Қазақстан Республикасындағы шағын бизнестің дамуы ТУРАЛЫ

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасындағы шағын бизнестің дамуы

Қоғамымыздағы реформалаудың қол жеткен қомақты табыстарының бірі-
орта таптың қалыптасуы болып табылады. Әміршілдік жүйедегі
экономиканың күйреуі , жекелеген нарық элементтерінің пайда болуы ,
экономикалық өмірге бұрынғы шаруашылық субьектілерін әкелді.Сонымен
бірге қоғамымызда меншік иесі деген жаңа әлеуметтік топ
қалыпатасты.Осы орта таптың қалыптасуы , негізінен , орта және шағын
кәсіпкерліктің дамуымен тікелей байланысты.
Шаруашылық жүргізудің жаңа формаларын қолданбай еліміздің
экономикасын жандандыру, халқымыздың әлеуметтік хал- ахуалын көтеру
мүмкін емес. Соның бірі- шағын бизнестің дамуы болып табылады. Ел
экономикасын дамытуда , нарықты қалыптастыруда , ірі өндірушілер
монополиясын шектеуде және бәсекелестікті дамытуда, тауар
және қызмет сұраныстарын қанағаттандыруда , жалақы мен зейнетақыны
уақытылы төлеуде, жұмыссыздық мәселесін тежеуде және жаңа
технологияларды енгізуде шағын бизнес шешуші фактор ретінде
маңызды роль атқарады. Шағын бизнес ірі бизнеске қарағанда нарыққа
тез бейімді , өзгермелі жағдайға байланысты икемді , жаңадан
жұмыс істеп тұрған өндіріс секторларында жұмыс істеуге қабілетті.
Шағын бизнестің мәні мен мағынасын тереңірек ашуымыз үшін , ең
алдымен сол шағын бизнесті алып жүруші субъект- кәсіпкер,
кәсіпкерлік терминіне тоқталып өтейік.
Кәсіпкерлік қызмет- жеке тұлғаның өз күш- қабілетін танытуының ,
белгілі бір мақсаттарды жүзеге асырушының тиімді тәсілі. Ол
сондай- ақ , адамдардың өзіне сенімін арттырады, іскерлігін
қалыптастырады. Экономикалық мағынада кәсіпкер ірі өндірістік немесе
құрылыс жобалаоын басқарушы Шағын бизнестің , яғни
кәсіпкерліктің негізгі адам қызметінің экономикалық танымында жатыр.
Кәсіпкердің іс- әрекеті өзінің еңбек шығындарына немесе құрылыс
жобаларын басқарушыға және жалдамалы еңбекті пайдалануға негізделеді.
Шағын бизнесті жүргізушілер экономикалық мүддені білдіретін, сонымен
қатар оған қатысушылар міндетті шарт жасасып ұйымдастырады. Мұндай
бизнес түрі - ұжымдық деп есептелінеді.Жеке кәсіпкерлікке қарағанда
жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер көптеген мәселелерді шеше
алады. Кәсіпкерліктің потенциялық мүмкіндіктерін толық бағалау үшін
олардың субъектілерін номиналды және нақты деп бөлудің маңызы
ерекше. Номиналдыға кәсіпкерлік қызметпен айналысу құқығы жатады.
Нарықтық экономикасы дамыған елдерде әрбір азаматтың кәсіпкерлікпен
айналысуға құқы бар. Алайда , оны жүзеге асыру қоғам мүшелерінің
кез- келгеннің қолынан келе бермейді. Сондықтан кәсіпкерліктің
шын, нақты субъектісі - бұған деген алғы шарттары бар, ең бастысы
капитал иемдену құқығы барлар жатады. Міне осы адамдар экономиканың
кәсіпкерлік секторын құрып, дамыта алады.
Кәсіпкерліктің объектісі- адамның белгілі қызметі. Кәсіпкерліктің
соңғы нәтижесі өндірілген өнім мен көрсетілген қызмет. Бірақ ең
бастысы - әр кәсіпкер оның тек өзіне тиімдісін, пайдалысын ғана
жасайды. Міне, осы себептен кәсіпкерлердің ең басты мақсаты - өз
кәсіпорынның пайдасын барынша жоғарылату немесе шығындарын барынша
азайту болып табылады. Ал, кәсіпкердің пайдасы мен табысы көбіне
оның бизнесті ұйымдастыруына тікелей байланысты. Қызметінің бастапқы
кезеңінде кәсіпкер қатаң бәсеке жағдайында нарықтан шығып қалмас
үшін өндіріс факторларын жүйелеудің жаңа жолдарын іздейді, яғни,
бұл кәсіпкерліктің ең басты мәселесі.
Сонымен кәсіпкерлік - жаңа мүмкіндіктерді іздеу, жаңа
технологияны пайдалану, капиталды жұмсаудың тиімді салаларын іздеу,
ескі ойлау шеңберінен шығу. Басқаша айтқанда, өндірістің жаңа түрін
ашып, дамыту, тауарлар мен қызметтердің жаңа түрлерін шығару
мақсатында ұйымдастыру құрылымдарын өзгерту, сонымен қатар оларды
жанарту және өркендету.Мұндай өзгерістердің түрлері әр- алуан жаңа
кәсіпорындар ашу немесе ескі кәсіпорынды қайта құру, байланыстардың
жаңа түрлерін ұйымдастыру немесе ескілерін жою, модификациялау
әрекеттерімен байланысты. Демек , нақты өмірде кәсіпкерліктің
объектісі – новаторлық , жаңашылдық мағынадағы ерекше өндіріс және
айырбас пен бөлудің түрлі факторларын жүйелеу болып табылады.
Елімізде отандық шағын бизнестің дамуы 1992- 1993 жылдары
басталды. Осы бірнеше кезең ішінде мемлекеттің меншігі бірте- бірте
жеке меншікке ауысты.Олар әртүрлі шаруашылық ассоциациялары ,
жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер, шағын кәсіпорындар,
акционерлік қоғамдар формаларында қайта құрылды. Шағын бизнестің ,
яғни кәсіпкерліктің негізгі адам қызметінің экономикалық танымында
жатыр. Кәсіпкердің іс- әрекеті өзінің еңбек шығындарына немесе
құрылыс жобаларын басқарушыға және жалдамалы еңбекті пайдалануға
негізделеді.
Елдің кәсіпкерлікті дамытуда ынтасын арттыру үшін экономикалық ,
әлеуметтік, құқықтық базасын құрып, оларды одан әрі жетілдіру
қажет. Қазақстан Республикасында қалыптаса бастаған жалпы кәсіпкерлік
қызметті төрт түрге бөлуге болады. Олар:
• Өндірістік- оның ішінде инновациялық, ғылыми - техникалық
жаңалывқтарға сай тауар өндіру, қызмет көрсету және басқалар.

