Кәсіпкерлік қызмет теориясы және кәсіпорын ұйымдық нысандары
ЖОСПАР
Кіріспе 2
Кәсіпкерлік қызметтің теориясы және кәсіпорынның ұйымдық нысандары 4
Кәсіпкерлік қызметтің негізі ұйымдық түрлерінің артықшылығы 6
Қорытынды 10
Қолданған әдебиеттер 11
Кіріспе
Экономикалық әдебиеттерде кәсіпкерлік пен бизнес ұғымын баламалап
қарастыру жиі кездеседі.
Бизнес пен кәсіпкерлік жақын ұғымдар болғанымен, оларды бір-бірімен
баламалап, теңестіріп қарауға болмайды. Бизнес – табыс әкелетін кез келген
қызметтің түрі. Рас бизнес кәсіпкерлік қызметпен тығыз байланысты.
Кәсіпкерлік – жаңашылдық іс. Нағыз кәсіпкер – ол өнертапқыш. Сондықтанда
бизнеспен айналысатын адамдар, осы көзқарас тұрғысынан еш уақытта кәсіпкер
бола алмайды. Экономикалық ғылымда кәсіпкерлік қабілеттілік ұғымда бар.
Ол дегеніміз адамның бизнесте жаңалықты аша білу қабілеттілігі, бірақ
бизнеске қатысатындардың барлығының қолынан бұл келе бермейді. Басқа жұрт
қалғып, қыдырып, той-думан жасағанда, барлық күш қуатын барынша жұмысқа
жұмсап, жаңашылдықпен, мақсаттылықпен, коммуникабельділікпен, яғни адамдар
мен тез арада байланыс жасау қабілеттілігі, олармен өзара жақсы қатынастар
құра білу, бәсекелестеріне қарағанда айналасына басқаша көз қараспен
қарауда оқшауланып тұрады. Бизнесмендердің ішінен мұндай қабілеттілікпен
оқшауланатындар жиі кездесе қоймайды. Демек, бизнес бұл – табыс әкелетін
адамның экономикалық қызметі. Кәсіпкерлік – бұл да адамның экономикалық
қызметі, бірақ бұл қызметті жаңа ізденіске бағыттайды және осы жаңалықты
жүзеге асыру үшін тәуекелге бас ұрады.
Кәсіпкерлік бизнес саласында жүзеге асады, сондықтанда экономикалық
әдебиеттерде олар үнемі пара-пар ұғым ретінде қарастырылады. Ал егер
бизнестің новаторлық жағын қарастыратын болсақ, онда кәсіпкерлік қызмет
термині қолданылады.
Кәсіпорын кәсіпкерлік қызмет өндірістің звеносының негізі болып
табылады. Осы жерден бастап және ары қарай кәсіпорын мен фирма ұғымын
баламалап қараймыз. Рас, олардың бір-бірінен өзара айырмашылығы бар:
фирма термині жиынтық ұғым, оған бір немесе бірнеше кәсіпорын мен өндіріс
енуі мүмкін. Әдетте, кәсіпорынға бір жақты, бір өнімді өндіретін процесті
жатқызамыз. Қазіргі жаңа жағдайда нарықтық қатынастар жағдайында кәсіпорын
өзінің өндірістік қызметінде толық өз бетінше еркіндігін алуда. Ал барлық
халық шаруашылығы кешенінен техникалық, ұйымдық, экономикалық және құқықтық
тұрғыдан дараланған. Кәсіпорынның ұйымдық түрлері алдыменен меншік түрімен
айқындалмақ. Олар мынандай түрде болуы мүмкін:
- азаматтар меншігіне негізделген жеке кәсіпорындар;
- ұжым меншігіне негізделген кәсіпорындар.
Кәсіпкерлік қызметтің теориясы және кәсіпорынның ұйымдық нысандары
Кәсіпкерлік — адам қызметінін ерекше саласы және ол еңбектін басқа
түрлерінен оқшауланып тұрады. Бұған кезінде атақты неміс экономисі Гарвард
университетінің профессоры Иозеф Алиоз Шумпетер (1883-1950 жж.) мән берді.
Оның айтқан мынандай сөзін эпиграф етіп алуға болады: Кәсіпкер болу —
басқаның істегенін істемеу. Екінші жағынан кәсіпкерлер — алдымен
кәсіпкерлік жұмысты ұйымдастырушылар. Ол туралы француз экономисі Жан
Батист Сэй (1767-1832 жж.) былай деген: Кәсіпкер — адамдарды өндірістік
шеңбер ауқымында ұйымдастыратын адам.
Кәсіпкерлік терминін алғашқы рет ағылшын экономисі Ричард Кантильон
(1650-1734 жж.) ендірді. Бұл ұғымға, ол нарықтық тәуекелділік жағдайында
табыс алу мақсатымен өндірісті ұйымдастырудағы адам білсенділігін жатқызды.
Экономикалық әдебиеттерде кәсіпкерлік пен бизнес ұғымдарын балама
түрінде қарастыру жиі кездеседі.
Бизнес пен кәсіпкерлік жакын ұғымдар болғанымен, оларды бір-бірімен
баламалап, теңестіріп қарайға болмайды. Бизнес — табыс әкелетін кез келген
қызметтің түрі. Рас, бизнес кәсіпкерлік қызметпен тығыз байланысты.
Кәсіпкерлік — новаторлық іс. Нағыз кәсіпкер — ол өнертапқыш. Сондықтанда
бизнеспен айналысатын адамдар, осы көзқарас тұрғысынан ешуақытта кәсіпкер
бола алмайды.
Экономикалық ғылымда кәсіпкерлік қабілеттілік деген ұғымда бар.
Кәсіпкерлік қабілеттілік дегеніміз адамның бизнесте жаңалықты аша білу
қабілетгілігі, бірақ бизнеске қатысатындардын барлығынын қолынан бұл келе
бермейді. Басқа жұрт қалғып, қыдырып, думан жасағанда, барлық күш қуатын
барынша жұмысқа жұмсап, жаңашылдықпен, мақсатылықпен, коммуникабелділікпен,
яғни адамдармен тез арада байланыс жасау қабілеттілігі, олармен өзара жақсы
қатынастар құралу, бәсекелестеріне қарағанда айналасына баскаша көз
қараспен қарауда акшауланып турады. Бизнесмендердің ішінен мұндай
қабілеттілікпен оқшауланатындар жиі кездесе қоймайды. Демек, бизнес — бұл
табыс әкелетін адамнын экономикалық қызметі. Кәсіпкерлік — бұл да адамның
экономикалық қызметі, бірақ бұл қызметті жаңа ізденіске бағыттайды және
осы жаналықты жүзеге асыру үшін тәуекелге бас ұрады.
Кәсіпкерлік бизнес саласында жүзеге асады, сондықтанда экономикалық
әдебиеттерде олар үнемі пара-пар ұғым ретінде қарастырылады. Ал егер
бизнестің жаңашылдық жағын қарастыратын болсақ, онда кәсіпкерлік қызмет
термині қолданылады.
Қазақстан Республикасы Президентінің Шаруашылық серіктесі жайлы және
Мемлекеттік кәсіпорын туралы Жарлығына сай кәсіпкерлік қызмет шаруашылық
серіктесігінің түріне қарай жеке жәие ұйымдық болуы мүмкін:
— жай, ол бірлескен қызмет шартына негізделеді;
— толық, барлық мүлікке ынтымақтастық жауапкершілік жүктеледі;
— жауапкершілігі шектелген, салынған салым құны шеңберінің
жауаикершілігі жүктеледі;
— коммандитті — аралас жауапкершілік (біреудің толық мүлікімен және
басқаның салынған салымымен);
— қосымша жауапкершілікпен, өзінің салымдарымен және оған жататын
мүлікпен қосымша жауапкершілік мойына алынады;
— өндіріс және тұтыну кооперативтері;
— консорциумдар;
— акционерлік қоғамдар.
Мемлекеттік және қазыналық кәсіпорындар. Біріншісі, шаруашылықты
жүргізу құқығына негізделсе, екіншісі - оперативті басқару құқығына
негізделген. Шын мәнінде, ... жалғасы
Кіріспе 2
Кәсіпкерлік қызметтің теориясы және кәсіпорынның ұйымдық нысандары 4
Кәсіпкерлік қызметтің негізі ұйымдық түрлерінің артықшылығы 6
Қорытынды 10
Қолданған әдебиеттер 11
Кіріспе
Экономикалық әдебиеттерде кәсіпкерлік пен бизнес ұғымын баламалап
қарастыру жиі кездеседі.
Бизнес пен кәсіпкерлік жақын ұғымдар болғанымен, оларды бір-бірімен
баламалап, теңестіріп қарауға болмайды. Бизнес – табыс әкелетін кез келген
қызметтің түрі. Рас бизнес кәсіпкерлік қызметпен тығыз байланысты.
Кәсіпкерлік – жаңашылдық іс. Нағыз кәсіпкер – ол өнертапқыш. Сондықтанда
бизнеспен айналысатын адамдар, осы көзқарас тұрғысынан еш уақытта кәсіпкер
бола алмайды. Экономикалық ғылымда кәсіпкерлік қабілеттілік ұғымда бар.
Ол дегеніміз адамның бизнесте жаңалықты аша білу қабілеттілігі, бірақ
бизнеске қатысатындардың барлығының қолынан бұл келе бермейді. Басқа жұрт
қалғып, қыдырып, той-думан жасағанда, барлық күш қуатын барынша жұмысқа
жұмсап, жаңашылдықпен, мақсаттылықпен, коммуникабельділікпен, яғни адамдар
мен тез арада байланыс жасау қабілеттілігі, олармен өзара жақсы қатынастар
құра білу, бәсекелестеріне қарағанда айналасына басқаша көз қараспен
қарауда оқшауланып тұрады. Бизнесмендердің ішінен мұндай қабілеттілікпен
оқшауланатындар жиі кездесе қоймайды. Демек, бизнес бұл – табыс әкелетін
адамның экономикалық қызметі. Кәсіпкерлік – бұл да адамның экономикалық
қызметі, бірақ бұл қызметті жаңа ізденіске бағыттайды және осы жаңалықты
жүзеге асыру үшін тәуекелге бас ұрады.
Кәсіпкерлік бизнес саласында жүзеге асады, сондықтанда экономикалық
әдебиеттерде олар үнемі пара-пар ұғым ретінде қарастырылады. Ал егер
бизнестің новаторлық жағын қарастыратын болсақ, онда кәсіпкерлік қызмет
термині қолданылады.
Кәсіпорын кәсіпкерлік қызмет өндірістің звеносының негізі болып
табылады. Осы жерден бастап және ары қарай кәсіпорын мен фирма ұғымын
баламалап қараймыз. Рас, олардың бір-бірінен өзара айырмашылығы бар:
фирма термині жиынтық ұғым, оған бір немесе бірнеше кәсіпорын мен өндіріс
енуі мүмкін. Әдетте, кәсіпорынға бір жақты, бір өнімді өндіретін процесті
жатқызамыз. Қазіргі жаңа жағдайда нарықтық қатынастар жағдайында кәсіпорын
өзінің өндірістік қызметінде толық өз бетінше еркіндігін алуда. Ал барлық
халық шаруашылығы кешенінен техникалық, ұйымдық, экономикалық және құқықтық
тұрғыдан дараланған. Кәсіпорынның ұйымдық түрлері алдыменен меншік түрімен
айқындалмақ. Олар мынандай түрде болуы мүмкін:
- азаматтар меншігіне негізделген жеке кәсіпорындар;
- ұжым меншігіне негізделген кәсіпорындар.
Кәсіпкерлік қызметтің теориясы және кәсіпорынның ұйымдық нысандары
Кәсіпкерлік — адам қызметінін ерекше саласы және ол еңбектін басқа
түрлерінен оқшауланып тұрады. Бұған кезінде атақты неміс экономисі Гарвард
университетінің профессоры Иозеф Алиоз Шумпетер (1883-1950 жж.) мән берді.
Оның айтқан мынандай сөзін эпиграф етіп алуға болады: Кәсіпкер болу —
басқаның істегенін істемеу. Екінші жағынан кәсіпкерлер — алдымен
кәсіпкерлік жұмысты ұйымдастырушылар. Ол туралы француз экономисі Жан
Батист Сэй (1767-1832 жж.) былай деген: Кәсіпкер — адамдарды өндірістік
шеңбер ауқымында ұйымдастыратын адам.
Кәсіпкерлік терминін алғашқы рет ағылшын экономисі Ричард Кантильон
(1650-1734 жж.) ендірді. Бұл ұғымға, ол нарықтық тәуекелділік жағдайында
табыс алу мақсатымен өндірісті ұйымдастырудағы адам білсенділігін жатқызды.
Экономикалық әдебиеттерде кәсіпкерлік пен бизнес ұғымдарын балама
түрінде қарастыру жиі кездеседі.
Бизнес пен кәсіпкерлік жакын ұғымдар болғанымен, оларды бір-бірімен
баламалап, теңестіріп қарайға болмайды. Бизнес — табыс әкелетін кез келген
қызметтің түрі. Рас, бизнес кәсіпкерлік қызметпен тығыз байланысты.
Кәсіпкерлік — новаторлық іс. Нағыз кәсіпкер — ол өнертапқыш. Сондықтанда
бизнеспен айналысатын адамдар, осы көзқарас тұрғысынан ешуақытта кәсіпкер
бола алмайды.
Экономикалық ғылымда кәсіпкерлік қабілеттілік деген ұғымда бар.
Кәсіпкерлік қабілеттілік дегеніміз адамның бизнесте жаңалықты аша білу
қабілетгілігі, бірақ бизнеске қатысатындардын барлығынын қолынан бұл келе
бермейді. Басқа жұрт қалғып, қыдырып, думан жасағанда, барлық күш қуатын
барынша жұмысқа жұмсап, жаңашылдықпен, мақсатылықпен, коммуникабелділікпен,
яғни адамдармен тез арада байланыс жасау қабілеттілігі, олармен өзара жақсы
қатынастар құралу, бәсекелестеріне қарағанда айналасына баскаша көз
қараспен қарауда акшауланып турады. Бизнесмендердің ішінен мұндай
қабілеттілікпен оқшауланатындар жиі кездесе қоймайды. Демек, бизнес — бұл
табыс әкелетін адамнын экономикалық қызметі. Кәсіпкерлік — бұл да адамның
экономикалық қызметі, бірақ бұл қызметті жаңа ізденіске бағыттайды және
осы жаналықты жүзеге асыру үшін тәуекелге бас ұрады.
Кәсіпкерлік бизнес саласында жүзеге асады, сондықтанда экономикалық
әдебиеттерде олар үнемі пара-пар ұғым ретінде қарастырылады. Ал егер
бизнестің жаңашылдық жағын қарастыратын болсақ, онда кәсіпкерлік қызмет
термині қолданылады.
Қазақстан Республикасы Президентінің Шаруашылық серіктесі жайлы және
Мемлекеттік кәсіпорын туралы Жарлығына сай кәсіпкерлік қызмет шаруашылық
серіктесігінің түріне қарай жеке жәие ұйымдық болуы мүмкін:
— жай, ол бірлескен қызмет шартына негізделеді;
— толық, барлық мүлікке ынтымақтастық жауапкершілік жүктеледі;
— жауапкершілігі шектелген, салынған салым құны шеңберінің
жауаикершілігі жүктеледі;
— коммандитті — аралас жауапкершілік (біреудің толық мүлікімен және
басқаның салынған салымымен);
— қосымша жауапкершілікпен, өзінің салымдарымен және оған жататын
мүлікпен қосымша жауапкершілік мойына алынады;
— өндіріс және тұтыну кооперативтері;
— консорциумдар;
— акционерлік қоғамдар.
Мемлекеттік және қазыналық кәсіпорындар. Біріншісі, шаруашылықты
жүргізу құқығына негізделсе, екіншісі - оперативті басқару құқығына
негізделген. Шын мәнінде, ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz