Аграрлық сала

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР
Кіріспе 2
Аграрлық сала 5
Қолданылған әдебиеттер: 9

Кіріспе

Қазақстан Республикасының да нарықты дамытып, демократиялық құқықтық
қоғамды қалыптастыру жағдайындағы ең бірінші міндеті- адамдардың жағдайын
жақсарту. Сондықтан бүгінгі таңда шаруашылықты жүргізудің жаңа формаларының
жұмыс істеуі тиімділігін арттырып, халқымызды өз елімізде өндірілетін ауыл
шаруашылық өнімдерімен жан-жақты қамтамасыз ету – ең өзекті мәселелерінің
бірі. Яғни экономикалық теорияның маңызды саласы- аграрлық қатынастар
ілімі. Аграрлық сектордың бүкіл экономикада, әлеуметтік жүйеде алатын орны
ерекше. Қазақстан республикасы үшін агроөнеркәсіптің дамуы- өте күрделі
және қиын проблемаларының бірі. Тәуелсіз елдің өркендеуі, оның ұлттық
қауіпсіздігін сақтаудың басты алғышарттарының бірі- шаруашылықтың осы
саласы. Қазір Н.Ә. Назарбаевтың бастамасы негізінде таяу жылдарға арналған
агроөнеркәсіп бағдарламасы жүзеге . асырылуда. Осы ізгі міндеттерді тиімді
орындау үшін аграрлық теоряның маңызы арта бермек.
Ұлыбританиядағы тәуелсіз халықаралық басылым “The Economist”
қызметкерлерінің ел тұрғындарының әл-ауқаты мен тұрмыс деңгейін
зерттеулерінің қорытындысына қарағанда Қазақстан 5,08 балмен 96- орынды
иемденген екен. Бұрынғы КСРО республикаларының ішінде бізден жақсырақ
жағдайда, яғни жоғары тұрғындары Грузия, Әзірбайжан, Армения, Эстония,
Латвия, Литва республикалары. Белоруссия, Украина, Ресей Федерациясы да
бізден төменде. Неліктен? деген орынды сұрақ туады, оның жауабы да дайын,
ең бкастысы, біздің агроөнеркәсіп кешені әлсіз, сондықтан халқымыздың 43
пайызы мекендейтін ауыл-селолардағы тұрмыс көңіл көншітпейді.
Мемлекеттік билік мұны жақсы біледі және осы түйінді шешу жолында
арнайы Ауыл бағдарламасын да қабылдап, біраз қаржы бөлді. Сондықтан да
2005 жылдан бастап ауыл- селоны жандандырудың негізгі жолы
модернизациялауды және жаңа техникалық құрал жабдықтарды қолдануды дамытуды
қолға алды.
Аграрлық саланың табысты дамуы халық шаруашылығының барлық салаларының
тұрақты және дұрыс дамуына әсерін тигізеді, сонымен бірге еліміздің
экономикалық өсуінде кезіккен әлеуметтік-экономикалық қарама-қайшылықтарды
шешуге де көмектеседі. Өткенсіз болашақ жоқ, сондықтан тарихқа көз
жіберетін болсақ, жасыратыны жоқ, бұрынғы советтік жүйеде бұл саланың
дамуында біраз кемшіліктер жіберілді. Қазақстанның агроөнеркәсіп кешенінің
материалдық-техникалық базасының дамуы жоғары деңгейлі технологияны, еңбек
өнімділігіне жетуде ерекшеленетін еңбек құралдарын енгізу бойынша артта
қалып отырды. Ауыл шаруашылығына бөлінген күрделі қаржы пассивті түрдегі
еңбек құралдарының орнын толтыруға кетіп отырды, ал активті еңбек
құралдарына, энергия қуатын көбейтуге, прогрессивті технологияны енгізуге
қаражат жеткен жоқ. Сонымен бірге материалдық-техникалық базаның арта
қалуына Қазақстанның дәстүрлі мал шаруашылығымен айналысуы және бүкіл-
одақтық еңбек бөлінісіндегі алатын орнына да байланысты болды..
Елімізде агроөнеркәсіп кешенінің инженерлік-техникалық жағдайы мен
ғылыми потенциалдық жағдайы қандай дәрежеде? деген сауалға жауап
берейікші. Қолдағы бар деректерге қарағанда, өткен он жыл ішінде ауыл
шаруашылығының техникалық жарақтануы екі есе нашарлаған. Ауыл
шаруашылығында қолданыста жүрген техниканың 89 пайызы 1994 жылға дейін
шығарылғандар. Бұл материалдық жағынан тозған, моральдық жағынан уақыттан
кеш қалған техникалармен, құрал-жабдықтармен жұмыс істеп жатырмыз деген
сөз. Ауыл-селодағы жағдай осындай болып тұрғанда елімізднгі 137 машина
жасау және жөндеу кәсіпорындарының 6-8 пайызы ғана жұмыс істеп тұр, ал
қалғандары қажетті бөлшектер шығару тиімді деп соған көшіп алған. Соның
өзінде олардың тек санаулылары ғана өндірістік қуатының 30-40 пайызы, ал
басым бөлігі 10-15 пайызы мөлшерінде өнім шығарып отыр..
Солай бола тұрса да ғалымдарымыз 400-ден астам бағдарлама бойынша
ғылыми-зерттеу жұмыстарымен айналысуда. Ол бағдарламаларда ауыл
шаруашылығын механизациялау, автоматтандыру, электрлендіру жүйесін
жетілдіру жолдары қараластыруда. Шаруашылықтардағы техника – құралдардың
сапалық және табиғи тозуы, білікті мамандардың жетімсіздігі анық байқалуда.
Дегенмен өмірге кластерлік әдіспен даму жүйесі енгізілген кезде бұл ол
қылықтың орнын толтырмаса болмайды. Ол үшін алдымен ғылыми-зерттеу
орталықтарын кәсіпқойлық деңгейге көтеріп, жаңалықтарды өндіріске жедел
енгізу, инновациялық бағдарламалар бойынша ізденісті қаржылық жағынан
тарықтырмау мәселелері шешілуге тиіс.
Біздің байыптауымызға қарағанда, қазір кейбіреулері ғана қолға
алынғанымен, түптің түбінде Қазақстанда Астық, Мақта, Күріш, Сүт,
Ет, Балық, тағы басқа толып жатқан аймақтық кластердің өмірге келуі
анық. Демек, солардың барлығына да қажетті жер және ауа райына төзімділігі
аймаққа лайықталған техника мен құрал жабдық қажет. Бүгінгі таңда біз
оларды қамтамасыз етуге дайынбыз ба ? Жоқ. Ендеше, іске көп кешеуілдемей
кірісуіміз қажет. Канададан астық комбайнын импорттап жүрген жағдайда,
кластерден жақсы нәтиже күту қиял ғана.
Міне, осы түйінді мәселені шешуді мақсат еткен Үкімет бағдарламасында
отандық агрегаттарды шығаруға аса көңіл бөлінген.
Агросала қажеттерінің импортын азайтуға бағытталған бұл шара дайын
өнімнің өзіндік құнын 10-15 пайыз төмендетеді деп күтілуде. Жақсы меже. Ең
бастысы, сол межеге жету жолындағы іс-қимылды бүгін мақсат еткен Үкімет
бағдарламасында отандық агрегаттарды шығаруға аса көңіл бөлінген

Аграрлық сала

Саланың интенсивті даму жағдайында көрші Қытайдағы тоқымаға, матаға
және трикотажға аса тәуір сападағы жоғары технологиялық өндіріске жұмсалым
есебінен жеткені сияқты мақтаны тереңірек өңдеуде, отандық өнімдердің
бәсекеге қабілеттілігін көтеру. Сатылас-интеграциялық буынды құрауды
қарастыратын, мақтаны өндіру мен қайта даярлаудың барлық үш кезеңін:
қазіргі заманғы техника мен агротехнологияны қолдануымен элиталық тұқымдық
материалдарынан мақтаны өсіруді; шикізат пен тиісті өнімдерді (тұқым,
линта, улюка) кешендік қайта өңдеуді; қазіргі кездегі жабдықтарда экстра-
класс өнімдерін өндіруімен талшықты тереңірек қайта өндіруді өзіне
кіргізетін аса перспективалы жобалар болып табылады.
Жүнді қайта өндіру тоқыма, трикотажды, тігін, кілем фабрикаларын
шикізат және материалдармен қамтамасыз ете отырып, жеңіл өнеркәсібінің
қосымша бағасының буынында маңызды звено болып табылады. Сонымен қатар
саланы қалпына келтірудің маңызды әлеуметтік және мәдени ықпалы бар,
өйткені мал шаруашылығын дамытуымен ауыл тұрғындарын жұмыспен қамтамасыз
етеді және халық дәстүрін сақтауға жағдай жасайтын болады
1990 жылы Қазақстанда мақтаны жалпы жинау 324,1 мың тоннаны, 2003 жылы
- 386,8 мың тоннаны құрады. Өндірістің өсуі егіс алқабының 119,7 мың га-дан
199,5 мың га-ға дейін көтерілуі есебінен жетістікке жетті және егіннің
шығуы 27,1 цга-дан 19,7 цга-ға дейін төмендеді. Егін шығуының төмендеуі,
ең бірінші тұқымдық шаруашылығы санының жетіспеушілігіне, дренаждық жүйенің
бұзылуына және агротехникалық іс-шаралардың ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.