• Комерциялық- сауда- саттық, делдалдық, сауда үйлері, тауар
биржалары және тағы басқа.

• Қаржылық- банктік, сақтандыру, аудиторлық, лизнгктік қор
биржалары және та Қаржылық- банктік, сақтандыру, аудиторлық,
лизингтік қор биржалары және тағы басқа.

• Кеңес берушілік- басқармалық, әкімшілік, маркетингтік,
ақпараттық, кадрлар дайындау және тағы басқа.

Біздің республикамызда қаржылық кәсіпкерліктің банктік түрімен тек
қана банктер ғана айналыса алады.
Қазақстан Республиксында нарықтық экономикаға белсенді
қатысушылары - шағын бизнес субъектілері – кәсіпкер, жеке адамдар,
бизнесмендер екені белгілі. Республикамызда шағын бизнестің
дамуына жан- жақты жағдайлар интенсивті түрде жасалынуда.Ал,
оларға жекеше тоқталсақ, меншікті жекешелендіру бағдарламасының
жүруі, ол өз кезегінде шағын бизнестің дамуының нағыз
экономикалық негізі екенін есімізге алайық.Кәсіпкер шағын бизнес
субъектісі ретінде оның іс- әрекеті әр кезде де белгілі бағытта
ұйымдастырылады және оның нақты нысандары бар. Кәсіпкерліктің
шаруашылықты жүргізу тәсілі ретінде бірнеше жалпы белгілері бар.
Оның ішінде негізгісі- шаруашылық субъектісінің еркіндігі мен
тәуелсіздігі. Олардың дербестігі нарық механизмі әрекетін
қамтамасыз ететін тәртіпті қалыптастырады. Кәсіпкер тәуелсіздігі
оған экономикалық ресурстарды алуға, осы ресурстардан өз
қалауынша қызмет пен тауар өндіру процесін ұйымдастыруы және
оларды нарықта кәсіпкердің ойлағанындай өткізе алу құқын
береді. Материалдық ресурстар мен ақша капиталының иелері
бұларды өз қалауынша пайдаланады. Әрбір қызметші өзі істей
алатын еңбекпен айналысуға құқы бар. Кәсіпкерлікке тән тағы бір
сипат - шаруакшылық жүргізудегі тәуекелге бел бууы, іске кірісер
алдында болашақ бұлдыр қиялдарды болжап білу және оны шеше
алуы.Шаруашылықтық қауіп- қатері, тәуекелдің негізінде мүмкін
болатын және шын мәніндегі шығындар мен нәтижелердің ара
қатынасы жатады. Кәсіпкерлер тарапынанда нарықтың тез өзгеру
қозғалысына жылдам әрі тиімді реакциясы толық әдетке енбеген.
Кәсіпкерлер менеджмент., маркетинг салаларының қыр мен сырын әлі
де түсінбеген.Шағын кәсіпорындардың жұмысының тиімділігі- өнім
өндірудегі тар мамандану ғана емес, еңбек құралдарына да
мамандануы. Мұндай өндірістер шектеулі тауар ассортиментін шығарып,
қажет болған жағдайда оны тез ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.