Қазақстан Республикасының экономикасының кластерлердің көтеруі

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Жоспар:

Қазақстан Республикасының экономикасының кластерлердің көтеруі. 1
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтің Халыққа жолдауындағы
басты мәселе индустриялы дамытудағы кластерлік жүйені қолдану 1
Қазақстан Республикасының кластерлердің түрлері және дамуы 3
Қорытынды 8
Пайдаланған әдебиет 10

Қазақстан Республикасының экономикасының кластерлердің көтеруі.

Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтің Халыққа жолдауындағы
басты мәселе индустриялы дамытудағы кластерлік жүйені қолдану

Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаев өзінің 2004 жылғы
19 науырыздағы Қазақстан Халқына Жолдауында Республика Үкіметінің алдына
келесі міндет қойып былай деді: Біздің іс жүзінде барынша тиімділік
беретін үздік халықаралық тәжірибелерді енгізуіміз керек. Соның бір мысалы
индустрияны дамытуға кластерлік тұрғыдан келу бола алады.
Биылғы жылдың соңына дейін біздің келешегі бар барлық Қазақстандық,
ауқымды өңірлік және аймақтық кластерлерді (бәсекеге қабілетті салалар
жиынтығы айқындап алуымыз қажет. Даму инститтуры болса, алдағы міндеттерді
жүзеге асырудың тиімді құралдарына айналуы қажет.
Бірінші жарты жыдықтағы ел экономикасының дамуын қорытындылай келе
Үкіметтің кеңейтілген мәжілісінде Премьер – Министр Д.Ахметов Үкімет ауыл
шаруашылығы машиналарын жасаудағы кластерді дамыту жөнінде жұмыс жасап
жатқанын айтты. Премьер: біздің экономиканың бәсекеге қабілеттілігін
арттырудағы аса маңызды бөлігі аграрлық өндірістің тиімділігін көтеру болып
табылады деп мәлімдеді. Сала тиімділігін арттыру мәселесі – шикізатты
қосылған құны жоғары өнім алу үшін тереңірек өңдеуді ұйымдастыру және
экономиканың өңдеуші салаларымен өзара байланыстырылған өндірістер
тізбегінің агроөнеркәсіптік кластерлерін қалыптастыру жөніндегі жұмысты
жүйеге келтіруді талап етеді.
Үкімет басшысы Даму Банкінің жүелі технологиялық тізбектермен
байланысты жобаларды кезең – кезеңімен қаржыландыру арқылы тоқыма
өнеркәсібінің дамуына кластерлік тұрғыдан қарауын қолдайтынын білдірді.
Мәселен, Оңтүстік Қазақстан облысында мақта талшығынан есілген жіп өндіру
жобасымен қатар, Семейде жүн дайындау және оны өңдеудің жобасы
қаржылындарылмақ, сондай – ақ, Өскеменде химиялық талшықты қолдану арқылы
мақта өндіру жобасы да қаралып жатыр.
Ел Президенті үшінші рет шақырылған Парламент Мәжілісінің бірінші
сессиясының ашылуында сөйлеген сөзінде экононмиканың әртүрлі секторларында
кластерлерді қалыптастыру мәселесіне ерекше көңіл бөлді. Мәселен, ол
жоғарырақ қайта бөлістерді енгізуге, жаңа индустриялдық кластерлерді
қалыптастыруға баса көңіл аудара отырып, Қазақстанның экономикалық әлеуетін
анықтайтын экономика секторларын дамыту туралы айтты. Ол, сондай – ақ,
елімізде машина жасауды, мұнай, химияны, құрылыс индустриясын және жеңіл
өнеркәсіпті дамытудың елеулі түрдегі әлеуеті бар деді. Агоөнеркәсіптік
кластерлерді, мәселен, Оңтүстік Қазақстанда мақта және шарап салаларындағы
кластерлерді қалыптастыру арқылы ауыл шаруашылық өнімдерін өңдеудің
болашағы бар.
Көріп отырғанымыздай, мемлекет Басшысы мен Республика Үкіметі
экономикакда кластерлерді қалыптастыруға үлкен көңіл бөледі және ерекше
маңыз береді. Әлемдік тәжірибе көрсетіп отырғандай, кластерлік тұрғыдан
келу ұлттық экономиканың басымдқтарын анықтайды және оның бәсекелік
қабілетін арттыруда үлкен рөл атқарады.

Қазақстан Республикасының кластерлердің түрлері және дамуы.
Қазақстандағы мақта-мата кластері

Қазақстанның агроөнеркәсіп кешені ұлттық агроөнеркәсіп кешенінің
ақырғы дайын өнімдеріне жататындар: азық – түлік өнімдері, киім, темекі
бұйымдары.
Қазақстанның агроөнеркәсіп кешенінде келесідей кластерлер дамуы
мүмкін: астық өңдеу жөніндегі, сүт өңдеу жөніндегі, ет өңдеу жөніндегі
кластерлер. Агроөнеркәсіп кешенінің құрамдас бөлігі саналатын тоқыма
өнеркәсібінде мақтаны өңдейтін және жүнді өңдейтін кластерлер өркендеуі
мүмкін. Сондай – ақ, агроөнеркәсіп кешені шеңберінде тігін бұйымдарының
кластері және тері мен аяқкиім өндіру жөніндегі кластер құрудың мүмкіндігін
қарстыруға болады.
Қазақстан экономикасында мақта шаруашылығы елеулі орын алатыны
белгілі. Мәселен, 2003 жылы Қазақстан басқа елдерге 124,1 мың тонна мақта
талшығын 140,3 млн. долларға экспортқа шығарды. Экспорттың жалпы сомасының
1,1 пайызын ғана құрағанына қарамстан мақта талшығы Қазақстан ауыл
шаруашылығы экспортқа шығаратын екі өнімнің бірі. 140,3 млн. доллар аз ақша
емес. Мақтаны біз негізінен мақта талшығы күйінде экспортқа шығарамыз. 2003
жылы экспортқа 1,9 мың тонна ғана мақта маталары – 3,7 млн. долларға
шығарылды. Ал дайын өнім шығару деген атымен жоқ. 2003 жылы 403 мың тонна
шитті мақта өндіріп, 124,1 мың тонна мақта талшығын экспортқа шығара
отырып, басқаны былай қойғанда, өзімізде еркектің шұлығын, ішкиімдерін
шығара алмай отырмыз. Ал мақтадан дайын өнім шығарып сатсақ, жаңа жұмыс
орындары пайда болады, жұмыссыздық азаяды, жұмысшылар жалақы алып, табыс
табады, дайын өнім өндіру ішкі жалпы өнімнің, экспорттың көлемін арттырады,
басқа да жетістіктерге жеткізеді. Осы жерде айта кетерлік бір жәйт, біз
мақта талшығын да дұрыс сата алмай отырмыз. Мәселен, 2003 жылы оның 1
тоннасын Иранға 1300 доллардан, Латвияға 1200 доллардан сатсақ, Ресейге,
Қытайға, АҚШ – қа 1000 доллардан сатыппыз.
Мақта өндейтін кластер құрсақ матадан бастап, киім – кешектің, төсек
– орынның неше алуан түрлерін, өсімдік майы, бояулар, медициналық,
косметикалық тауарлар сияқты өнімдер өндіретін тігін өнеркәсібі, тамақ
өнеркәсібі, құрылыс, медицина өнімдерін шығаратын өнеркәсіптер елімізде
кеңінен дамитын болар еді.
Мақта өңдеу жөніндегі кластердің құрамына мақтаны өңдеу мен маталар
өндіру, медициналық және техникалық мақта және басқа да тауарлар шығару
үшін шикізат ретінде мақтаны кешенді өңдеу енеді. Кластерді құру үшін осы
салаға қатысты ғылым саласын және қолданбалы ғылыми – зерттеу тәжірибелік –
конструкторлық әзірлемелерді, нақты кәсіпорындарда осы сала бойынша жаңа
технологияны енгізу жөніндегі экономикалық және маркетингтік зерттеулерді
дамытудың арнайы бағдарламасын жүзеге асыру қажет.
Қазіргі кезде Оңтүстік Қазақстан облысындағы Мақтаарал ауданында 9
мақта зауыты бар. Сондай – ақ, салынып жатқан кәсіпорындар да баршылық,
олар:
1. Шымкентте қуаты жылына 30 мың тонна мақта өңдейтін зауытты Шампиев
АҚ және Атакент салып жатыр. Оның тауарлы өнімнің жылдық сомасы 10
млн. доллар болмақ.
2. Шымкентте Әсем ЖШС пен Атакент медициналық мақта шығаратын цех
салынуда. Ол біткен соң жылына 1000 тонна өнім (құны 3 млн. доллар
тұратын) шығармақ.
3. Нимекс корпорпһациясы ЖШС қуаты 80 мың тонна мақта өңдеуге жететін
мақта зауытын салуда. Келешекте осы зауыт мақта майы мен мақтадан
иірген жіп шығармақшы.
4. Қазақстан мақтасы корпорациясы Жетісай қаласында қуаты жылына 35 мың
тонна мақта өңдеуге жететін мақта зауытын салуда.
5. Инада Текстиль Қазастан – Қытай кәсіпорны Қоңырат селосында жылдық
қуаты 6 мың тонна зауыт салуда.
Бүгінде жұмыс істеп тұрған тоқыма өнеркәсібінің ірі кәсіпорындары
Алматыдағы АММК тоқыма компаеиясы мен Шымкенттегі Эластик галантереялық
фабрикасы. Тігін кәсіпорындарын келешекте Алматы қаласында дамыту тиімді
сияқты. Бұл облыс әкімдері менАлматы қаласы әкімі бірігіп шешетін мәселе
деп санаймыз.
Қазақстанның агроөнеркәсіп кешенінің кластер арқылы қарқынды дамитын
келесі саласы жүн өңдеумен байланысты. Шығыс Қазақстан, Қостанай, Алматы
обыстарында жүн жуатын және тоқыма өнеркәсібінің кәсіпорындары қайта дами
бастады, Алматы, Өскемен, Семей қалаларында жүннен жасалатын тігін және
тоқыма бұйымдарын өндіру көлемі ұлғайып келеді. Әскерилер мен Ішкі істер
қызметкерлері үшін тауар өндірудің көлемі де өсуде.
Ауыл шаруашылығымен байланысты құруға болатын кластердің бір түрі тері
өңдеу және аяқ киім шығару жөніндегі кластер болмақ. Солтүстік Қазақстан,
Оңтүстік Қақастан, Қостанай облыстарында, Семей қаласында былғары – тері
өнеркәсібінің кәсіпорындары өз қуаттарын арттыра түсуде, ал Алматы,
Қаскелең, Қызылорда және Жамбыл қалаларында аяқкиім өндірісінің көлемі өсе
бастады.
Қазақстанда жиһаз өндіру жөніндегі кластер құрудың мүмкіндігі де,
экономикалық тиімділігі де үлкен. Жиһаз халық тұтынатын тауарлардың ең
маңыздырадың бірі, оның үлесіне халық сатып алып ұзақ мерзімге пайдаланатын
тауарлардың жалпы сомасының 40 пайызы келеді.
Реформа жылдары 1999 жылға дейін ағаш өңдеу және жиһаз өнеркәсібі
қатты күйзеліске ұшырап, құлдырап кетті. 1990 жылмен салыстырғанда тауарлы
өнім көлемі 6 есеге қысқарды. Ағаш дайындау 1991 жылғы 2,5 млн.
текшеметрден 1999 жылы 885 мың текшеметрге дейін немесе 2,8 есеге азайды.
Қазіргі кезде жиһаз өндірісі кең түрдегі және әралуан ассортименттегі,
жоғары сапада жасалған және бағасы бәсекеге лайық болуы үшін оның өндірісі
оңтайлы шоғырлануы, оның мамандану және бірлесу процестері терңдеуі қажет.
Бір жағынан жиһаз үшін керекті құрамдас бөліктерді шығару ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.