясының экономикасын дамытудың орта мерзімді перспективаға арналған тенденцияларымен айқындалатын болады.

РФ аймақтарында инфрақүрылымның шағын кэсіпкерлік субъектілері үшін қолайлы жэне ақпараттық консультациялық, маркетингтік қолдау көрсететін жеткілікті элементтері жасалатын болады. Кадрлар даярлау шағын кэсіпорындардың 1 миллионнан астам басшылары мен қызметкерлерін қамтиды.

Федералдық бағдарлама орташа жэне ірі кэсіпорындардың бірігуге, шағын кэсіпорындардың кеңінен қатысуымен жаңа өндірістік-технологиялық тізбектер жасауға деген ынта-ықыласын арттыруға, барлық деңгейлердегі бюджеттің кіріс бөлігін көбейтуге мүмкіндік береді.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс