Ұлттық Банктің құрылымы және басқару органдары

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ
Инфляция. 1
Орталық банк 2
Ұлттық банктің мақсаттары: 3
Ұлттық Банктің міндеттері: 3
Ұлттық Банк қызметінің бағыттары: 4
Ұлттық Банктің құрылымы және басқару органдары. 4
Ақша массасы 5
Ақша несиелік жүйесін реттейтін заңдық база 6
Лицензияның негізгі түрлері. 7
Ақша массасының динамикасы. 8

Инфляция.

Ақша несиелік реттеу пәні макроэкономика мемлекеттік реттеу және ақша
несие банктер пәндеріне негіз. ақша экономикасының дамуының
индикаторларының бірі болып саналады.
Мысалы: өмір - уақыт - ақша - өмір.
Ақшаның құндылығы оның қызметтерін орындау қабілетінде. Ақшаның екінші
бір пайдалылығы ақшаның шектілігі. Оны ақшаны реттеушілер анықтайды.
Ақша несиелік реттеумен Ұлттық банк айналысады. Ақша-несие саясаты ақша
массасының өзгерісін анықтайтын ақша саясаты мен несие көлемін пайыздық
мөлшерлер деңгейін және қарыз капиталы нарығының басқа көрсеткіштерін
реттеуге бағытталған несие саясатының шаралар жиынтығы.
Оның мақсаты ақша айналымы және несие жағдайына әсер ету жолымен
экономиканы реттеу. Уақыт бойынша үздіксіз ақша айналымы ақша ағымы деп
аталады.
Өз қызметін орындау үшін қозғалатын ақша айналысы деп аталады.
Ақша айналысы - бұл тауар айналымына және тауарлық төлемдер мен есеп
айрысуға қызмет ететін қолма-қол және қолма-қолсыз формадағы ақша
қозғалысы.

1 - Экономикалық модель Қарапайым ұдайы өзгеріс.
Экономикада тауар өндіретін үй шаруашылықтары мен фирмалар қызмет етеді.
Үй шаруашылығы экономикалық ресурстардың иесі болады. Оларды нарыққа
шығарып табыс алады. Бұл табыстар ұлттық табысты құрайды.
Фирмалар ресурстарды сатып алып тауар және қызмет өндірісін
ұйымдастырады. Сатудан түскен түсім толығымен сату және өндіріс
шығындарынөтеуге кетеді.
Үй шаруашылықтары тауарды нарықтық баға бойынша сатып алады.

MҺV=PҺQ "M" - ақша массасы

PҺQ "V" - айналым жылдамдығы
M= _____ "P" - нарықтық баға
V "Q" - тауар көлемі

2 - Экономикалық модель. Кеңейтілген ұдайы өндіріс.
Кейіннен өндіріске инвестициядан қор жинау пайда болып үй шаруашылығы,
фирма өндіріске салатын ақша қаражаттарын жинайды. Сондықтан жиналған ақша
қаражатының үй шаруашылығы мен фирмалар арасында қозғалуының ерекше
механизмі қажет.
Бұл механизм тікелей және жанама қаржыландыру болып табылады.
Тікелей қаржыландыру кезінде фирмалар ақша және аблигациялар шығарып
оларды заң және жеке тұлғалар арасында орналастырады.
Жанама қаржыландыру қаржы нарығы арқылы жүзеге асырылады.

3 - Экономикалық модель. Мемлекеттік секторы бар экономика.
Мемлекет үй шаруашылығынан мемлекеттік бюджет табысының маңызды көзін
құрайтын салық алады.
Фирмаларда мемлекетке салық төлейді. Үй шаруашылығы өз кезегінде
мемлекеттен зейнет ақы, жәрдем ақы және т. б. ақша қаражаттарын алады. (
субсидия, субвенция )
Мемлекеттің шығындары тауарлар мен қызметтерді мемлекеттің сатып алуымен
анықталады.
Егер шығындар табыстан жоғары болса мемлекеттік бюджет тапшылығы пайда
болады.

4 - Экономикалық модель. Ашық экономикалық жүйе.
Шет ел экон-н экспорт және импорт механизмдерімен, қаржылық
операциялармен б-ты жүйе.
Егер тауар экспорты импорттан жоғары болса, онда елде капитал кірісі
көрінеді.
Бірақ ол несие және қарыз берумен қатар жүруі мүмкін.
Егер импорт экспорттан жоғары болса, онда капитал шығыны көрінеді.
Бірақ, бұл х.а.несие және қарыздар алумен қатар жүруі мүмкін.

Орталық банк.

1. О.Б. мақсаттары.
2. О.Б. қызметтері.
3. Қ.Р. О.Б. - ҰБ.
4. О.Б. басқару органдарының құрылымы.
5. Ақша - несиелік реттеу.

1. ҰБ - жалпы банктік жүйенің реттеуші буыны болып табылады. Сондықтан,
оның қызметі ақша айналымының күшеюіне Ұлттық ақша бірлігінің
мықтылығын, елдегі банктік жүйенің дамуын қамтамасыз етумен байланысты.

Ұлттық банктің мақсаттары:

1. Ұлттық банк. елдегі эмиссиялық орталық банк, яғни банкноттарды шығаруда
монополиялық құқығы болуы керек.
2. Банктердің банкі. Ол операцияларды сауда өнеркәсіптік клиенттермен емес
2-ші деңгейлі банктермен жасайды.

Ұ.Б. банктердің резервтерін сақтайды, оларға несие береді. Үкіметтің
банкирі: ол мемлекеттік экономиканың бағдарламаларын қолдайды. Мемлекеттік
бағалы қағаздарды орналастырады. Үкімет үшін несие береді және есеп айрысу
операцияларын жүргізеді.
Экономиканы ақша несиелік реттеу органы болып табылады.
Реттеу функциясы: айналымдаға ақша массасын реттеу жатады. Бұл функция
қолма-қол және қолма-қол емес ақша эмиссиясын кеңейту және қысқарту,
дисконттық саясат жүргізу, ашық рыноктағы саясат, міндетті резервтер және
вал-лық саясат арқылы жүзеге асырылады.
Бақылау функциясы: Ұлттық Банк кез-келген саясат жүргізгенде банктер
жағдайы туралы ақпарат алады. Соған сәйкес банк жүйесінің салалық құрамына
талаптар қояды, яғни несиелік институттарды ұлттық рынокқа жіберуге
байланысты талаптар.
Ақпараттық зерттеу функциясы:

Ұлттық Банк туралы заңға сәйкес ҚР-ның Ұлттық Банкі банк жүйесінің
Орталық банкі болып табылады және осы жүйенің жоғары деңгейі болып
табылады. Ұлттық Банк ақша резервтерін, алтын, валюта резервтерден және
басқа да құнды материалдардан құралған мүлігі бар заңды тұлға. Ұлттық
Банкінің табыстарының көзі ол банктік қызметтерден алынған табыстар б. қ.
түскен табыстар бюджеттен алынған ?
9-шы бабқа сәйкес Ұлттық Банкінің жарғылық қоры 20 млрд. теңге болуы
керек.
Ұлттық Банк орталық орган болып табылады. Мемлекет жарғылық қорының
жалғыз иесі. Негізгі қорлары ғимараттардан, құрал жабдықтардан, көлік
құралдарынан және басқа да құндардан тұрады.
Ал, айналым қоры банктің өз қаражаттарынан тұрады. Ұлттық Банк
резервтік қор құрайды. Резервтік қор жарғылық қор мөлшерінде құрылады және
өз пайдасы есебінен толтырылады. Ол міндетті түрде операциялар жүргізген
кездегі жоғалтуларды жабу үшін бағытталады.
Ұлттық Банкінің пайдасы қаржылық жыл үшін оның табыстары мен
шығыстары арасындағы айырма ретінде есептеледі.
Пайданың қалған бөлігі жарғылық, резервтік және басқа қорларды құрып
болған соң мемлекеттік бюджетке аударылады. Ұлттық Банк және оның
мекемелері салық төлеуден босатылады.

Ұлттық Банктің міндеттері:

Мемлекеттің ақша айналымы, несие, банктік есептерді ұйымдастыру, вал-
лық қатынастарды ұйымдастыру саласындағы саясаттарын қалыптастыру және
жүргізу. Тұрақты ақша-несие және банктік жүйені қамтамасыз етуге ықпал ету.
Банктік және басқа да несиелік мекемелердің қызметін реттеу,
ережелерін жасау негізінде несие беру мен банк салымшыларының мүдделерін
қорғау.

Ұлттық Банк қызметінің бағыттары:

1. Елдегі несиелік ресурстарды және ақша айналымын басқару.
2. Несиелік есеп айрысу және кассалық операцияларды жүргізуге б-ты
инструктивті нормативтік актілерді және ережелерді жасау.
3. Ақша түсімдерін инкосациясын жүзеге асыру және ұйымдастыру.
4. Банк қызметін лицензиялау және ақша-несиелік реттеу әдістерін таңдау.
5. Банктік қызметтерді бақылау.
6. Ғылыми зерттеу және талдау жұмыстарын жүргізу.
7. Валюталық операциялар-ң және біртұтас валюталық саясат ережелері мен
тәртібін жасау.

Ұлттық Банктің құрылымы және басқару органдары.

Ұлттық Банктің құрылымы ҚР-сы Ұлттық Банк туралы заңы және Ұлттық Банк
туралы ереже негізінде зерттеледі. Өз қызметін атқару үшін ҰБ-ң правление
және директорлар кеңесін құрған. Ұлттық Банк құрылымына департтаменттерден
және басқа бөлімдерден, фирмалардан, өкілеттіліктерден және ұйымдардан
тұратын орт. аппарат кіреді. Ұлттық Банктің орталық аппараттың
бөлімшелерінің филиалдар, өкілеттіліктер және ұйымдарының жұмысын тексеріп
аудит жүргізеді. Ұлттық Банк правлениесіне 90 адам кіреді. Олар ақша
несиелік саясат жүргізеді. ҚР-ң ішкі және сыртқы несиелеріне қызмет етеді.
Яғни, үкімет гаранты болып табылады. Банк-ң, еншілес банктердің ашылуына
рұқсат береді. Банктік операцияларды жүргізуге лицензия береді. Б. қ.
эмиссиясын, проспектілерін тіркеуге дейін міндетті түрде экспертиза
жасайды. Банктерге несие беруде қаржы-капитал рыногынде банк-ң ашық
позицияларын бақылауға құқылы. Шет елдік валюталарды сату, сатып алу
қызметтерін бақылайды. Банктік несиелік ставкаларды реттейді. Қажет
жағдайда инфляцияға қарсы саясат жүргізеді. Барлық банктер орындауға тиіс
нормативтік актілер шығарады. Бухгалтерлік, статистикалық және басқа да
есеп беру формаларының тізімін, мерзімін бекітеді.
Банкноттарды есептеу, сақтау, тасмалдау ережелерін бекітеді. ҚР-сы
банк-ң баланстарын жариялайды. Ішкі және сыртқы активтер бойынша болжауды
есептеп жүргізеді. Егер қателік кеткен жағдайда банктердің және
клиенттердің есебінен ақша қаражаттарының есебін есептеп шығ-ға құқылы.
ҚР-сы банктер жүйесіне кадрлар дайындауға қатысады. ҚР-сы заңына
сәйкес өкілеттілігі мен құқы бар басқа да операциялар жүргізуге құқылы.

Ақша массасы

Ақша массасы дегеніміз- экономикалық байланыстарға қызмет ететін және
жеке заңды тұлғалар иелік ететін төлемдік және қор қаражаттарының жиынтығы.

Ақша массасы өзгерісін талдау үшін ақша аппараттары түсінігі
қолданыыылады.
Мо – айналымдағы қолма-қол ақша банкноттарды металдық монеталарды өз
құрамына енгізеді.
М1-М0 агрегаты ақшалы банктердің ағымдағы счеттерінің қаражаттарынан
тұрады. Бұл счеттағы қаражаттар қолма-қол емес есеп айырыстыруда
қолданылады. Мұндай жағдайда клиенттер төлем міндеттерімен чеостарды
анкредитивтерді пайдаланады.
М2- М1 агрегатынан және мерзімді жинақтау депозитінен сондай-ақ қысқа
мерзімді мемлекеттік бюджеттен тұрады. Қысқа мерзімді бюджеттің айнамалы
құралдары болып табылмайды, бірақ белгілі бір мерзімдерде ақша қаражатына
айналады. Мерзімдік салымдар – субьектілер белгілі бір уақыт мезеті
өткеннен кейінала алады. Жинақтық салымдар – кез-келген мезетте ақшаларға
айналады.
М3-М2 агрегаттарынан және ақша рыногында айналатын б. қ-(вексельдар( дан
тұрады. Бұл ақша массасының бөлігін несиелік мекемелер қызмет етеді..
М4-М3 агрегаттары және несиелік мекемелердегі әр-түрлі депозиттер
формаларынан тұрады.
М2(М1 болу керек

АҚШ агрегаттары:

М1- мерзімсіз депозиттер, чектік депозиттер, қолма-қол ақша, жылдық
чектер,( әкелетін чектік
М- М сондай-ақ ко дың ағымдық счеттардың, есеп депозиттер.
М2-М1 чектік емес салымдық депозиттер.
М3-М2 агрегаты және ірі мерзімдік депозиттер.
егаты ком. қағаздардан қысқа мерзімді қазыналық б.қ,L - М агрегаты ком.
қағаздардан қысқа мерзімде қазыналық б.қ. жинақтық , банктық акцептерден
тұрады.
Ресей агрегаттары
М0-айналымдағы ақша қаражаттары айырылысу счеттарының, арнайы счеттардан
қаражаттық және халықтық депозиттері (довостребования) сақтау
компаниялардың қаржаттары жатады.
М1-М0 агрегаты халықтық жинақ банктеріндегі мерзімді депозиттері жатады.
М2-М1 және мен қарыз сертификаттардан тұрады.
М3-М2 және мем қарыз облигациялардан, сертификаттардан тұрады.

ҚР ақша агрегаттары
М0- айналымдағы қолма-қол ақша
М1-М0 және тар субъектілердің есеп айырысу счетындағы және де басқа депоз
счетындағы қаражаттардың қалдығынан заңды тұлғалардың капиталдық салымдарды
қаржыландыру бойынша счеттарындағы қоғамдық және басқа да үкіметтік емес
ұйымдардың счеттарындағы қалдықтары және халықтың заңды тұлғ салымдары.
М2-М1 және жеке заңды тұғалардың мерзімдік салдарынан тұрады.
М3-М2 агрегаттарынан және мемлекеттік қарыз облегацияларынан тұрады.

Ақша несиелік жүйесін реттейтін заңдық база

Банк қызметі ҚРда Президенттің банк және банк қызметі туралы, ҰБ туралы
президенттің заң күші бар заңдарымен және ҚР-да б.қ мен рыногы туралы,
валюта реттеу туралы заңдармен және басқа заңға қайшы келмейтін
корпоративтік актілермен реттеледі.
2 деңгейлі банктердің қызметі ҚР банктер және банк қызметі туралы біраз заң
күші бар жарлығы негізінде анықталады. Осы заңға сәйкес рес-ғы банктер ашық
және жабық акционерлер түрінде құрылады. Заңның 30 бабына сәйкес банк
қызметтері төмендегідей(
а) заңды-жеке тұлғалардың депозиттерін қабылдау
б) банктік операц жүгізетін ұйымдармен банктердің корспонденттік счеттарын
ашу жіне жүргізу
в( кассалық операциялар яғни банкноттар мен монеталарды қабылдау, ауыстыру,
сұрыптау мен сақтау
г( аудару операциялары, яғни з-ы тұлғалардың ақша аудару туралы талаптарын
орындау
д( есептік операциялар, яғни з-ы версельдарымен қарыз мінд есептеу
ж( жз ттұлғалардың соның ішінде банк кореспонденттерінің банктік счеттар
бша талаптары бша есеп айырысу
з( клиринттік операциялар, яғни төлемді жинау, сұрыптау, бекіту, сондай-ақ
олардың өзара есеп айырысуын (взаймозачет( жүргізу және клирингтің қатысң
таза позицияларын анықтау.
и( Сейфтік операциялар, яғни клиенттің құндылықтарын, құжаттарын,б.қ
сақтау, сондай-ақ сейфтік жәшіктерді жалға беру.
к( ломбарттық операциялар, яғни оңай өтетін б.қ мен жылжитын мүліктерді
кепілдікке сала отырып депоненттерден қысқа мерзімге несие беру.
л( төлем карточкаларды банкноттарды, монеталарды және құндылардыинкациялау
және аудару.
м( шетел валютасымен айырбастық операцияларды ұйымдастыру.

Арнайы лицензия бойынша жүргізілетін операциялар (ҰБ).
1. депозиттік сертификаттар
2. кепілдікті операциялар
3. аренда берушінің арендаға берілетін мүлікке келісім мерзімі
бойы меншік құқы сақталатын мүлікті арендаға беру
4. өз б.қ
5. факторингтік операциялар
6. форфейтингтік операциялар.

Лицензияның негізгі ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.