Шағын бизнес субъектілерінің құрамы

Шағын бизнес - даму үрдістері

2004 жылдың бірінші жарты жылдығында шағын бизнес саласында дамудың экстенсивті факторлары басым болды. Шағын бизнес субъектілері және оларда жұмыс істейтіндер саны өсе түсті. Мұның өзінде өткен кезеңдерде қалыптасқан үрдістер сақталды: өсудің ең жоғары қарқыны шаруа (фермер) қожалықтары бойынша, ең төмен қарқыны жеке кәсіпкерлер бойынша, ал шамалы ғана өсуі кәсіпорындар бойынша байқалды.

Шағын бизнес субъектілерінің құрамы

Сандық көрсеткіштер өсімі қандай да бір елеулі сапалы өзгерістерге ұшыраған жоқ. Дәлірек айтқанда, тұтастай шағын бизнестің барлық субъектілері бойынша еңбек өнімділігі өскен жоқ. Ең төменгі тиімділік шаруа (фермер) қожалықтарында. Фермерлердің өткізуден түскен үлес табысы жеке кәсіпкерлердікіне қарағанда 9-11 есе төмен. Жеке кәсіпкерлердің өнімділігі кәсіпорындарға қарағанда 30%-дан аз.

Шағын бизнестің экономикалық ролін негізінен оның ең тиімді субъектілері - кәсіпорындар анықтайды. Кәсіпорындар санының салыстырмалы ең төмен өсу қарқынына қарамастан олардың үлесіне шағын бизнес субъектілері өндіретін барлық өнімнің 60%-ға жуығы келеді. Орта есеппен алғанда бір кәсіпорындағы қызметкерлер саны жеке кәсіпкерлердегіден 2, 5 есе көп. Бірінші жарты жылдықта жеке тұлғалардың еңбек өнімділігінің төмендеуімен салыстырғанда атаулы тұлғада кәсіпорындар бойынша өсім - 1, 6% тіркелді. Нақты тұлғада кәсіпорындар бойынша еңбек өнімділігі де төмендеді. Мәселен, ағымдағы жылдың бірінші тоқсанында ол 0, 9%, екінші тоқсанда - 1, 2% құрады.

Шағын бизнес дамуының көрсеткіштері экономикадағы шағын бизнес ролі, негізінен, әлеуметтік, яғни жұмыс орындары санының өсуімен байланысты екендігін көрсетеді. Мұның өзінде шағын бизнестің тиімділігін арттыру үшін жағдайлар жасауға көп көңіл бөлу қажет.

2004 ЖЫЛҒЫ ЖӘНЕ 2005 ЖЫЛҒЫ ҚАЊТАРДАҒЫ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫЊ ӘЛЕУМЕТТІК-
ЭКОНОМИКАЛЫҚ ДАМУЫНЫЊ ҚЫСҚАША ҚОРЫТЫНДЫЛАРЫ

Макроэкономикалық үрдістер. 2004 жылғы жедел деректер бойынша, жалпы ішкі өнім (ЖІ¤) көлемі ағымдағы бағамен 5542, 5 млрд. теңге болды. Нақты ЖІ¤-ің өсу қарқыны 2003 жылмен салыстырғанда 9, 4%-ға өсті. ЖІ¤ құрылымында тауар өндірісінің үлесі ЖІ¤-ден 45%, қызмет көрсетуде - 50, 6% құрады.

2004 жылғы желтоқсанда тұтыну бағасының индексі 2003 жылғы желтоқсанмен салыстырғанда 106, 7% құрады, жылына орта есеппен - 106, 9%. 2005 жылғы қаңтарда тұтыну тауарлары мен қызметтеріне бағалар мен тарифтер 2004 жылғы желтоқсанмен салыстырғанда 0, 8%-ға, азық-түлік тауарлары мен ақылы қызметтерге - 1, 0%-ға өсті. Азық-түлік емес тауарларға индекс бағасы 100% құрады.

2005 жылғы қаңтарда өнеркғсіп өнімін өндіруші кғсіпорындардың бағасы 2004 жылғы желтоқсанмен салыстырғанда 1, 8%-ға төмендеді.

2004 жылы, сараптық бағалау бойынша, жұмыссыздар саны 657, 4 мың адамды, 2005 жылғы қаңтарда - 660, 0 мың адамды құрады. 2004 жылы жұмыссыздық деңгейі экономикалық тұрғыдан белсенді халық санына 8, 4%-ды, 2005 жылғы қаңтарда - 8, 6%-ды құрады. 2004 жылғы желтоқсанның соңына жұмыспен қамту органдарында жұмыссыздар ретінде тіркелген азаматтар саны 117, 7 мың адамды, 2005 жылғы қаңтардың соңына - 120, 1 мың адамды құрады, экономикалық тұрғыдан белсенді халық санындағы олардың үлесі тиісінше 1, 5%-дан болды.

Экономиканың нақты секторы. 2005 жылғы қаңтарда өнеркғсіп өндірісінің көлемі қолданыстағы бағамен 347, 5 млрд. теңгені құрады, бұл 2004 жылғы қаңтардағыдан 9%-ға артық. ¤ндіріс көлемі 2004 жылғы тиісті кезеңмен салыстырғанда кен өндіру өнеркғсібінде 12, 8%-ға, өңдеу өнеркғсібінде 4, 8%-ға, электр энергиясын, газ бен су өндіруде жғне бөлуде 8, 6%-ға өсті.

2005 жылғы қаңтарда ауыл шаруашылығы жалпы өнімінің көлемі ағымдағы бағамен 21, 0 млрд. теңгені құрап, 2004 жылғы қаңтармен салыстырғанда 5, 8%-ға өсті.

2005 жылғы қаңтарда жүк тасымалдаудың жалпы көлемі (коммерциялық тасымалдаумен шұғылданатын көліктік емес ұйымдар мен кғсіпкерлер тасымалдаған жүк көлемінің бағасын есепке алғанда) 131, 0 млн. тоннаны құрап, 2004 жылғы тиісті кезеңмен салыстырғанда 3, 5%-ға өсті.

2005 жылғы қаңтарда бөлшек сауда тауар айналымының көлемі (қоғамдық тамақтандыру айналымынсыз) 92, 5 млрд. теңгені құрап, 2004 жылғы қаңтармен салыстырғанда 9, 9%-ға артты.

2005 жылғы қаңтарда негізгі капиталға инвестициялардың көлемі 97, 1 млрд. теңгені құрады, бұл 2004 жылғы қаңтардағыдан 61, 2%-ға көп.

2005 жылғы 1 ақпандағы жағдай бойынша республикада 209884 шаруашылық жүргізуші субъект (заңды тұлға) тіркелді, соның ішінде жұмыспен қамтылғандардың саны 50 адамға дейінгі -196925.

Жұмыс істейтін заңды тұлғалар - 157843. Заңды тұлғалардың ішіндегі шағын кғсіпорындар саны - 145796, олардан шағын бизнес кғсіпорындары - 104556.

Сыртқы сауда. 2004 жылғы қаңтар-желтоқсанда Қазақстанның сыртқы сауда айналымы (Қазақстан Республикасы Қаржы Министрілігінің Кедендік бақылау агенттігінің деректері бойынша ұйымдаспаған сауданы есепке алмағанда) 32877, 5 млн. АҚШ долларын құрап, 2003 жылғы қаңтар-желтоқсанмен салыстырғанда 54%-ға өсті, соның ішінде экспорт - 20096, 2 млн. АҚШ доллары (56%-ға өсті), импорт - 12781, 3 млн. АҚШ доллары (52%-ға өсті) .

Қаржы. 2005 жылғы 1 қаңтарға Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің жедел деректері бойынша Қазақстан Республикасының Мемлекеттік бюджетіне түскен түсімдер көлемі 1305, 1 млрд. теңгені құрады, бұл 2004 жылғы 1 қаңтардағыдан 27, 7%-ға артық, шығыстар мен кредит беру -1323, 8 млрд. теңге (24, 6%-ға артық) .

Есеп берген кғсіпорындар мен ұйымдардың деректері бойынша 2004 жылғы желтоқсанда салық салғанға дейінгі кғдуілгі қызметтен алынған қаржылық нғтиже табыс есебінде 105, 7 млрд. теңге сомасында анықталды, бұл 2003 жылғы қаңтардағыдан 2, 1 есе артық. Пайдалылық деңгейі - 23, 6%. Есеп берген кғсіпорындардың жалпы санынан залалды кғсіпорындардың үлесі 40, 8% құрады.

2005 жылғы 1 қаңтарда Қазақстан Республикасы ұлттық Банкінің деректері бойынша екінші деңгейдегі банктердің экономика салаларына салған кредиттік салымдары 1484, 3 млрд. теңгені құрады.

Олардың көбеюінде тұрақты серпін байқалады. Кредиттік салымдардың жалпы көлемінде ұзақ мерзімді кредиттер үлесі 65, 7%, шетел валютасындағы кредиттердің үлесі 51, 9% құрады. 2005 жылғы 1 қаңтарда банк жүйесіндегі депозиттер көлемі 1255, 4 млрд. теңгені құрады, бұл 2004 жылғы 1 қаңтарға қарағанда 71, 2%-ға көп, соның ішінде халық депозиттері (салымдары) тиісінше 441, 2 млрд. теңге болды, бұл 2004 жылғы 1 қаңтардағыдан 31, 5%-ға көп.

Халық табысы. 2004 жылғы желтоқсанда, бағалау бойынша, халықтың орта есеппен жан басына шаққандағы атаулы ақшалай табысы 14876 теңгені құрап, 2003 жылғы желтоқсанмен салыстырғанда - 20, 4%-ға, ал нақты ақшалай табысы - 12, 8%-ға өсті.

2004 жылғы желтоқсанда қызметкерлерге бөлінген орташа айлық атаулы жалақы 35652 теңгені құрап, 2003 жылғы желтоқсанмен салыстырғанда 26, 5%-ға өсті. Нақты жалақы 18, 5%-ға өсті.

Негізгі әлеуметтік-экономикалық индикаторлар

12-баған - 2004ж. желтоқсан; 4-баған- 2004ж. желтоқсан 2003ж. желтоқсанға - %-бен; 5-баған -2004 ж. желтоқсан 2004ж. қарашаға %-бен.
32-баған - кезең басында; 4-баған - 1. 01. 2005ж. 1. 01. 2004ж-ға; 5-баған - 1. 01. 05. 1. 12. 04ж-ға.
4 ҚР Ўлттық Банкінің деректері бойынша

* 2003 жылғы қаңтар-желтоқсандағы және желтоқсандағы нақтыланған деректерге %-бен.

Ескерту: Бөлшек сауда тауар айналымы өткізудің барлық арналары бойынша қоғамдық тамақтандырудың қызметтерін есепке алмайды.

Сыртқы сауда тауар айналымы Қазақстан Республикасы Кедендік бақылау комитетінің деректері бойынша ұйымдаспаған сауданы есепке алмай келтірілген.

2005 жылғы қаңтар-ақпанда Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық
дамуының қысқаша қорытындылары

Экономиканың нақты секторы. 2005 жылғы қаңтар-ақпанда өнеркәсіп өндірісінің көлемі қолданыстағы бағамен 684, 2 млрд. теңгені құрады, бұл 2004 жылғы қаңтар-ақпандағыдан 7, 6%-ға артық. Өндіріс көлемі 2004 жылғы тиісті кезеңмен салыстырғанда кен өндіру өнеркәсібінде - 10, 4%-ға, өңдеу өнеркәсібінде - 4, 3%-ға, электр энергиясын, газ бен су өндіруде және бөлуде - 8, 3%-ға өсті.

2005 жылғы қаңтар-ақпанда ауыл шаруашылығының жалпы өнімінің көлемі ағымдағы бағамен 41, 7 млрд. теңгені құрап, 2004 жылғы қаңтар-ақпанмен салыстырғанда 4, 4%-ға өсті.

2005 жылғы қаңтар-ақпанда жїк тасымалдаудың жалпы көлемі (коммерциялық тасымалдаумен шұғылданатын көліктік емес ұйымдар мен кәсіпкерлер тасымалдаған жїк көлемінің бағасын есепке алғанда) 259, 5 млн. тоннаны құрап, 2004 жылғы тиісті кезеңмен салыстырғанда 2, 2%-ға өсті.

Есепті кезеңде бөлшек сауда тауар айналымының көлемі (қоғамдық тамақтандыру айналымынсыз) 185, 2 млрд. теңгені құрап, 2004 жылғы қаңтар-ақпанмен салыстырғанда 9, 9%-ға артты.

2005 жылғы қаңтар-ақпанда негізгі капиталға жұмсалған инвестициялардың көлемі 189, 7 млрд. теңгені құрады, бұл 2004 жылғы қаңтар-ақпандағыдан 1, 4 есе көп.

2005 жылғы 1 наурыздағы жағдай бойынша республикада 212089 заңды тұлға тіркелді, соның ішінде жұмыспен қамтылғандардың саны 50 адамға дейінгі кәсіпорындар - 199037. Жұмыс істеп тұрғандары - 159857. Жұмыс істеп тұрған заңды тұлғалардың ішінде шағын кәсіпорындар - 147731 құрайды, олардан шағын бизнес кәсіпорындары - 106001.

Сыртқы сауда. 2005 жылғы қаңтарда Қазақстанның сыртқы сауда айналымы (Қазақстан Республикасы Кедендік бақылау комитетінің деректері бойынша ұйымдаспаған сауданы есепке алмағанда) 2857, 7 млн. АҚШ долларын құрап, 2004 жылғы қаңтармен салыстырғанда 31%-ға өсті, соның ішінде экспорт - 1789, 0 млн. АҚШ доллары (28%-ға өсті), импорт - 1068, 7 млн. АҚШ доллары (37%-ға өсті) .

Баға. 2005 жылғы ақпанда тұтыну бағасының индексі 2004 жылғы желтоқсанымен салыстырғанда 101, 3% құрады. Азық-тїлік тауарларының бағалары мен тарифтері 1, 9%-ға, азық-тїлік емес тауарлардың - 0, 1%-ға, ақылы қызметтердің - 1, 3%-ға өсті. 2005 жылғы ақпанда өнеркәсіп өнімін өндіруші кәсіпорындар бағасы 2004 жылғы желтоқсанымен салыстырғанда 1, 7%-ға өсті.

Қаржы. 2005 жылдың 1 ақпанында Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің жедел деректері бойынша Қазақстан Республикасының Мемлекеттік бюджетіне тїсімдер көлемі 153, 6 млрд. теңгені құрады, бұл 2004 жылғы 1 ақпандағыдан 47, 1%-ға артық, шығындар - 35, 5 млрд. теңге (17, 4%-ға кем) .

Есеп берген кәсіпорындар мен ұйымдардың деректері бойынша 2005 жылғы ақпанда салық салғанға дейінгі кәдуілгі қызметтен алынған қаржылық нәтиже табыс есебінде 129, 3 млрд. теңге сомасында анықталды, бұл 2004 жылғы ақпандағыдан 35, 5%-ға артық. Пайдалылық деңгейі - 39, 2%. Есеп берген кәсіпорындардың жалпы санынан залалды кәсіпорындардың їлесі 40, 9% құрады.

2005 жылғы 1 ақпанға Қазақстан Республикасы Ўлттық Банкісінің деректері бойынша екінші деңгейдегі банктердің экономика салаларына салған кредиттік салымдары 1502, 4 млрд. теңгені құрады. Олардың өсуінің тұрақты серпіні байқалады. Кредиттік салымдардың жалпы көлемінде ұзақ мерзімді кредиттер їлесі 65, 7%, шетел валютасындағы кредиттердің їлесі 52, 8% құрады. 2005 жылғы 1 ақпанға банк жїйесіндегі депозиттер көлемі 1199, 5 млрд. теңгені құрады, бұл 2004 жылғы 1 ақпандағыдан 62, 4%-ға көп, соның ішінде халық депозиттері (салымдары), тиісінше, 437, 4 млрд. теңге болды, бұл 2004 жылғы 1 ақпандағыдан 24, 4%-ға көп.

Еңбек рыногі. 2005 жылғы ақпанда, сараптамалық бағалау бойынша, жұмыссыздар саны 657, 4 мың адамды құрады, жұмыссыздық деңгейі экономикалық тұрғыдан белсенді халық санына 8, 5% құрады, соның ішінде жұмыспен қамту органдарында жұмыссыздар ретінде тіркелген азаматтар саны, 2005 жылғы ақпанның соңына, 121, 3 мың адамды құрады, олардың экономикалық тұрғыдан белсенді халық санындағы їлесі, тиісінше, 1, 6%-дан құрады.

2005 жылғы қаңтарда қызметкерлерге есептелген орташа айлық атаулы жалақы 28447 теңгені құрап, 2004 жылғы қаңтармен салыстырғанда 14, 5%-ға өсті. Нақты жалақы 7, 2%-ға өсті.

Халық табысы. 2005 жылғы қаңтарда, бағалау бойынша, халықтың орта есеппен жан басына шаққандағы атаулы ақшалай табысы 12620 теңгені құрап, 2004 жылғы қаңтармен салыстырғанда - 15, 4%-ға, нақты ақшалай табысы - 8, 1%-ға өсті.

Негізгі әлеуметтік-экономикалық индикаторлар

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс