Кәсіпорынның техника - экономикалық көрсеткіштерін талдау және тәуекелін бағалау

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ3

1 Кәсіпорынның техника-экономикалық көрсеткіштерін талдау және тәуекелін бағалау4

1. 1 Кәсіпорынның қызметін және техника-экономикалық көрсеткіштерін талдау4

1. 2 Кәсіпорын қызметінің тәуекелін бағалау7

ҚОРЫТЫНДЫ15

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТIЗIМI16

КІРІСПЕ

Нарықтық қатынастар жағдайында экономикалық тәуекелді бағалау және есептеу мәселесі басқарудың тәжірибесі мен теориясының құраушы бөлігі ретінде өзіндік теоретикалық және қолданбалы маңыздылыққа ие болады.

Басқарушылық шешімдердің көбісі тәуекелділік жағдайында қабылданады және оны бірқатар факторлар сипаттайды - толық ақпараттың жоқтығы, қарсы тенденциялардың бар болуы, кездейсоқтық элементтері және тағы басқалар.

Бизнес әлемінде сәттілік шешуші түрде кәсіпкерлік қызметтің таңдаған стратегиясының негізділігі және дұрыстылығына байланысты. Сондай-ақ критикалық жағдайдың ықтималдығы ескерілуі тиіс. Кәсіпкерлік қызметті тәуекелдіксіз көзге елестету мүмкін емес.

Тәуекелсіз бизнес мүмкін емес. Тәуекелдің күшеюі - кәсіпкерлік тәуекелдіктің екінші қарама-қарсы жағы, сол үшін өзіндік өтем.

Нарықтық қатынастар жағдайында өмір сүру үшін техникалық жаңашылдықтарды енгізуге және батыл іс-әрекеттерге бару керек, ал ол тәуекелдікті күшейтеді.

Осыдан мынадай шешімге келуге болады - кәсіпкер тәуекелдіктен қашпауы керек, оны азайту үшін тәуекел деңгейін бағалай білуі керек.

Кәсіпкердің ең маңызды мінез-құлық ережелерінің бірібылай: «Тәуекелден қашпау, одан да оны мүмкіндігінше төмен деңгейге түсіруге тырыса отырып, оның алдын ала білу».

1 Кәсіпорынның техника-экономикалық көрсеткіштерін талдау және тәуекелін бағалау

1. 1 Кәсіпорынның қызметін және техника-экономикалық көрсеткіштерін талдау

«Алматы Құс» ААҚ 1998 жылдың 13 наурызында Алматы облысы Іле ауданы Чапаев ауылында тіркелген, Қоғам 4 құс фабрикалар активтерінің қосылуымен құрылған: «Алматы Құс» ААҚ (Чапаев 1960 жылы құрылған), «Феникс» ( Қаскелең 1981 жылы құрылған), «Абай» (1963 жылы құрылған) және «Ават құс» (Ават, 1965 жылы құрылған) . Тіркелгенге дейін жоғарыдағы құс фабрикаларының компаниларысенімдік басқаруда болып, кейін «Концерн Сеймар» АОЗТ-ң меншігіне көшті.

1996 жылдың мамыр айында мемлекеттік меншік бойынша Алматы облысының комитеті «Алматы Құс» АООТ-ң мемлекеттік акция макеттеріне тендер жариялады. Бұл тендерді «Концерн Сеймар» ұтып алып, 65, 1% мөлшерінде мемлекеттік акция пакетін иемденді.

1997 жылдың тамызында сенімдік басқару міндеттемелерін толық орындауына байланысты акция пакеті қайтарымсызтүрде концерн басқарылуына берілді. Акцияның 34, 9% еңбек ұжымның негізінде болды.

1996 жылдың қарашасы мен 1997 жылдың ақпанында «Концерн Сеймар» тағы да екі ірі құс фабрикасының мемлекеттік пакет акцияларын тендрде ұтып алды. Бұл АООТ «Феникс» және АООТ «Абай». 1997 жылдың қарашасында «Концерн Сеймар» сенімділік басқару міндеттемелерін толық орындағаннан кейін «Абай» АООТ-ң 72, 1% мөлшеріндегі акциясын және «Феникс» АООТ-ң 52% мөлшеріндегі акциясын иемденді. Ал қалған 48% және 27, 9% еңбек ұжымының меншігінде қалды. 1998 жылы «Алтын Диірмен» АҚ «Концерн Сеймардың» алдында қарызын жабу үшін «Ават құс фабрикасы» ААҚ-ң 66% акциясын береді, еңбек ұжымының үлесіне акцияның 34% қалады.

«Сеймар» концерні сенімдік басқарудан кейін барлық құс фабрикаларының ғимараттарына, құрал-жабдықтарына, инфрақұрылымына жөндеу жүргізді.

1998 жылдың көктемінде 4 құс фабрикасының активтерінің бірігуі нәтижесінде «Алматы Құс» ААҚ қалаптасты. Жарғылық капитал 4 құс фабрикасының активтерімен қалыптасты. Сонымен қатар концерн жарғылық капиталға «Сеймар» сауда белгісін енгізді. Бұл сауда белгісі 1995 жылдың19 желтоқсанында Қазақстан Республикасының тауарлар белгісінің мемлекеттік реестірінде енгізілген.

1998 жылдың қыркүйегінде «Концерн Сеймар» 4 құс фабрикасының акциясын иемденген жеке тұлғалар - фабрика жұмысшылары «алматы Құс» ААҚ-ң акция иемденушілері болды. Олардың саны 2116 акционер болатын.

Қазіргі кезде «Алматы Құс» ААҚ-ның «Сеймар» сауда белгісімен Республикалық нарықта лидерлік орынды алып отыр.

№

Көрсеткіштер

өлш. бірл

2004 ж.

2005 ж.

Ауытқулар

+; -

№: 1

Көрсеткіштер: Өткізілген өнімнен түскен табыс

өлш. бірл: мың тг

2004 ж.: 511078

2005 ж.: 795512

Ауытқулар: 284434

155, 7

№: 2

Көрсеткіштер: Өткізілген өнімнің өзіндік құны

өлш. бірл: мың тг

2004 ж.: 421861

2005 ж.: 614756

Ауытқулар: 192895

145, 7

№: 3

Көрсеткіштер: Жалпы табыс

өлш. бірл: мың тг

2004 ж.: 89217

2005 ж.: 180756

Ауытқулар: 91539

202, 6

№: 4

Көрсеткіштер: Кезең шығындары

өлш. бірл: мың тг

2004 ж.: 42636

2005 ж.: 120771

Ауытқулар: 78135

283, 3

№: 5

Көрсеткіштер: Негізгі қызметтен түскен табыс

өлш. бірл: мың тг

2004 ж.: 46581

2005 ж.: 59985

Ауытқулар: 13404

128, 8

№: 6

Көрсеткіштер: Негізгі емес қызметтен түскен табыс

өлш. бірл: мың тг

2004 ж.: 1296

2005 ж.: 1353

Ауытқулар: 57

104, 4

№: 7

Көрсеткіштер: Салық салынғанға дейінгі жиынтық табыс

өлш. бірл: мың тг

2004 ж.: 47877

2005 ж.: 61338

Ауытқулар: 13461

128, 1

№: 8

Көрсеткіштер: Таза табыс

өлш. бірл: мың тг

2004 ж.: 28605

2005 ж.: 41348

Ауытқулар: 12743

144, 5

№: 9

Көрсеткіштер: Өткізілген өнімнің 1-теңгесіне келетін шығындар

өлш. бірл: тг

2004 ж.: 0, 9

2005 ж.: 0, 9

Ауытқулар: 0

100

№: 10

Көрсеткіштер: Өнім рентабельдігі

өлш. бірл: %

2004 ж.: 6, 2

2005 ж.: 5, 6

Ауытқулар: -0, 6

№: 11

Көрсеткіштер: Сату рентабельдігі

өлш. бірл: %

2004 ж.: 5, 6

2005 ж.: 5, 2

Ауытқулар: -0, 4

№: 12

Көрсеткіштер: Өндіріс рентабельдігі

өлш. бірл: %

2004 ж.: 1, 9

2005 ж.: 2, 2

Ауытқулар: 0, 3

№: 13

Көрсеткіштер: Негізгі қордың орташа жылдық құны

өлш. бірл: мың тг

2004 ж.: 575172

2005 ж.: 640508

Ауытқулар: 65336

111, 4

№: 14

Көрсеткіштер: Қор қайтарымдылығы

өлш. бірл: тг

2004 ж.: 0, 9

2005 ж.: 1, 2

Ауытқулар: 0, 3

133, 3

№: 15

Көрсеткіштер: Қор сиымдылығы

өлш. бірл: тг

2004 ж.: 1, 13

2005 ж.: 0, 8

Ауытқулар: -0, 33

70, 8

№: 16

Көрсеткіштер: Айналым құралдарының орташа жылдық құны

өлш. бірл: мың тг

2004 ж.: 962867

2005 ж.: 1198709

Ауытқулар: 235842

124, 5

Кестені қарастырсақ 2 жылдағы мәліметтер арасында біршама айырмашылықтар байқаймыз. Енді сол өзгерістерді анықтап талдап көрейік.

1-көрсеткіш - өткізілген өнімнен түскен табыс 2004 жылы 511078 мың теңгені құраса, 2005 жылы 795512 мың теңгеге көтерілді. Оның себебі 2005 жылы нарыққа жаңа тауарлар шығарылды, өнім сапасы жақсарды.

2-көрсеткіш - өткізілген өнімнің өзіндік құны базалық жылда 421861 мың теңге болса, 2005 жылы 614756мың теңгеге дейін көтерілді. Бұның себебі 2005 жылы кейбір шикізатқа шығын көбейді.

3-көрсеткіш - жалпы табыс 2004 жылы 89217мың теңге болса, 2005 жылы 180756 мың теңге өсті, себебі өнім өткізуден түскен түсім де өскен.

4-көрсеткіш - кезең шығындары ағымды жылы базалық жылға қарағанда 78135 өсті, себебі 2005 жылы жалпы және әкімшілік шығындары көбейді, жоғарыда атап өткендей өнім сапасының жақсаруының себебі болып табылатын кадрлар біліктілігі жоғарылады, ал жоғары білімді, тәжірибелі мамандар еңбек ақысы жоғары болады.

5-көрсеткіш - негізгі қызметтен түскен табыс 2004 жылы 46581 мың теңге болса, 2005 жылы 59985 мың теңгеге өсті, бұл өсу жалпы табыстың есебінен болып отыр.

6-көрсеткіш - негізгі емес қызметтен түскен табыс 2004 жылы 1296 мың теңге болса, 2005 жылы 1353 мың теңге, екі жылдағы ауытқу 57 мыңға тең.

7-көрсеткіш - салық салынғанға дейінгі жиынтық табыс 2004 жылы 47877 мың теңге болса, 2005 жылы 61338 мың теңгеге өсті, себебі негізгі және негізгі емес қызметтен түскен табыс өсті.

8-көрсеткіш - таза табыс 2004 жылы 28605 мың теңге болса, 2005 жылы 41348 мың теңгеге өсті, өнімді өткізуде түскен табыс өсті.

9-көрсеткіш - өткізілген өнімнің 1 теңгесіне келетін шығындар 2004 жылығы 0, 9 теңге болған қалпында қалған.

10-көрсеткіш - өнім рентабельділігі 2004 жылы 6, 2 пайыз болса, 2005 жылы 5, 6 пайызға төмендеген.

11-көрсеткіш - сату рентабельділігі 2004 жылы 5, 6 пайыз болса, 2005 жылы 5, 2 пайыз болған.

12-көрсеткіш - өндіріс рентебельділігі 2004 жылы 1, 9 пайыз болса, 2005 жылы 2, 2 пайызға артқан.

13-көрсеткіш - негізгі қордың орташа жылдық құны 2004 жылы 575172 мың теңге болса, 2005 жылы 640508 мың теңгеге өсті, себебі осы жылы кәсіпорын жаңа техникамен қаруланды.

14-көрсеткіш - қор қайтарымдылығы 2004 жылы 0, 9 теңге болса, 2005 жылы 1, 2 теңгеге өсті.

15-көрсеткіш - қор сиымдылығы 2004 жылы 1, 13 теңге болса, 2005 жылы 0, 8 теңгеге төмендеді. Бұл көрсеткішке негізгі қорлардың орташа құны мен өткізілген өнімнен түскен табыс әсер етті.

16-көрсеткіш - айналым құралдарының орташа жылдық құны 2004 жылы 962867 мың теңге болса, 2005 жылы 1198709 мың теңгеге өсті. Себебі өткізілген өнімнен түскен табыс өсті.

1. 2 Кәсіпорын қызметінің тәуекелін бағалау

Тәуекелді талдауға тәуекел аспектілері бойынша мәліметтерді жинау және өңдеу, тәуекелді сандық және сапалық талдау кіреді.

Тәуекел аспектілері бойынша мәліметтерді жинау және өңдеу - тәуекелді басқару үрдісінің негізгі кезеңдерінің бірі, себебі басқару үрдісі бірінші кезекте әртүрлі ақпаратты алу, өңдеу, жіберу және тәжірибеде пайдалануды білдіреді.

Осы кезеңде алынған ақпарат дәйекті, сапалы толыққанды және уақытылы болуы керек. Тәуекелді капитал салудың мақсаты мен мінез-құлқына байланысты ол мынадай ақпарат болу мүмкін: тәуекелдік жағдайдың болу ықтималдығы туралы; бесекелестердің, тұтынушылардың, әріптестердің қаржылық тұрақтылығы және төлем қабілеті туралы; сыртқы экономикалық қызмет бойынша әріптестің еліндегі саяси және экономикалық жағдай туралы; белгілі бір қызмет және тауар нарығының жағдайы туралы; сақтандыру шарттары туралы және тағы басқа.

Мұндай ақпараттың көзі болып өткен шақтағы осындай жобаның тәжірибесі жайында мәліметтер, мамандардың (эксперт) ойы, арнайы мамандандырылған компаниялардың мәліметтері.

Сапалық талдауға жатады: тәуекел себептері мен көздерін, кезеңдер мен жұмыстарды орындау кезінде туындайтын тәуекелді анықтау, яғни: тәуекелдің әлеуетті аймағын анықтау; барық мүмкін тәуекелдерді анықтау; тәуекелі бар шешімді іске асыру барысында туындауы мүмкін теріс нәтижелер мен тәжірибелік табысты анықтау.

Сапалық талдау үрдісінде тек жобаға қауіпті барлық тәуекелдерді айқындау ғана емес, сондай-ақ мүмкіндігінше тәуекелділік жағдайдың туындауымен болатын ресурстарды жоғалту мүмкіндігін анықтау да өте маңызды.

Сапалық талдау нәтижелері сандық талдауды іске асыру үшін маңызды бастапқы ақпарат болып табылады.

Сапалық талдау және тәуекелдерді сандық анықтауды және жобаның жалпы тәуекелін анықтауды көрсетеді. Бұл кезеңде тәуекелдік жағдайдың болу ықтималдығының және оның нәтижесінің сандық мәні анықталады, тәуекел деңгейін сандық бағалауды жүргізу, берілген нақты жағдайдағы тәуекелдіктің мүмкін деңгейін анықтау.

Сандық талдау үрдісінде жобаны іске асыру кезінде кәсіпкер кездесетін теуекелдердің кең тобы анықталуы мүмкін. Сандық талдаудың статистикалық және эксперттік әдістері жиі қолданылады.

Статистикалық әдісте берілген немесе осыған ұқсас өндірістегі табыстар мен шығындардың статистикасы зерттеледі, белгілі бір экономикалық нәтиже алудың жиілігі мен өлшемі беріледі және болашаққа ең ықтималды деп табылатын болжам жасалады.

Эксперттік әдісте тәжірибелі кәсіпкерлер мен мамандардың ойларын өңдеу негізінде тәуекелдің сандық бағалауы алынады.

Мынадай мысал арқылы эксперттік әдісті талдайық.

Мысал. Бірінші приоритет үшінші приоритеттен 4 есе салмақтырақ деген болжам жасайық.

2. 2-кесте. Бизнес-жоспарды іске асыру тәуекелдері

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.