Шет елдер тәжірибесінде әлеуметтік әріптестік жүйесінің үлгілері

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Шет елдер тәжірибесінде әлеуметтік әріптестік жүйесінің үлгілері

Бүгінгі таңда индустриялы дамыған елдердегі нарықтық экономикалық әлеуметтік әріптестік - бұл теорияда емес, абстракциялы схема да емес өркениетті елдердегі өмір сүріп жатқан қоғамдық қатынастыңнақты көрінісі.

Екінші дүние жүзілік соғыстан кейін бұл елдерде ұлттың ерекшеліктері моделъмен әлеуметтік әріптестік қалыптасты.

Көптеген Шығыс елдерінде әлеуметтік әріптестіктер идеясы конститутциямен заңды бекітіліп, жекелеген кәсіпорыннан мемлекеттік көлемде экономикалық деңгейде қоғамдық өмірдің барлық буындарын қамтыды.

Мысалы: Бельгияда әлеуметтік әріптестік 1548 жылы бекітілді ФРГ-да 1952 жылы; Австрияда 1957 жылы, Солтүстік Европа елдерінде 70 жылдары, Франция конститутциясында 1958 жылы т. б

Ұйымдасқан формасы мен әдісін бағыттау әлеуметік қатынастарда таассыз эксперимент түрінде қызмет атқарады. Бұл мәселеде еңбек қатынастарын қалыптастырудың мәні зор. Еңбек қатынастарын қалыптастыру тиімділігін арттыруда ауыр қасиетті жұмыстылықтың жойылуына жол бермеу.

Қазіргі батыстағы қоғамда еңбек қатынастарының моделі екі бағытта қамтиді. Бұл біріншіден мемлекеттік билік пен еңбекшілер арасындағы, екіншіден кәсіподақ пен жұмыс беруші мекемелер өнімдері арасындағы қатынас. Әлеуметтік әріптестіктің даму модельдері ұжымдық келтсөздер деңгейінде әлеуметтік-экономикалық даму мәселелерін қамти дамиды.

Қорытындысында жұмыс берушілер бірлестіктері мен еңбекшілер одағы арасындағы қатынастардың деңгейінің мазмұны, әлемдік жұмыс берушілердің тікелей еңбекшілер өкілдерімен келісім жасау мүмкіндігіне жеткізеді.

Әлеуметтік әріптестіктің обьективті диапазоны нарық экономикасы дамыған елдердің тәжірибесін қамти кеңеюуі. Әр елде экономикалық ерекшеліктерімен көптеген факторларға байланысты әлеуметтік әріптестіктер әр қалай дамиды. Бір елдерде даму ұзақ, ал бір елдерде (мысалы: Ресей) әкімшілік жолмен келеді.

Қазіргі таңда әлеуметтік әріптестіктер дамуы әр елде әр модельде өшіп жатыр.

Қалыптасуын модель бұл ұзақ уақытты қамтыған даму қортындысы мен экономикалық-психологиялық ерекшеліктеріне қарай әр елде түрленді.

Батыс қоғамында үш модельде әлеуметтік әріптестіктер дамынуының түрлері байқалды.

Әріптестіктер моделі мынадай:

Бірінші - келісімді модель: қалыптасуы барысында әлеуметтік және экономикалық саяасаттың қатысуымен болатын кәсіпкерлік бірлестіктер мен мемлекеттік, кәсіподақ жоғары дәрежедегі орталықтанған ұжымдық келісім үрдісі моделі. Бұл индустриялық қатынастардың жарамдануы немесе «неокорпаристік модель»

Екінші - кәсіподақ қозғалысы ролі төмендеуінен болатын модель. Ұжымдық тәжірибе тиімділігі мүмкіндігінен айрылған әлеуметтік салада мәселелер шешуге қабілетсіз үрдістегі кәсіподақ.

Үшінші - модель плюралистік (фрагменттік; ұжымдық) келіссөздер алаңсыздығы және бөлектеніп жекелеген мекемелерге тіптен филиалдарға бөліну деңгейіне жетеді. Бірінші-модельде Скандинавиа, Австрия, Нидирландия, ал Германия мен Швейцарияда әр жерінде, екінші модельде -Франция, Итальияда 50 жылдарда, үшінші модельде - Ұлыбритания, Канада, АҚШ және Жапонияға. Белгілі Скандинавиалық саяси мәдениет, мемлекеттігі, саяси жүйе, кәсіподақ қозғалысы ерекшеліктері және әлеуметтігі - экономикалық саясат ерекшеліктерімен болды. Скандинавиялық елдерде жалпы ұлттық деңгейдегі келіссөздер барысында жеке асты. Мұндай келісімдер өте жоғары дәрежедегі жетіспеулерге жете бермейді. Келіссөздер қашанда салалар деңгейінде, фирманың демен бәсекелестік келіссөздер ұлттық деңгейге жеткен жағдайлармен. Бұл жүйе күшті орталықтанған мекемелік кәсіпорында, дамыған кәсіподақтың қозғалыс және белсенді экономикалық саясатты мемлекетті елдерде қалыптасады. Мұндай ұзақ тарихи мәселе, мысалы; Бельгиядағы әлеуметтік әріптестік .

Қазіргі кезеңде үш жақты орган негізге бағытталған. Кәсіподақтың мекемесі мәселесін екі жақты негіздегі кәсіподақ шеше алады. Тең құқықтың негізде үш жақ өкілдері еңбек туралы ұлттық кеңес құру арқылы кеңестік билік органына жүргізу құқығына ие. айналады. Ол жалпы ұлттық деңгейдегіұжымдық келтсөздер

Германияда ынталандыру, капитал және еңбек меңгермеушілікті өткізуге тырысады. Кәсіподақтар, жалдамалы жұмыс күші позициясын қамтып, шегіністерге бару арқылы дереуінде өткізген экономикалық модернизация ертеңгі көтермелік қиындықтар бүгінгіге әкеледі. Сондай-ақ кәсіподақтар салиқалы және сындарлы негізделген тәжірибе бизнестік тәжірибесіне негізделген. Өз кезегінде кәсіподақ талаптарын орындау барысында кәсіпкер шегінуіне тура келеді. Тіптен өліаралық кезеңдерде әріптестік қатынастар өзгермейді. Көрнекі партиялардың арасындағы түрлілігіне қарамастан, экономика модернизация жүре береді де жақындасу үрдісіне енеді. Партия билігінің ыңғайлығына қарамастан әлеуметтігіне әріптестіктердің даму үрдістері жалғаса береді.

Германияда үш жақты орган немесе бекіту заңдылықтары ұжымдық еңбек ісіңде кемшіліктер тудыруда. Дегенмен ұжымдық келтссөздерге қатысущылар келісе алмаса, оңда жаңа екі жақты келісу делдал арқылы жүреді. Соңдай-ақ федералды деңгейде өтілетін әлеуметтік-экономикалық мәселелер жөніндегі кеңестер дамып, негізгі мемлекетік орган экономикалық эксперт кеңесі, ал кәсіп одақтан әлеуметік экономикалық бірлескен институт немесе кәсіподағы моделі.

Индустриясы дамыған елдерде мемлекеттік белсенділік кәсіп одақтарды үнемі байланыста өрбітеді. Содан кейін олар мемлекттік-саяси жүйеге уақыт өте аз істерін өңдіре отырып бекітеді. Бұл жүйеде демогратия өз мүмкіндіктерінен айырылып қалары сөзсіз. Кәсіподақтардың қарқынды дамуы мемлекетік билікке ұстатпайды. Сондықтан олар өзіндігін және тәуелсіздігін сақтауы тиіс. Әйтпесе әріптестіктер мемлекеттік диктатурамен ауыз жаласып кетуі мүмкін.

Екінші модель - айтып өткендей, кәсіподақтардың әріптестік қатынасы шегіне бағытталуымен сипатталуы.

Батыс елдерінде (Франция мен Италия ) тараған кәсіподақтар өзінің тарихи кезеңінен өтті "постиндустрия" қоғамында оған орын жоқ деп байланыстырады. Бұл қоғамда еңбекпен капитал арасында күреске апарар ештеңеде жоқ. Жалдамалы қызметкерлер жоғары жетістікке өмір сүріп жатқандықтан пайдаланғанына риза, кәсіподақтар қорғаны функциясы керексіз болып қалады. Одан әрі еңбек қатынастары тәжірибесі жеке еңбекші келісімдермен жүйелену қалыптасады. Жалдамалы жұмысшылар өздері жұмыс берушілермен келіседі, онда еңбек ақысы, жұмыс уақыты ұзақтығы, демалыс, әлеуметік сақтандыру т. б. Келісім бұзылған жағдайда сот институтцияларына жүгінеді. Сондықтан бұл жұмыскерге кәсіподақ қажет емес. Соған қарамастан кәсіподақтар тарихи кезендердегі қажеттілік және өркениетті қоғам құрудағы бірден -бір институт. Олар өмір сүрген және сүре береде жалдамалы еңбек қатынастары жүйесі тұсында. Екінші модель әлеуметтік әріптестіктер қашанда кәсіподақын қатынастарынын ықпалына әсерін тигізеді.

Францияда үкімет тарапынан кең көлемде экономикалық, техналогиялық және әлеуметтік дамуды басқаруда жетекшілік етуге. Бұл елде жалпы халықтын үш жақты орган жоқ . Дегенмен кеэендерде үкімет тарапынанг кенестер өткізеді, солай еңбек шаруашылығына қызмет етеді.

Үшінші модель -ұжымдық келіссөздер мен мекемелік деңгейде ғана өтіледі. Бұл кәсіпкерлік мекеме әлеуметтік әріптескік қатынастарға қатынаспайды деген сөз емес. Мәселен Жапонияда еңбек берушілер Ассациясы Федерациясы келтссөздерге қатыспайды бірақ еңбекпен қамтамасыз етуші бағыт береді, өз мүделік сақтау үшін АҚШ-та келтссөздерді мекемелер жүргізеді. Ең ірі ассоциация - Ұлттық өндірушілер Ассоциациясы және АҚШ сауда палатасы қызметті зандастырумен саясаттандыруға қатысады, бірақ ұжымнын келтссөз үрдістеріне араласпайды.

Қорытындысында әлеуметтік әріптестіктің үш модельде дамыған елдердің өміріне таза түрінде ене алмады. Араласқан моделді дамыта болды алғашында бірінші модел болып келе жатып, шетінен үшінші моделге ауысып кету көбінде кездесті.

Дегенмен әлеуметтік әріптестік мәселесі Батыс Европа мен АҚШ елдері тәжірибе негізінде қаралады, кәсіпкермен жалдамалы ынтымақтастық сипаты Жапония және Азиялық көптеген корпорацияларда негіздеседі. Мәселен әлемге әйгілі, "Сони" корпорациясы жетекшісі Акио Моритоның фирмадағы ұстанымы "біз бәріміз-біз және ұя" қағидасын қалыптастырған. Күшті ұйымдасуын мекеме мақсаты әр жұмысшыдан инжинерге дейін фирманың өзіндікі деп қарауында. Жақында компания істері нашарлай бастаса, жұмысшы кетіп қалмас үшін бар мүмкіндігін іске қосады. Фирма шығынға шыдайды есесін еңбек ауқымы әр сатыда төмендету арқылы.

Жапондық қозғалыс негізі "еңбек өнімділігі үшін" қағидасы әлеуметтік әріптестіктер, қатынастары фирма, кәсіпорын деңгейіне өтеді.

Жекелеген елдердегі дамудың өзгешілігі қарқыны, тарихи және этникалық ерекшеліктерінен асып кете алмайды, біріншіден әркелкі әлеуметтік даму, екіншіден ұлттық ерекшеліктердің өзіндік формалары әлеуметтік әріптестік әдістері қажет етеді. Осы байланыста жалпылама және ерекшеліктерімен әлуметтік әріптестік қалыптасады. Бұл мәселе халықаралықтан ұлттық басталумен қабысып жатады. Әлеуметтікке әріптестік қағидаларының жалпы заңдылықтарымен насихаттауын оңдағын жылдар бойы, тіптен МОТ мүшелері (оны 158 елде) қамтуда. Сондай-ақ МОТ атап өткендей әлеуметтік әріптестіктер моделдер бәрін қамтымайды дейді. Ұлттық ерекшелік есебінде оң басты принципте әлеуметтік әріптестіктерді барлық деңгейдегі кезеңдерінде байқалуға болады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.